»4otivatie
verloren
eneratie"
Ipenbaring
.;;Oor veel
werkgevers
£eidóc(Sou%ant ZATERDAG 30 MAART 1965
Jeugd-on tplooiings-banen
laatste kans
Sociaal gevoel
De motieven van een werkgever
om langdurig werkloze jongeren
aan een baan te helpen, kunnen
sterk verschillen. Bij Smit, zo ver
nemen we van Hakkert, was het
creëren van jongerenbanen het ge
volg van afspraken tussen de vak
bonden en directie. De mogelijk
heid van (relatief goedkope) jeugd-
ontplooiingsbanen kwam derhal
ve als geroepen. Bij drukkerij Ba
zuin, zo benadrukt directeur Van
Huessen, was de motivatie van
Roswita de beslissende factor.
Coördinator R. Dienske van JOB
veronderstelt: „Bij de werkgevers
voel je toch steeds meer iets van
een sociale bewogenheid. Spontaan
zullen ze niet snel een langdurig
werkloze jongere in dienst nemen.
Maar wij gaan bij wijze van spre
ken met zo'n jongere onder onze
arm aan het leuren. Je kunt dan
een concreet aanbod doen en na
tuurlijk zijn onze voorwaarden
aantrekkelijk. Vooral werkgevers
in het midden- en kleinbedrijf zijn
daar gevoelig voor. De meeste jon
geren hebben dan ook daar een
plaats gevonden".
Uitzichtloos
De vraag die rest is in hoeverre via
een regeling a la JOB het minis
terie hoopt met een financiële in
jectie van 100 miljoen gulden uit
eindelijk 16.000 jongeren aan een
baan te helpen een structurele
oplossing gevonden kan worden
voor het probleem van de langduri
ge werkloosheid. Roswita en Astrid
lopen nog altijd het risico dat hun
dienstverband op een zeker mo
ment beëindigd wordt. Over hun
kansen op een aansluitende baan
blijft het gissen. Bovendien komen
er binnenkort weer ruim 260 000
schoolverlaters op de arbeidsmarkt
De ervaring leert dat circa 20 pro
cent na een jaar nog geen werk
heeft. Dat zijn opnieuw 52.000
moeilijk plaatsbare jongeren.
Hakkert meent „Welke maatrege
len je ook neemt het gegeven dat
elke samenleving een groep kans
arme burgers heeft kun je nooit
veranderen. Er blijven altijd jonge
ren met handicaps. De één heeft
een half voltooide opleiding, is
zwakbegaafd of weet zich niet te
presenteren. Als het goed gaat met
de economie komen deze jongeren
toch nog wel in een of anoier baan
tje aan de slag. dan zie je het pro
bleem niet Maar als de werkgele
genheid terugloopt dan ontstaat een
probleemgroep. Ook de laag-ge-
kwalificeerde baantjes gaan dan
namelijk aan de neus van deze jon
geren voorbij. Wil je daar iets we
zenlijks aan doen dan b volgens
mij er een heel stelsel maatregelen
voor nodig. Die moeten niet alleen
gericht zijn op het verbeteren van
de kansen van deze jongeren door
training en opleiding, maar aan de
andere kant moet het ook voor het
bedrijfsleven aantrekkelijker ge
maakt worden langdurig werklo
zen in te schakelen'
De heer Dienske, coördinator van
het JOB-project is zich terdege be
wust van de geringe reikwijdte van
het experiment „Ab je kijkt naar
de bijna autonome groei van het
aantal langdurig werkloze jonge
ren, dan b het JOB-project maar
een heel klein druppeltje op een
enorme gloeiende plaaterkent
hij. „Maar het is een begin. Meer
van deze experimenten, zoab te-
rugplocgregelingen en werken met
behoud van uitkering en een grote
re bereidheid van de overheid en
het bedrijfsleven om concreet wat
te doen. kunnen de pijn wat ver
zachten. De tongeren üie via een of
andere regeling ervaring op kun
nen doen, hebben in elk geval weer
hoop voor de toekomst".
PAUL KOOPMAN
den Held uit Maassluis probeerde al drie
ng aan het werk te komen. Vergeefs. Ze werd
ag haar kansen op een baan met de dag afne-
Ik was gewoon te oud en te duur geworden",
t ze nuchter vast. In het vrije spel van vraag
bod op de arbeidsmarkt telde Astrid, evenals
andere langdurig werkloze jongeren, niet
nee.
/i h is Astrid nog aan een baan gekomen. Mede
dj een loonkostensubsidie van het ministerie
- «ciale zaken en werkgelegenheid wilde een
"igver de gok met Astrid wagen. „Ik denk dat
Slot uit de loterij heb getrokken", zegt hij nu.
i er weer een toekomst voor onze „verloren
tie"? Hieronder een verslag van een experi-
lat langdurig werkloze jongeren weer per-
f kan bieden. Werkgevers, jongeren en amb-
.1 over de Jeugd Ontplooiings Banen (JOB)
Jinister De Koning. Extra werkgelegenheid
dit experiment nauwelijks, maar 100 miljoen
t is toch een aardig steuntje in de rug voor
len die „uitgerangeerd" dreigen te worden.
uitgebn
n buit« IF J l
een
waard
rijk, t.a!
i door
en dri
VJDAM In een gele
;eet bij het arbeidsbu-
n Schiedam zijn jonge-
'Zorqeir k°m die, zo meldt een
lat aan de deur, al lan-
in vierentwintig maan-
mdevierkloos zijn. Vijf mede-
ïnd rs doen in de keet hun
wijkzi«e best deze groep jonge-
piicaiin een baan te helpen/
ienw<?om nu te zeëëen dat
irig werklozen zich voor
ïgeren die we hier voor een
r uitnodigen komen vaak
j_273rmet bet idee: wat zullen die
nu weer voor ons verzonnen
hijnen'? duurt wel eventjes
;hend/ ze ervan kunt overtuigen
echt kans is op een baan",
„^^>hn Kobeck, een van de me
ters in de bouwkeet. „En ik
die scepsis niet kwalijk ne-
Hijf maar eens optimistisch
,e kamer met sollicitatiefor-
ïn kunt behangen. Het
dan een kwestie van psy-
overleven om je bij je lot
s leggen".
lebben de vijf medewerkers
bouwkeet de jongeren die
ar melden wel degelijk iets
bieden. Sedert minister De
van Sociale Zaken en
(legenheid in november vo-
het startsein gaf voor de zo
de jeugdontplooiingsba-
tijn al 460 langdurig werklo-
Feren aan werk geholpen,
de doelstelling (2000 ar-
aatsen vóór 1 november dit
og lang niet gehaald is, mag
-n s coordinator R. Dienske en
medewerker John Kobeck
aJ Ysproken worden van een be-.
16ER'n succes. Want het mag dui-
-frijn: de meeste werkgevers
'an nature niet te juichen om
'traa'm die al twee jaar lang niet
neer it arbeidsproces deelnemen,
^■"ghakelen.
:e: „Zonder dit experiment
deze 460 jongeren nog steeds
werk, dat mag je rustig zo
Voor werkgevers zijn ze
i te duur. Het ontbreekt deze
in aan ervaring, de opleiding
ontoereikend en er zijn nog
d andere redenen waarom ze
het bootje vallen. Je zult bij-
eld maar een timide type
lisschien ben je een uitste-
werknemer, maar in een sol-
egesprek steek je wel steeds
af tegen al die anderen die
Bl pittig en overtuigend we-
presenteren. De sollicitatie-
telf is voor veel kansarme
en al een onneembare barriè-
intussen word je steeds ou
st betekent dat je kansen im-
echter worden",
mmige werkgevers toch en-
ist worden voor de jeugdont-
5«lgsbanen is met name te dan-
een regeling waarbij onge
veer een derde van de loonkosten
door de overheid betaald wordt.
Verder werken de jongeren op ba
sis van een uitzendformule: het is
altijd mogelijk het dienstverband
desnoods stante pede te be
ëindigen. En ten slotte, zo garande
ren de medewerkers van JOB,
speelt ook de veronderstelde moti
vatie van de jongeren een belang
rijke rol. Dienske: „De langdurig
werkloze jongeren die wij via het
uitzendbureau Start uitzenden,
worden vooral op hun motivatie
geselecteerd. Als wij eenmaal in ge
sprekken de scepsis en moedeloos
heid overwonnen hebben, zie je
vaak een enorm enthousiasme
doorbreken. Dat verbaast me ei
genlijk steeds weer".
„Wie al zo lang werkloos is, zal wel
erg veel zin hebben om aan het
werk te gaan", zo veronderstelt ook
Theo van Huessen. directeur van
drukkerij Bazuin (20 werknemers)
in Schiedam. Van Huessen is wel
licht één van de weinige werkge
vers die langdurige werkloosheid
niet bij voorbaat beoordeelt als een
soort ongeneeslijke ziekte. De di
recteur: „Hoe langer je werkloos
bent geweest, hoe groter de inzet.
Daar ben ik van overtuigd. Het is
gewoon zielig als je zo lang thuis
moet zitten'. Almaar tussen die vier
muren Dan dank je toch de go-
Demonstreren tegen de jeugdwerk
loosheid. Perspectief biedende
.werkplannen" komen nog maar
aarzelend van de grond.
den als je onder de rokken van je
moeder vandaan kunt? Daarom zag
ik dat aanbod van het arbeidsbu
reau meteen zitten".
Bij het familiebedrijf „Bazuin"
werd al zeker anderhalf jaar ge
praat over een administratieve
kracht die de enige secretaresse
wat zou moeten ontlasten, toen me
dewerkers van JOB belden met de
vraag of ze een langdurig werkloze
jongere konden plaatsen. Tot dan
was het er nooit van gekomen een
advertentie te plaatsen, vertelt Van
Huessen. „Ik zag vreselijk op tegen
die massa sollicitatiebrieven die je
toch allemaal netjes moet beant
woorden en de hele selectieproce
dure die daarop volgt".
Die vacature, om het economisch
uit te drukken, bleef dus „boven de
markt zweven". Maar na het tele
foontje van JOB was het meteen
prijs. De directeur: „Ik dacht: dat
moet goed zitten. Geen administra
tieve rompslomp, ze hadden ie
mand uit Schiedam zelf die ook
nog onmiddellijk aan het werk
kon Dat leek me allemaal erg
aantrekkelijk. Die subsidie was ei
genlijk minder doorslaggevend".
Vier jaar werkloos
Het werd uiteindelijk Roswita
Meuwis, naar eigen zeggen al liefst
vier jaar als werkzoekende inge
schreven bij het, arbeidsbureau.
Roswita: „Dat is een lange tijd
hoor. Niet dat ik heb stilgezeten Ik
heb allerlei cursussen en opleidin
gen gedaan, maar meestal liep het
mis op de theorie. Voor mijn lhno-
opleiding ben ik gezakt omdat ik
kort voor het examen in het zie
kenhuis moest worden opgenomen.
Ik heb daarna van alles gepro
beerd: verpleging, bejaardenverzor
ging, typiste en ook soms wat vrij
willigerswerk want ik ben echt
niet te lui om te werken. Maar ik
werd nooit aangenomen. Vaak
hoorde ik gewoon niets op een sol
licitatiebrief. Dan ga je denken: ze
willen me niet. Door de jaren heen
ben ik erg negatief geworden".
In januari belden medewerkers
van JOB Roswita met het voorstel
of ze wat zag in een betrekking als
administratief „manusje-van-alles"
bij de Bazuin. Samen met een me
dewerker van JOB ging ze sollici
teren en kort daarna kon ze al in
het kantoortje aan de slag. Met de
nodige begeleiding, zo benadrukt
Van Huessen, want iemand die nog
weinig of geen werkervaring heeft,
kan niet meteen voor honderd pro
cent meedraaien. De directeur:
„Gelukkig kun je in zo'n familiebe
drijf als het onze goed ingewerkt
worden. Voorwaarde is wel dat als
je iets niet weet of zelf intiatieven
neemt, je dit vraagt. Omdat we hier
in het bedrijf zo ons eigen taaltje
spreken, moet je wel wat extra tijd
nemen om Roswita bepaalde zaken
uit te leggen die voor ons misschien
vanzelfsprekend zijn. Maar zoals
het er nu naar uitziet kunnen we
haar over een jaar, als de subsidie
afloopt, wel een vast dienstverband
aanbieden".
Bijdrage
Ook scheepvaartbedrijf Smit Inter-
Astrid Den Held (22): „Een handige meid van zestien is nu eenmaal veel goedkoper"
Minister De Koning hoopt met een subsidie van 100 miljoen gulden totaal
16.000 langdurig werkloze jongeren aan een baan te helpen.
nationale heeft een aantal jongeren
geplaatst die via de JOB-regeling
een financieel steuntje in de rug
hebben gekregen, van wie twee bij
het sleep- en bergingsbedrijf Smit-
Tak. Directiesecretaris Hakkert
van Smit-Tak vertelt: „We hebben
er bij het hele concern nu vijf in
dienst. Dat is een bescheiden bij
drage, want onze financiële moge
lijkheden zijn nu eenmaal beperkt.
We moeten concurreren in een
vrije markt en dan kun je van een
bedrijf geen sociale werkplaats ma
ken".
Astrid den Held is een van de twee
JOB-werkers bij Smit-Tak. Uit de
kantine van de vestiging in Maas
sluis klinkt het zachte geknetter
van spiegeleieren in de boter, als
we haar opzoeken. Een hulpvaardi
ge duiker van het bergingsbedrijf
heeft de verslaggever en de foto
graaf vanuit het onderdelenmaga-
zijn over stalen trappen mee naar
boven genomen. „Komt Astrid in
een modeblad?", vraagt hij belang
stellend. Even later gonst het in de
kantine hoorbaar van de geruchten
dat Astrid gaat poseren voor Play
Boy of Panorama. Astrid. vanach
ter de spiegeleieren: „Dat vinden ze
nou leuk, zo'n geintje trappen. Ik
laat ze maar lekker in de waan".
Evenals Roswita is Astrid aan een
administratieve baan gekomen. De
spiegeleieren bakt ze tussen de
middag even voor de .jongens", die
op andere uren van de dag met
sleeptrossen en duikershelmen lo
pen te sjouwen. Astrid: „Ik ben
geen kantinejuf hoor, maar je doet
wel eens wat voor elkaar. Als het
nodig is, dan zit zo'n duiker ook bij
mij achter het bureau te admini
streren. Hier bij Smit-Tak moet je
niet zo nauw kijken".
Toekomst en trouwen
Astrid Den Held (22) is zeer tevre
den met haar werk. Niet dat ze een
belabberde tijd achter de rug heeft
als recruut bij het leger „langdurig
werkloze jongeren". Astrid: „Ik
heb me nooit zo verveeld, daar ben
ik het type niet naar. Gezocht heb
ik wel, ik denk dat er ruim hon
derd sollicitaties de deur uit zijn ge
gaan. Maar ik heb nooit gedacht:
nou word ik gek. Alleen kom je
wel op een punt waarbij je denkt:
het wordt toch eens tijd dat ik aan
een toekomst ga denken. Trouwen
doe je niet voor een appel en een
ei, daar heb je toch wat geld voor
nodig".
Een niet helemaal passende oplei
ding (lhno, kinderverzorging,
mhno), een evenmin passende leef
tijd en aan de andere kant ook be
perkende eisen van haar kant, wa
ren er volgens Astrid de oorzaak
van dat ze bij sollicitaties steeds
buiten de prijzen viel. Astrid: „Ik
was achttien toen ik van school
kwam en toen al kreeg ik te horen
dat ik te oud was. Soms waren er
voor eenvoudige winkelbaantjes
meer dan vierhonderd sollicitanten
en dan zit er altijd wel een handige
meid tussen van zestien die nu een
maal veel goedkoper is".
Er zijn via uitzendbureaus kansen
geweest voor baantjes van achttien
uur. of werk buiten de Rijnmond-
regio. Astrid: „Maar ik heb geen
rijbewijs en voorlopig ook geen
geld om een auto te kopen. Dus die
baantjes die ik niet met de fiets of
openbaar vervoer kon bereiken
gingen niet door. Bovendien moest
ik met mijn ouders rekening hou
den, omdat ik nu eenmaal nog
thuis woon. Een keer kon ik een
baantje krijgen tussen vijven en
achten 's avonds in een kwekerij.
Maar wat moet mijn moeder dan
met het eten? Er zijn ook plannetjes
geweest om werkloze jongeren
baantjes te laten delen. Maar dat is
toch niet reeel. Als ik twintig uur
werk, dan krijg ik nog veel minder
dan voorheen met mijn uitkering.
En van zo'n inkomen kun je toch
geen toekomst opbouwen? Daaraan
moet ik óók denken".
Concurrentie
Intussen, zo schetst Astrid. werden
haar kansen op een baan steeds ge
ringer „Er kwamen alweer twee
generaties van school; dat zijn ruim
een half miljoen jongeren met een
afgeronde opleiding Je wordt ei
genlijk steeds ouder en steeds min
der. Ga je verder studeren, dan
word je nog ouder en duurder, dus
dat hoeft helemaal niet zo verstan
dig te zijn".
Toen JOB Astrid aanbood 32 uur te
gaan werken bij Smit-Tak in haar
eigen woonplaats, heeft ze die mo
gelijkheid met beide handen gegre
pen. In inkomen gaan de jongeren
die via de JOB-regeling ingescha
keld worden er in vergelijking met
hun uitkering maandelijks netto
nog geen honderd gulden op voor
uit. Astrid: „Dat lijkt misschien niet
veel. Maar ik vind het voldoende
Als je werkt kun ie ook minder uit
geven Afgezien dan van de kleren
die ie moet kopen, want je collega's
hebben wel graag dat je er leuk uit
ziet. En nu heb ik tenminste iets
om op te bouwen. Binnenkort gaan
we automatiseren en dan zal ik ook
met een computer moeten gaan
werken. Ik krijg in elk geval weer
kansen".
Hakkert sluit overigens niet uit dat
Astrid uiteindelijk een vast con
tract krijgt. „Als ons bedrijf zich
dat over een jaar kan veroorloven,
dan is die kans heel groot", aldus
Hakkert. „Maar in elk geval zijn de
kansen van Astrid op een baan
over een Jaar aanmerkelijk verbe
terd. Ik weet zeker dat ze na dat
jaar dóór kan. Is het niet bij ons,
dan wel bij een ander bedrijf'.
Vier jaar
werkloos en
dan toch nog
aan de slag bij
Irukkerij
directeur
Theo van
Huessen
(rechts).
Roswita:
„Vaak hoorde
je gewoon
niets op een
sollicitatie
brief".
