)E DUIZEND MOORDEN VAN RAFFAELE CUTOLO
amorra-leider
egeerde vanuit
ouden kooi zijn
lisdadig rijk
3MAA
ZATERDAG 23 MAART 1965
Gevangene
beschikte
over
eigen kok,
kapper,
kleermaker
secretaris
en over
telefoon
en telex
„Ik ben bereid alles te
er met èn wat ik weet over de Nieu-
Semc^Qrganjseerc|e Camorra waar-
ae maai ^eb uitgemaakt".
f6tfin, uitgesproken door Gio-
Pandico, 8611 veertigjarige
deV311' zonder beroep, heeft
kitchgin ingeluid van het einde
Servn van de meest perfecte mis-
organisaties die Italië sinds
eren log heeft gekend: de Nieuwe
ïniseerde Camorra (NCO),
de „bende van Cutolo", met
I //Zetel in Ottaviano, en filialen
en de hele regio Campa-
^^^Verrader" Pandico had de
t heel wat te onthullen. Ja-
was *"j. 'n gevangenis,
^jlier secretaris van de grote
taanse maffia-baas Raffaele
die dezer dagen weer eens
veroordeeld, nu tot 22 jaar
RISS
JO is nu zieltogend, nadat de
met behulp Man genoem-
„en anderen" het
ook an de bendeleden heeft kun-
ïtmaskeren en achter slot en
»1 heeft gezet. Dat begon in
ht van 16 op 17 juni 1983, om
N recies te zijn. In die „histori-
nacht werden honderden
-rrn gearresteerd. Niet alleen
pur sang, maar ook bur-
óud. 'ie het de gangsters mogelijk
n gemaakt hun macht als-
e LAüit te breiden: politici, onder
en in-s, mensen uit de wereld van
ltuur, en ook enige onver-
zwar» dienaren van de kerk.
10732' £rote klap ontving de
Heigenlijk al eerder. Op het
nrUltent waarop de onbetwiste aan
ren. ier van de NCO, Raffaele Cu-
ran de gevangenis van Ascoli
o werd overgeplaatst naar de
ontoegankelijke gevangenis
WAGUlië, die op het eiland Asina-
LERSpr de noordkust van Sardinië.
yageriw®r£l de grote leider voor het
RHgeïsoleerd van zijn achterban,
van verden voor het eerst de ver-
145Sgen tussen Cutolo en zijn
ingen verbroken. De kudde
het gemis van de leider niet
in verwerken, noch overle-
laar het zich nu laat aanzien.
de NCO zo catastrofale
jQljaatsing van Don Raffaele
jscoli naar Asinara is bewerk-
zad door de Italiaanse staats-
ïvanfent Pertini persoonlijk. Van
^'s vorstelijk verblijven in de
genis van Ascoli waren her-
a 9®t*lijk tv-opnamen gemaakt,
meer met uitgebreide inter-
met de „leider". Vele „eerlij-
talianen klaagden toen over
vileges van gevangene Cutolo
van psident Pertini, die doorgaat
-jg jen nationale ombudsman. De
"ent greep, zoals hij gewoon is
h, de telefoon en riep de ver-
ordelijke minister van „Gra-
Iustizia" ter verantwoording.
Cutolo betekende dit tele-
het einde van zijn verblijf
568.gevangenis van Ascoli Pice-
jitolo had daar de gevangenis
:e bestuurd, want directeur en
jers luisterdeneerder naar
dan naar het ministerie. In
li-Hilton" had Cutolo een
tot zijn beschikking, een
kok, kapper, kleerma-
lecretaris (Pandico), telex en
Dn. Cutolo kon in die situatie
atensief contact met zijn on-
rigen, met zijn soldaten in
'°°rania blijven onderhouden.
°""feijn veiligheid hoefde hij zich
gevangenis geen zorgen te
jjft: als het gevangenisperso-
a^em niet beschermde, deden
en bendele-
at wel.
en,«dogenloos
zijn gouden kooi in Ascoli
Cutolo de NCO tot grote
82oHij organiseerde de handel in
de sigarettensmokkel, de af-
Tgen. Hij deelde doodvonnis-
H It aan „verraders", en beloon-
«genen die zich in zijn ogen
:'r-fcnstelijk hadden gemaakt.
sïde laatsten regelde hij werk,
j
en miljoenen die doodsbang voor
hem waren. Napels en omstreken
zijn ongeveer veertig families of
bendes van de camorra rijk, ieder
met een eigen zorgvuldig afgeba
kend territoir, met een eigen han
del. De „familie" van Cutolo, de
NCO, onderscheidde zich zozeer
door de kwaliteit van haar organi
satie en door haar meedogenloos
heid en moordlust, dat de andere
camorra-families al heel gauw wer
den overvleugeld. In die jaren
heerste Cutolo met zijn getrouwen
over Campania, en concurrentie
werd niet geduld. Tegenstanders
werden zonder pardon uitgescha
keld, honderden per jaar. Cutolo
zorgde voor een ware hausse in
moord en doodslag.
En de wettige overheid? De over
heid was er vaak alleen om de
rommel van Cutolo op te ruimen,
als die overheid al niet partij voor
de NCO had gekozen. In andere
landen zou deze toestand ondenk
baar zijn. Maar daar is dan
staat die functioneert. In grote de
len van vooral Zuid-Italië is dat
nog niet het geval.
Cutolo's succes zat 'm niet alleen in
de interne discipline en de externe
afschrikking. Ook in de moderne
bedrijfsvoering van de NCO. Cuto
lo was het eerste familiehoofd in de
Napolitaanse camorra dat zich be
diende van alle eigentijdse regels
van management en commercie,
aangevuld met een flinke dosis ge
weld en een of twee scheuten oer
oud Napolitaans ritueel. Cutolo
was de voorzitter van de Raad van
Bestuur van de BV Nuova Camorra
Organizzata, en om bij hem in
dienst te komen moest je je bloed
hebben vermengd met dat van
hem. Letterlijk.
Het fenomeen Cutolo heeft heel
wat Italianen aan het denken, en
ook aan het schrijven gezet. In het
zojuist verschenen boek „De ca-
morrist" beschrijft de bekende tv-
journalist Giuseppe Marazzo de op
gang en de ondergang van de Na-
pdlitaanse onderwereldkoning. Cu
tolo (een man die misschien wel
1.000 personen uit de weg heeft la
ten ruimen) beschouwde het boek
als laster, en gaf zijn advocaten op
dracht tegen de schrijver een ver
volging te laten instellen. Dit pro
ces zal nooit worden gehouden,
want schrijver Marazzo is intussen
onverwacht overleden, in zijn ei
gen bed, en dus niet op straat door
boord door kogels van Cutolo's exe
cuteurs, iets wat ook goed had kun
nen gebeuren.
Robin Hood
Cutolo maakte kennis met de ca
morra (een woord van duistere oor
sprong maar dat waarschijnlijk de
benaming is voor een kaartspel dat
vooral in de Napolitaanse gevange
nissen werd gespeeld) toen hij nog
op de lagere school zat. Zijn vader,
een arme pachter in het dorp Otta
viano op de oosthelling van de vul
kaan de Vesuvius, was door de
grondeigenaar de pacht opgezegd.
Raffaele was erbij toen zijn vader
vernederd het hoofd van een loka
le clan om bescherming moest vra
gen.
Jaren later, Cutolo was toen acht
tien, deed een uit de hand gelopen
straatruzie hem wegens moord in
Poggioreale, de beruchte Napoli
taanse strafgevangenis, belanden.
In Poggioreale was op dat moment
één man de baas, Antonio Spavone,
de ambitieuze Cutolo begreep
dat als hij vooruit wilde in het le
ven hij die man moest onttronen.
Maandenlang, jarenlang werkte
Cutolo aan zijn machtsgreep. Hij
verplichtte andere veroordeelden
aan zich, creëerde een soort hof om
zich heen. En toen hij de tijd daar
voor rijp achtte, daagde hij Spavo-
oV^huisopname, uitstel van be-
al dii
en af die andere zaken die
rijk zijn in het leven van ie-
Kwam een medewerker
3$laat in de gevangenis terecht,
forgde Cutolo ervoor dat het
dat achterbleef niet zonder
AOOsten bleef. „Raffaele Cutolo
lenze enige, ware God. In hem
an en we, hij is onze weldoener",
.diegenen die van hem afhan-
waren geworden.
jn glorietijd, de jaren '75 tot
ivtad Cutolo duizenden mensen
okn hem geloofden, die hem
hadden gezworen, honderd-
27fiden die hem respecteerden,
Raffaele Cutulo wordt
samen met zijn zoon Ro
berto geboeid voorgeleid
aan de rechtbank in Na
pels. waar het monster
proces dient tegen ruim
250 verdachten van de
ne uit voor een duel. Spavone nam
de uitdaging niet serieus, en vanaf
dat moment was Cutolo de heerser
over Poggioreale.
In die jaren in Poggioreale werd de
basis gelegd voor de Nieuwe Geor
ganiseerde Camorra. Naarmate Cu
tolo machtiger werd en dus meer
gerespecteerd, ontving hij van alle
kanten geschenken, gunsten en fa
ciliteiten. Deze schoof hij op zijn
beurt door naar anderen die zich zo
aan hem verplichtten. Vaak voor
de rest van hun leven. Cutolo pro
beerde de image van een Robin
Hood op te bouwen, iemand die de
rijken besteelt om daarvan de ar
men te laten profiteren. Duizenden
Napolitanen, die in de uiterste el
lende leefden, geloofden er in, en
ook zij verbonden zich dus aan Cu
tolo, de enige die volgens hen iets
deed om hun levensomstandighe
den te verbeteren.
Zwakzinnig
En dat allemaal van achter de tra
lies. Cutolo was in de jaren zestig
onderhand zo machtig dat hij zich
via bevriende relaties in het paleis
van justitie zwakzinnig kon laten
verklaren. Dat betekende opne
ming in het krankzinnigengesticht,
S. Eframo in Napels. Cutolo genoot
er alle vrijheid die hij zich maar
wensen kon, en zette dus de uit
bouw van zijn organisatie ijverig
voort. De NCO was onderhand zo
ontwikkeld dat over de verschil
lende provincies van de regio Cam
pania zone-hoofden werden aange
steld, die zelfstandig konden han
delen, uiteraard met de verplich
ting uiteindelijk verantwoording af
te leggen aan Cutolo of aan zijn
zuster Rosetta, die Cutolo buiten de
gevangenis vertegenwoordigde.
De omzet van de NCO in die jaren
zeventig wordt geschat op miljar
den guldens, voornamelijk ver
diend in de handel in drugs. Maar
ook de inkomsten uit afpersing mo
gen niet worden uitgevlakt. In
1980, Cutolo's „beste" jaar, bleken
87 van de 100 ondernemers en mid
denstanders in de stad Napels al
leen al maandelijks of wekelijks
een vast bedrag aan de camorra te
betalen, om „bescherming" te ko
pen, bescherming tegen de camorra
zelf dus. De miljarden die zo ver
diend werden, zette de NCO niet
zomaar op de (Zwitserse) bank.
Daar werd de uitbreiding van
macht en invloed mee gekocht, po
litici en ambtenaren mee omge
kocht.
In februari 1978 was de NCO zo
groot geworden, dat Cutolo het no-
De grote baas verdedigde zich hartstochtelijk vanachter de tralies van zijn
stalen kooi in de rechtszaal, nog eens bewaakt door drie agenten.
dig oordeelde zelf de touwtjes van
zijn organisatie in handen te ne
men. Hij liep weg uit het gesticht
en dook onder. Onder een valse
naam en met valse papieren (hem
verstrekt door zijn vrienden op het
gemeentehuis) reisde hij heel Italië
af, voor zaken. Hij bracht zelfs een
bezoek aan de mafia in New York.
In mei 1979 wist de politie hem te
pakken. Cutolo werd weer opgeslo
ten in Poggioreale, waar de mede
gevangenen hem nu als een god
vereerden en aanbeden, en later in
de gevangenis van Ascoli Piceno,
waar hij de gevangenis dus mocht
besturen. In Ascoli gebeurde iets
waarvan de gevolgen nog steeds
niet helemaal zijn te overzien. In
Napels hadden de rode terroristen
een regionale gedeputeerde Cirillo
ontvoerd. Cirillo was een van de
leiders van de Christen- democrati
sche Partij (DC), en deze partij was
er dus alles aan gelegen om hem
vrij te krijgen. Toen de DC er niet
in slaagde een vruchtbaar contact
met de Rode Brigades, afdeling Na
pels, tot stand te brengen, zouden
ze de hulp van Cutolo, opgesloten
in de gevangenis van Ascoli, heb
ben ingeroepen. Napoli was immers
Cutolo-gebied, en alles wat daar ge
beurde moest onderworpen zijn aan
het gezag van de Robin Hood van
Ottaviano.
Cutolo beweert dat kopstukken
van de DC bij hem in de cel in As
coli zijn geweest om hem te sme
ken het leven van Cirillo te red
den. De DC ontkent, maar aan deze
ontkenning wordt weinig geloof
gehecht. Feit is dat Cutolo de terro
risten ertoe wist te bewegen Cirillo
vrij te laten. De DC zou zich in
dank tegenover de camorra-leider
ertoe verplicht hebben ervoor te
zorgen dat hij opnieuw krankzin
nig zou worden verklaard en uit
eindelijk recht zou krijgen op straf
vermindering. Het is zo niet ge
gaan. Want Cutolo verhuisde van
de gerieflijkste gevangenis (Ascoli)
naar de hardste (Asinara). Cutolo
heeft gezworen wraak te zullen ne-
mem op de DC, en daarvan zullen
de aandachtige krantelezers bin
nenkort dus kunnen lezen.
Bloed vloeit
Maar Cutolo is vanuit Asinara lang
niet zo gevaarlijk gebleken als van
uit Poggioreale, of Ascoli. Zelfs
Giovanni Pandico, die jarenlang
Cutolo's particuliere secretaris is
geweest in de gevangenis van As
coli, en dus een van zijn trouwste
volgelingen, voelde zich zonder zijn
baas zo alleen dat hij de kant van
de politie heeft gekozen. En meer
camorristen blijken zijn voorbeeld
te hebben gevolgd. Cutolo is mach
teloos. Hij heeft maandenlang in
een isoleercel in Asinara opgesloten
gezeten, zonder bezoek van zijn ad
vocaten, van zijn familie, van zijn
getrouwen. En een als een ware
pyramide opgebouwde organisatie
als de NCO kan niet zonder een
druk verkeer van informaties en
instructies tussen top en basis
Niet alleen de justitie heeft van de
desertie in Cutolo's gelederen ge
profiteerd, ook de concurrentie van
de camorra. Cutolo's rivaal, de
Nieuwe Familie heeft een oorlog
tegen de NCO ontketend, waarbij
alle belangrijke Cutolo-mensen die
Tijdens de „historische nacht" van 16 op 17 juni 1983 werd de misdadige Nieuwe Organisatie Camorra een gevoelige, wellicht fatale klap toegediend,
toen ruim 400 mensen werden gearresteerd, niet alleen gangsters pur sang, maar ook ogenschijnlijk eerzame burgers die ervan verdacht werden de
gangsters te hebben geholpen hun macht alsmaar uit te breiden, zoals, van links naar rechts, de voorzitter van de voetbalclub van Avellino, de
raadsman van de Nieuwe Organisatie Camorra, een christen democratische burgemeester en een non.
Tijdens het Camorra-monsterproces waren de ruim 250 verdachten
deeld over zeventien kooien in de rechtszaal.
nog niet door de politie zijn opge
pakt, naar het leven worden ge
staan. Het bloed vloeit dus in nog
bredere stromen in het Napolitaan
se, en de vraag is of en hoe Cutolo's
NCO deze moeilijke tijd zal overle
ven.
Zoals te verwachten was hebben
praktisch alle 225 verdachten in
het grote proces tegen Cutolo's
NCO dat nu in Poggioreale wordt
gehouden, ontkend lid te zijn van
de bende. Er zijn er zelfs die het
bestaan van de NCO ontkend heb
ben. Toch zit daar achter de tralies
in de genoemde rechtszaal genoeg
voor een honderdtal veroordelin
gen tot levenslange gevangenis
straf. De NCO ontkennen behoort
tot de omerta, de zwijgplicht. En
deze omerta is geen kwestie van
lafheid of angst, zuiver van overle
ven, van jezelf of van je dierbaren
buiten de gevangenis. Ook Pandico
en de zijnen, die dus deze omerta
hebben doorbroken, hebben van de
justitie geëist dat hun dierbaren
buiten de gevangenis afdoende te
gen de wraak van Cutolo be
schermd zullen worden.
Kasteel
Overigens is Ottaviano, het Vesuvi-
us-dorp, waar alles aan het eind
van de jaren vijftig begonnen is,
een van de aardigste dorpen in de
omgeving van Napels, en zo op het
eerste gezicht een van de vredigste.
Toch is Cutolo hier heer en mees
ter, en naar verluidt wordt er geen
boom geplant zonder zijn toestem
ming. Maar over de NCO en heer
Cutolo is bij niemand een woord los
te krijgen. De mensen halen hun
schouders op en gaan verder met
wat ze aan het doen zijn. Het dorp
ontleent overigens zijn naam aan
de eerste Romeinse keizer Augus
tus die hier gewoond heeft en ge
storven moet zijn, in 14 na Chris
tus. Maar waarschijnlijk is dit toe
ristenfoldertaai.
Ottaviano (dertig minuten sporen
vanuit Napels) heeft twee beziens
waardigheden van redelijk niveau:
het „kasteel" van Cutolo en de
tempel van aartsengel Michaël. een
opvallende kerk uit de zestiende
eeuw. De aardbeving van enkele
jaren terug ontzag ook dit godshuis
niet, want de kerk staat er belab
berd bij, met steigers rondom. Aan
de restauratie van de koepel zou
ook Cutolo, Ottaviano's beroemdste
burger, royaal hebben bijgedragen.
Het moet niemand verbazen als in
de kerk van St. Michele ook nog
eens af en toe de mis voor Don
Raffaele wordt gelezen.
Raffaele Cutolo is in elk geval stof
felijk nog volop aanwezig in Otta
viano. San Michele's kerk mag zich
ruimschoots boven het grauw van
Ottaviano's bebouwde kom verhef
fen, boven de kerk zelf torent het
kasteel van Angiollotti uit. het kas
teel van Cutolo. Jaren terug heeft
Cutolo dit forse landhuis, 365 ka
mers, laten kopen door een van de
nep-BV's van de NCO De oor
spronkelijke eigenaar voelde aan
vankelijk niets voor verkopen,
maar enige zachte pressie van Cu
tolo's „amici" voorkwam erger, en
van toen af mocht Cutolo zich kas
teelheer noemen. Cutolo maakt er
geen geheim van altijd van het be
zit van dat kasteel te hebben ge
droomd. Toen hij nog een kleine
jongen was klemde hij zich vast
aan de spijlen van het toegangshek
om verlekkerd te kijken naar het
deftigste, mooiste en grootste huis
van Ottaviano. Toen moet hij ge
zworen hebben eens in zijn leven
dat kasteel te zullen bezitten De
droom is uitgekomen, maar heeft
niet lang geduurd. Want in het ka
der van de politiecampagne tegen
de NCO- is ook op alle bezittingen
van deze criminele organisatie be
slag gelegd.
„Schoonmaak"
En dan de laatste gegevens over
Don Raffaele Onlangs heeft het
hof van Napels de bendeleider tot
22 jaar veroordeeld wegens moord
op Vincenzo Palmieri, op 23 no
vember 1980, in de gevangenis van
Poggioreale. Op die avond van 23
november beleefde Napels een ge
weldige aardbeving, en ook Poggio
reale trilde op zijn grondvesten.
Van de paniek en chaos die toen in
de gevangenis losbarstten, maakte
Cutolo en zijn trawanten gebruik
een schoonmaak te houden onder
hun tegenstanders Drie „verra
ders" werden gedood en acht ge
wond. „Cutolo moordt ook tijdeps
een aardbeving" schreven de kran
ten verontwaardigd.
Die 22 jaar erbij is niet zo heel bij
zonder voor Cutolo. Als alle ver
oordelingen bij elkaar zouden wor
den opgeteld, is zijn leven (hij is nu
al 52) bij lange na niet toereikend.
Zijn aardse leven, wel te verstaan
Wellicht heeft het hiernamaals nog
wat voor hem in pettn
CF.F-S MANDERS
