Herinneringen van een overlevende
Botha verwijt
YS racisme
Of ik meedoe?
Snuggere
bankrover
Geen misdaden bekend van
vader prinses van Kent
TIEN JAAR NA DE VAL VAN PNOM PENH
jfrlijks
).000
^ideren
shandeld
(Duitsland
JaTgewoon om te helpen!
yiqITENLAND
Ccidóc Qowumt
WOENSDAG 17 APRIL 1965 PAGINA 7
(■(tsers willen elke
volkslied op tv
PEICHEN Bijna 80 pro-
<an alle volwassen West-
wil dat de uitzendingen
televisie, net als op de ra-
igelijks worden afgesloten
jet spelen van het volks
lat blijkt uit een opinie-
Slechts tien procent is
Een jaar geleden was 60
t er voorstander van dat
uiting van de televisie-a-
iet volkslied wordt uitge-
Het meest enthousiast
ent voor) zijn de oude-
jven de 60. Jongeren tus-
29 voelen er iets min-
(70 procent voorstan-
NANTES Een 28-jarige man. die wel de
snuggerste bankrover van bet jaar genoemd
mag worden, zit momenteel in een eel van de
politie van de Franse stad Nantes te piekeren
hoe alles zo mis kon lopen. De man pleegde
een overval op een spaarbank in Nantes en
bedreigde de kassier met een pistool. Deze
liet zich echter niet intimideren en weigerde
de overvaller geld te geven. Hij wilde wel het
pistool kopen en bood er 500 franc (ongeveer
200 gulden) voor. de bankrover, die niet met
lege handen wilde vertrekken, nam het aan
bod aan en overhandigde het wapen. Terwijl
de man geduldig op het geld wachtte had ie
mand de politie gealarmeerd. Deze kon de
snuggere overvaller ter plaatse aanhouden.
Actieve Nederlandse lobby
voor VN-post Van der Stoel
WASHINGTON De Nederlandse diplomatie is in
de hele wereld aan het ijveren voor de kandidatuur
van VN-ambassadeur Max van der Stoel als Hoge
Commissaris van de Vluchtelingen van de VN in
Genève. Nederland hoopt dat de EG de kandidatuur
van Van der Stoel officieel zal steunen.
Van der Stoel is „niet pessimistisch" gestemd over
zijn kansen. Een aantal landen heeft laten weten dat
zij zijn kandidatuur steunen. Gisteren voerde Van
der Stoel besprekingen met de Amerikaanse rege
ring, die een belangrijke stem heeft bij de benoeming
van een Hoge Commissaris. De Hoge Commissaris
wordt door de Algemene Vergadering van de Vere
nigde Naties benoemd op voordracht van de secreta
ris-generaal. De huidige Hoge Commissaris, de Deen
Harding, vertrekt op 1 januari 1986.
Felle strijd tussen
moslims in Beiroet
BEIROET In de moslimwijken van West-
-Beiroet zijn gisteravond na ruim een jaar
van betrekkelijke rust weer felle gevechten
uitgebroken. De strijd gaat nu tussen de sji'iti-
sche Amalmilitie en de soennitische Moerabi-
toen, de gewapende arm van de Onafhanke
lijke Nasseristen. Ook andere milities lijken
zich in de strijd te hebben gemengd. Leden
van de Progressieve Socialistische Partij van
druzen strijden mee aan de kant van de
Amal. Volgens de politie in Beiroet zijn de
gevechten ontstaan doordat Amal-leden het
er niet mee eens waren, dat de Mourabitoun-
-militie een kantoor wilde openen in een
woonwijk. De Amal houdt zich aan de af
spraak met het leger en de politie om alle mi
litiekantoren in Beiroet te sluiten.
SIMON WIESENTHAL:
WENEN Simon Wiesenthal, de di
recteur van het Joods Documentatie
centrum in Wenen, heeft enig licht
geworpen op het geheime naziverle
den van de vader van prinses Marie
Christine van Kent.
Onthullingen hierover in een Britse
krant hebben in Groot-Brittannië
veel opschudding veroorzaakt. Maar
Wiesenthal verklaarde dat hij wijlen
baron Gunther von Reibnitz geen
specifieke misdaden kan aanwrijven.
De 40-jarige prinses, door haar huwe
lijk met prins Michael van Kent in
tiem familielid van de Britse konin
gin, was volgens Buckingham Palace
geschokt door de onthulling over
haar vader. Wiesenthal heeft in zijn
archief gevonden dat Von Reibnitz
omstreeks 1930 lid werd van Hitiers
NSDAP. Op 4 juli 1934 sloot von
Reibnitz zich aan bij de SS. Maar
Wiesenthal zei geen bewijzen te heb
ben gevonden dat de baron persoon
lijk bij nazi-misdaden in concentra
tiekampen betrokken is geweest.
is vandaag precies
tn jaar geleden dat de
t*4de Khmer-troepen
Cambodjaanse
ifdstad Pnom Penh
jentrokken. Dit he
iende definitief het
ide van het door de
lerikaanse regering
:unde bewind van
Nol. Het enthou-
le onder de Cam-
Ijanen over de be-
ijding van Pnom
ih sloeg echter al
iw om in verbijste-
omdat de Rode
r niet de ver-
ihte bevrijders ble-
te zijn. De terreur
de door China ge
ïnde Rode Khmer
Jenden in Cam-
ja was verschrikke-
In de periode van
15 tot 1979 zijn vol-
onofficiële schat-
zo'n drie mil-
Cambodjanen ver-
>rd. De Cambod-
ise journalist So-
ith May was tien
ir geleden in Pnom
ih en in het hier vol-
ide verhaal doet hij
slag van zijn erva-
igen uit Cambodja.
ggikinderen vonden we het
1 spannend wanneer we
"""de hele familie naar ons
landgoed van tien hee
lmin de buurt van Kom-
2» Som gingen, 's Ochtends
,3e vroegte vertrokken we
ismet onze oude Landrover
^it Pnom Penh, mijn ou-
2ien de baby voorin, ik en
j zusjes en broertjes ach-
l
69i buiten Phnom Pehn, op
^punt waar routes drie en
5 elkaar kruisten, stopten
'^altijd bij een soepwinkel.
i<yijl we ons te goed deden
iveen ontbijt van mie-soep,
sjgen mijn zusters elke
Tweer welke route we die
,31 zouden nemen. Route
jr was sneller, maar route
k was onze favoriet, omdat
6 weg ons langs kleine
Hpjes en rijstvelden voerde.
van de herkenningspun-
j onderweg was Prasath
ng Khmao: de tempel van
(warte Dame. Dit was een
Itiende-eeuws bouwwerk
J nagedachtenis van een
|w die over geheimzinni-
jachten beschikte. Aan de
akant van de tempel wa-
lorlogscènes in reliëf af-
eld, waarin Cambodjanen
bpnamen tegen de Thais
Kham, onze traditionele
den.
Achttien maart 1970 werd
Soenmalige staatshoofd Si-
rek afgezet en nam pre-
Lon Nol de macht over.
Kiime tijd daarvoor had-
®we onze uitstapjes naar
(platteland al op moeten
jn, omdat uit de berichten
jï plaatselijke kranten dui-
"jt bleek dat de wegen ZD
s' nachts als overdag on-
j waren. Mijn vader was
jr optimistisch over het
sjwe bewind onder Lon
3 vooral omdat de door
1 zeer bewonderde Son
De chaos na de val van Pnom Penh was onbeschrijflijk. Verdre
ven Cambodjanen wisten aanvankelijk niet waar zij heen moes
ten gaan, omdat Pnom Penh door de Rode Khmer tot verboden
was verklaard. Met ossekarren, waarop hun bezittingen geladen
waren, Irokkken vele Cambodjanen wekenlang rond, voordat zij
fiaar een werkkampen gedirigeerd werden.
Ngoc Thanh daar deel van Cambodjaanse en ook buiten-
uitmaakte-Wij waren net als landse journalisten kwamen.
Thanh etnische Cambodjanen Op twaalf april 1975 waren er
uit Zuid-Vietnam. Mijn vader echter nog maar weinig bui-
werkte als dokter in het mili- tenlanders die tijd hadden
taire ziekenhuis van Pnom voor een ontbijt. Men vluchtte
Penh, mijn moeder secreta
resse bij het ministerie van
Informatie.
De volgende jaren vierden we
het boeddhistische nieuwjaar
nog op de gebruikelijke ma
nier. We gingen naar de pago
de, gingen op bezoek bij
vrienden en bezochten de tra
ditionele festiviteiten rond
Wat Phnom, de heuvel waar
aan Pnom Penh zijn naam
ontleend. In april 1975 viel er
echter niets meer te vieren.
Pnom Penh was omsingeld
door de Rode Khmers en voor
hun raketaanvallen was niets
veilig. Ik was toen achttien
jaar oud, studeerde medicij
nen en had een part-time
baan als kelner in een open
lucht-restaurant, waar veel
in alle haast naar de Ameri
kaanse ambassade, waarvan
daan ze per helicopter geëva
cueerd werden. Het zou ook
mijn laatste dag bij het restau
rant worden.
Ik had vaak in het geheim
naar de radio van de Rode
Khmer geluisterd en het idee
gekregen dat wanneer ze zou
den komen er misschien wel
een paar leiders geëxecuteerd
zouden worden, maar dat het
grootste gedeelte van de be
volking er ongeschonden van
af zou komen. Aan de andere
kant hadden de journalisten
in het restaurant wel eens
verslag gedaan over de
wreedheden van de Rode
Khmer en wanneer ik dacht
aan de manier waarop ook de
soldaten van Lon Nol hun ge
vangenen behandelden, leek
de kans dat het op een bloed
bad uit zou lopen toch vrij
groot. Mijn vader geloofde
echter dat het met het moreel
van de militairen van Lon
Nol zo slecht gesteld was, dat
ze de wapens gewoon neer
zouden leggen wanneer de
Khmers kwamen en dat alles
in orde zou komen tenmin
ste, dat was wat hij zéi in die
dagen.
Op vijftien april kwam gene
raal Dien Del, een goede
vriend van mijn vader, 's och
tends om zeven uur bij ons
langs: hij wilde mijn vader al
leen spreken. Na een kwartier
nam hij haastig afscheid van
ons. De gehele verdere dag
was mijn vader rusteloos en
bedrukt. Pas veel later hoorde
ik dat hij die ochtend de kans
had gehad om met generaal
Dien Del de hoofdstad te ont
vluchten.
Marsmuziek
Toen mijn vader twee dagen
later 's ochtends vroeg de ra
dio aanzette, was er alleen
nog maar marsmuziek te ho
ren. De straten waren uitge
storven. Niemand durfde zijn
huis te verlaten. Om acht uur
hoorden we het artillerievuur
in het zuidoostelijk stadsdeel.
Mijn vader zei niets en keek
schijnbaar onbewogen toe hoe
mijn zusters aan het spelen
waren. Het schieten hield la
ter abrupt op. De radio zweeg.
Soldaten van de republiek
renden zonder hun uniform,
slechts gekleed in shorts,
langs ons huis. Het was het
einde van de republiek.
Toen de Rode Khmer een uur
later langs kwam, ging ik
naar buiten. Juichende men
sen zwaaiden met geïmprovi
seerde witte vlaggen. Op een
gegeven ogenblik stopten er
twee jeeps voor ons huis. Ie
dereen in de buurt werd via
luidsprekers opgeroepen de
stad te verlaten en de wapens
in te leveren. Onze buren
kwamen naar buiten en gooi
den hun wapens in de tweede
jeep. Mijn vader riep me en ik
ging terug naar binnen, ge
volgd door Rode Khmer-sol
daten, die mijn vader onder
vroegen. Werkte iemand van
onze familie voor de militai
ren? Mijn vader reageerde
kalm en ontkende resoluut
dat dit het geval was.
De man die ons ondervroeg
zei dat we zo snel mogelijk
ons huis moesten verlaten
de Amerikanen zouden de
stad komen bombarderen. We
moesten voor een paar dagen
levensmiddelen meenmemen,
maar niet te veel, want de
evacuatie zou maar een paar
dagen duren en dan konden
we weer terugkeren. Er wa
ren natuurlijk ook andere re
denen waarom de stad syste
matisch ontruimd moest wor
den: zo konden de achterge
bleven officieren en verraders
gemakkelijker worden opge
spoord. De Khmers waren
vooral op zoek naar de zeven
leden van de opperste raad
van de republiek, die in hun
propaganda als „de zeven ver
raders" waren afgeschilderd.
Na het vertrek van de Rode
Khmers aarzelden we wat te
doen. Mijn zwager stelde voor
dat hij en ik achter zouden
blijven om op het huis en
onze bezittingen te passen.
Mijn vader wilde daar niets
van horen: was ons niet ver
teld dat wanneer we in de
stad zouden blijven de
Khmers „niet voor onze vei
ligheid instonden?". De Land
rover werd volgestouwd met
kleren, rijst, gedroogde vis,
blikken voedsel, dekens, jer
rycans met water en benzine,
potten, pannen en eetgerei.
Het was halverwege de mid
dag toen we vertrokken.
We namen dezelfde weg uit
de stad als we al die jaren ge
leden altijd genomen hadden.
De hele stad was op de been:
overal schreeuwende mensen
die probeerde het contact met
hun familieleden niet kwijt te
raken. Wij waren met ons
vijftienen, mijn moeder had
Phnom Penh al een maand
geleden verlaten. Mijn vader
reed heel langzaam. De jonge
re kinderen zaten in de auto,
de volwassenen liepen er
naast. We passeerden de ver
minkte lichamen van soldaten
en van de families die gewei
gerd hadden hun huis te ver
laten. Na vier uur waren we
twee kilometer opgeschoten
en arriveerden we bij de eer
ste controlepost.
Identiteitskaarten
De volgende dag bereikten
we de markt van Pochentong,
waar we temidden van een
enorme menigte wachtten op
wat er komen ging. Op de
derde dag werden we ge
dwongen verder te gaan en
kwamen we tot aan de soep
winkel op de kruising van
routes drie en vier: onze favo
riete ontbijtplek. Nu begroe
ven we daar onze identiteits
kaarten en realiseerde ik me
voor de eerste maal dat we
ons land voor altijd verlieten.
Al met al duurde het onge
veer anderhalve maand in
plaats van anderhalf uur,
voordat we bij de tempel van
de Zwarte Dame aankwamen.
De landrover hadden we, we
gens gebrek aan benzine, al
na twee weken achter moeten
laten. Langzamerhand raakte
ook het eten op en mensen
begonnen elkaar te bestelen.
Wanneer groepjes evacuees
slaags raakten werden beide
partijen door de Rode Khmer
afgevoerd. Oudere mensen za
gen we stervend langs de weg
liggen, in een droog en ver
woest landschap, dat vroeger
een zo groene en prachtige
aanblik had geboden.
De tempel van de Zwarte
Dame was het eerste registra-
tiepunt voor de vluchtelingen.
Gewapende mannen in nette,
zwarte uniformen, hielden
ons constant in de gaten ter
wijl we onze bezittingen tegen
de tempelmuur zetten. Twee
militairen, gezeten achter een
kleine houten tafel, bevalen
ons voor hen op de grond te
gaan zitten. Mijn vader ver
telde hen dat we een boeren
familie waren.
Op dat moment vond een
Rode Khmer, die in onze ba
gage had zitten wroeten, de
Engelse boeken die ik had
meegenomen. „Wat is dit",
schreeuwde hij, „wat heeft dit
te betekenen?" Een soldaat
deed alsof hij het boek aan
dachtig bekeek hij hield
het op z'n kop. Ik keek naar
mijn vader en zag dat hij te
vergeefs naar een antwoord
zocht.
„Die boeken zijn van mij, ka
meraden", zei ik. „Ik heb ze
onderweg gevonden, ik dacht
dat ze handig zouden zijn om
tabak in te rollen". De soldaat
accepteerde mijn verhaal:
„Waar jij naar toe gaat, zijn
genoeg bananenbladeren.
Deze rommel zal je niet meer
nodig hebben". Hij gooide de
boeken in een hoek van de
tempel, waar al een grote sta
pel foto's en geld lag.
We zijn nooit dichter bij ons
oude landgoed gekomen. De
Rode Khmer stuurde ons van
het ene dorp naar het andere,
van werkkamp naar werk
kamp. Na tien weken werd
mijn vader weggehaald, ge
marteld en vermoord. De jon
gere kinderen stierven na
verloop van tijd aan ziektes of
ondervoeding. Mijn zus Soma-
ly en haar man werden met
een aantal zieke mensen in
een veld gezet en neergescho
ten. Een andere zus durfde
het regime te bekritiseren en
moest dat met de dood beko
pen. Slechts vier personen uit
onze familie wisten naar
Thailand te ontsnappen.
SOMETM MAY
Copyright The Guardian
m
Direct na de verovering van Pnom Penh werden de inwoners gedwongen naar het platteland te gaan. waar zij in speciaal i
kampen dwangarbeid moesten verrichten. De Cambodjaanse hoofdstad, die in 1975 ruim twee miljoen mensen telde.
algauw een spookstad.
CLDORF In de
Republiek (ruim vier
)veel inwoners als Ne-
l) worden elk jaar
chatting 400.000 kinde-
»or hun ouders geeste-
lichamelijk en sexueel
lfideld. Enkele honder-
st dat zelfs het leven,
gebleken uit een on-
k in de deelstaat
rijn-Westfalen. In 1984
I de Bondsrepubliek of-
maar ongeveer 30.000
en van kindermishan-
geregistreerd. Volgens
"zo jtoriteiten is geweldda-
ndi in het gezin in West-
in9 and nog steeds een
i 1 taboe. In Nederland
n naar schatting jaar-
ngi2.000 kinderen licha-
gei\ geestelijk en sexueel
Bomaanslag in Baskenland
Vier Spaanse politiemannen raakten gisteren gewond, van wie
twee zeer ernstig, toen voor de woning van de plaatsvervangend
goeverneur van de Baskische provincie Navarre in Pamplona een
autobom tot ontploffing werd gebracht. Geen enkele organisatie
heeft de verantwoordelijkheid opgeëist, maar de politie houdt er
rekening mee dat de aanslag het werk was van de ETA. Van de
auto waarin de bom was geplaatst, bleef weinig over.
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse minister
van buitenlandse zaken
Roelof Botha heeft giste
ren de terughoudende
Amerikaanse reactie op de
afschaffing van de wetten
tegen seks tussen de ver
schillende rassen veroor
deeld. De Amerikaanse
minister Shultz had tevo
ren verklaard de verande
ring op zich toe te juichen
maar niet genoeg te vin
den.
„We kunnen ons niet aan de
indruk onttrekken dat de VS
weigeren Zuid-Afrika te be
oordelen binnen het kader
van het Afrikaanse conti
nent. Dit is zuiver een vorm
van rassewaan, omdat zij van
blanken meer verwachten
dan van zwarten. „Wij vra
gen de VS en in het bijzon
der de minister van buiten
landse zaken George Shultz
zich vertrouwd te maken
met de normen van Afrika.
Beoordeel vervolgens Zuid-
Afrika objectief en vraag je
af wat er gebeurt als zij (de
VS) druk op ons uitoefenen
en de normen van Afrika
worden overgenomen in
Zuid-Afrika", zo voegde de
minister er aan toe.
Over de effecten van de af
schaffing van de wetten
wordt in Zuid-Afrika zeer
uiteenlopend veroordeeld.
De anti-apartheidgezinde
Rand Daily Mail merkte op
dat „het herschrijven van
het wetboek in de praktijk
weinig gevolgen zal hebben,
maar dat de afschaffing op
zich grote symbolische waar
de heeft. Het brutale en veel
al barbaarse streven naar 'ra
ciale zuiverheid' is verant
woordelijk voor een groot
van de interraciale spannin
gen in spanningen in het
land zelf en de verachting
voor Zuid-Afrika in het bui
tenland." De Johannesburg
Star meldde dat sinds de in
voering van de eerste wet in
1949 in totaal 20.000 mensen
op grond van de bepalingen
zijn vervolgd. Er zijn geval
len bekend waarbij politie
functionarissen door ramen
gluurden en beddelakens in
beslag namen om geliefden
van gemengde afkomst te
kunnen arresteren. Tenmin
ste zestien blanken zouden
zelfmoord hebben gepleegd
om te ontkomen aan openba
re processen voor dergelijke
overtredingen. Het aantal
processen nam de laatste ja
ren zienderogen af tot een
gemiddelde van 200 per jaar.
(ADVERTENTIE)
Meedoen met Moeders voor Moeders? Ja natuurlijk als het zover is. Want als
aanstaande moeder kun je andere vrouwen helpen moeder te worden Gewoon,
door tijdens de eerste 4 maanden van de zwangerschap urine af te staan Daarin
zit namelijk een hormoon, dat voor bepaalde gevallen het enige middel is om
onvruchtbaarheid te verhelpen. Voor dit doel wordt tenminste 90°» van de
grondstof gebruikt. Daarnaast gaat ca. 7,5 tot 10°* naar de diergeneesmiddelen
industrie en een deel diLlrvan gaat naar de intensieve veehouderij Vrouwen
helpen moeder te worden is en blijft dus het allerbelangrijkste doel. Aan u de
keuze juist daarom mee te werken. Het vraagt weinig moeite; dagelijks de urine
opvangen, die vervolgens aan huis wordt opgehaald.
Er is veel urine nodig. Daarom is ook üw hulp méér dan welkom.
Vbor informatie of aanmelding (liefst als u
2 weken over ti|d bent) kunt u bellen 04120:
62101'62295 of de informatrice bij u in de
buurt, haar nummer staat in de Gouden
Gids onder .Zwangerschap".
