Moeders
mooiste is
n droppie
f ergeten fotograaf Hustinx
;eeft kleur aan de bezetting
Scheuring in EVP over koers
>4inenland
ÊeidAaSoiMCMit
DINSDAG 9 APRIL 1965 PAGINA 7
-■
WIE HEEFT HET LIEFSTE KIND?
!ndy: geraffineerd.
DORDRECHT Pijpe-
krullen, schattige strik
jes, witte sokjes en hand
schoenhes in lieve pastel
tinten beheersten zater
dag in Dordrecht de eer
ste nationale verkiezing
van „Moeders Mooiste".
Drie en twintig kinderen
in de leeftijd van 3 tot 12
jaar keken een hele mid
dag zo lief, koddig, drol-
lerig of bijdehand moge
lijk om wellicht de
grootste uit de rij bekers
mee naar huis te nemen
en. zichzelf het mooiste
kind van Nederland te
kunnen noemen.
„Kom es hier Fiona, dan
kam ik je haar", comman
deert een bloednerveuze
moeder haar kind, dat ze zelf
„een dotje" noemt. Eigenlijk
was het Moeders Mooiste
Festival een wedstrijd: „Wel
ke moeder kleedt haar kind
het mooiste aan?". Niets was
te dol om de kleine ijdeltuit
jes zo goed mogelijk voor de
dag te laten komen. En alle
moeders deden het zoge
naamd voor de lol. „Och, ik
doe met mijn kind eigenlijk
nooit mee aan wedstrijden als
deze. Het leek me leuk zoiets
eens mee te maken, meer
niet", aldus één van hen. In
werkelijkheid had ze zich da
genlang in het zweet gewerkt
om het snoezige roze jurkje
voor het al even snoezige,
maar verwende dochtertje
van vier af te krijgen. En
daar staat ze dan, de dreu
mes. „Hoe kom je aan die
mooie strik in je haar?",
vraagt de Haagse presentatri
ce Paula Harbrink Numan op
een toon van wat-moet-ik-
-dit-kind-anders-vragen. Tja,
wie zou die strik nou in het
haar hebben gedaan.
Spiecel
Allerlei kinderen van drie,
vier, vijf en zes vingers oud
passeren de revue. De meeste
deelnemers houden zich het
liefst bezig met „buiten spe
len" en zien zichzelf stuk
voor stuk een leven als foto
model tegemoet gaan. „Kijk
jij wel eens in de spiegel?" De
vraag van de presentatrice
lokt bij een willekeurige
Brigitte: verlegen, maar goed voor de persprijs.
deelneemster een spontaan
„ja" .uit. Het zelfde antwoord
is uiteraard te horen op de
vraag: „Vind je jezelf mooi?"
De elfjarige Sandy uit Am
sterdam blijkt niet alleen fo
togeniek. maar beschikt ook
over bühnetalenten. Komt
mooi uit, want er blijken ook
aparte prijzen gegeven te
worden voor wat tegenwoor
dig „pleebekkers" heten te
zijn. Sandy, met zijn peper
dure, speciaal voor de gele
genheid gemaakte artiesten-
pak, blijkt een perfecte imita
tie van Michael Jackson in
huis te hebben, wat hem la
ter dan ook een prijs ople
vert.
De zesjarige Wendy is aan de
beurt het toneel op te huppe
len. „Like a virgin, touched
bij the very first time", zingt
de dreumes de hit zeer geraf
fineerd mee. Een maagdelijk
wit jurkje en een strik in
haar witte engelenhaar com
pleteren het beeld dat zij (of
haar moeder) wil oproepen.
Daar staat ze in het volle
licht van de schijnwerpers
haar eigenwijze pasjes te ma
ken, gadegeslagen door haar
familie die op de eerste rij
enthousiast meeleeft. „Wen
dy gaat het maken", zegt
haar vader met groot ver
trouwen in zijn kind. Wendy
zelf blijkt vooralsnog de
voorkeur te geven aan een
carrière als vrouwenarts, een
beroep dat ze karakteriseert
als „kifidertjes uit buiken
trekken".
De volgende kandidaat is
Brigitte. Ze is zo zenuwach
tig, dat de vraag „Hoe oud
ben je?" haar al meteen te
veel wordt. Ze barst in tra
nen uit en slaat de handjes
voor de ogen. getroost door
presentatrice Paula. Brigitte's
ontroerende optreden blijkt
haar later de persprijs op te
leveren. Het aangekondigde
liedje dat ze ten beste zou ge
ven, is helaas wegens grote
verlegenheid komen te ver
vallen.
Mascara
Het zevenjarige „drolletje"
Emmy uit Amsterdam ziet er
ook werkelijk schattig uit,
met dat ingevlochten haar.
Het kind. dik onder de mas
cara, durft niet zoveel te ant
woorden op de vragen van
de presentatrice en zal later
dan ook niet in de prijzen
vallen. Want ook een leuk
optreden op het toneel
spreekt een woordje mee in
ae beoordeling. Dat blijkt ook
wel als de latere Moeders
Mooiste-winnaar Michel op
draaft. „Wat ga je met Pasen
doen?", vraagt Paula het bru
tale droppie. „Eitjes leggen",
is zijn antwoord en de zaal
ligt aan zijn voeten. De rest
van de conversatie ontaardt
De
prijswinnaars
bij elkaar: lief.
koddig, mooi,
bijdehand en
grappig.
in schaterlachen van Michel
èn zijn toehoorders. Wordt
het warempel nog leuk ook.
Een wedstrijd als deze wordt
meestal niet beslist door de
kinderen, maar door de crea
tiviteit van de ouders en hun
wil om in dure kleren te in
vesteren. Bij deze wedstrijd
blijkt ook nog een andere
kracht in het spel te zijn, na
melijk die van organisator Ed
van der Wal. Dat wordt pas
duidelijk aan het eind van de
middag, als we de gebruike
lijke taferelen zien van moe
ders die de jury beschuldigen
van knoeierij omdat hun
kind niet heeft gewonnen.
De juryleden op hun beurt
wijzen de beschuldigende
vinger in de richting van Ed
van der Wal, die zijn eigen
winnaarslijstje zou hebben
doorgegeven aan de presen
tatrice. En inderdaad, de ha-
nepoten op dat lijstje blijken
overeen te komen met die
van de organisator. Die blijft
echter alles ontkennen „Je
hebt altijd moeders die kla
gen", luidt zijn zwakke ver
weer. Het zal de kinderen
verder een zorg zijn. Met een
levensgrote beker in de
handjes verlaten de prijswin
naars het pand. in het kielzog
van tevreden glimmende
moeders.
ARJEN VAN DER SAR
FOTO'S: TJERK HERINGA
ifUljk
SRMOND Kon tij-
i de bange bezettings-
I a het rood-wit-blauw
I »n Nederland wappe-
Blijkbaar. Er bestaat
foto uit de zomer van
I, die het Scheveningse
ij ad laat zien. Op de
:grond twee Duitse
j aten. De kalmte zelf.
Jj kijken waarschijnlijk
de meisjes in badkos-
«di aan hun voeten,
l<r in ieder geval niet
rechts, waar een vlag
staat in wat het-
1 de foto doet vermoe-
een verfrissende
s moet zijn. De natio-
driekleur. Geen twij-
nogelijk, want de foto
)Js ook in kleur.
het Rijksinstituut voor
pgsdocumentie wisten ze
■at ze hoorden", zegt Lo-
|k Imkamp, terwijl hij in
rustiek gerenoveerde
roting van de opname uit
'turfdikke stapel tevoor-
ji vist. „Kleurendia's van
ëzettingstijd? Die konden
gestaan, beweerden ze bij
Dgsdocumentatie met gro-
elligheid. Maar ik heb ze
degelijk. Zo'n kleine 2000.
"Vaal afkomstig uit het le-
dat mijn oom Alphons
inx bij zijn dood aan mij
I vermaakt. Dat ik ze pas
rneb ontdekt, is te wijten
aan de chaotische hoeveelheid
materiaal waaruit de erfenis
bestond. Ik h^b het jarenlang
op zolder onder het stof bedol
ven laten liggen, omdat ik ge
woon de moed miste om te
gaan sorteren".
Maar toen hij er eenmaal aan
begonnen was, werd het Lode-
wijk Imkamp (35 jaar, grafisch
ontwerper) snel duidelijk op
wat voor schat aan zeldzame
documentaire beelden hij ge
stoten was. En hem niet al
leen. Zo is het boek ontstaan
waarvan drs. A.H. Paape, di
recteur van het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie,
vandaag in het Amsterdamse
Sonesta-hotel het eerste exem
plaar heeft aangeboden gekre
gen. „Nederland 1940-1945, de
gekleurde werkelijkheid",
luidt de titel. Foto's die oor
logsdocumentatie ter beschik
king heeft gesteld, vullen de
collectie aan, dat wel.
„Om het andere gezicht van
die oorlogsjaren te tonen", al
dus de verantwoording. Te
recht, want de beelden van
Hustinx hoe uniek ook
schilderen de werkelijkheid
van de bezetting rooskleuriger
af dan ze in de herinnering
van menige Nederlander voort
zullen leven. Om een voor
beeld te noemen: joden met
een gele ster op hun mouw
heeft hij niet gefotografeerd.
Redelijk normaal
Neef en erfgenaam Lodewijk
Imkamp is de eerste om deze
kritiek te delen. „Ik zelf ben
te jong om de oorlog te hebben
meegemaakt", verontschuldigt
hij zich. „Ik had het allemaal
van horen zeggen. Ik heb dus
altijd gedacht dat de Nederlan
ders vijf jaar lang krom heb
ben moeten liggen. Dat nie
mand ooit van zijn plek af
kwam. Uit de foto's van mijn
oom bleek het tegendeel. Ze
laten zien dat het leven ge
woon doorgang vond. De Ne
derlanders schikten zich ken
nelijk naar de omstandighe
den. Ze wisten van alles te or
ganiseren. Hier, deze kleuren
foto van een ijscoman, die op
de puinhopen van Rotterdam
gewoon ijsjes staat te verko
pen. Of deze, van een pui met
de reclame: café Neutraal
American drinks. De dia's
hebben bij mij de indruk ge
wekt, dat het bestaan in de be
zettingsjaren voor een deel re
delijk normaal door kon gaan
en dat. het pas tegen het einde
echt erg is geworden. Dat was
het nieuwe voor mij toen ik de
collectie van oom Alphons had
doorgewerkt".
Niet iedere Nederlander die
het aan den lijve heeft meege
maakt, zal door zo'n roze bril
op de oorlog terugzien. „We
moeten bedenken", excuseert
Imkamp zich andermaal, „dat
mijn oom tijdens de bezetting
bleef fotograferen wat hij
daarvoor altijd al gefotogra
feerd had: niet het rauwe le
ven, maar schilderachtige tafe
reeltjes en pittoreske plekjes.
Hij was de man van het mooie
plaatje. Toch kun je zien dat
hij ook heeft geprobeerd een
ISKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
zekere documentatie voor la
ter te maken, dat hij pogingen
heeft gedaan iets na te laten
voor het nageslacht. Zo -heeft
hij 120 dia's geschoten van af
fiches, die blootleggen hoe de
Duitse propaganda werkte.
Hier: onze zeeheld Michiel de
Ruyter op een aanplakbiljet
dat Nederlanders aanmoedigt
in dienst te treden van ae
Waffen SS. Bii het zien van
dergelijke foto s ben ik ver
schrikkelijk kwaad geworden.
Zo hondsbrutaal. Hoe haalden
ze het in hun hersens?"
Leica
Dat Alphons Hustinx tijdens
de bezetting tot diep in 1945
toe vrij heeft kunnen fotogra
feren, verklaart oomzegger
Imkamp met het feit dat hij
beschikte over een Leica
kleinbeeldcamera. „Het was
een erg revolutionair toestelle
tje voor die dagen. Een novi
teit. Hij kon er ongemerkt, zo
uit zijn jaszak vandaan, mee
werken. Hij was zijn tijd op
het gebied van de fotografie
ver vooruit. Een pionier. Van
daar ook die kleur. Het bestaat
niet, zeiden ze bij Oorlogsdo
cumentatie; we kennen uit de
bezetting maar twee kleuren-
series en dat is propagandama
teriaal van de NSB. Gelukkig
beschikte ik over een bewijs
dat het wel bestond. Oom Al
phons had namelijk al voor de
oorlog een reportage in kleur
gemaakt van de bruiloft van
mijn ouders. Het ontwikkelen
hoefde ook helemaal niet in
Berlijn te gebeuren, zoals alge
meen wordt aangenomen. Wel
nee. Agfa had een ontwikkel
centrale in Arnhem".
Wie was deze Alphons Hus
tinx die plotsklaps met opmer
kelijk heldere dia's uit het
duister en de kruitdamp van
de oorlog komt opgedoken?
„De telg van een Maastrichts
bankiersgeslacht", begint Im
kamp een kleurrijk doopceel
te lichten. „Geboren in 1900.
Als kleine jongen al, was hij
geïnteresseerd in de techniek.
Hij bouwde bijvoorbeeld op de
zolder van het ouderlijk nuis
een radio-ontvanger. Daarmee
kon hij tijdens de Eerste We
reldoorlog de morsesignalen
ontvangen van het front in
België. De Maastrichtse kran
ten gingen bij hem hun oor
logsnieuws halen. Het schil
dert hoe doortastend hij te
werk ging".
Van schoolwerk kwam onder
tussen weinig terecht. Dus
stuurde bankier Hustinx zijn
moeilijke zoon naar het be
roemde internaat Katwijk-De
Breul (onlangs opgeheven;
voorheen, onder leiding van
jezuïeten, de broedplaats bij
uitstek van de katholieke elite
in Nederland; premier Lub
bers weet ervan mee te pra
ten). Na aldaar eindexamen
gymnasium te hebben gedaan
(1922), gaf Alphons zijn vader
te kennen fotograaf of cineast
te willen worden. Nee, zei pa,
ik eis dat ie eerst een academi
sche titel haalt. Tegen heug en
meug blokt Alphons zich dus
tot meester in de rechten,
maar hij had zijn bul nog niet
in de zak, of hij begon zich ex
clusief aan zijn hartstocht te
wijden.
Reizen
Beladen met fotografische ap
paratuur trok Alphons Hus
tinx de wijde wereld in. Zijn
verslagen van reizen naar
Afrika en Azië verschenen pe
riodiek in het toen toonaange
vende katholieke dagblad De
Maasbode. Eind dertiger jaren
ging hij werken bij de recla
me-afdeling van de Stoom
vaart Maatschappij Nederland
en werd hij naar Indonesië ge
stuurd voor het vervaardigen
van een reclamefilm. „Kleur
en glorie van onze tropen"
luidde de titel. „Hij heeft we
kenlang in de Cineacs van
Den Haag en Amsterdam ge
draaid", weet Imkamp uit de
familie-archieven. „Ik ben er
bijna zeker van dat het de eer
ste Nederlandse kleurenfilm is
geweest. Niemand werkte toen
nog met kleur. Het procédé
stond in de kinderschoenen en
was erg duur. Bovendien had
den de beroepsfotografen van
die tijd weinig vertrouwen in
de kwaliteit en de houdbaar
heid van het materiaal".
Nadat hij zijn succesvolle film
had gemonteerd, begon Al
phons Hustinx een begrip
geworden in 1939 het land
af te reizen om lezingen met
lichtbeelden te verzorgen. Zo
overviel de oorlog hem. „Maar
het deerde hem nauwelijks",
zegt Imkamp. „Hij was voor
een jaar volgeboekt en hij
werkte zijn programma nor
maal af. Zo kon het gebeuren
dat hij al negen dagen na het
verschrikkelijke bombarde
ment in Rotterdam was. Hij
moest er gewoon een lezing
houden en nam er de gelegen
heid te baat om een uurtje tus
sen de ruines te wandelen en
zijn plaatjes te schieten. Overal
in Nederland kwam hij. Hij
sjouwde met zijn lichtbeelden
van hot naar haar meestal
vijf lezingen per week en
overal maakte hij kleurendia's.
Dat ging door tot september
1944. Pas toen werd volgens
zijn minitieus bijgehouden no
tities het leven lastig en kon
hij geen transport meer vin
den. Maar koud waren de be
vrijders in zicht, of hij stond al
weer dia's te maken. Ook die
heb ik en wanneer ik ze be
kijk, denk ik vooral: wat een
puin hebben de Nederlanders
na de oorlog moeten ruimen".
Voortrekker
Alphons Hustinx benutte de
herwonnen bewegingsvrijheid
om zijn oude leventje weer op
te vatten. Anderhal!, twee jaar
reizen, en vervolgens met een
praatje en een plaatje de boer
op. Totdat de televisie kwam
en de belangstelling voor dit
soort tijdverdrijf bij het pu
bliek verflauwde. Hij was te
oud om zich aan te passen en
overleed op 27 maart 1972, ten
prooi aan opperste vergetel
heid.
Vooral dit laatste zit erfge
naam Lodewijk Imkamp
dwars. „Ik vind het verbazing
wekkend dat hij niet eens
voorkomt in het overzicht dat
het Leids Prentenkabinet
heeft samengesteld van de Ne
derlandse fotografie tussen
1839 en 1975. Volgens mij ver
dient oom Alphons daar een
eervolle plaats in, want hij is
een voortrekker geweest, hij
heeft gedurfd wat anderen
niet durfden".
Zo driftig opverend dat de
smeulende openhaard er even
van moet flakkeren: „Man,
toen ik dat legaat had gekre
gen, wist ik niet wat ik zag.
Hij bewoonde op het laatst een
heel groot huis in Roermond
en dat was propvol, want hij
had nooit iets weg kunnen
gooien. Alleen in zijn werkka
mer al hingen misschien wel
duizend frutsels en fratsels aan
de muren. Een museum was
het, een sprookjeshuis, zo in
trigerend. Een huis van Pan
dora. En daartussen lag ergens
die collectie van 40.000 kleu
rendia's. Ik studeerde inder
tijd. Daarom heb ik de boel ge
laten voor wat hij was. Maar
toen ik hier in het koetshuis
kwam wonen, ben ik eens
voorzichtig gaan neuzen en zo
kwam ik toevallig de 2000
kleurendia's uit de bezetting
op het spoor".
Anderhalf jaar had Imkamp
vervolgens nodig voor het uit
zoeken en rubriceren ervan.
Uiteindelijk werden 200 opna
men goed genoeg bevonden
voor een plaats in het boek
„Nederland 1940-1945, de ge
kleurde werkelijkheid", dat nu
is verschenen. Een eerbetoon
aan een vergeten pionier en
een unieke documentaire. Mits
maar niet vergeten wordt, dat
de werkelijkheid van de bezet
ting aanmerkelijk meer zwart
wit is geweest dan de experi
mentele kleurendia's van een
bevoorrechte, licht zonderlin
ge zoeker naar mooie plaatjes
pretenderen weer te geven.
PIET SNOEREN
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Het is tot
een scheuring in de EVP
gekomen over de toekom
stige koers van de partij.
Jn het paasweekeinde zijn
'drie van de zeven leden
van het dagelijks bestuur
opgestapt, evenals de vice-
voorzitter van de partij
raad. Zij zijn het niet eens
met een besluit van het
EVP-congres om intensief
*e gaan samenwerken met
^SP. PPR en CPN
De vier kondigden hun stap
aan op een bestuursvergade
ring, die werd gehouden om
dat tientallen leden opstappen
nu de EVP met klein links in
zee wil gaan Tien afdelingen
binnen de partij hebben al la
ten weten zichzelf op te heffen
en in Gelderland, de provincie
waar de EVP de meeste leden
heeft, is de hele top van de af
deling al opgestapt.
De Tweede-Kamerleden
Scholten en Dijkman, waar
mee de EVP samenwerkte aan
een progressieve christelijke
partij als alternatief voor het
CfJIA, heeft al laten weten
niets meer in samenwerking
met de EVP te zien nu de par
tij met links wil gaan samen
werken. Ook enkele progres
sieve CNV'ers onder leiding
van Van Commence hebben
de samenwerking nu t de EVP
verbroken Het EVP Kamer
lid Ubels heeft in middelvla ten
#^eten door te gaan met e sa
menwerking met klein fflnks.
