Leidse Courant | 1985 | 13 april 1985 | pagina 4

Spaanse regering gaat
abortuswet aanpassen

Goed begin is halve werk,
ook in groentensector

IN EN OM DE KAS

e

Zestien Spaanse vliegveldepd
gevaarlijk voor luchtverkeï

295.-

ig'SIJTHOFF^EERë

Goede week na Pasen

binnen de perkeitf

In botanische tuinen

spitten naar verleden

BUITENLAND

CekbcSou/uMit

ZATERDAG 13 APRIL 1985

Nog een gokje

SACRAMENTO Een Ameri
kaanse. die een speelschuld van
350.000 dollar maakte in casino's
.in Nevada alvorens vast te stellen
dat ze het eenentwintigen eigen
lijk niet meester was. heeft deze
week aan de rechter gevraagd de
schuld te vernietigen. De vrouw
voerde aan. dat de casino's heb
ben geprofiteerd van haar ama-
teurisme en niet hebben aange
boden haar het spel eerst uit te
leggen. Behalve het schrappen
van de schuld eist de vrouw,
waarschijnlijk onder het motto
dat een brutaal mens de halve
wereld heeft, ruim 10.000 dollar
schadevergoeding van de casi
no's.

Pastoor na kritiek
op SS-reünie
doelwit van hetze

MUNCHEN Een pastoor in het
zuidduitse toeristenoord Nesselwang
in Beieren, waar begin mei een reü
nie wordt gehouden van 800 „alte
kameraden" van de SS-divisie „To-
tenkopf", „Leibstandarte Adolf Hit
ler" en de Hitlerjugend, is doelwit
van een hetze geworden omdat hij
zich tegen de bijeenkomst heeft ge
keerd. Inwoners van het 3.047 zielen
tellende dorp hebben van de 44-jari-
ge priester geëist dat hij opstapt, om
dat hij „niet langer waardig is een
priester van de vergevingsgezinde
Jezus te zijn".

Regering Sri Lanka heeft
vredesplan voor Tamils

COLOMBO De regering van Sri
Lanka werkt aan een nieuw vredes
voorstel, in een poging een einde te
maken aan het ethnische conflict
tussen de Singalezen en de Tamils op
het eiland. Het een voorstel omvat
onder meer een vorm van provinci
aal zelfbestuur voor de Tamils in het
noorden van Sri Lanka en een alge
mene amnestie. Het vredesinitiatief
is tot stand gekomen in samenwer
king met de Indiase regering en
twee internationale humanitaire or
ganisaties. Men hoopt dat er binnen
een maand een wapenstilstand geslo
ten kan worden met de voornaamste
separatistische bewegingen van de
Tamils.

Albanië weigert
condoleances
van Sovjet-Unie

WENEN Albanië heeft de condoleances
geweigerd die de Sovjet-Unie had ge
stuurd naar aanleiding van de dood van
de Albanese leider, Enver Hoxha. De
woordvoerder van de Albanese ambassade
in Wenen verklaarde dat het condolean
cetelegram „als onaanvaardbaar" was te
ruggestuurd. „Zoals bekend bestaan er
sinds de jaren '60 ideologische geschillen
tussen Albanië en Moskou en heeft de
Sovjet-Unie de betrekkingen eenzijdig
verboken. We beschouwen de Sovjet-Unie
als een supermogendheid die de vrijheid
van ons volk in gevaar brengt. We heb
ben niets met haar te maken", aldus de
woordvoerder.

Honderdduizenden
dakloos door
overstromingen

FORTALEZA Overstro
mingen in het noordoosten
van Brazilië hebben tot dusver
350.000 mensen dakloos ge
maakt. De overstromingen
worden veroorzaakt door tro
pische regenbuien die nu al
een maand duren. De zwaarst
getroffen streken zijn de sta
ten Ceara en Maranhao die in
voorgaande jaren ernstig te lij
den hadden van langdurige
perioden van droogte. De au
toriteiten in Fortaleza, de
hoofdstad van Ceara, hebben
de regering om kleding, ten
ten, levensmiddelen en medi
cijnen verzocht.

NA AFWIJZING DOOR HOOGGERECHTSHOF

MADRID De socialisti- tuswet van 1983 ongrond-

sche regering van Spanje wettelijk heeft verklaard,

gaat een nieuwe abortus- De regering staat op het

wet opstellen, nu het standpunt dat de afwijzing

hooggerechtshof de abor- van de wet door het hoog-

SMID JE VERHOLEN HET GEHEIM VAN DE UYLENBORGH

87) Eelco Eelkema wierp de deur van de her
berg open en overzag de situatie met éèn geoe
fende blik. „Hoogste tijd, heer'n!" riep hij uit.
„Niks meer drink'n en allemaal d'r uut!" Doch
toen viel zijn oog op een kaalhoofdige vreemde
ling in een zwarte pandjesjas en een streepjes
broek. Meteen richtte hij zijn vuurwapen op de
argeloze Gozewijn van Uylen, hem toeroepend:
„Hand'n omhoog hens üp, kale! Voor lui van
jouw soort is in ons dorp geen plaats! Veuruut,
meekomm'n! Dan za'k je veur de tweede keer in
je leev'n 'es eev'n laat'n zien hoe wij hier onge
wenste vreemdeling'n anpakk'n!" „Maar wat
heb ik dan nóu weer gedaan!?" riep de arme
heer Van Uylen wanhopig uit. „Niks, en dat is
het hem nou juust." antwoordde Eelco streng.
„Je had de schade mott'n vergoed'n, die ont

staan is door het omhakk'n van onze boom'n en
het graav'n van die bezoop'n beerekuil'n! Veu
ruut, mee naar het bureau!" En er hielp geen te
genstribbelen aan: Eelco greep Gozewijn van
Uylen bij de kraag en duwde hem met stevige
hand door de donkere straten van het dorp
naar het bureau Maar de volgende och
tend kwam diezelfde stoere Eelco een beetje
schuchter de smidse binnenlopen. „Is eh..., is
die kale Van Uyl'n al terug?" vroeg hij verlegen.
„Nee, nog niet." antwoordde smidje Verho
len streng. „Maar ik zal jou es even éèn ding
zeggen. Eelco. Zoals jij gisterenavond tegen
meneer Van Uylen optrad..., gewoon schandè-
lig!" „Ik wéét het", zuchtte de diender.

„Maar vergiss'n is menselijken dat geldt

óók voor pliesie-mens'n...."

gerechtshof niet betekent
dat abortus op zich in
strijd is met de grondwet,
maar dat de wet niet goed

Het hof wees de wet af omdat
hij het in de gronwet vastge
legde „recht op leven" niet
voldoende beschermde. De mi
nister van justitie, Fernando
Ledsema, zei dat nu een nieu
we abortuswet opgesteld moet
worden die de door de grond
wet vereist garanties wel be
vat. Volgens hem kan dat door
enkele simpele wijzigingen in
de originele tekst aan te bren-
gen.

De abortuswet die twee jaar

geleden door het parlement
aangenomen werd stond abor
tus toe indien het leven van
moeder of kind in gevaar was,
de zwangerschap het gevolg
was van verkrachting of in
dien de foetus misvormd was.
De rechtse oppositie tekende
onmiddellijk na het aannemen
van de wet beroep aan bij de
rechter omdat de wet in strijd
zou zijn met de grondwet. Het
Spaanse episcopaat zal pas of
ficieel reageren wanneer over
morgen ook de bijlagen van
het vonnis worden geopen
baard. De Spaanse feministi
sche organisaties hebben zich
altijd met hand en tand tegen
de abortuswet verzet omdat zij
deze veel te beperkt vinden.

Belgische autowegen weer verlicht

(Van onze correspondent Aad Jongbloed)

BRUSSEL Het Belgische ministerie van verkeer heeft beslo
ten de autowegen weer de gehele nacht op volle sterkte te ver
lichten, indien weers- of verkeersomstandigheden dat noodzake
lijk maken. Ruim een jaar geleden besloot men op de autowe
gen. die behoren tot de best verlichte in Europa, het aantal licht
punten meer dan te halveren. Niet alleen uit oogpunt van kos
tenbesparing, maar ook als bezuinigings-voorbeeld voor de bur
ger. Een van de redenen om de lichten nu toch weer te ontste
ken is de verkeersveiligheid. Volgens de Rijkswacht kan het
aantal ongevallen hierdoor met een derde worden teruggedron
gen.

RAPPORT NOEMT MADRID, MALAGA EN LAS PALMAS

ECTI

MADRID Niet minder dan
zestien Spaanse vliegvelden
zijn gevaarlijk voor het lucht
verkeer. Acht daarvan zijn
door defecte instrumenten
zelfs bijzonder gevaarlijk en
sommige zouden direct geslo
ten moeten worden. Dat is de
conclusie van de vereniging
van Spaanse verkeersvliegers
Sepia die een onderzoek heeft
ingesteld naar de veiligheid op
de Spaanse luchthavens.

De meest gevaarlijke vliegvel
den zijn die van Bilbao, Ma
drid, Malaga, San Sebastian,
Melilla (een enclave aan de
kust van Noord-Afrika) en de
vliegvelden van Hierro, Las
Palmas en Los Rodeos op de
Canarische eilanden. Het nieu

we (en 'drukste) vliegveld op
Tenerife, Koningin Sofia, staat
echter uitstekend te boek. De
Spaanse vereniging van ver
keersleiders Aceca heeft met
een staking gedreigd, als het
vliegverkeer op gevaarlijke
luchthavens niet wordt be
perkt. Overigens laten volgens
de Aceca de voorzieningen op
vrijwel alle Spaanse vliegvel
den veel te wensen over. Een
van de vluchtleiders op het
vliegveld van Madrid vertelde
de krant El Pais dat „soms het
radar tientallen minuten lang
geen enkel beeld vertoont. We
sluiten dan onze ogen en bid
den dat er niets gebeurt".

nog
het
oprr

rende polemiek met I dat
ondertonen tussen heti'"
rie van verkeer, de ?P'aid
luchtvaartdienst en dJe *a£
nale luchtvaartmaat?
Iberia enerzijds en de ken
de Aceca anderzijds. St ^ls
vember 1983 zijn bij vL t
ongelukken in Spaifj p(
mensen om het leveL;*.:,
men. Het laatste onge^
beurde op 19 februari |L
toestel van Iberia bij Br
gen een heuvel vloog r
148 inzittenden de do$A-
den.

De Spaanse luchtvaai
•teiten wijzen alle
gingen van de hand
hen zijn de Spaanse
den uitgerust met de
dernste apparatuur.

Op reis met Uw krant in een

UNIEKE 4-DAAGSE
TWEE LANDENCRUISE

vertrek vrijdag 26 april

Het bekende luxe m.s. „Prinses Juliana" heeft zo langza
merhand een eigen reputatie van gastvrijheid en uitste
kende verzorging in gezellige sfeer opgebouwd bij onze le
zers. Telkenmale blijkt de belangstelling voor een trip met
dit schip de beschikbare plaatsen te overtreffen.

Voor wie nog niet eerder met dit schip kennis heeft ge
maakt. maar ook voor hen die deze kennismaking graag
weer wensen te hernieuwen goed nieuws: op vrijdag 26 april
starten we nog eenmaal dit seizoen met een mooie 4-
daagse tocht van Amsterdam naar Nijmegen Dusseldorf,
Keulen en Bonn.

De „Prinses Juliana" is één van de grootste en fraaiste
schepen in zijn soort. Alle hutten op het hoofddek. spik
splinternieuwe ingericht met schrijftafel en comfortabele
bank, voorzien van grote panoramaruiten, vaste vloerbe
dekking, centrale verwarming, douche en toilet. De grote
lounge met gemakkelijke zitjes en heel grote ramen zorgen
ook bij minder goed weer voor een onbelemmerd uitzicht.
Dansvloer en bar bieden 's avonds extra gezelligheid. Het
schip heeft 220 volt. is geheel centraal verwarmd (restau
rant en lounge air-conditioned) en is met 5 verschillende
dieselmotoren en 5 verschillende schroeven een wonder
van vernuft. Het programma in het kort.

Vrijdag 26 april: Vertrek uit Rotterdam en Den Haag per
luxe touringcar naar Amsterdam, waar het schip ligt afge
meerd en u met uw bagage door staf en cruisemanager
naar uw komfortabele hut wordt begeleid. Na de lunch af
vaart via het Amsterdam-Rijnkanaal richting Tiel en vervol
gens via de Waal naar Nijmegen. Voor het diner wordt u bij
de captains cocktail een drankje aangeboden.

Zaterdag 27 april: Na de eerste kennismaking n
gebreide ontbijtbuffet afvaart naar de Duitse grens ij
merich waar aan de nodige grensformaliK
daan. Over de Nederrijn langs de indrukw
trieen van het Roergebied naar Düsseldorf w
„Altstad" wordt afgemeerd. Hierdoor ruimschoots g

heid om na het diner met Düsseldorf kennis

met name op zaterdag behoeft men zich in
vervelen.

Zondag 28 april: Na het uitgebreide ontbijtbuffet J
naar Keulen. Hier wordt reeds om 13.30 uur aff-
Voor de liefhebbers wordt o.l.v. de Stewart een v
naar de bekende dom georganiseerd. De gehele rr
tegenheid om de stad te verkennen. De laatste avor^'j
boord wordt een grandioos captains-dinner bij kaiv^
aangeboden terwijl de afscheidsavond met gezellige ip-da
wordt opgeluisterd. jm.

Maandag 29 april: Afvaart naar Bonn. alwaar om ca. VOO
wordt aangekomen Na een uitstekende afscheidde
brengen de luxe touringcars u weer richting NederlanT
derweg wordt voor een theepauze gestopt en men If w
18.00 uur weer in Rotterdam en Den Haag terug. gen.
De prijs voor deze unieke trip bedraagt slechts
persoon op basis van een 2-persoonshut met dc
tollet. (Er zijn een 3-tal 4-persoonshutten beschikbi
een reduktie van 25.- per persoon). In de prlj
liet touringcarvervoer de volledige verzorging
begrepen, met uitzondering van de dranken. (Koffie ei
tijdens de maaltijden inclusief).

Gecombineerde reisverzekering 10.- per persoon
poliskosten. Annuleringsverzekering 3 1/2 van de re
6 - poliskosten. Af

Gezien de grote belangstelling voor deze trips wordt
boeken dringend aangeraden!

H.E

Inlichtingen en boekingen telefonisch
onder no 070-190882 (van maandag
t/m vri|dag van 9 tot 16 uur) of
persoonlijk in onze vestiging Spui-

POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL [phone]

De snijbloemenaanvoer bij bloemenveiling „West-
land" in Honselersdijk in week 14 was zo'n tien pro
cent groter in vergelijking met de paasweek van
1984. Aanvankelijk was de prijsvorming met het oog
op Pasen zeer redelijk, maar in de loop van de week
daalden de prijzen aanzienlijk. De paasverkopen wa
ren echter behoorlijk goed, zodat op dinsdag 9 april
de prijsvorming veel beter was. Bij veel produkten
was sprake van een prijsstijging van vijftig procent of
meer.

In de paasweek was de fresia verreweg het grootste
produkt: ruim 16,5 miljoen werden er aangevoerd te
gen ruim 12,5 miljoen in dezelfde periode van vorig
jaar. Op het einde van de week stond de prijs onder
druk. Enkele prijzen over week 14: bloemfontein 46
(67), escapade 22 (57), fantasy 28 (69), golden wave 30
(61), blue heaven 21 (57), miranda 24 (56), polaris 29
(48) en riande 30 (52).

De trosanjers stonden goed in de belangstelling en
bleven ook op het einde van de week nog redelijk
hangen. Enkele standaard-anjers: candy 66 (91), do-
ria 67 (84), pallas 73 (108) en white sim 60 (95). Enke
le trosanjerprijzen van week 14: adelfie 58 (82), baga
tel 40 (63),

70 (91).

tel 40 (63), ballet 50 (62), barbara 45 (80) en paradiso

Bij de kamerplanten steeg de omzet met ruim 23 pro
cent, wat werd veroorzaakt door een grotere aanvoer
van 16 procent en een prijsstijging van 6,4 procent.
De vergelijking met vorig jaar gaat een beetje mank,
doordat Pasen dit jaar enkele weken eerder viel. De
vraag naar kamerplanten blijft echter goed en na
een lichte daling van de prijzen aan het einde van
vorige week trokken de prijzen aan het begin van
deze lopende week weer aan. Enkele prijsnoteringen
van de belangrijkste gewassen zijn: azalea 4,00, bego
nia rieger 2,15-3,05, chrysanthemum 1,61, guzmania
empire 2,19, kalanchoe 1,66, saintpaulia 1,30, strepto-
carpus 2,90, yucca 6,32, schefflera 4,14, hedera 1,18
en codiaeum 2,89. De aanvoer en de omzet van tuin
planten verdubbelde de afgelopen week. Naast de
grote aanvoer van violen (0,25-0,30) ook al veel pe
largonium (1,50-1,65) en tagetes (0,24). Daarnaast
veel vaste planten in allerlei soorten en maten met
de meeste vraag naar de gemengde bak voor prijzen
tussen drie kwartjes en tachtig cent. Met de omzet
gaat het crescendo en tot nu toe is ruim 282,5 miljoen
omgezet tegen bijna 256 miljoen in dezelfde periode
van 1984.

Ook bij bloemenveiling „Berkel en Omstreken" in
Bleiswijk had men een levendige paashandel. De
kwekers hebben gezorgd voor een voldoende aantal
planten en bloemen. De prijzen zijn wat stijver ge
worden. Ook over de handel in potplanten had men
geen klagen en een maandagse dagaanvoer telde on
langs ongeveer 120.000 stuks. De handel hierin ver
liep vlot bij een redelijk prijsniveau. Op 25 april is er
ledenvergadering en beleidspresentatie. Om half
acht 's avonds begint de vergadering in de veiling-
cantine, terwijl de audio-visuele presentatie om ne
gen uur bij de veilingtribune plaats vindt.

De glasgroenten en de groen
ten van de vollegrond hebben
in de maand maart een recor
domzet behaald. Voor de glas
groenten is maart altijd al een
belangrijke maand, want in
die weken wordt al bijna een-
tiende van de totale jaaromzet
verwezenlijkt. Maart '85 ken
de zelfs een ruimere omzet
dan het Orwelliaanse jaar '84:
een kwart meer. Zelfs verge
leken met het jaar daarvoor is
de groei van de omzet aan
zienlijk te noemen, zo'n veer
tien en half procent. In het
eerste kwartaal van dit jaar is
de totale omzet al ruim twin
tig procent groter geweest dan
in 1983 en 1984.

De aanvoer van sla en kom
kommers was in maart welis
waar gering, maar de prijs
daarentegen hoog. Naarmate
de maand voorbijging zakte
de prijs voor sla. In de eerste
week van april ging dat zelfs
sneller bergafwaarts. Toëh
werd er in de week voor Pa
sen nog bijna twee kwartjes
voor een krop sla betaald.
Het aanbod van tomaten was
in maart een derde groter dan
vorig jaar en zelfs twee keer
zo groot als in maart 1983. De
prijzen waren, met name voor
Pasen, flink hoog.

Met de uien is het op zijn Hollands gezegd... uien.

terpeen, waspeen, rode kool, pig nog wel even klein blij-
witte kool en schorseneren en ven.
bij de Belgen voor winterpeen
en schorseneren.

Champignons

vie gold hetzelfde als voor
sla en komkommers: weinig Witlof
aanbod en hoge prijzen. Pa
prika's, vooral de groene, wa
ren bij mondjesmaat te vin
den in de uitstallingen bij de
groenteboer vanwege het ge
ringe aanbod. De prijzen ble
ven echter normaal.

Frankrijk toont veel belang
stelling voor onze sla, want de
export daarheen bedroeg
maar liefst 1100 ton, tegen 100
ton in de twee voorafgaande
jaren. West-Duitsland nam
daarentegen minder af: de ex
port van glasgroenten naar
onze Oosterburen nam af van
71 naar 64 procent. Zoals ge
zegd was er meer dan gewone
belangstelling voor onze glas
groenten uit Frankrijk, maar
ook uit Zweden en Zwitser
land.

Bij de groenten van de volle
grond is de grote vraag uit an
dere landen dan West-Duits
land al evenzeer opvallend te
noemen. België en Frankrijk
toonden zich hierin zelfs gro
tere afnemers dan onze Oos
terburen. Veel interesse was
er van de Fransen voor win-

De prijzen voor de volle-
grondsgroenten liepen in
maart sterk op, mede door de
export van deze produkten.
Witlof was, zoals ook in de af
gelopen maanden, het grote
succesprodukt. Terwijl het
aanbod dertig procent hoger
lag, moest daarvoor toch biina
tien procent meer worden be
taald dan vorig jaar. De toege
nomen export kan als een van
de oorzaken van de goede re
sultaten worden aangemerkt.
Een forse daling van de prijs
was er overigens in de eerste
week van april. Voor de paas
week gold, dat het zestig pro
cent grotere aanbod dan vorig
jaar zelfs voor deze week wat
te veel van het goede was. De
prijs liep, naarmate het einde
van de maand naderde, steeds
hoger op. Omdat het een
paar warme dagen daargela
ten over het geheel geno
men nogal koud is gebleven,
groeien de gewassen lang
zaam, waardoor het aanbod
van voorjaarsgroenten voorlo-

Het aanbod van champignons
is qua omvang voor de tweede
maand in successie gelijk ge
bleven aan dat van vorig jaar.
Het ziet er naar uit, dat de
aanvoer van champignons de
komende tijd zal stijgen.
Er was in maart voor wat be
treft de champignons weer
sprake van aantrekkelijke
prijzen, die tot rond de drie
gulden per kilo opiep. Dit, na
dat er sinds november een da
ling viel te constateren van
gemiddeld ruim 3,20 naar
f 2,60 in februari.

De prijs voor de sortering III
A voor de industrie liep op
van 2,05 in de maand febru
ari tot 2,30 in maart. In '84
brachten de champignons
toen 40 cent per kilogram
meer op. De sortering „fijn",
bestemd voor de verse markt,
kwam in maart op 5,30, na
dat in februari 4,50 kon
worden genoteerd. Vorig iaar
bedroeg de prijs voor deze
klasse in maart 5 gulden.
Het is dus duidelijk, dat de
stijging van de prijs met name
voor rekening van de cham
pignons bestemd voor de ver

se markt komt. De export van
dit produkt zo'n tachtig
procent verse markt en twin
tig procent industrie liep zo
gesmeerd als maar kan. In de
maand maart werd voor het
eerst de 1000-ton-grens over
schreden. Het was meteen al
1150 ton, bepaald geen gerin
ge overschrijding dus. De
meeste export-champignons,
zo'n 370 ton, werden in Enge
land afgezet, terwijl West-
Duitsland goed was voor ruim
300 ton. In België werd 240
ton aan de man gebracht en
160 ton champignons ging
naar Oostenrijk.

Uien

Met de uien is het op zijn Hol
lands gezegd... uien. Dat wil
zeggen: de export stagneert.
In maart werd net als in
februari slechts 40.000 ton
in het buitenland afgezet, het
geen 4.000 ton minder is dan
vorig jaar en niet minder dan
14.000 ton minder dan in
maart 1983. De Westduitsers
namen in vergelijking met
vorig jaar ongeveer even
veel af. Minder uien dan in
'84 gingen er naar Frankrijk
en de export naar Engeland
daalde ook, zij het in vermin
derde mate. België daarente
gen nam wel meer uien af.
Een forse achteruitgang valt
in de export naar verre be
stemmingen te constateren.
Op de Westduitse markt wa
ren wel meer uien uit andere
landen te vinden, zelfs ruim
de helft meer, als men dit met
vorig jaar vergelijkt. Wij heb
ben het op die markt vooral
te verduren van concurrenten
Spanje, Hongarije en Portu
gal. Ook wat de prijs aangaat
doen de Hollandse uien het op
de Westduitse niet best: op de
groothandelsmarkten is de
prijs verder gedaald. Voor de
uien werd begin maart nog
DM 10,40 geboden, terwijl de
prijs begin april nog slechts
DM 9,90 bedoeg. De uien uit
de andere landen lieten in
West-Duitsland weliswaar
eveneens een daling van de
prijs zien, maar vergeleken
met het niveau van het Ne
derlandse produkt viel het
nog alles mee. Spaanse uien
noteerden DM 15,30, Hon
gaarse DM 16,40, Engelse
DM 16,90 en Poolse
DM 18,30.

r i IÉ iin

1 z

Nederland heeft als zeevarende natie in het verleden
langrijke rol gespeeld bij de wereldwijde verspreiding vaiek
lei plantensoorten. Helaas zijn de rijke collecties uit het 1™'
land van de 17e en 18e eeuw slechts zeer gedeeltelijk bf03
gebleven. Daarom wordt <Je rol die wij op dit terrein g#e
hebben wel eens onderschat. *at

JfP

Wie zich voor dit onderwerp interesseert kan veel waair!j£
informatie putten uit twee botanische tuinen in ons landd(
heel oud zijn en vanaf hun oprichting zorgvuldig zijn b#11'
Die van Leiden is gesticht in 1590. Bijna honderd jaar laF'
1682) kwam de tuin van de universiteit van Amsterdart,^
Bij dat laatste jaartal wordt duidelijk dat we het hebber0
een van de belangrijkste perioden uit de geschiedenis vi"1
derland: De Gouden Eeuw. Ook voor wat betreft de planFe
valt dat jaar in een belangrijke periode. Die tijd is min
het eind van wat de Europese Periode wordt genoemd. E£r
vak dat begint omstreeks 1545 en waarin voornamelijk!
het gebied rond de Middellandse Zee, de Balkan en KleiF
voor die tijd exotische gewassen naar West-Europa zijn getë;
In het begin vooral naar de botanische tuinen van de uri
teiten. Deze tuinen waren vooral demonstratietuinen v^
neeskrachtige kruiden.

In de tuin van Leiden werd in 1593 de eerste directeur C
Clusius aangesteld. Hij was een van de leidende botanici I
tijd. Hij was onder meer verantwoordelijk voor het opi
schaal verbreiden van de aardappel en de tomaat. Met de lr
van talloze bolgewassen als tulpen en narcissen die hijf
Leidse Hortus kweekte, heeft Clusius een niet te onderf*
bijdrage geleverd aan een belangrijke Nederlandse
landbouw.

Andere gewassen die dank zij hem omstreeks 1608 vol
eerst in Nederland te zien waren zijn onder andere de serf
oriëntaalse plataan en niet te vergeten de paardekastanje.l
uit geen enkel tuincentrum of park weg te denken. x
Er werden in die tijd niet aleen nieuwe planten aangevot
Zuid-Europa en het Midden-Oosten. De Fransen en Ert
zorgden ervoor dat bijvoorbeeld de wilde wingerd en de'
petbloem van het Amerikaanse continent in Europa j
schoten.

Welvaart

De welvaart van de Gouden Eeuw bracht de rijken naar'
de stad. Daar gaven ze veel geld en tijd aan de aanleg vak
privé-collecties gevuld met allerlei soorten planten die \t|
meegebracht door de zeilschepen. We haalden waardevol!
cerijen uit onze koloniën waartoe ook Ceylon en delen vak
gerekend moeten worden. Op de terugreis stopten de sa
even op de Kaap om verse groente in te slaan. De kweker
die groente deden meer dan alleen sla telen. Ze verzart
ook planten die deels werden opgeplant in de Compagnil
Die was eigendom van de Verenigde Oost Indische Comï
(VOC). Later werden die planten meegegeven aan de ka|
voor de Heren Zeventien. Veel van die planten kwamen te
in de botanische tuinen van Leiden en Amsterdam. j
In 1678 werd in Leiden Paul Hermann als directeur van a
tus aangesteld. Hij was als chirurgijn in dienst geweest j
VOC, gestationeerd op Ceylon, het huidige Sri Lanka. Da
hij jarenlang ervaring opgedaan op het gebied van tropiso
wassen. Hij bouwde als een van de eersten in West-Euron
warmde kasjes die nodig waren voor de kweek van vj
minnende gewassen. Ook de Amsterdamse Hortus bd
vanaf de stichting in 1682 over verwarmde kweekruimta
Veel plantentuinen stuurden in de 18e en 19e eeuw huil
verzamelaars uit. Ook bedrijven deden dat. De bekendö
handelaar Van Tubbergen had aan het begin van onze eeu
eigen verzamelaars voor bollen in Iran en Afghanistan.)
De laatste jaren zijn in Zuid- en Midden-Amerika nog ra
zekere regelmaat expedities op pad om de oorspronkelijke
len te zoeken waaruit onze kwekers nieuwe aardappelvi
ten ontwikkelen. Met groot succes.

Mede dank zij dit pionierswerk bereikte de export van poj
appelen in het lopende seizoen 1984-85 een recordgroofl
meer dan 500.000 ton. Goed voor zo'n 400 miljoen guides

'init

b