5
Paus goed op de hoogte van
Nederlandse spot en kritiek
Ruim 100 organisaties tonen
„ander gezicht" R.K. Kerk
CcidócSomar1
1
■T171
TAFEL
ACHTERGROND
kerk
en
wereld
Het hart op de tong
Willebrands wil een
betere relatie tussen
joden en katholieken
Vreemde vertoning
Scholtens teloorgang ft
weer
kerk
wereld
Eaidc&Qowuvnt
VRIJDAG 19 APRIL 1985 PAl
Hervormden Z.Holland niet naar paus
De Hervormde Provinciale Kerkvergadering (PKV) van Zuid-
-Holland en de centrale kerkeraad van de Hervormde Ge
meente Utrecht nemen niet deel aan de gebedsdienst met paus
Johannes Paulus II op 13 mei in Utrecht. Dit hebben zij het
moderamen (bestuur) van de Hervormde Synode meegedeeld.
Eerder hebben al de Hervormde Vrouwendienst en de
PKV-Groningen laten weten de gebedsdienst met de paus niet
bij te wonen. De PKV Z.Holland schrijft dat ze niets tegen de
persoon van de paus heeft, maar dat ze van mening is dat „er
kenning op dit niveau niet kan" De centrale kerkeraad van de
Hervormde Gemeente heeft er ondermeer bezwaar tegen dat
het om een gebedsdienst en niet om een gsprek gaat
Vaticaan: geen steun voor M.Amerika-beleid
Woordvoerder J. Navarro van het Vaticaan heeft gisteren eer
dere beweringen van het Witte Huis tegengesproken dat paus
Johannes Paulus II bij president Reagan zou hebben aange
drongen op voortzetting van het Amerikaanse beleid inzake
Midden-Amenka. In een verklaring deelt Navarro mee dat de
paus zaterdag in zijn ontmoeting met een groep van zes Ameri
kaanse senatoren niets heeft gezegd over het beleid van presi
dent Reagan ten aanzien van Midden-Amerika. De woordvoer
der van het Witte Huis, Larry Speakes, heeft hierop weer ge
reageerd door te zeggen dat de paus het weliswaar niet zo pre
cies had geformuleerd maar dat hij in zeer algemene bewoor
dingen wel degelijk steun had laten blijken.
Als het meisje niet kan
dansen, zegt ze dat de
muzikanten niet
kunnen spelen.
Jiddische spreuk
LAATSTE ONTMOETING MGR.SIMONIS MET JOHANNES PAULUS VOOR BEZOEK
(Door onze correspondent in
Rome, Cees Manders)
..Op zichzelf staande ac
ties van kleine groepjes".
Zo becommentarieerde
mgr. Simonis gisteravond
in Rome de provocatie
van enkele Amsterdam
mers om een „prijs" uit te
loven voor wie de paus
tijdens het komende be
zoek aan Nederland van
het leven berooft. De
aartsbisschop tilde er ver
der niet zo zwaar aan.
Doel van zijn aanwezig
heid in het Vaticaan is de
laatste organisatorische
haken en ogen rond het
bezoek uit de weg te rui
men en over het bezoek
nog eenmaal overleg te
voeren met de paus.
Over de golf van spot, satire
en „paushumor" die de laatste
tijd door de Nederlandse
ether gaat. zei mgr. Simonis
dat men daarbij te ver gaat
„voorzover de gevoelens van
diegenen die in de paus iets
heiligs zien gekrenkt wor
den". Volgens hem was de
paus van de „geestigheden"
ten aanzien van zijn persoon
op de hoogte. „Ik neem aan
dat hij van dat alles kennis
heeft genomen, via de nuntius
in Den Haag, of anderen".
De satire „Popie-Jopie" bij
voorbeeld wordt de paus dus
niet onthouden. Mgr. Simonis
wilde niet ontkennen dat hij
zelf om veel van wat hij aan
humor met betrekking tot de
aanstaande pausreis had ge
hoord en gezien heeft moeten
lachen. „Als mijn eerste reac
tie", zo voegde hij eraan toe.
Volgens aartsbisschop Simonis
weet de paus ook van de kri
tiek die er in Nederland be
staat vooral op het financiële
aspect van de reis. „Maar toch
wil hij komen. Je moet niet
vergeten dat er ook bij ons in
Nederland nog heel veel men
sen zijn die dolgraag een keer
in hun leven naar Rome wil
len, om de paus te zien. Velen
kunnen zich zo'n reis niet
veroorloven, vanwege de kos
ten. Voor hen komt de paus
in de eerste plaats naar ons
land. Juist vanwege die nega
tieve stemmen over de kosten
is het programma eenvoudig
gehouden. We hebben maar
één grote manifestatie. De
Belgen hebben er veel meer".
Discussiebezoek
Mgr. Simonis zette nog eens
uiteen dat het nooit de bedoe
ling is geweest van het bezoek
een discussiebezoek te maken,
waarbij de paus iedereen die
het niet eens is met het een of
het ander zou ontmoeten en
te woord zou staan. „Ik heb
ontzettend veel verzoeken ge
kregen van allerlei groepen
die met de paus wilden pra
ten. Maar we hebben direct
gezegd dat dat niet kan. De
paus komt niet om problemen
uit te spreken en op te lossen.
Hij komt alleen om het geloof
te vieren". Daarom zal vol
gens de bisschop de paus in
ons land ook niet de schrij
vers van open brieven of
open boeken ontmoeten.
„Elke polarisatie wordt buiten
het bezoek gehouden". De re
den daarvan is volgens de
aartsbisschop niet de pauselij
ke vrees geconfronteerd te
worden met afwijkende me
ningen, maar uitsluitend de
tijd. Nederland krijgt maar 3.5
dag, Belgie zes. „Dat hebben
we in het begin zo met de
Belgen afgesproken. De paus
kon niet langer weg uit Rome,
en dan vond ik dat hij dan
maar meer tijd aan Belgie
moest besteden, omdat hij
daar alles in twee talen moet
doen".
Mgr. Simonis is getroffen
door de intensiteit waarmee
de paus zich op het bezoek
aan Nederland voorbereidt.
„Hij was net terug uit Zuid
Amerika, en toen zei hij al:
„Die reis is achter de rug. Nu
gaat het om de volgende". Dat
vind ik nou zo mooi van deze
paus. Al maanden is hij druk
met de reis naar ons land be
zig. De vorige keer dat ik bij
hem was, zei hij tegen me:
„Als ik nu aankom op het
vliegveld, wat zou ik dan het
beste kunnen zeggen?" Ik heb
hem toen gesuggereerd iets te
zeggen over de bevrijding die
wij dan vieren. Ik denk dat
de paus in zijn toespraak in
zal gaan op de kwestie: Wat is
vrijheid. Zo zal hij wanneer
hij spreekt in de St. Jan van
Den Bosch het zeker hebben
over het feit dat de kathe
draal zojuist gerestaureerd is.
Ik heb hem voorgesteld er re
kening mee te houden".
Volgens de bisschop zal de
paus in elke homelie, preek of
toespraak rekening houden
met de aard van zijn gehoor,
van de mensen die luisteren.
„De paus vindt dat belang
rijk".
Realistisch
De paus kent de problemen
van de Nederlandse kerkpro
vincie. Volgens Simonis is hij
ook op de hoogte van alle kri-
Mgr. Simonis
tiek. Maar de laatste keer dat
de paus daar met Simonis
over gesproken heeft was in
december, „toen ik samen met
kardinaal Danneels bij hem
ben geweest. Hij vroeg mij
toen: „Hoe ligt nu de sfeer in
Nederland", want hij wist dat
er moeilijkheden waren. Ik
heb hem toen realistisch ver
teld hoe de situatie was. Hij
zei toen schertsend: „Zal ik
dan nog wel komen?" Maar ik
heb hem ook gezegd dat er
honderdduizenden mensen in
ons land zijn die graag willen
dat hij komt. Dat was de laat
ste keer dat wij het over de
problemen hebben gehad.
Ook latere moeilijkheden in
Nederland zijn niet meer ter
sprake geweest. Het Vaticaan
heeft op geen enkel moment
overwogen het programma
van de reis te wijzigen of de
hele reis zelfs af te zeggen".
Aartsbisschop Simonis noem
de de reis tenslotte een „groot
historisch gebeuren". Maar:
„Ik zal wel blij zijn als het al
lemaal achter de rug is".
Talloze Nederlanders zouden het bezoek van Johannes Pau
lus II aan ons land willen aangrijpen om hem nu eens recht
uit te laten weten wat hun op het hart ligt. In deze rubriek
het woord aan stad- en streekgenoten die niet als „spreker"
zijn uitgenodigd tijdens de officiële bijeenkomsten, maar de
paus toch wat te zeggen hebben. Het hart op de tong. Van-1
daag ing. A.J.M. Houdijk (53), rooms-katholiek en sinds 1980
burgemeester van het van oudsher katholieke dorp Zoeter-
woude.
„Ik zou de paus, als ik
hem persoonlijk zou ont
moeten, graag willen uit
nodigen om eens een
keer incognito, bijvoor
beeld gehuld in een
Kruisherenmantel, een
bezoek aan Zoeterwoude
te brengen. Dan bezoe
ken we bijvoorbeeld een
kaasboerderij en gaan we
in de plaatselijke brou
werij een pilsje drinken.
Wellicht heeft hij ook be
langstelling voor de woning
bouw in het complex De
Goede Herder aan de Hoge
Rijndijk".
Ook zou ik de positie van de
vrouw binnen de Rooms-Ka
tholieke Kerk onder de aan
dacht willen brengen. Als
collega-bestuurder zou ik er
bij de paus voor willen plei
ten de vrouw in het ambt op
te nemen. Vrouwen zijn daar
uitstek geschikt voor, zo
als ik dankzij de aanwezig
heid van een vrouwelijke
wethouder in het college van
burgemeester en wethouders
van Zoeterwoude, dagelijks
mag ervaren".
Kardinaal Willebrands heeft
woensdag gepleit voor een
betere verstandhouding tus
sen het katholicisme en het
jodendom. Over deze relatie
wordt een tweedaags sympo
sium gehouden op de pause
lijke universiteit in Rome,
dat mede is georganiseerd
door de Congregatie voor de
Eenheid der Christenen
waarvan Willebrands de
voorzitter is.
De Nederlandse prelaat wil
in het bijzonder dat er meer'
joodse leerstoelen komen aan
rooms-katholieke theologi
sche onderwijsinstellingen
Bij het symposium staan het
tweede Vaticaanse Concilie
en de encycliek Nostra Aeta-
te (in onze tijd) van 20 jaar
geleden centraal. De katho
lieke kerk deed daarmee een
eerste poging de troebele re
latie met andere religies, in
het bijzonder het jodendom,
te verhelderen en te verbete
ren. In Nostra Aetate verliet
het Vaticaan de stelling dat
de joden verantwoordelijk
moeten worden gehouden
voor de kruisiging van Chris
tus en werd een veroordeling
uitgesproken over het anti-
-semitisme.
Willebrands verklaarde dat
20 jaar geleden een studie
bijeenkomst over de relatie
met het jodendom op een
rooms-katholiek theologisch
instituut nog ondenkbaar
was. Nu de betrekkingen tus
sen beide religies verder op
klaren wil de kardinaal dat
daaruit de conclusie wordt
getrokken dat een grotere
plaats wordt ingeruimd voor
de studie van het Hebreeuws
en het jodendom aan de ka
tholieke theologische institu
ten en dat daarvoor joodse
hoogleraren worden aange
trokken.
Een andere spreker die
woensdag bij de opening van
het symposium aan het
woord kwam, de Amerikaan
se rabbi Sobel, noemde de
verbetering van de relatie
tussen joden en katholieken
van de afgelopen 20 jaar een
waar wonder, maar naar zijn
mening zijn er ook nog veel
katholieke bisschoppen op
wie de leringen van Nostra
Aetate nog weinig invloed
hebben gehad.
OPKNAPBEURT
Nu het pausbezoek steeds dichterbij komt nemen de voorbe
reidingen in hevigheid toe. Ook in Maastricht waar het Vrijthof
in verband met de komst van de paus een opknapbeurt krijgt.
Links op de achtergrond de Sint Servaaskerk.
Braziliaanse
bisschoppen:
leven president niet
rekken
Braziliaanse bisschoppen en
theologen hebben de artsen
opgeroepen niet onnodig het
leven te rekken van presi
dent Tancredo Neves, die in
een maand tijd zeven opera
ties heeft ondergaan en nu
met behulp van apparaten in
leven wordt gehouden.
Volgens de bisschoppen Vi
cente Zico, Vitorio Pavanello
en Geraldo Penido staat de
katholieke moraal het toe de
apparaten uit te schakelen als
er geen enkele hoop meer
is". De theoloog pater Anto
nio Silva noemde het „wreed
hem kunstmatig met appara
ten in leven te houden" als
bewezen wordt dat het leven
van Tancredo Neves uitslui
tend cellulair en niet meer
persoonlijk is. Hij gaf toe dat
het voor de artsen uiterst
moeilijk is om na zoveel in
spanningen een fiasco te er
kennen.
MARGA KLOMPÉ EN PEREZ ESQUIVEL OP 8 MEI-MANIFESTATIE IN DEN HAAG
Minister van Staat me
vrouw dr. M.A.M. Klom-
pé en de Argentijnse No
belprijswinnaar voor de
vrede Adolfo Perez Es-
quivel behoren met Mi
chel van der Plas, redac
teur van Elseviers Maga
zine, en de feministische
theologe dr. Catharina
Halkes tot de sprekers op
de massale manifestatie
aan de vooravond van het
pausbezoek. Ruim hon
derd rooms-katholieke
organisaties („van het
brede midden tot min of
meer kritisch-progres-
sief") houden op 8 mei te
Den Haag deze bijeen
komst om „het andere ge
zicht van de kerk" te la
ten zien. De manifestatie
wil duidelijk maken dat
„er in de Rooms-Katho-
lieke Kerk in Nederland
meer leeft dan waarmee
de paus tijdens zijn be
zoek in aanraking wordt
gebracht".
Dit is gisteren in Den Haag
medegedeeld op een perscon
ferentie, waar de organisato
ren de definitieve plannen be
kend maakten. In een grote
circustent en ruim tien kleine
tenten op het Haagse Malie
veld zullen de duizenden aan
wezigen de diverse program
maonderdelen kunnen bijwo
nen. KRO-tv zendt aan het
eind van de middag een sa
menvatting van een uur uit.
Thema van de dag is „Heel de
kerk Heel de wereld", 's
Morgens wordt aandacht be
steed aan de eigenheid van de
R.K. Kerk in Nederland en
de ruimte die daarvoor wordt
gegeven, 's Middags klinkt
het appèl dat de kerken in de
Derde Wereld op de Neder
landse kerk doen. De dag
wordt besloten met de „Sym
fonie van twee werelden",
waarvan de Braziliaanse bis
schop Helder Camara de tekst
schreef, en met een liturgi
sche viering, waarbij de aan
wezigen met een intentiever
klaring hun trouw aan een
vernieuwende kerk kunnen
bevestigen.
Bisschoppen
Tot nu toe is het niet duidelijk
of er bisschoppen op de mani
festatie aanwezig zullen zijn.
De bisschoppenconferentie
heeft dinsdag laten weten het
vreemd te vinden dat alleen
aan haar voorwaarden wor
den gesteld. Coördinator
Henk Baars van de 8 mei-ma
nifestatie bestreed dat er spra
ke van voorwaarden zou zijn.
Tijdens twee „informele" bij
eenkomsten, waarvan Baars
zich niet meer herinnerde wie
daartoe het initiatief had ge
nomen. hadden bisschop Bar
(Rotterdam) en bisschop Ernst
(Breda) laten weten geïnteres
seerd te zijn, „niet als perso
nen maar als bisschoppen",
aldus Baars. De organisatoren
hadden de bisschoppen daar
op verzocht de misverstanden
uit de weg te ruimen. De bis
schoppenconferentie moest
verklaren dat Schillebeeckx
(die ook aan de manifestatie
meedoet) en mevrouw Halkes
de eenheid van de kerk niet
in gevaar brengen, hetgeen
respectievelijk mgr. Bar en
mgr. Simonis hadden gesug
gereerd. De organisatorten
van de 8 mei-manifestatie
wachten nu een brief van de
bisschoppenconferentie af.
Voor de manifestatie hebben
zich reeds 4.600 personen aan
gemeld. De kosten van het ge
heel worden op ruim hon
derdduizend gulden geschat.
De verwachting is dat deze
worden gedekt door bijdragen
van instellingen (vooral orden
en congregaties) en particulie
ren.
Tot de deelnemende organisa
ties behoren de Diocesane
Pastorale Raden (minus Roer
mond). de Verenigingen van
Pastoraal Werkenden in de
zeven bisdommen, de vier
overkoepelende organisaties
van de Nederlandse Religieu
zen, missionaire organisaties
als de Nederlandse Missie
raad, de Bisschi
tenaktie en het
sie Commissariaat, de zeven
diocesane werkgroepen
Vrouw en Kerk, katholieke
theologische opleidingen
(Amsterdam, Heerlen, Nijme
gen,, Tilburg en Utrecht), en
verder Pax Christi Neder
land. Justitia et Pax, de Ma-
rienburgvereniging en de Ba
sisbeweging Nederland.
tRi
De overstap van de voormalige CDA'er Dijkman
PPR-fractie in de Tweede Kamer roept niet alleen
maar ook staatsrechtelijke vragen op. Nooit eerder
de parlementaire geschiedenis van ons land voorgij1
dat een kamerlid tussentijds naar een andere partij \Jjj
om namens deze als volksvertegenwoordiger op te ga>e
den. Tot nu toe kenden we alleen het fenomeen, dat|gc
leden na een conflict met hun partij de fractie verlif1
daarna als zelfstandige, partijloze eenheid in het pai
bleven functioneren. In de jaren zeventig is dat en
len voorgekomen en anderhalf jaar geleden maakten
dergelijks mee toen Scholten en Dijkman uit het C'.
Nu doet zich echter het verschijnsel voor dat een kil
plotseling een geheel andere groep kiezers gaat vél
woordigen dan degenen die hem in het parlement
gekozen. Dijkman begon in 1982 zijn vieijarige zitting
de als vertegenwoordiger van het CDA en hij zal dieT}]
in 1986 eindigen als representant van de PPR. Scho|
Dijkman verklaarden anderhalf jaar geleden plechtigl
het CDA-programma als uitgangspunt voor hun
handelen in de Tweede Kamer zouden blijven hanteij
kan Dijkman nu niet meer volhouden: hij gaat het Ptg
gramma uitvoeren en daarop heeft hij geen mandaatf v
kiezers gekregen. Dijkman lapt dus zijn kiezersmandj v
zijn laars en de PPR doet aan een soort zetelroof. *e]
VEEL CDA-kiezers die Dijkman indertijd in de Kam|aa
ben geholpen, zullen hierover terecht hun wenkbjn
fronsen. Hadden zij ooit kunnen vermoeden dat ze <Jcc
tussentijds aan een gratis derde zetel zouden helpédi
riekt op z'n zachtst gezegd naar kiezersbedrog. Nije
staat het Reglement van Orde van de Tweede Kam p
dergelijke handelwijze toe. Zowel splitsing als samenga
van fracties behoort tot de mogelijkheden. Formeel i$p<
niets aan de hand. Dat neemt echter niet weg dat er ejde
velend luchtje blijft hangen rond de nieuwe PPR-zet
jve
INMIDDELS blijft Jan Nico Scholten eigenlijk nofc
één alternatief over: een overstap naar de PvdA. \0i
Scholten vinden daarover oriënterende gesprekken pij,si
hij tracht daarbij gewichtig de indruk te wekken, altijd
om complete onderhandelingen gaat, waarbij hij ziji[rai
waarden stelt. Na al het geharrewar rond ScholtejrP'
CDA-fractie, gevolgd door zijn mislukte vrijages
Evangelische Volkspartij en de Beweging voor Vrede[0j
lidariteit, kunnen we ons echter voorstellen, dat de Pwvi
niet bepaald juichend op zijn komst zit te wachten, ijyl
daar zijn electoraat inmiddels kennelijk naar alle ka?®
weggevloeid. jjj~
jke
1 EN tijde van zijn lidmaatschap van het CDA v»nÉ
Scholten geregeld de top van die partij een beleid te Pn'
waarin niet alle fractieleden zich konden herkennta
mag hij nu zichzelf verwijten. Scholten blijkt er nietjj
te slagen een fractie van twee man bij elkaar te houd
voeren van een zelfstandige politiek blijkt moeilijlp^
Scholten zelf altijd moet hebben gedacht. Verwa<~-^
worden dat ook die wijze les nog tot Scholten zal d<
gen. Voor de vaderlandse politiek doet dat er overigTA
zoveel meer toe, want daarin zien wij Scholten na dc\
zingen van 1986 niet meer terugkeren.
Kouder
DE BILT Het ziet ernaar
uit dat het morgen een stuk
kouder wordt dan vandaag.
Deze weersverslechtering
hangt samen met een depres
sie, die gistermiddag nabij de
Schotse westkust ontstond en
die snel in betekenis toenam.
Dit lagedrukgebied koerst
naar het oosten en onder in
vloed daarvan draaien de win
den op de Noordzee naar het
noorden. Omdat het zeewater
nog altijd behoorlijk koud is,
zal de middagtemperatuur
morgen niet veel hoger komen
dan een graad of twaalf. Bo
vendien brengt de depressie
meer bewolking en regen. Die
regen valt vooral in de nacht
en ochtend. In de middag kan
de zon af en toe weer door de
bewolking komen.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor zondag en maandag..
Zuid-Scandinavie: perioden
met zon en vrijwel, overal
droog en middagtemperatuur
ongeveer tien graden.
Britse Eilanden: vrij zonnig,
middagtemperatuur van 9 aan
de noordzeekust tot 1'
in zuid-Engeland en Ij
Benelux: af en toe zonC
wel overal droog. Midi
peratuur van 10 grad«n
waddeneilanden tot lflhui
in zuid-Belgie en Lux# 2
ibei
Duitsland: perioden ran
en vrijwel overal dro(Ac
dagtemperatuur van lhlij
in het noorden tot 20en
in Beieren. le-j
hd
Frankrijk: in het west l
ken velden en mogelna
bui, elders perioden live
Middagtemperatuur tere
traden aan de Kanaal Ac
5 graden aan de voefiel
Pyreneeen. va
)rdi
Portugal en Spanje: u—
zwaar bewolkt en enfa)EI
gen- of onweersbuien.
temperatuur van
aan de Atlantische kii
graden aan de Mid(|
zeekust.
Italië en de Joegosj
kust: perioden met z(
maandag in Italië toei
bewolking en mogel
bui. Middagtemperatut
veer 18 graden.
Eieren in kerriesaus
met komkommer
en rijst vla-flip
De benodigdheden voor
twee zijn: 4 eieren, ui, ker
rie, 15 g margarine, 100 g
champignons, 2,5 dl water,
half groentebouillontablet,
15 g bloem, Vx dl koffie
room of 10 g margarine;
komkommer, azijn, zout,
peper, bieslook, radijs,
250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, zout;
2,5 dl chocoladevla (2,5 dl
melk, 10 g cacao, 22 g sui
ker, 12 g maizena), 1 ba
naan, paar lepels advo-
kaat, 2,5 dl yoghurt, buine
basterdsuiker.
Zet de eieren op met koud
water, breng ze aan de kook
en laat ze acht minuten zacht
koken. Giet het hete water
weg, zet de eieren onder
koud water, pel ze j
tijd en leg ze in een
Fruit de kleingesm
met kerrie lichtbrui
margarine en bak i
even de in plakjes j
champignons mee. 1
water toe met het bo
biet en laat het men
minuten koken. A
bloem met koud wi
en schenk het papjt
rende bij de saus.
saus nog een paar Le
koken en maak i
smaak af met zout e(aar
Voeg van het vuur flag
margarine tweede pn
toe aan de saus enlsgc
haar over de eieren, per
Schil de knmknmiA
voor het gebruik.
schaaf haar en meni
smaak azijn, zout efe|\
door. Garneer me Ij
knipte bieslook en rti
(plakjes of roosjes: n p.
insnijden en een ha
ijskoud water leggei EKJ
Verdeel de chcx j(j
over hoge glazen,
plakjes banaan op,
daar naar smaak
over en bedek deze f
yoghurt. Strooi als ij
en voor de smaal
basterdsuiker over
hurt.
