/okerspel om raffinaderij Curacao INEZUELA, ANTILLEN EN SHELL: encelligen, nieuwe lievelingen van biotechnologie Beurs van Amsterdam issimisme over toekomst iropa overdreven Flauw SDNOMIE CeidoeSou/uvnt ZATERDAG 23 MAART 1985 PAGINA 7 5RIKAANSE STUDIE: aravan Bheel inJINGTON De vrees w.c. Crfopa dat de economische 070-6*keling op langere ter- al stagneren is overdre- 00t luropa staat er goed voor is geen enkele reden orr. best ^achten dat het ziJn toe* 150471 za^ vergooien. Dit is de ^sie van een studie van ilaats articuliere Amerikaanse n-instituut die deze caravan^ gepresenteerd door de voormalige Amerikaanse mi nister van buitenlandse zaken Alexander Haig. De directeur van het instituut. Thomas Bell, verklaarde dat tot het doen van de studie is besloten uit bezorgdheid over het feit dat het steeds meer ge meengoed wordt te veronder stellen dat het met Europa op lange termijn bergafwaarts zal gaan. Veel commentatoren zien over het hoofd dat Europa bezig is met aanpassing van zijn industrie en overdrijven de spanningen binnen het At lantisch bondgenootschap, zo zei hij. Haig verklaarde dat de EG vijftien jaar van gunstige de mografische ontwikkelingen in het vooruitzicht heeft, ont wikkelingen die zullen bijdra gen tot vermindering van de werkloosheid en toeneming van de produktiviteit. Volgens de studie kunnen de Westeu- ropese landen op lange termijn rekenen op een economische groei van twee tot drie procent per jaar. Dat is weliswaar niet al te veel, maar toch voldoen de om het bruto nationaal pro- dukt elke 23 35 jaar te ver dubbelen. kweg 2.I 1, tel. <J 79-2168! Newyorkse termijnhandelaar in problemen door goudprijs NEW YORK Volume Investors, een vooraanstaand handelaar op de Newyorkse goederentermijnmarkt (Co- mex), is in grote problemen geraakt door de plotselinge stijging van de goudprijs. De handelaar kan niet voldoen aan de voorschriften van het Comex-bestuur om voor ex tra geld te zorgen teneinde de boeken aan te passen aan de met 37,50 dollar per ounce (31,3 gram) gestegen goud prijs afgelopen donderdag. Volume moet nu niet alleen haar goudcontracten, maar ook haar zilver- en kopercon tracten en opties van de hand doen om aan het benodigde bedrag, circa tien miljoen dollar, te komen. Volgens han delaren op de termijnmarkt in New York zat Volume dik in de goudopties die moesten worden verkocht tegen prij zen die een stuk lager waren dan de huidige goudprijs. Opties van 300 dollar moesten worden verkocht, terwijl het goud 335 dollar defed, hetgeen forse verliezen oplever de. Die verliezen konden niet worden goedgemaakt door het verkopen van contracten voor latere levering. Strop bij Niemeijer door valutatransacties GRONINGEN De tabaksfabriek Theodorus Niemeijer B.V. in Gro ningen heeft een miljoenenstrop op gelopen door transacties op de valu tamarkt. Om hoeveel miljoenen het gaat wil mr. H. de Roos, voorzitter van de raad van bestuur van het be drijf, niet zeggen. „Het is voor ons bedrijf, dat een jaarlijkse omzet van driehonderd miljoen gulden heeft, de accijnslasten niet meegeteld, een onevenredig grote tegenvaller", wil De Roos slechts kwijt. De transacties op de valutamarkt zijn gedaan door een medewerker, die op eigen ver antwoording de door de directe uit gezette beleidsgrenzen overschreed. burg M l O 163-141! is.LEMSTAD De 1 haast waarmee de jrugge Antilliaanse delega- 3van &ze week naar Neder- ng. 6 sii is gekomen voor M8oo<?overleg met de rege' Te, (jillustreert hoezeer de k.len hechten aan het houden van de Shell- e 8 aaflnaderij op Curasao. „rQ Antilliaanse premier a Liberia-Peters stel- (teeds uit, omdat de lemen op de Antillen ur iar aandacht vergden, ^^„onderbreken" door 1823° l van de onderhande- m afgelopen woens- llllllllllll deet! de (tijdnood de Antillen echter zo iters is stijgen, dat de pre- Tieresia aan ^OOfd van 070-4*ware delegatie spoor- i. t/m zi richting Den Haag ^E^de. nlngsfa srs, nóg Curasao NV stelt vier "^"''Vaarden waaraan moet s, moolrn voldaan, wil de olie zaak v«aderij openblijven. Het eek laniom verlaging van de ven ail*oSten, afschaffing van de ieHtykinum winstbelasting van Comm)joen Antilliaanse gulden, (1-2 tope aanvoer van ruwe 339,-. uit Venezuela en een S5»,"JerheidsParticiPatie van 'ar IAntilliaanse overheid in Cassetiedrijf. Geha' s 10 die voorvaarden is Shell !7Emeiroot pokerspel begonnen strekt inzet iet openhouden iity, Thde raffinderij, zo zeggen 07Ó-47fnemers. ,De voorwaar- t/mzavan Shell hebben niet al- °°Pavc de Antillen onder druk d, maar oac Venezuela en n huijrland". Het m "^rs-^sprekinjen liepen deze 23; vast toer dg Antilliaanse 'iteiten lieten weten niet d te zijn tot overname Iweederdi deel van het toT"enpakka- Steun Nederland heeft bij monde van minister De Koning steeds gezegd geen mogelijkheden te zien om te helpen bij het open houden van de Shell-raffina- derij. Wat gedaan kon worden is reeds gebeurd door „diplo matieke activiteiten", zo zei minister De Koning onlangs in de Tweede Kamer tijdens de behandeling van de begroting van Antilliaanse zaken. De Kamer was hiervan niet over tuigd en nodigde de minister via een PvdA-motie uit om nieuwe wegen te onderzoeken. De Antilliaanse delegatie weet zich dus verzekerd van de meerderheid van de Tweede Kamer. Maar zij is tevens naar Nederland gereisd in de we tenschap dat het grote buur land Venezuela voor de nodige rugdekking zorgt. De Venezo laanse president Lusinchi heeft persoonlijk zijn „veront rusting" uitgesproken over het feit dat de Shell-raffinaderij mogelijk zou kunnen sluiten. Hij heeft de Nederlandse rege ring gevraagd te helpen zoe ken naar een oplossing. Voorwaarden D^ eerste twee voorwaarden van Shell, lagere loonbelasting en afschaffing van de winstbe lasting, richten zich specifiek op de Antilliaanse overheid en kunnen relatief simpel ver vuld worden. Er zijn bezuini gingsplannen op komst, die ongetwijfeld zullen leiden tot een loonsverlaging over de ge hele linie en dus ook voor Shell-werknemers. Verder is er bij de overheid hoewel met grote tegenzin begrip te vinden voor een vermindering van het personeelsbestand. Intussen heeft Venezuela al ingestemd met voorwaarde drie: de levering van voldoen de hoeveelheden ruwe olie. Volgens een deskundige is de Shell-raffinaderij voor Vene zuela het dichtstbijzijnde be drijf dat technisch in staat is de zeer zware ruwe olie die daar gewonnen wordt, te ver werken. „Als de raffinaderij dicht gaat, dan zitten de Vene- zolanen mooi met hun olie", zo zegt hij. Hoewel dit probleem voor Venezuela niet onoverko melijk is, lijkt het toch een rol te spelen bij de beslissing om Shell een „goede aanvoer van voldoende ruwe olie te garan deren". Maar Venezuela heeft ook een politiek motief. Zowel Neder landse als Antilliaanse rege ringsfunctionarissen hebben eerder losgelaten, dat Vene zuela niet graag zou zien dat er sociale onrust ontstaat op deze eilanden vlak voor hun kust". Hulp Hoe groot de Venezolaanse be langstelling is, blijkt niet al leen uit de persoonlijke bood schap van president Lusinchi, maar ook uit de vrij intensieve en openlijke contacten de af gelopen weken. Premier Libe ria-Peters, minister van finan ciën De Paula en ook de gede puteerde Hueck bezochten alle drie Venezuela. Op de agenda stond steeds: Shell. De Vene zolaanse minister van energie en mijnbouw, Grisanti, bracht vorige week vrijdag een be zoek aan Curasao. Hij kwam naar zijn zeggen met een eer- De raffinaderij van Shell Curacao met de ontzwavelingsinstallatie. lijke boodschap. Venezuela zal binnen de grenzen van haar eigen mogelijkheden alles doen om Curasao bij te staan tijdens „de moeilijke onder handelingen met de machtige Shell", zo zei hij. Grisanti sprak van een „nationaal pro bleem waarover men het in Venezuela eens is, dat Venezo laanse hulp op zijn plaats is". Goedkope olie Voorwaarde vier (meerder heidsparticipatie) is volgens Shell-functionarissen ook be doeld om Venezuela te verlei den tot goedkopere leverantie van ruwe olie. „Als de Antil liaanse overheid in het bedrijf een meerderheidsbelang heeft zal de kans groter zijn aat Ve nezuela bereid is om goedkoop te leveren", zo zeggen zij. Oliedeskundige prof. Peter Odell zei op een in januari ge houden oliesymposium in Rot terdam dit geen sterk punt te vinden van Shell. „Het lijkt me meer het opdringen van een vrijwillige rationalisatie, om zo de verliezen af te wen telen op de Antillen", zo ver klaarde hij toen. Vitaal De Antilliaanse regering heef zich tijdens de voorbereidin gen van de onderhandelingen laten bijstaan door het Ameri kaanse adviesbureau Temple, Barker Sloane gevestigd in Lexington, Massachusetts. In het eindrapport aan de Antil liaanse regering schrijft het bureau dat „gegeven hun ver wachtingen van de olieprijzen Shell in 1985 een verlies op de raffinaderijg zal lijden van 34 miljoen dollar, maar in 1990 een winst zal maken van 38 miljoen dollar". Het rapport concludeert ver der dat indien Shell meer Ve nezolaanse olie kan krijgen „het verlies teruggebracht kan worden tot 17 miljoen dollar in 1985 en in 1990 een winst van 60 miljoen dollar zal opleve ren". Volgens het Amerikaan se rapport zijn de kosten die Shell per vat olie moet maken 30 tot 50 procent hoger dan kan worden verwacht van een dergelijke raffinaderij. En „de hoogste onder de Shell-raffi- naderijen". In het rapport staat voorts dat de Shell-raffinaderij niet zo vitaal meer is voor Venezuela, in tegenstelling tot vroeger. „Er is een substantiële toena me nodig in de verwerking van zware Venezolaanse olie en een belangrijke verlaging van de kosten om de sombere prognbse van Shell Curasao NV te veranderen en zelfs om te buigen in winstgevende operaties tegen het eind van dit decennium", aldus het rap port. Bij Shell Curasao werken nu ongeveer 1900 mensen. ABRIDGE Een eer- vereiste in het pro- nma dat EG-ministers oen opgïsteld om het j es van de Europese voor Afchnolojische indus- te versiellen, is dat tosburiu bestainde bacterio- iche cdlecties beter italogiseird en tech- h ondenteund moeten ken. den tweekcmtra, waar or- smen ei cellen met jfieke figenschappen yeekt en bewaard den, en die opgezet r/575om aan de vraag van ïrzoek ei industrie te loen, gan om ver schillende redenen een belangrijke rol spelen in de toekomstige biotechno- logie. De biotechnologie maakt met succes gebruik van bacterieën, maar er kleeft in elk geval één probleem aan. Bacterieën le nen zich namelijk niet goed voor langdurige opslag, zeker niet wanneer er sprake is van genetisch gemanipuleerde bac terieën. Opslaan houdt in dit verband in dat de bacterieën bewaard worden bij een temperatuur van min 196 graden celcius. Het effect dat het snel bevrie zen en ontdooien op de ver schillende celtypes heeft, moet per celtype onderzocht wor den: het terrein van de cryo- biologie. Deze wetenschap is een van de steunpilaren van de biotechnologie. Cryobiolo- gisch onderzoek heeft bijvoor beeld uitgewezen dat het ge bruik van dierlijke cellen de industriële biotechnologie in bepaalde opzichten betere mo gelijkheden biedt dan bacte rieën. Eencelligen De aarde herbergt een enorm aantal protista, of in gewoon Nederlands eencellige organis men, die grofweg in twee groepen uiteenvallen: de algae en de protozoa. De algea wor den meestal tot het plantenrijk gerekend. Zeewier is het be kendste lid van deze groep, waarvan de meeste leden mi croscopisch klein zijn en zich veelal door middel van foto synthese voeden. De protozoa worden tot het dierenrijk ge rekend en zijn het best te om schrijven als een grote verza meling eencelligen, die een zeer belangrijke rol spelen in de voedselketen op aarde. Er is nog maar weinig bekend over hoe deze protozoa ge bruikt kunnen worden in de industriële processen. Algea en de protozoa gaan waarschijnlijk het volgende onderzoeksgebied van de bio technologie vormen. Sommige algea blijken namelijk goed te gen de extreem lage bewaar- temperaturen te kunnen en onlangs is ontdekt dat de ge wone protozoa die net zoals de meeste algea microscopisch kleine organismen zijn een dominante en waarschijnlijk net zo onmisbare rol spelen in de voedselketen diep in de oceaan als de bacterieën. Protozoa beschikken over voor de mens belangwekkende ei genschappen, zoals ziektever wekkers en gif-verklikkers. Van groot belang voor onze industriële toekomst, is het on derzoek dat heeft uitgewezen dat algen en andere celtypes, wanneer deze onbeweeglijk worden vastgelegd op een ge schikte voedingsbodem, in staat zijn maanden of soms zelfs jaren lang door te gaan met hun specifieke syntheti sche processen. Sommige algae zijn in staat bijzonder grote hoeveelheden suikers te produceren in het donker en hebben daarbij slechts gewoon kraanwater maar zonder chloor als voe dingsbodem nodig. Het is dui delijk dat de industrie belang heeft bij een verder onderzoek naar de mogelijkheden van het gebruik van algae en de {irotozoa, te meer omdat we bij ange na nog niet weten wat de eencellige organismen alle maal kunnen produceren. Het is maar al te gemakkelijk om onszelf in te beelden dat we op dit moment al het noodzakelij ke al weten van het leven op aarde. In feite kennen we nog maar de helft van alle kleine re organismen en van die vijf tig procent zijn nog lang niet alle levensketens onderzocht. ANTHONY TUCKER Copyright The Guardian. ADVIRTENTIE ian 71-75 >en Haag 070-6033V6 markt almaar - commis- eringen In gilden per kg: fa- iedammer 667, middelbare Goudse vokette 6,79. iNTEVEILING IEIDEN (22-3) Ingen groente- >n fruitveiling. 21 I: aardappelen: 0; andijvie: 280- stpuntmijbonen: 10101040; prei: 340- over M rabarber: 25i-275; spinazie: Camer£5; stoofsla: 7S-80, uien: 8-35; ia. Uwl20°-360: knols»lderij: 105-115; i7-80; raapstelen 71-78; radijs: de Sf goud en zlver 525. I goud- en zilvenrijzen van itermiddag, tussen taakjes de fioe notering. Gad onbe- ClL rkt 37.90-37.800; 1.330-37.080). Beverkt ver- u' op 39.690 laten; (18.890 la- eerko#'- Zilver onbewerkt 715-785; voor 7p*760)- Bewerkt ver.oop 830 rel. Off i; (800 laten). De lol eraf Voor pianisten is nu de lol er echt wel af. De ontwikkeling in de elektronica heeft al heel wat akoes tische instrumenten op de achtergrond gedrukt. Wel werden bijvoorbeeld elektronische toetsin strumenten nog met beide handen gespeeld. Maar in Japan bespeelt een robot nu een elektro nisch orgel, compleet met voetpedalen. Heeft zo'n ding ook gevoel? Dit alles is te zien op een tentoonstelling in Tsukuba in Japan. AMSTERDAM De Amster damse beurs had gisteren op nieuw te lijden van het inzafc- ken van de dollarkoers. Voor al de internationaal georiën teerde waarden gaven hier door verliezen van betekenis te zien. Tegen het middaguur leek er eenbodem in de markt bereikt te zijn en tekende zich een licht herstel af. De groot ste klappen kregen Unilever (- 3). Koninklijke Olie -f2), Akzo (-f 1,50). Daarentegen waren Hoogovens. Philips en KLM prijshoudend, wat ook van de bankaandelen kon worden gezegd. Van de verze keringsaandelen lag Amev 2,50 lager aangeboden. Uitge vers en bouwers gaven fractio- nele verschuivingen te zien. Heineken had tegenhet mid daguur bijna een rijksdaalder verloren. Ahold 1 en Gist ƒ0,80. Uitzondering was Océ- Van der Grinten met 1,50 winst De lokale markt lag er in het algemeen niet onvriendelijk bij en toonde daarmee op nieuw veel minder afhanke lijk te zijn van het koersver loop van de dollar. De obliga- tiemarkt bleef goed prijshou dend. De actieve markt vol hardde in een zwakke stem ming. Kleine herstelpogingen bleven beperkt tot dubbeltjes- werk al werden de scherpste kantjes van de daling er enigs zins afgehaald. De algemene index daalde tussentijds ruim een punt tot 205,4. Diesel goedkoper ROTTERDAM Een liter dieselolie wordt met ingang van maandag drie cent goedkoper. De meest voorkomende prijs bij de zelftankstations wordt met ingang van die dag 133,8 cent. De prijsverlaging is het gevolg van de ontwikkelingen op de inter nationale produktenmarkt. hoofdfondsen Amrocum dtv.63 Amrodiv 85 DordtacheP Dordtscf* Pr El»eviw-NC>U Eisev.div 85 GiSl-Brocdrv 85 bwi2l-C3 ta**22-C3 187.50 188.00 224.50 223.00 111.50 110,60 405.00 406.50 217.50 216.50 75.60 75.90 72.80 73.30 72.90 177.00 176.50 173.50 172.60 115.50 115.00 113.30 113.00 54.60 55.90 185.00 184.00 178.70 160.00 160.00 158.30 NM.Nad.div.8S N.M.B. NedBoydGf. Oca-v.d.Qf. Ommaran Van PakhoadMom Ph«ipa Pr>.iC»d»*.8S RoOaco 61.00 60.20 198.50 197.50 69.40 69 80 67.80 68.20 174.00 172.70 61.10 81» 59.40 59.40a 75.90 75.80 139.40 138.90 68.90 68.70 43.90 43.90 overige aandelen ban 2'-03 t**» 22-03 AntvSf" As*. R'dam BorsumyWe#vy Buefrmann-T. CaMa-Oemc CaNtpraf.c Cantr Sukar CS M. carl Otaco ban 21-03 6an2240 48.00 48.00 135.0» 39.00a 39.00a 1020a 10.10 105.00a 104.50 150.00 146.00 4600.00 4650.00 1510.00 1510.0» 293.00a 293.00 140.50 139.90 102.00a 790» 78JO 56 00 56.00 122.0» 122.» 306 00 315.'» 264.» 2180 350 50 351.» 1280 00e 1320.0» 1290.0» 1320.0» 616.» 606.» 542» 535» 248.» 250.» 47 JO 47.50 39.00) 36.80 Gamma HokSng Gelair* 0 KBBfcart.) KBS(praf) Kon Nod. Pap. MHV Amsterdam M EnknO&carl M EmmWKart 37» 137.» 137.» 21,50 21.40 21.» 20.» 86» 85.» 43.50 44.0» 182» 1».» ban 21-03 ban 22-03 ban2i-03 ban22-03 12.75 NL81-81 12.50 NL61-91 12.25 N181-68 12 MNL81-91 12 »NL61-88 11.75 NL81-91 ,11 50NL80-» •11 50NL81-91 11150 NL81-92 11.50 NL 82-92 I1125NL81-96 !l 1.25 NL 82-82 11»NL81-88 |11 WNL82-92 10.75NL 80-95 10.75 NL81-91 10 S0NL74-86 1050NL 80» 10.50 NL 82-92 1050 NL 82-89 1025 NL 80-» 1025 NL 8087 1025 NL 82-92 10» NL 80-» 10 WNL 82-92 10 NL 82-89-1 10 NL82-89-2 9 7SNL74-99 9 50 NL 78-91 950NL 78-86 9 50 NL 80-95 9.50NL83-W 9.25 NL 79-89 9»NL7S-» 9 MNL7994 131» 132.» 113.10 11320 106.40 110.50 1»» 10520 112» 111» 106» 102.50 116.70 103 60 115» 105.» 50 NL 71-96 50 NL 72-97 50 NL 78» 50 NL 78-88-1 106 40 105.20 109.30 105» 112.40 111» 1»» 102.50 117» 115.50 108» 50 NL 8990-1 50 NL83-90-2 50 NL 84-00 50 NL 65-95 20 NL 72-97 NL 66-91 NL 66-92 NL 89-94 75 NL 7896 50 NL6693-1 50 NL 68-93-2 50 NL 68-94 625NL6691 625NL 67-92 6» NL 67-92 •7» 97.40 94.10 99.40 9670 97.40 97.70 •4.10 95» 9640 94.» 96.» 10650 105» 109.40 104.50 101.40 101» 95 60 95 60 8.75 NL 79-69 6 75 NL 84-94 8 50NL75-W 6 50 NL 75-91 8 50 NL 78-93 8 50 NL 78-89 8 50 NL 79-89 8 50 NL 83-94 6 50NL84-94-1 8 50NL 64-94-2 8. SONL 64-91-1 6 50 NL 84-91-2 8 50 NL 84-91-3 8.25NL 76-97 8.25 NL 77-92 825 NL 77-93 825NL 79-89 8 25NL 83» 8 25 NL 64-94 8» NL 69-94 8» NL 70-95 8» NL 70-85-1 6 NL 70-832 6 NL 70-85-3 8» NL 71-96 8MNL7691 8» NL 77-97 8.00 NL 7747 8 «NL 7868 6 «NL 83-93 6«NL 65-95 77SNL71-96 7 75 NL 73-98 7 75 NL 77-97 102» 103.40 104.70 101» 101,40 102.» 102.» 102.10 103.80 101.10 101,10 101» 101,40 101» 102.» 103.» 102.» 103.40 104.» 102.70 102.» 102,10 103» 101.10 101.10 101» 101» 101.» 102,» 102.70 104» 103» 102» 5 «NL 64-94 4 50 NL 59-69 4 50 NL 60-» 4 50NL 63-93 425 NL 60» 42SNL61-91 425 NL63-93-1 425NL63-93-2 4 «NL61-66 4 «NL62-92 3.7SNL 53-93 150NLS147-87 3 MNL56-66 3 25 NL 346-96 3 25 NL 50» 3 25 NL 54-94 325NL 56» 325NL 55-65 94.» 94.40 94» •6.10b •4.40 •3 50 94» 94» 93.» 93» 96» 98» 98.» 92» WW 98.» 92» W» 98» buitenlands geld 101» 101» 101» 101.» 101» 101.40 •9.» 99.» im» 1».» 1«.» im» MO.» WO.» 99.» 98.20 98.» 98» 96» Engaisa poe» 4.12 Batgiacha tr (1») 9.44 Outtaa mark (100) 111» •tal hre (10 000) 16.90 Port aacvido (100) 195 Canadaaa doBar 2 59 Fr frank (1») 38.78 Zwits frank (100) 131.90 Zaaadaa kroon (1») 37.7S Nooraa kroon 100) 37,7S Daarna kroon (100) 30 Ooatane ecfv 100) 1S.M Spaanse paaafe ('00) 1.89 Gr dracnma (i«) 7 39 FMaamarli '00) 92.79 J.Slav ttnar >00) 1.00 beurs van New York Boamg Co Canadian F General Electric Gan Motor» Omxaf 107 9» 000 129 3/0 127 3/4 7/8 3/4 39 1/4 MM 18 3/6 78 80 3/4 102 3/0 103 28 1/4 26 3/0 97 7/0 57 5/8 41 1/4 42 7/0 42 3/4 42 7/0 54 3/0 94 1/8 34 3/4 34 1/2 28 3/4 27 V8 90 1/4 48 9/8 47 1/0 35 7/1 34 3/4 84 3/4 84 3/4 15 1/4 19 1/4 13 3/0 13 1/2 20 7/8 27 1/4 40 1/8 40

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 7