Fransen duiken in onbekende
diepten van de Stille Oceaan
IN EN OM DE KAS
Veredelingsonderzoek bij hyacinten moet voortgezet
sasss*"
Knolcyperus
bedreigt
bloembollencultuur
LAND EN TUINBOUW,
QejdóaQowiajxt
MAANDAG 1 APRIL 198S PAGINA 4
De Amerikaanse gladiolenkwekers worden bedankt!...
Want met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid
hebben we aan hen een onkruid te danken dat met name
in de gladiolenteeitcentra in Brabant en Limburg met ra
ketsnelheid is opgerukt en dat nu een bedreiging kan gaan
vormen voor de export van gladiolen en lelies. Het gaat
om knolcyperus dat hier is ingevoerd met gladiolenplant-
goed uit Amerika. Er wordt nu in alle toonaarden tegen
gewaarschuwd, maar toch menen sommige agrariërs dat
het zo'n vaart niet zal lopen De soep wordt immers nooit
zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Dat laatste zal in
de meest letterlijke zin van het woord wel waar zijn, maar
wie heeft gezien met welk een onheilspellende snelheid
dit onkruid in het Zuiden des lands is opgerukt, zal stellig
snel tot andere gedachten zijn gekomen.
Het is het grootste tuig dat ooit over onze grenzen is geko
men In minder dan geen tijd vormt het grote zoden en
het trekt zich van de meeste onkruidbestrijdingsmiddelen
niets aan. En hoewel het afkomstig is uit subtropische ge
bieden is het tot overmaat van ramp volkomen winter
hard.
Met man, macht en middelen zal de bestrijding van dit on
kruid aangepakt moeten worden. Want anders kan het
met name in de gladiolen - en de leliecultuur één brok
doffe ellende worden. Omdat men het gevaar niet tijdig
heeft onderkend, kon het in Brabant en Limburg al een
ware plaag worden. In Noord-Holland zijn met name ge
bieden rond Callantsoog en De Zijpe besmet, in West-
Friesland is nog geen knolcyperus aangetroffen en in de
Zuidelijke Bloembollenstreek ook niet.
Zit het eenmaal in gladiolen- en lelieplantgoed, dan is het,
wat de kleine maten betreft, schier onmogelijk het er uit
te halen De knolletjes van het onkruid lijken verdacht
veel op kleine gladiolen en er zullen dan ook rigoureuze
maatregelen nodig zijn. Die zitten er aan te komen. Op be
smette percelen mogen geen bloembollen worden geteeld
en van de besmette partijen mag het kleinere plantgoed
niet meer worden verhandeld. Verder is het verplicht de
landbouwwerktuigen die op besmette percelen aan het
werk zijn geweest, grondig te reinigen. En de grote bergen
spoelgrond (uit de spoelmachines) kunnen ook resten van
knolcyperus bevatten. Deze grond en de besmette partijen
die niet meer verhandeld mogen worden, zullen onder
toezicht van de Plantenziektenkundige Dienst of de Alge
mene Inspectie Dienst minimaal 75 cm. diep begraven
moeten worden op gemeentelijke stortplaatsen.
Er zijn trouwens nog meer maatregelen in de maak. Zo zit
de kans er in dat de vermeerdering van lelies niet meer
zal mogen plaatshebben door middel van stengeljongen,
maar uitsluitend via schubben of weefselcultuur.
Vast staat dat men het kwaad niet voor een koopje kwijt
zal kunnen raken. Een grote bestrijding kreeg men door
op braak liggend terrein een grondontsmetting met metam
natrium toe te passen.
Floriën in Gent
De vijfjaarlijks te houden Gentse Floraliën, waar dit jaar ook
Nederland weer present is met een schitterende bloemenin-
zending, wordt gehouden in het Congrescentrum daar en wel
van 20 tot en met 28 april. In een bericht over de Floraliën in
,,In en om de kas" van vorige week maandag waren datum
en plaats abusievelijk weggevallen.
Het assortiment hyacinten is
sterk verouderd. Er zijn culti
vates die in het midden van de
vorige eeuw zijn gewonnen,
waarvoor men nog altijd geen
betere heeft. Dat wil niet zeg
gen dat de veredelaars stil
hebben gezeten. Integendeel,
waar wat bij de tulpen, nar
cissen en de lelies wél lukte,
bleek voor de hyacinten niet
mogelijk. Men kwam voor
barrières te staan die men
niet kon doorbreken.
Schijndoorbraak
In de eerste jaren na Wereld
oorlog 2 leek het er op alsof
Gerrit v.d. Meij's Zonen uit
Lisse er in geslaagd waren
een echte doorbraak tot stand
te hebben gebracht. Men
toonde toen op de befaamde
Bloemlust-tentoonstellingen
grote collecties nieuwe hya
cinten in tal van opmerkelijke
kleuren. Maar ook van dat
zaaisel is vrijwel niets overge
bleven. Alleen de heel apart
getinte oranjerose Gipsy
Queen is er nog, maar gezien
het feit dat daar na 35 jaar
nog maar 4 ha van wordt ge
teeld, kan men wel stellen dat
de teelt van deze hyacint niet
zonder problemen verloopt.
Verder heeft de fa. Zonneveld
van De Drechsberg in Voor
hout in het laatste decennium
voor enkele goede hyacinten
gezorgd. Onder meer voor de
blauwe Blue Jacket waar nu
ruim 30 ha van wordt geteeld.
Geel en rood
Maar het bloembollenvak
wacht vooral op rode en gele
hyacinten die geschikt zijn
voor de vroegste broei, in ie
der geval voor Kerstmis. En
die zijn er niet. Het Instituut
voor de Veredeling van Tuin-
bouwgewassen in Wagenin-
gen, het IVT, heeft een paar
gele aanwinsten gecreëerd die
aan hoge eisen lijken te vol
doen. Maar de tijd is nog ver
voor men daarvan flinke par
tijen zal kunnen leveren. In
feite moet men de IVT-zaai-
lingen ook zien als halffabri
katen. Dat wil zeggen: men
heeft openingen gemaakt,
maar de praktijk zal er verder
mee aan de slag moeten.
Geelziek
Daarnaast wil de praktijk
zaailingen, die een ingebouw
de resistentie hebben tegen
geelziek. Een beruchte kwaal
die in het voorjaar als het zgn.
„zwartrand" snel om zich
heen kan grijpen en dan
enorme schade kan veroorza
ken. De enige remedie tegen
deze kwaal is het heetstoken
van de bollen in de schuur,
maar afdoende is het niet. En
een bestrijding van het zwart
rand met chemische middelen
te velde is onmogelijk. Tien
tallen jaren onderzoek hebben
Vraagt het publiek een ander type hyacint?
Virus
Daarnaast is er nog het viru
sprobleem. Juist door deze
ziekte is het assortiment in de
loop der jaren sterk ver
schraald. Op het Laborato
rium voor Bloembollenonder-
zoek te Lisse is ontdekt dat er
binnen het assortiment ver
schillen zijn die door middel
van een toets aangetoond
kunnen worden. Met andere
woorden: de ene cultivar is
vëel gevoeliger dan de ande
re. En dan staat men voor de
vraag: moet er ook vernieu
wing plaatsvinden wat betreft
de bloemvorm, de grootte en
het type? Daar is nog nooit op
gewerkt. De hyacint is qua ui
terlijk in honderd jaar vrijwel
niets veranderd. Dit in tegen
stelling met vele andere bol-
en knolgewassen. Is er bijv.
voor tuinbeplanting en pot-
cultuur behoefte aan klein-
bloemige hyacinten? Of aan
zaailingen met een korte steel
die in de tuin minder snel
omvallen? Of juist aan hya
cinten met lange stengels die
veel gemakkelijker opgebost
kunnen worden? Destijds kon
men beschikken over de
kleinbloemige rose Rosalie,
maar die is als gevolg van vi
rus nagenoeg uit de culturen
verdwenen. Zo ook de klein
bloemige Fairy-hyacinten van
Georg v.d. Veld uit Lisse.
Het IVT heeft bewezen dat
door kruisingen met de wilde
hyacint Hyacinthus orientalis
en andere species sterk afwij
kende typen verkregen kun
nen worden. Het is maar de
vraag wat het bollenvak wil.
En nog belangrijker: wat wil
de consument? Naar dat laat
ste punt is nog nimmer onder
zoek gedaan.
Lange weg
Voorheen moest een verede
laar een lange weg gaan voor
hij na de creatie van een goe
de zaailing winst kon gaan
tellen. Het duurde nl. wel 25
jaar voor een zaailing tot een
behoorlijke partij was uitge
groeid. Door gebruik te ma
ken van de mogelijkheden die
weefselteelt biedt, is het nu
na tien jaar al zo ver.
Het IVT was van plan het hy
acinten-onderzoek af te bou
wen. Maar de ver. De Hya
cinth heeft de heren in Wage-
ningen heel vriendelijk maar
zeer nadrukkelijk verzocht
dat voornemen te laten varen.
Er is een kans dat het IVT het
onderzoek voortzet, mits naast
het IVT en het bedrijfsleven
ook instituten als.het Labora
torium in Lisse en de Bloem
bollenkeuringsdienst bereid
zijn hun inbreng te leveren.
Binnen afzienbare tijd zal de
beslissing moeten vallen.
In de komende week kunnen
de prijzen nogal wisselvallig
gaan verlopen. Dit zit hem in
het feit dat de Paasdagen in
aantocht zijn. Tegen het eind
van de week zal de export-
handel stil komen te liggen en
de telers zullen hier voor zo
ver mogelijk in hun aanvoer
rekening mee houden. Vast
staat wel dat de aanvoer van
veel gewassen in de komende
week groter gaat worden, dit
zal dan ook in de prijzen te
rug te vinden zijn. Bospeen
wordt op het ogenblik in
steeds grotere hoeveelheden
aangevoerd en is te koop voor
prijzen tussen 2,60 en f 4,10
per bos. Voor de Hollandse
kasbloemkool liggen de prij
zen ver uiteen, dit komt door
verschil in grootte en kwali
teit. De prijzen bewegen tus
sen 2,10 tot 12,40 per stuk.
Voor Franse bloemkool be
taalt men ongeveer 6 per
stuk. Koolrabi veranderde
niet veel van prijs, voor een
kleine knol moet men reke
nen op 1,80 per stuk, een
maat groter kost al gauw
f 2,75 per stuk. Voor een kilo
andijvie betaalt men gemid
deld 5,50. Er is ook goedko
pere andijvie, die minder van
kwaliteit is, dan betaalt men
f 3,30 per kilo. Spinazie va
rieert sterk in prijs, ook hier
wordt dit veroorzaakt door
kwaliteitsverschil. De prijs
per kilo ligt tussen 3 en
f 7,20. Voor een kilo witlof
van klasse I betaalt men 7
en voor een kilo van klasse II
moet men rekenen op 5,40
en voor snijlof ligt de prijs op
4 per kilo. De groene cour
gettes zijn een heel stuk goed
koper geworden, ze kosten nu
f 2,50 per stuk. Paksoi is een
heel stuk goedkoper gewor
den, men betaalt nu 1,85 per
kilo. Chinese kool kost thans
f 3,60 per kilo. Behalve de
Hollandse snijbonen en sper
ziebonen worden er volop bo
nen ingevoerd uit Spanje,
Egypte en Senegal. De Spaan
se snijbonen kosten 5 per
halve kilo, sperziebonen uit
Senegal 5 per halve kilo en
de sperziebonen uit Egypte
zijn 1 per halve kilo duur
der, dus 6. Prei is wel goedr
koper geworden, maar men
moet toch nog wel op 6,60
per kilo rekenen. Voor een
bosje radijs schommelt de prijs
rond 1,60. De slaprijzen zijn
weinig verandert, voor een
kleine krop betaalt men 90
cent en voor een grote krop
1,20. Let op het gaat hier
om export sla, waar geen ver
keert blaadje aan mag zitten.
Voor een mindere kwaliteit
gelden lagere prijzen. De ron-
Knolselderij, een dure groente.
de Hollandse tomaten van ex
portkwaliteit veranderden
niet veel van prijs, ze kosten
3,80 per halve kilo (grote
maat). De import tomaten uit
de Canarische Eilanden kos
ten 2,90 per halve kilo. De
rode en groene paprika's zijn
voor de tijd van het jaar be
slist niet duur.
De exportkwaliteit van zowel
rode als groene paprika's ver
schilt op het ogenblik niet in
prijs. Voor een halve kilo
puntgave glanzende vruchten
betaalt men 5,40. Voor kom
kommers ligt de prijs tussen
1,20 en 1,80 per stuk. De
export kwaliteit van aubergi
nes kost 4,90 per halve kilo.
Kroten, uien en koolrapen
zijn niet duur. Kroten kosten
54 cent per kilo, de uien 42
cent en koolrapen 92 cent.
Naast de appelen en peren
zijn er sinaasappelen uit een
groot aantal landen te koop,
te weten Cyprus, Marokko,
Spanje, Tuneside, Cuba en
Griekenland. De Griekse si
naasappelen zijn het goed
koopste en kosten 2,40 per
kilo. Het duurst zijn sinaasap
pelen uit Spanje, namelijk
5,30 per kilo.
BINNENLAND/BUITENLAND
(Van onze correspondent
Bob van Huet)
PARIJS „Een wereld
première". Zo omschrij
ven medewerkers van het
Franse Nationale Centrum
voor Wetenschappelijk
Onderzoek (CNRS) de
spectaculaire operatie
„Kaiko", waarbij een team
van Franse en Japanse
wetenschappers een 6.000
meter diepe duik zal ne
men in de geheimzinnige
Japantrog in de Stille
Oceaan.
Belangrijkste doel van de ex
peditie is meer te weten te ko
men over het geologische fe
nomeen „subductie", ofwel het
op grote diepte wegzakken
vqn de oceaanbodem. Dit nog
weinig bekende verschijnsel
houdt verband met het ont
staan van aardbevingen en
vulkanisme. Dank zij de revo
lutionaire Franse duikboot
„Nautilus" kan nu voor het
eerst een bemande duik naar
een dergelijke diepte worden
uitgevoerd „Negen en zeven
tig procent van de oceaanbo
dem is hierdoor voor de mens
toegankelijk geworden", aldus
een CNRS-medewerker.
Voor zijn eerste officiële reis
naar de bodem van de diepzee
vertrekt de 5 maanden oude
Nautilus deze maand aan
boord van het moederschip
Nadir van Porto Rico naar Ja
pan. Voor de kust van het Ca-
raibische eiland zijn de afgelo
pen weken proeven genomen
op 6.600 meter diepte zonder
bemanning en op 5.800 meter
met drie onderzoekers aan
boord.
De expeditieleider, de Franse
professor Xavier le Pichon,
zegt dat zich tijdens deze tests
geen enkele complicatie heeft
voorgedaan en reist daarom
vol vertrouwen naar Japan,
waar de Nautilus moet bewij
zen zijn investering van ruim
30 miljoen gulden waard te
zijn.
Vooronderzoek
De operatie in Japan is het re
sultaat van tien jaar gezamen
lijk vooronderzoek door Le Pi
chon en diens Japanse collega
Nasu. c
Om beter te weten wat men oBIllOUrai
ongeveer met de Nautilus te-
fen kan komen, heeft het
'ranse varende oceaanlabora
torium „Jean Charcot" vorig
jaar de meeste sectoren van
het studiegebied door middel
de Japanse eilanden. Met een
snelheid van 10 cm per jaar
wordt de bodem van de oceaan
daar onder andere via de 10
km diepe Japantrog door het
binnenste van de aarde opge
slokt. Het is het einde van een
miljoenen jaren durende cy
clus, die begint met de geboor
te van nieuwe grond aan de
andere kant van de Grote
Oceaan.
bracht.
diepzee-onderzoek ter plaatse
voltooien. De meeste aandacht
is daarbij gericht op het lang
zaam maar zeker wegschuiven
van het Pacifisch plat onder
„Met de Nautilus willen we
ook proberen meer te weten te
komen over de „Namazu", de
legendarische meerval, die on
der Japan leeft", zegt prof. Le
Pichon. Volgens de overleve
ring wordt de „Namazu" be
waakt door een samourai. Als
deze wachter in slaap valt,
probeert de vis te ontsnappen.
Zijn gespartel en gedraai ver
oorzaken de aardbevingen,
waar Japan sinds mensenheu
genis onder lijdt. „De Japan
ners zoeken nog steeds naar
een goede samourai", aldus
prof. Le Pichon.
Die samourai is in de knalgele,
met meetinstrumenten afgela
den Nautilus natuurlijk niet
gevonden. Tegen desastreuze
aardbevingen heeft de mens
nog geen remedie gevonden.
Wel hoopt men met behulp
van de duikboot vorm en om
vang vast te stellen van de
grillige breukvlakken in de
onderzeese aardkorst. Op stra
tegische punten zullen de uit
schuif bare grijparmen van de
Nautilus seismografische en
andere meetapparatuur op de
oceaanbodem plaatsen, in de
hoop dat die een eventuele be
ving vooraf zullen registreren.
Deze instrumenten zijn van
groot belang voor de ten zui
den van Tokio gelegen stad
Shimizu Volgens berekenin
gen zal hier over niet al te lan-
H
ge tijd het epicentrum van een
nieuwe beving liggen. „Die be
ving zal waarschijnlijk een
kracht van 8 op de schaal van
Richter hebben", weet Le Pi
chon.
De zeer preciese operatie om
de hypergevoelige apparatuur
te plaatsen is voor de Franse
professor, die zelf tot 6.000 me
ter zal afdalen, een evenement
op zich. „Ik weet niet of het
zal lukken, het is in ieder ge
val nog nooit vertoond".
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
„Reis en representatie" kost
bedrijfsleven 8,6 miljard
AMSTERDAM Het Nederlandse bedrijfsleven geeft jaarlijks
maar liefst 8,6 miljard gulden uit aan reis- en representatiekos
ten. Het grootste deel van die kosten wordt door de werknemers
uit eigen zak voorgeschoten. Dat blijkt uit een door het bureau
NSS Industrieel in opdracht van de credit card-organisatie Ame
rican Express verricht onderzoek. Het is voor het eerst dat een
dergelijk onderzoek in het Nederlandse bedrijfsleven is verricht.
Van de werknemers in het bedrijfsleven maakt 32 procent reis-
en representatiekosten. In geen enkel ander land ter wereld
moeten de werknemers zoveel kosten uit eigen middelen finan
cieren om het daarna bij de werkgever te declareren, aldus drs.
J. van Werkhoven, woordvoerder van American Express. Vol
gens de onderzoekers wordt door maar de helft van de bedrijven
een echt weloverwogen declaratiebeleid gevoerd. Nog niet eens
de helft van de bedrijven blijkt regels voor het maken van on
kosten op papier te hebben gezet, zo er al regels zijn.
Jaarlijks meer tbc-patienten
DEN HAAG Vorig jaar werden in Nederland nog 1500 men
sen besmet met tuberculose. De laatste jaren nam dit aantal zelfs
met twee- tot driehonderd patiënten per jaar toe. De Nationale
Kruisvereniging meldt dit naar aanleiding van de jaarlijkse Em-
mabloem-collecte, die gehouden wordt in de week van 8 tot 14
april. De collecte, waarvan de opbrengst grotendeels bestemd is
voor tbc-bestrijding, bestaat al 75 jaar.
Zuidchinese
Zee verdwijnt
PARIJS De Zuidchinese
Zee, die in ongeveer 150 mil
joen jaar tussen China, Borneo
en de Filipijnen is ontstaan,
zal verdwijnen. Franse en Chi
nese oceanografen, die de af
gelopen maanden gezamenlijk
onderzoekingen in dit zeege
bied hebben verricht, deelden
ter geruststelling mee dat het
nog wel 20 miljoen jaar zal du
ren voor de Zuidchinese zee is
drooggevallen. Volgens de on
derzoekers bewegen de aard
korst en een onderzeese berg
rug die de zee begrenst, zich
jaarlijks enkele centimeters
naar het oosten in de richting
van de Filipijnen en verklei
nen hiermee het zeebassin
Wanneer deze verschuiving
aanhoudt zal het bassin over
ongeveer 20 miljoen jaren
dicht zijn.
Enorme druk
De Nautilus of SM-79, zoals de
officiële naam van de Franse
diepzeeboot luidt, kan maxi
maal drie onderzoekers aan
boord hebben. Een huls, be
staande uit een titaanlegering,
moet de cockpit van de be
manning beschermen tegen de
enorme druk op 6.000 meter
diepte. Net als de fameuze
maanlanders is ook de Nauti
lus uitgerust met graaf- en
boorarmen en een mandie om
het verzamelde materiaal mee
naar boven te nemen. Een
akoestische verbinding zorgt
ervoor, dat vanaf de bodem
van de oceaan rechtstreeks te
levisiebeelden naar het moe
derschip Nadir kunnen wor
den gezonden.
Omdat de ruimte voor de be
manning niet groter is dan
2,10 meter in doorsnede, zijn
vrijwel alle meet- en bestuur-
panelen in speciale mini-uit
voering uitgewerkt. Volgens
normale werktijd moet de
Nautilus zijn opdrachten bin
nen 13 uur kunnen uitvoeren.
In geval van nood is er een re
serve van 130 uur.
Op het gebied van diepzee-on
derzoek gelden de Fransen al
vele jaren als toonaangevend.
Samen met de Amerikanen
beschikken ze (voor zover be
kend) over de enige duikbo
ten, die op 6.000 meter onder
de zeespiegel onderzoek kun
nen uitvoeren. Afgaande op
wat werd verteld tijdens de
Parijse presentatie van de
Nautilus, liggen de Fransen
zelfs voor in de wedloop naar
de bodem van de oceaan. „De
De bemande
duikboot „Nautilus"
is de eerste in zijn
soort, die onderzoek
zal verrichten op een
diepte van 6000
meter. De
beweegruimte van
de drie-koppige
bemanning beperkt
zich tot een metalen
bol met een
diameter van 2,10
meter.
Amerikaanse Sea-Cliff 2
nog niet dieper geweest dan
3.000 meter", zegt een Franse j
onderzoeker zonder nu echt te
willen spreken van een weten
schappelijke race.
h.
In zee
In het verleden heeft de geza
menlijke Frans-Amerikaanse
operatie „Famous" al veel
nieuwe gegevens opgeleverd
over het ontstaan van geberg- Si
ten op de bodem van de Atlan
tische Oceaan. „De samenwer- 1=
king is goed, maar het moet
geen regel worden dat we al
onze operaties samen met de
Amerikanen uitvoeren. Daar
om zijn we nu eens met de Ja
panners in zee gegaan", zegt I
professor Le Pichon. Wel is er
een contract tussen de Franse
en Amerikaanse marine geslo
ten. Als een van beide diep
zeeduikboten in nood zou ko-1
men te verkeren dan kan del
andere probleemloos worden!
ingezet bij een eventuele red-1
dingsoperatie.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS. MUZIEK
THEATER. RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
