Wildfotograaf
Jan den Besten
een jager met
zijn camera
Gastgezinnen voor logeetjes
nog steeds dringend nodig
ZATERDAG 23
Eigenlijk ben ik
een jager met
mijn camera",
zegt de Apel-
doornse wild- en
natuurfotograaf
Jan den Besten.
Al vijfentwintig
jaèr spendeert de
nu 57-jarige gra
fisch service-tech
nicus zijn vrije tijd
grotendeels aan
het urenlang
wachten op de
perfecte opname
van een buizerd,
valk, patrijs of
vos. Bij voorkeur
op tijden waarop
de rest van Ne
derland comforta
bel onder de wol
ligt, want dan is
de natuur op zijn
mooist „Soms kan
ik de dag bijna
niet afwachten
zegt hij over zijn
matineuze fotosa-
fafi's, die onder
meer resulteerden
in het illustreren
van boeken, tijd
schriften en ka
lenders. „Ik durf
rustig te zeggen
dat ik tot de bete
re wildfotografen
van Nederland
behoor. Tenslotte
heb ik de zilveren
miniatuur Leica
gewonnen
APELDOORN Het fotogra
feren van wild is beduidend
bewerkelijker dan het maken
van een bruidsreportage. Een
hert poseert nu eenmaal niet
gewillig voor de camera, maar
slaat op de vlucht zodra het
een mens hoort of ruikt. Wild-
fotografie vereist dan ook een
grondige voorbereiding en bo
venal engelengeduld. Het is
nauwelijks voor te stellen dat
Jan den Besten, die in een
praktisch onstuitbare woor
denvloed over zijn belevenis
sen met het wild verhaalt,
urenlang in kleermakerszit
kan doorbrengen in een mini
maal bemeten schuilhut. De
schuilhut telt een gat voor de
gigantische telelens en twee
gaatjes voor het uitzicht op het
aanvliegend gevogelte. De vo
gels moeten afkomen op een
bloederige berg vleesafval,
gedeponeerd door een jacht -
opzichter. Sommige vogels
nemen slechts genoegen met
een kant-en-klare haas, die
Den Besten af en toe op deze
zogeheten voederplaats legt.
Onlangs verruilde Jan den Besten
zijn huis in weer eens voor zo'n be
narde zitplaats in het vrije veld.
Weekenden lang loerde hij op de
perfecte plaat van een al enkele
Jan den Besten
op fotojacht. „Je
zoekt altijd naar
die exclusieve
plaat. Maar on
dertussen buit je
wel alle mogelijk
heden uit. Als je
iets ziet. schiet je
soms wel twee
filmpjes op. Dan
krijg je een waas
voor je ogen.
Thuis zie je dan
dat je tien dezelf
de opnamen
hebt".
malen gesignaleerde buizerd. Toen
hij uiteindelijk het met veel moeite
geschoten rolletje liet ontwikkelen,
was de centrale zo onhandig de
film voortijdig te belichten. „Week
enden heb ik zo gezeten", roept hij
uit, terwijl hij in heilige veront
waardiging de kleermakerszit aan
neemt. „Ik heb natuurlijk wel een
heleboel plaatjes van die buizerd,
maar juist op dat ene filmpje zat hij
nét zo mooi voor de lens".
Een moeflon. „Dit was een van die toevallige ontmoetingen".
Vijfentwintig jaar geleden was Den
Besten al blij als hij na een wandel
tocht door de natuur met een paar
wildfoto's terugkwam, maar nu
streeft hij slechts naar perfecte pla
ten: prachtig wild tegen een mooie
achtergrond, waarbij het zicht op
het dier niet belemmerd mag wor
den door storend struikgewas. Van
elk dier, dat ooit op de Veluwe
waargenomen is, heeft hij immers
dozen vol foto's en dia's. „Ik gooi
elke dag dia's weg", vertelt hij.
Toch heeft hij nog nooit een wer
kelijk mooie foto van een hert ge
maakt. „Ik heb zat hertefoto's,
maar ik bedoel een prachtig edel
hert, met een kapitaal gewei, op
een heuveltje, volledig los van de
achtergrond".
Weliswaar heeft Jan den Besten
vaak genoeg een kapitaal edelhert
tussen het lommer ontwaard, maar
bij deze onverwachte ontmoetingen
ontbrak steevast de tijd om zijn ca
mera scherp te stellen. Toch voelt
de wildfotograaf niet veel voor' de
nieuwste camera, die zichzelf auto
matisch scherp stelt op elk gewenst
object. Hoewel met deze camera de
kans op een ideale hertefoto sterk
toeneer
met de
Passie
Een goede wildfotograaf moet altijd
een natuurliefhebber zijn, meent
Den Besten. Niet alleen moet hij bij
thuiskomst weten wat er op zijn
rolletje staat, ook moet hij het kun
nen opbrengen om het wild voor
dag en dauw fotografisch te achter
volgen. „Ik heb een passie voor de
natuur en de fotografie geeft een
nieuwe dimensie aan het beleven
van de natuur", aldus Den Besten.
Hij illustreert zijn passie met spre
kende voorbeelden: „De laatste ja
ren heb ik de moed niet meer er
dag in dag uit vroeg uit te gaan,
maar vroeger wel. Dan ging ik op
vrijdagavond niet eens naar bed.
Om twee uur stond ik al op de Ve
luwe; bij het aanbreken van de dag
maak je de mooiste platen".
Tijdens de baltsperiode van de kor-
haan steeg de natuurkoorts van
Den Besten tot ongekende hoogten.
Wekenlang liep hij in het ochtend
gloren de korhaan achterna. Elke
dag was hij van drie uur 's mor
gens in de natuur te vinden. Om
zeven uur was hij weer thuis voor
een snel ontbijt, waarna hij om half
acht aan het werk ging. De passie
voor de korhaan, die zich de laatste
jaren nauwelijks meer laat zien op
de Veluwe, stuitte evenwel op
voorzichtige protesten van het
thuisfront. „Aan het eind van de
week was je niet meer te genieten,
Jan", aldus mevrouw Den Besten,
die doorgaans alle vrede heeft met
Jans uithuizige hobby.
Safari
Ondanks de passie voor de perfecte
wildplaat is Den Besten een tegen
stander van wat hij de „rücksicht-
loze" jacht op dia's noemt. „In het
begin deed ik wel aan nestfotogra
fie, maar dat vind ik nu ronduit
verwerpelijk. Je raakt die foto's
trouwens nergens meer kwijt, geen
uitgever wil ze hebben".
Niettemin gaan sommige wildfoto
grafen bij hun fotosafari's compleet
voorbij aan de kwetsbaarheid van
flora en fauna. „Je ziet soms hele
families op fotojacht vertelt hij.
„Pa met een kort telelensje en de
rest van de familie in slagorde om
het wild voor de lens te drijven.
Ook zagen we in Hongarije dat ie
mand de takken voor het nest van
een wielewaal wegbrak om de jon
ge vogeltjes te kunnen fotografe
ren. Het was daar ontzettend warm
in de zomer, dus de zon scheen
daarna onbarmhartig op die vogel
tjes. Schandalig".
Het is ondenkbaar dat Den Besten
bij zijn jacht door bos en veld de ca
mera zou vervangen door het ge
weer. „Ik ga veel met jachtopzich
ters om, dus ik weet wel dat het af
schieten van dieren soms nodig is",
zegt hij. „Ik heb ook wel eens een
moeflon gezien, waarbij de hoorn
in zijn hersens groeide. Dan kan ik
me wel voorstellen dat ik zo'n beest
zou neerschieten. Maar voor ple
zierjacht heb ik weinig begrip.
Daarvoor bezie ik de natuur ook te
lief. Als ik bij een vossenbouw een
uiteengereten reekalfje zie, kan ik
daar heel slecht tegen. Terwijl ik
juist gek ben op .jonge vosjes en
weet dat die ook moeten leven".
PETER GIESEN
trekken ze naar warmere streken".
Een blauwborstje. „Die zie je hier niet zov^cn
alleen 's zomers eigenlijk, 's Winters inJc
ven
icht
ïlijl
tl,
fed.
nw
Een jong vosje. „Jammer van die hinderlijk^
tak. Maar je kunt die takken rond zo'n
vossenbouw nou eenmaal niet weghalen.
Een sperwer.
„Hier heb ik heel lang voor gezeten.
Al voor de vijfen
twintigste keer
organiseert de
Stichting Europa
Kinderhulp va
kanties in Neder
land voor kinde
ren uit heel Euro
pa. Een initiatief
dat bescheiden be
gon, maar waar
nu jaarlijks zo'n
drie- tot vierdui
zend kinderen bij
gebaat zijn. Min
der bedeelde kin
deren die op deze
manier even weg
zijn uit hun dage
lijkse omgeving
waar ze doorgaans
weinig speelruim
ter ontspanning en
aandacht krijgen.
Soms leven deze
kinderen in barre
omstandigheden
waar armoe en
zorgen troef zijn.
Even weg bete
kent in die geval
len veel meer dan
zomaar een va
kantie. In uitzon
denngsge vallen
kan het zelfs bete
kenen dat zo'n
kind bij het Ne
derlandse gastge
zin blijft omdat
zijn eigen ouders
het in de steek la
ten. Een gesprek
met Bert Wester
veld. landelijk
voorzitter van de
stichting.
NIEUW-BEIJERLAND „Elk
jaar weer zitten we te springen om
nieuwe gastgezinnen door het hele
land, omdat steeds meer organisa
ties groepen minder bedeelde kin
deren aanmelden", zegt Westerveld
om te illustreren hoe groot de be
hoefte uit het buitenland is. Wat in
1960 begon als eenmalig initiatief
om een jubileum extra glans te ge
ven werd een jaarlijks terugkerend
fenomeen, dat steeds omvangrijke
re afmetingen kreeg. Om alles or
ganisatorisch goed te doen verlopen
zijn er 240 vrijwilligers dagelijks
mee bezig.
Het initiatief werd indertijd geno
men door een Amsterdams wijk
centrum dat zijn tienjarig bestaan
vierde door een aantal Letse vluch
telingen voor een vakantie uit te
nodigen. Ze werden ondergebracht
bij gastgezinnen in de hoofdstad.
Dit idee bleek zo aan te slaan dat
het volgende jaar werd gekozen
voor de stichtingsvorm om alle risi
co's uit te sluiten. „Er kan te veel
gebeuren als de mensen hoofdelijk
aansprakelijk zijn voor de gevolgen
van zo'n vakantie", legt Westerveld
uit. „We weten uit ervaringen hoe
veel schade de logeetjes kunnen
toebrengen aan de spullen van het
gastgezin. Bovendien kan het kind
ziek worden, een ongeluk krijgen,
noem maar op. Daar hebben we be
wust over nagedacht en daarom
hebben we allerlei speciale verze
keringen afgesloten. Zodat de ou
ders op ons kunnen terugvallen als
hun kind bijvoorbeeld aan de nood
rem heeft getrokken, waardoor ie
mand gewond is geraakt. Of als het
plotseling is overgestoken, waar
door een automobilist op een paal
tje is geknald".
De allereerste groep van vijftig
Letse vluchtelingen kwam uit Han
nover. Uit dit contact kwamen in
de daaropvolgende jaren ook aan
vragen uit Berlijn, Parijs en Lille
voort. In Parijs onder auspiciën
van het Rode Kruis, in Lille onder
dat van het Leger des Heils, terwijl
de Secours Populaire Francais kin
deren uit heel Frankrijk naar Ne
derland brengt. „We hebben nu
ook een leuk contact met een pater
uit Wenen", meldt Westerveld te
vreden, „die man was bij een Lim
burgse vriend op bezoek en zag
Zelfs per vlieg
tuig komen de
kinderen naar
ons land.
onze poster hangen. Ook daar ging
het aanvankelijk om zo'n vijftig
kinderen. Maar sinds het Oosten
rijkse jeugd-Rode Kruis de zaak
heeft overgenomen kunnen we dit
jaar honderd twintig kinderen uit
die hoek verwachten. „Eveneens
uit Wenen kwam eerder al een
groep Poolse vluchtelingetjes va
kantie houden in ons land. Ook uit
Engeland en Noord-Ierland komen
honderden kinderen. Allemaal via
organisaties, werkgroepen of Ron
de Tafels. De Stichting Europa
Kinderhulp wil daarbij uitdrukke
lijk kwijt dat ze onafhankelijk ope
reert, zonder politieke of kerkelijke
binding.
Moeilijkheden
„Het gaat ons uitsluitend om kinde
ren die een vakantie in ons land
hard nodig hebben", verduidelijkt
de voorzitter. „Wat betreft de gast
gezinnen is het voorwaarde dat een
van de beide ouders de taal van het
kind spreekt. Want je haalt soms
moeilijke kinderen over de vloer
en als je dan niet met zo'n kind
kunt praten en het zit met een pro
bleem, dan haal je moeilijkheden in
huis en dat is niet de bedoeling".
Om de risico's zo klein mogelijk te
houden worden de gastouders van
tevoren bezocht. Deels om hen te
informeren, deels om in te schatten
of ze geschikt zijn als gastgezin en
welk kind het best bij hen past. Om
de stichting meer zekerheid te ge
ven moeten de ouders ieder een
verklaring van goed gedrag en
twee referenties inleveren. De
voorkeur gaat uit naar een gezin
met kinderen, maar kinderloze
echtparen worden niét bij voorbaat
afgewezen. „We laten wel goed tot
hen doordringen dat het onbeken
de kinderen zijn die ze in huis ne
men", zegt Westerveld, „maar in de
praktijk blijkt toch vaak dat de
kinderen het bijna overal heel
prettig hebben gehad. En als het
niet klikt met een gastkind kunnen
de gastouders het volgende jaar een
ander kind krijgen. Want meteen
overplaatsen is triest, zowel voor
het kind als voor de ouders. Want
die voelen zich dan mislukt. Ook
daarom proberen we het juiste kind
in het juiste gezin te plaatsen".
Om dit allemaal te financieren
wordt het hele jaar door geld bij el
kaar geschraapt door middel van
spreekbeurten, films, bazars, voor
lichtingsavonden en het fröbel-
werk van de kinderen zelf. Vrijwil
ligers gaan met snert of witlof
langs de deur om geld bijeen te
krijgen voor de reis. Want alleen al
de komst van 130 Noordierse kin
deren kost zo'n 60.000 gulden. Ook
daarom werkt de Stichting Europa
Kinderhulp het liefst met werk
groepen, want als er dan iets fout
loopt gaat de werkgroep failliet en
wordt de stichting niet zelf de
dupe.
Geïsoleerd
Kinderen die niet via organisaties
naar ons land komen, maar indivi
dueel, worden vaak aangemeld
door een schoolarts, maatschappe
lijk werk of kinderbescherming.
Het gaat niet altijd om sociaal min
der bedeelde kinderen. Soms kun
nen het ook kinderen van hard
werkende moeders zijn die geen
kans zien tijdens de zomervakantie
voor opvang van het kind te zor
gen. Ook kan het om kinderen
gaan die binnen een overigens goed
functionerend gezin geïsoleerd ra
ken, bijvoorbeeld omdat alle aan
dacht naar een gehandicapt broer
tje of zusje gaat. Het merendeel van
de kinderen komt uit het buiten
land, maar elk jaar weer doen ook
zo'n 500 Nederlandse kinderen aan
het project mee. Kinderen die via
kindertehuizen, voogdijraden en
therapeutische instituten worden
aangemeld. De buitenlandse kinde
ren komen met speciale treinen,
bussen en soms per vliegtuig naar
ons land.
Het contact tussen logeetje en gast
gezin kan heel intens worden. In
eén geval trouwde een Duits lo
geetje met de zoon van haar gastou
ders. „De kinderen blijken het ver
schil tussen de omstandigheden
thuis en bij het gastgezin heel in
tensief te ervaren", licht Wester
veld toe, ,je ziet vaak dat ze later
naar ons land komen om hier te
wonen en te werken. Dan kun je
duidelijk zien dat zo'n vakantie een
verlengstuk kan hebben. De gast
ouders zoeken ook vaak contact
met de gezinnen waar de kinderen
vandaan komen Vaak blijft het
niet beperkt tot de zomervakantie,
maar nemen ze de kinderen ook
met Kerst en Pasen in huis. Of ze
zoeken zelf met de krokusvakantie
het kind thuis op Soms zie je bij de
Noordierse kinderen begeleiders
meekomen, die hier zelf als kind
ook al zijn geweest. Dan is er toch
een stukje vriendschap gegroeid.
Die groepen Noordierse kinderen
zijn gemengd. Dat wordt expres ge
daan om de tegenstelling tussen ka
tholiek en protestant een beetje te
overbruggen. Ook dat blijkt in de
praktijk te werken. Zolang we
maar voldoende gastgezinnen heb
ben".
De stichting heeft ook in dit jubi
leumjaar nog overal nieuwe gezin
nen nodig. Voor informatie en op
gave kan men zich wenden tot het
secretariaat. Postbus 30, 1394 EH
Nederhorst ten Bergh, Utrecht.
Van daaruit wordt men dan door
verwezen naar het regio-adres,
want elke provincie heeft inmid
dels zijn eigen regio gekregen. De
vakantieperiode loopt van 29 juni
tot 24 augustus.
CORRY VIS
