istig in Reutte aan de poort van Tirol
erf
de verdeelde
zonnebank
van Aphrodite
yprus
Laag scheren de fla-
>ver het uitgestrekte zout-
in de horizon zijn de laat-
in van het voorjaar vaag
boven het Troödosge-
!et is eind maart op Cy-
ïaf dit moment moet het
(ren op de te kleine hoe-
water die de weergoden
ivinter hebben gegund. De
iteeds warmer worden en
ijk haar verschroeiende
en. Tussen de rotsen en
ie de Schepper met kwisti-
over het land heeft uitge-
rerdwijnt het overvloedige
Ide mimosa, het rood van
izen en het lila van de wil-
men. Alleen hoog in de
nog prettig toeven. Cy-
dappere eiland in het ui-
ekje van de Middellandse
eiland waar Aphrodite
boren, de apostel Paulus
lendom bracht en Lazarus
g jaar bisschop is geweest.
oten werken hard aan een
oekomst, daartoe gedwon-
de korte, maar bloedige
de zomer van 1974. Sinds-
den de Turken het noor-
;1 van het eiland bezet en
75 procent van de inkom-
ïen van Cyprus: vruchtba-
kopermijnen en tiental-
in de nu volledig veria-
laats Famagusta.
;ft de Grieks-Cyprioten
orte tijd gekost om uit de
f komen en daarna
ij onmiddellijk de handen
luwen gestoken. Ter com-
van de verliezen bouwen
i het zuidelijk deel vele
hotels, restaurants en ap-
tsgebouwen. Deze zijn te
ij elk plekje waar de grilli-
ichtige kust wordt onder-
loor brede zandstranden,
stisch leven bestaat er uit
onnen en spartelen in het
lauwe water van de Mid-
t Zee. En terwijl de vakan-
..,/s roder en roder worden
Ie zon, leggen de Cyprioti-
}s hun hart en ziel in het
gerecht dat 's avonds op
et komen: Meze, een grote
denheid aan kleine, kruidi-
lapjes, die samen met frisse
i de zachte wijnen van het
en voortreffelijke maaltijd
ten. Goedkoop is het niet
luxueuze zeewering. Neder-
krijgen er eigenlijk een
ran eigen deeg, want aan de
i worden prijzen in reke-
iracht zoals de Duitsers die
ètalen in Scheveningen en
rt. Zij het, dat Cyprus mis-
og iets duurder is, doordat
jotische pond tergend hoog
d staat op de hitlijst van de
tdse valuta's.
|prus is natuurlijk meer
Er zijn slechts enkele reisbureaus in Nederland die reizen naar Cyprus
organiseren, zoals Bel Air en Holland International. De accommodaties
die zij aanbieden, liggen vrijwel alle aan de kust. Wie liever verblijft in
het minder toeristische maar ook minder comfortabele binnenland, kan
daarover ook bij de reisbureaus informatie krijgen, of zich direct wenden
tot de Cyprus Tourism Organisation, P.O. Box 4535 in Nicosia.
Alle steden en dorpen zijn met het openbaar vervoer te berei
ken, maar de passagiers moeten niet vreemd opkijken als het
model van de bus uit de jaren zestig dateert.
dan alleen zand, zee en zon. Het
echte Cyprus ligt in het binnen
land, tussen de cytrusplantages, de
wijngaarden en in de bergen. Cy
prus is bijvoorbeeld een eldorado
voor archeologen.' Op talloze plaat
sen zijn oudheidkundigen doende
om de geheimen uit het verleden
boven de grond te krijgen. Alle af
gestofte vondsten blijven nu op het
eiland. Maar in het recente verle
den zijn er scheepsladingen vol
schatten naar alle delen van de we
reld afgevoerd. „Helaas vaak zon
der de zorgvuldigheid in acht te
nemen die bij archeologie noodza
kelijk is. Men verzuimde aan te te
kenen waar de voorwerpen precies
gevonden zijn en op welke diepte.
Daardoor ontbreken er nu hele
hoofdstukken van de Cypriotische
geschiedenis", verzucht Loukia
Loukaidou van de Cyprus Tourism
Organisation. Toch is er nog vol
doende overgebleven voor het ar
cheologisch museum in de hoofd
stad Nicosia, dat met een prachtige
verzameling een vrij goed beeld
kan geven van de historie van Cy
prus. Nicosia heeft nog een ander
belangrijk museum en wel in het
aartsbisschoppelijk paleis, waar de
inmiddels overleden president Ma-
karios een unieke verzameling iko-
nen bijeen heeft gebracht. En el
ders op het eiland zijn uiterst fraaie
Schilderachtige dorpjes In het Troödosgebergte, waar de huizen
tegen de heuvels zijn geplakt.
Waar in Zuideuropese landen toeristen zijn, zijn ook de onver
mijdelijke ezeltjes te vinden.
Op ontelbaar veel plaatsen proberen archeologen de geheimen
uit het verleden boven de grond te halen.
voorgangers van de ikonen be
waard gebleven: de fresco's en mo
zaïeken.
Aphrodite
Evenals in Griekenland leven op
Cyprus de goden uit de oudheid en
de heiligen van het christendom
vreedzaam naast elkaar. Zo weet
iedere Cyprioot trots en tot op de
meter nauwkeurig aan te wijzen
waar de godin Aphrodite in een
wolk van schuim uit de zee werd
geboren. Zoals zij al even exact we
ten te melden waar de apostel Pau
lus door de Romeinen werd gemar
teld toen hij in het jaar 45 op Cy
prus het christendom bracht: in
Paphos, de rustige stad aan de
westkust, waar de martelpaal nog
recht overeind staat. En Lazarus is
niet naar Zuid-Frankrijk, maar
naar Cyprus gevlucht toen de hoge
priesters het hadden gemunt op
zijn leven dat Jezus hem net had
teruggegeven. In de stad Larnaca
in het uiterste zuiden, met zijn
prachtige brede stranden en een
boulevard met heuse palmen, is La
zarus dertig jaar bisschop geweest.
Geen mens die de Cyprioten van
die overtuiging kan afbrengen.
nchen laat liggen en
i naar Tirol rijdt, komt
jenrijk bij Reutte. Een
lam op de kaart, aan
ekende route, maar
;goed om er zo maar
prbij te gaan op weg
derop. Want Reutte is
^ïaal Tirol en een uit-
centrum voor een
i verblijf,
zo aardig aan? Allereerst
ïptheid van een wijde om
it noordwestelijk deel van
'irol, met een eigen naam:
a. Die naam moet je be-
in de Tiroolse hoofdstad
uit naar het noorden en
lüsserfern het groene land
B zijde van de Fernpas.
(ligt het door halfhoge Al-
besloten, van zuidwest
rdoost door de Lech door-
heerlijk ruim dal, met
bstwaarts de Zugspitze na-
frept overigens ook en aan
[&-toerisme vooralsnog ont-
S er in Reutte's Ausserfern
fake van onherbergzaam
Je kunt van hieruit bo-
e kanten op. Pal over de
ens bevindt zich niet al-
interessante stad Füssen
zeer bezienswaardige hei-
vermaarde trekpleister
fing Ludwig II: het slot
L lanstein. Men zij echter ge-
»wd: de vermaardheid
eer aan, dat ter plekke de
lelijkheid nagenoeg is ver-
Want een duizendkoppige
verdringt zich dagelijks
Ludwigs sprookjesachtige
irt en het tegenoverliggen-
|el Hohenschwangau van
Merjaren.
terug in Reutte, wenken
Irotere afstand, maar toch
flijk dichtbij, andere Beier-
aardheden. In 1878 werd
dwig een tweede gril vol-
n mini-Versailles, het slot
t>f. En even verderop zijn
b abdij Ettal als Oberam
en Garmisch binnen dag-
Pure gezondheid op het erf bij Heinz Gstir, de Haflingerhof zum Schluxen. Zon, schone lucht en 'n stoeterij vol
paarden.
tochtbereik. Heen en terug voert de
weg dan romantisch door het Am-
mergebergte en een niemandsland
tussen twee grenspalen, en nabij
Reutte weerspiegelt de Plansee wa
terfietsen, surfzeilen, rondvaart
bootjes.
Alpenbloemen
Minder vermaard, maar wel zo aar
dig zijn westwaarts de verrassingen
in en om het Lechtal zelf. Reutte is
daarbij terecht trots op zijn Kabi-
nenseilbahn, achthonderd meter
omhoog in de richting van de Hah-
nenkamm. Daarboven is ruim
schoots te wandelen en ook nog
wat bijzonders te zien: een Alpen
bloementuin, die wel een botani
sche ark van Noach mag heten. Er
staan vier- tot zeshonderd inheem
se gewassen bijeen, van nederig
kruid tot forse boom, soms uiterst
zeldzaam en met fraaie namen als
Frauenschuh, Knabenkraut en
Türkenbund. Uiteraard is men zui
nig op deze unieke verzameling en
de Bergwacht probeert dan ook
niet alleen te voorkomen dat be
zoekers er Edelweiss plukken,
maar vooral dat de omringende
schapen, hazen, en muizen de plan
ten opvreten.
Grootste Alpenflorakenner van
Oostenrijk is ir. Alfred Pohler in
Reutte, een aardige bescheiden
man. Van hem is niet alleen het
idee voor deze tuin, maar boven
dien een schitterend fotoboek over
oude Tiroler boerderijen, kostelijk
erfgoed, ook in het Lechdal. Daar
bloeit voorts de edele beeldende
kunst van het houtsnijden.
Ga naar het vriendelijke dorp Elbi-'
genalp en je vindt daar Rudolf
Geisler-Morodor, pedadoog en on
dernemer tegelijk, boeiend vertel
ler en meester in het ambacht. Hij
heeft een Schnitzschule uit de
grond gestampt en er al tientallen
jonge Tirolers het vak geleerd en
hen daarmee een toekomst geo
pend. Hij beheert ook een eigen be
drijf, waar je zowel unieke grote
opdrachten in uitvoering ziet als
een soort massa-produktie in het
klein. Kunst en kitsch, hand in
hand, dat is waar, maar kunstig is
het allemaal, onuitputtelijk de fan
tasie en tenslotte hartveroverend
het geheel, de glorie van het hout,
dankbaar materiaal van moeder
Natuur.
Sprakeloos
En zij is een gulle moeder in Aus
serfern. Ga van Reutte langs de
Lech stroomopwaarts naar Stan-
zach, dan wijst daar linksaf een
bord naar een onuitsprekelijk
avontuur: de weg naar Namlos.
Namlos: nederiger kan een neder
zetting zich nauwelijks noemen.
Door het woud klimt de weg om
hoog en hoger, terzijde gaapt diep
de kloof van de Namlosbach, die
ontspringt aan de Wetterspitze,
ruim 2.500 meter hoog. Halverwege
die berg, waar het dal zich iets ver
ruimt, ligt Namlos geklemd, met de
Knittelkarspitze aan de andere
kant. Ga naar het piepkleine ter
rasje van Gasthof Kreuz en eet er
Kaiserschnarren. Namlos maakt
sprakeloos om wat er dan volgt:
brede groene Alpenweiden en een
weg die zich vriendelijk voortslin-
gert over Kelmen en Rinnen naar
Berwang en daar afdaalt naar
Bichlbach aan de grote baan van
Reutte naar Innsbruck.
Hier ergens liep ooit de Via Clau
dia Augusta van de Romeinen en
even verderop bouwde de Tiroolse
graaf Meinard II in 1293 de vesting
Ehrenberg als noordelijkste bol
werk van zijn rechtsgebied. De
trotse ruïne staat er nog altijd, uit
ziend over Reutte, dat toen Ruthi
heette en lang daarna als Reitti be
kend stond. Oud, oud, groot gewor
den in de middeleeuwse zouthandel
en nog altijd erkentelijk jegens kei
zer Maximiliaan I die Reutte (het
heette toen weer anders: Reutj) in
1494 het opmerkelijke Niederlags-
recht schonk. Dat legde aan voor
bijtrekkende kooplieden de plicht
op, eerst een paar dagen aan de
plaatselijke bevolking hun handel
De bevolking is nog niet aangetast
door allerlei moderne westerse op
vattingen. Topless zonnen is inmid
dels door de toeristen ingevoerd,
maar veel Cyprioten hebben be
denkingen tegen die ontwikkeling.
Zij ergeren zich ronduit aan buiten
landers die in te schaarse kledij een
kerk willen bezichtigen. <,U be
treedt een gewijde plaats. Wilt u
met uw kleding daarmee rekening
houden", luidt niet zelden een me
dedeling op de kerkdeur.
Behalve kerken en kloosters heeft
Cyprus heiligen in overvloed en bij
ieder van hen hoort een legende.
Zo gaat het volgende verhaal over
Ayios Neophytos, wiens naam ver
bonden is aan een klooster op een
eenzaam plekje in de buurt van
Paphos. Het was is vroeger eeuwen
dat de monnik Neophytos voldoen
de geld had vergaard om naar Je
ruzalem te gaan. Maar op zijn trek
tocht naar de kust kwam hij tot de
conclusie dat Cyprus hem toch te
lief was om het te verlaten. Ter
plekke hakte hij een grot uit in de
rotsen om daar zijn leven aan God
te wijden. Na zijn dood werd de
kluizenaar vergeten en in de loop
der jaren verdween zijn eveneens
eigenhandig gehakte graf achter
een dichte haag struikgewas. Op
een dag echter verscheen er bij die
plek een herder met een zieke kud
de schapen en een al even zieke
hond. Na een nacht te zijn wegge
weest, kwam die hond drijfnat
maar genezen bij zijn baas terug.
Deze zocht vervolgens de bron
waaruit het dier gedronken had,
vond hem en ontdekte dat het wa
ter ook op de schapen een heilzame
werking had. Monniken uit de
buurt haastten zich hier een kloos
ter te bouwen en vernoemden het
naar de Maagd Maria. Totdat een
nijvere geestelijke het graf in de
rotsen ontdekte en het behoeft
geen betoog dat het klooster sinds
dien is gewijd aan de heilige
(Ayios) Neophytos.
Eenzaamheid
Wie de eenzaamheid van de natuur
zoekt kan in Cyprus zijn hart opha
len. De rust ligt er voor het opra
pen, want het eiland is met zijn
650.000 inwoners slechts dun be
volkt. Op de wegen is het er nog
niet zo druk als in de Westerse lan
den. Geen wonder, als men be
denkt dat de Cyprioten 150 procent
luxe-belasting betalen voor een
nieuwe auto. Vooral in het voor-
{'aar, als de hitte nog niet haar
ïoogtepunt heeft bereikt en het
ruige, uitgestrekte landschap be
dekt is met bloemen, kunnen er
prachtige wandelingen worden ge
maakt. Hetzij door de akkers, de
cytrusplantages of wijngaarden dan
wel door de ongecultiveerde gebie
den die er in Cyprus nog volop zijn.
Of door de heuvels waar de wilde
oleanders bloeien, schapen vreed
zaam grazen en waar de droge ri
vierbeddingen vol staan met mans
hoog, wuivend riet. Door de schil
derachtige bergen met (bijna) eeu
wige sneeuw en hun tegen de hel
lingen aangeplakte dorpjes, waar
de vrouwen hard aan het werk zijn
en de mannen hun tijd verdromen
op een stoel voor het plaatselijke
koffiehuis. Maar mochten de wan
delschoenen thuis zijn achtergeble
ven: op Cyprus zijn volop fietsen,
snorfietsen en auto's te huur, waar
bij niet alleen voor de auto, maar
ook voor de brommer een rijbewijs
moet worden getoond!
Scheiding
Wie Cyprus bezoekt, ontkomt niet
aan een confrontatie met de schei
ding tussen het Turkse en Griekse
gedeelte. Winkelstraten in Nicosia
eindigen abrupt bij een groot hek
met militaire wachtposten. Rond
steden als Nicosia en Larnaca zijn
in allerijl hele woonwijken opgezet
voor de 200.000 vluchtelingen uit
het door Turkije bezette gebied.
Het zijn woningen zonder funde
ringen en daardoor nogal krakke
mikkig. „Maar ze zijn beter dan
tenten. En bovendien zijn ze maar
tijdelijk, want eens zullen deze
mensen weer kunnen terugkeren
naar hun eigen huizen, hun akkers
en boerderijen. Daarom bouwen we
ook geen blijvende woningen voor
de vluchtelingen. Zij zouden daarin
trouwens niet willen wonen want
dat zou betekenen dat we alle hoop
hebben opgegeven", zo luidt de
overtuiging van de Cyprioten. De
scheiding: soms lachwekkend, vaak
diep-tragisch. Belachelijk als men
zich realiseert dat vier legers (de
Cypriotische garde en militairen
van Groot-Brittannië, de Verenig
de Naties en Turkije) zich bezig
houden met een eiland dat niet lan
ger is dan 222 kilometer en niet
breder dan 100 kilometer. Lach
wekkend ook als het gaat om een
kopermijn die niet in werking kan
worden gesteld omdat de schei
dingslijn precies tussen de machi
nes en de mijn zelf doorloopt. Al
iets minder lachwekkend komt
men de scheiding tegen in het ar
cheologisch museum waar een
beeld van een oude strijder niet in
zijn geheel kon worden opgezet
Reden: na de oorlog van 1974 kon
den de archeologen niet terug naar
de opgraving om de resterende de
len op te halen. De Grieks-Cyprio
ten hopen nu maar dat de Turken
niet barbaars met de Cypriotische
erfenis zullen omgaan. Diep-tra
gisch is de scheiding in het geval
van een groep vluchtelingen, die
letterlijk hun tenten hebben opge
slagen in de bossen langs de demar
catielijn. Vol heimwee staren zij
naar hun landerijen achter de mili
taire wachtposten. Zo dichtbij en
toch zo onbereikbaar. Voorlopig
kunnen zij slechts hopen op een te
rugkeer. Want de Verenigde Naties
hebben de onderhandelingen over
de oplossing van het Cypriotische
probleem net weer een jaar uitge
steld.
LONNEKE VAN KOOT
Zo stelt men zich Tirol voor. Zo is het ook: de Plansee bij Reutte.
aan te bieden, eer zij mochten pas
seren.
De historie heeft de zaken omge
keerd: Reutte biedt vandaag de rei
ziger zichzelf aan, minstens voor
enkele dagen. En waarom zou men
zijn vertier ook verderop zoeken?
De gastvrijheid is er nog, bij Edwin
Koch, die in Ehenbichl de naam
van Maximilian aan zijn hotel ver
bonden heeft en bij al zijn collega's.
Fresco's van de befaamde Zeifiers
sieren nog de huizen, hun epitaaf
vindt men onder een arcade naast
het kerkje van Breitenwang, waar
Edwin Koch achter het orgel zit
(jodelen kan hii ook) en alle eigen
tijds sportgerief is volop aanwezig,
voor zomer én winter.
Reutte is de naam.
09 43 5672 2336 de telefoon.
Werner Ammann de (zingende)
Verkehrsdircktor.
JAN VAN HOORN
