TAFEL
Hervormd Vredesberaad
wil gesprek hervatten
Russische managers willen af van geleide economie
ACHTERGROND
kerk
wereld
Hervormde Kerk vraagt
aandacht voor minderheden
Kerk spreekt ds Boesak
vrij van slippertje
Rijkelijk vroeg
Universiteit Nijmt
mag niet te katholfj
QeidócQowuvnt
woensdag 20 maart 1985!
"E;
Minister Hendrickse uit predikambt gezet
Ds. A. Hendrickse, minister zonder portefeuille in de Zuidafri-
kaanse regering, heeft zijn rechten als predikant verloren.
Hiertoe heeft de Verenigde Congregationalistische Kerk van
Zuid-Afrika besloten. Hendrickse is de eerste niet-blanke mi
nister in Zuid-Afrika. Hij is leider van de Arbeiderspartij, die
vorig jaar bij de omstreden verkiezingen van de kleurlingen-
kamer van het parlement de meerderheid behaalde. De synode
zegt „diep geschokt te zijn door de schandalige collaboratie van
enkele van haar predikanten in verband met de nieuwe grond
wet en de verkiezingen". Hierbij doelt men op Hendrickse en
op twee andere niet-blanke predikanten die in het parlement
zijn gekozen.
Hervormden: 9 ton voor Derde Wereld
De afgelopen jaren is het aantal hervormde gemeenten dat bij
draagt aan de twee procentsregeling voor ontwikkelingssamen
werking langzaam gestegen. Over 1984 is meer geld dan ooit
binnengekomen ruim negen ton. Dat blijkt uit het overzicht
van de secretaris Ontwikkelingssamenwerking, Diaconaat en
Zending (ODZ) van de NHK, J. de Vries. Die twee procent be
treft de begroting die een hervormde gemeente opstelt voor di
aconie, kerkvoogdij of beide, al naar de keus uitvalt. In 1984
gaven 463 gemeenten gehoor aan de oproep van het synodebe-
stuur, tegen 416 in 1981. In het lopende jaar 1985 hoopt ODZ
meer dan een miljoen gulden binnen te krijgen.
Opofferingen bestsan
er slechts voor hen die
niet meer van elkaar
houdenzij die van
elkaar houden voelen
niet dat zij zich
opofferen.
Comtesse Diane
ONAFHANKELIJKE VOORZITTER EN
OBJECTIEVE VERSLAGGEVING GEEIST
Het Hervormd Beraad
V redesvraagstukken
(HBV) is onder bepaalde
voorwaarden bereid tot
hervatting van het ge
sprek in de Nederlandse
Hervormde Kerk over
het bewapeningsvraag
stuk en de plaats van de
kernwapens daarbinnen.
Het HBV tekent hierbij aan
geen al te grote verwachtin
gen te hebben van dit over
leg, dat onder auspiciën vaa
de Hervormde Raad voor
Overheid en Samenleving
(ROS) en in samenwerking
met het IKV is opgezet. Dit
heeft het HBV het modera-
men schriftelijk laten weten.
Vorig jaar maart schortte het
HBV, dat onder voorzitter
schap staat van van luite
nant-generaal b.d. jhr. W.H.
de Savornin Lohman, zijn
medewerking op uit protest
tegen de „morele druk", die
de synode inzake de kruisra
ketten uitoefende op regering
en parlement. Met het oog op
een besluit tot plaatsing ver
zond de synode toen de pas
torale brief over kernwapens
van 1980. Deze verwoordde
volgens het HBV niet het
standpunt van de hele Kerk,
maar slechts van de meerder
heid van de synode. Jhr. de
Savornin Lohman heeft een
en andermaal benadrukt dat
dit pastorale schrijven buiten
de werkelijkheid staat.
Het moderamen heeft vorig
jaar november het HBV met
nadruk gevraagd de gesprek
ken te hervatten. Het HBV is
daartoe bereid als er een on
afhankelijke voorzitter komt
en de verslaggeving objectief
geschiedt. Alleen door mid
del van gesprekken kan men
nader tot elkaar komen, zo
schrijft het HBV, dat echter
een „dialoog tussen doven"
niet ondenkbaar acht.
De hervormde synode besloot
tot het gesprek over het be
wapeningsvraagstuk in no
vember 1983, toen verzoeken
van ICTO en HBV om de
zelfde plaats en erkenning
als het IKV werden afgewe
zen. Tot de gesprekken wer
den opgeschort namen ook
de vereniging Kerk en Vrede
alsmede de stichting Bijbel
en vredesvraagstukken deel
aan het overleg. Het ICTO
heeft vanaf het begin de
ROS-boot afgehouden.
Luitenant-generaal b.d.
De Savornin Lohman
De Hervormde Gemeenten
zullen in het winterseizoen
1985-1986 aandacht besteden
aan het thema van de vreem
deling in de Nederlandse sa
menleving. De buitenlander
is geen tijdelijk, maar een
blijvend verschijnsel in Ne
derland geworden. Enerzijds
maakt dat de samenleving
pluriform, anderzijds leidt
dat tot spanningen. Door de
economische recessie neemt
de tolerantie in Nederland af.
Ook aan de kerken gaat dit
niet voorbij.
De Raad van Kerken in Ne
derland heeft vorig jaar de
aangesloten kerken gevraagd
zich de komende tijd op dit
vraagstuk te bezinnen. De
werkgroep pluriforme sa
menleving gaf de nota „Op
elkaar aangewezen" uit, die
de hervormde synode afgelo
pen zaterdag te Doorn be
sprak. De synode stemde met
zeer grote meerderheid in
met de desbetreffende voor
stellen. Het is de bedoeling
dat dit vraagstuk vooral op
plaatselijk niveau zal worden
behandeld.
De Hervormde Raad voor
Overheid en Samenleving
(ROS) pleitte in zijn advies
aan de synode ervoor dat nog
meer dan in de nota de poli
tieke en economische oorza
ken van migratie en vluchte
lingenstromen geanalyseerd
moeten worden. Door alleen
in termen als tolerantie te
denken, krijgt men dergelij1
ke problemen onvoldoende
in de greep. „Ethisch schie
ten we meer op met de vraag
welke sociale en politieke
maatregelen nodig zijn", al
dus de ROS.
Ds Allan Boesak, een bekend tegenstander van de Zuidafri-
kaanse apartheidspolitiek, is gisteren door zijn kerk vrijge
sproken van de beschuldigingen betreffende een relatie met
een gescheiden blanke vrouw.
De Nederduits-Gereformeerde Sendingskerk kwam na lang
durige gesprekken tot deze conclusie op grohd van de over
tuiging dat de geruchten „ongegrond" zouden zijn. Boesak,
die volgens de Zuidafrikaanse rassenwetten kleurling is, is
gehuwd en vader van vier kinderen.
Deze uitspraak houdt in dat Boesak met onmiddellijke ingang
al zijn functies weer kan vervullen. Enkele weken geleden
werd hij voorwaardelijk geschorst nadat hij had toegegeven
een relatie te hebben gehad met mevrouw Di Scott, een voor
malige secretaresse van de Zuidafrikaanse Raad van Kerken.
Boesak is vice-voorzitter van de Zuidafrikaanse Raad van
Kerken én voorzitter van de Wereldbond van Hervormde en
Gereformeerde Kerken (WARC). De zaak kwam in de open
baarheid toen het anti-regeringsgezinde dagblad „The Star"
op 11 januari de Zuidafrikaanse geheime politie ervan be
schuldigde anonieme pamfletten en bandjes over de verhou
ding tussen Boesak en miss Di Scott te hebben verspreid. Na
aanvankelijk de relatie te hebben ontkend, gaf Boesak later
toe dat er op een of andere wijze een verhouding was ge
weest.
Eredoctoraat voor
aartsbisschop
Romero
De centraalamerikaanse uni-,
versiteit van San Salvador,
die door Jezuïeten wordt ge
leid, heeft aartsbisschop Os
car Romero postuum een
eredoctoraat verleend. Ro
mero, aartsbisschop van San
Salvador, werd 24 maart
1980 vermoord, terwijl hij in
de kapel van een ziekenhuis
in de Salvadoraanse hoofd
stad een mis opdroeg.
In een verklaring zegt het be
stuur van de universiteit dat
Romero niet alleen in El Sal
vador en niet alleen voor
christenen grote betekenis
heeft gehad en nog altijd
heeft. In dit verband wijst
men erop dat mgr. Romero
wegens zijn inspanningen
voor de mensenrechten
meermalen is voorgedragen
voor de nobelprijs voor de
vrede. Zaterdag wordt op het
universiteitsterrein een kapel
ingewijd die naar aartsbis
schop Romero is genoemd.
{er
CcidócSouoc
BlJ de formatie van een nieuw kabinet na de \lzeë
moet de tweeverdieners wet volgens VVD-leider*^
nieuw aan de orde worden gesteld. Daarmee bedyrjj
gedaan worden gemaakt. Voor het eerst in zijn 1 ziji
politiek leider geeft hij er daarbij blijk van te weien
ke momenten politieke zaken veranderd kunrt0 s
zonder daarmee anderen al te veel schade toe tejtri<
ken
»jks
t(R
ONS democratisch systeem voorziet immers ten
vier jaar in nieuwe kamerverkiezingen. Tevore^,
politieke partijen hun programma's op en na de v
volgt de kabinetsformatie. Op die twee momenlËA
politieke partij naar hartelust veranderen wat z$T-
Dat is zo vanzelfsprekend, dat de nadrukkelijke
op Nijpels zijn voornemen heeft aangekondigd h\
waardig is. m
zelf schade op te lopen.
VOOR de komende kabinetsformatie is daarmej
val al één belangrijk geschilpunt tussen de huidigj
partijen CDA en VVD aan het licht gekomen. H»
mers heeft geen overwegende bezwaren tegen c
dienerswet. Het komende jaar zullen ongetwijfej
andere geschilpunten boven komen drijven.
Het is rijkelijk vroeg al ruim een jaar vóór de v|
formatiewensen op tafel te leggen. Is het wellicht'
van Nijpels dat de VVD de rit van het kabinet-;
genlijk te lang vindt? Of is het een poging van
zijn vreemd verpakte uitspraken de coalitie bij u
nu eens niet onder druk te zetten? Laten we h«
maar op dat laatste houden.
NIJMEGEN De Universiteitsraad van de Katholi
siteit (KU) in Nijmegen vindt dat de eind vorig ja
universiteitsbestuur gepresenteerde beleidsnota ove^G
lieke identiteit van de KU te ver gaat. De raad wijjke
het beleidsvoornemen van de hand, dat bij aanstellign
soneel een loyale opstelling mag worden verlangd^
van de katholieke grondslag van de universiteit.
Volgens de Raad dient de huidige pluriforimeit vai_
neelsbestand gehandhaafd te blijven. Loyaliteit véig
aanzien van de katholieke beginselen is derhalve oij.
dus de meerderheid van de Universiteitsraad gistera^
een eerste behandeling van de nota 'katholieke
meer dan een naam'. Deze meerderheid keurde h<
men personeelsbeleid van het bestuur af, ofschoon^
nog nadrukkelijk naar voren bracht dat loyaliteit p_
van de katholieke uitgangspunten geenszins betekel-ja
toekomst alleen nog maar katholieke medewerkers uit
genomen. „Het gaat ons er vooral om dat medewe(ch
tholieke beginselen respecteren", aldus de vergeefs|{je)
van het bestuur.
lïïïTil
Bami goreng met
taugésalade
chocolade-flip
Voor twee personen: 250 g
mie, zout, 100 g varkens
lap, 2 lepels olie, ui, knof
look, sambal, trasi, 1 plak
gekookte ham van 75 g, pe
per, djinten, ketoembar,
ketjap, 1 ei, 10 g margari
ne;
200 g taugé, uitje of sjalo
tje, 1 lepel azijn, 1 lepel
Ketjap, peper, djahé, 1 le
pel tomatenketchup, 1 le
pel olie, selderijblad;
4 dl chocoladevla (4 dl
melk, 16 g cacao, 35 g sui
ker, 20 g maizena), half
blikje mandarijntjes of 1
banaan, 0,5 dl slagroom, 10
g basterdsuiker.
Kook de mie gaar volgens de
gebruiksaanwijzing op het
pak. Snijd of knip de var
kenslap in stukjes en bak die
al omscheppende lichtbruin
en gaar in de olie in een rui
me braadpan. Schep het
vlees uit de pan en fruit in
het overblijvende vet de
kleingesneden ui met geper
ste knoflook, sambal en trasi
langzaam lichtbruin. Voeg
vervolgens de kleingesneden
ham toe met de gare en uit
gelekte mie en het vlees. Bak
het mengsel regelmatig en
voorzichtig omscheppende
warm. Voeg ondertussen
naar smaak zout, peper, djin
ten, ketoembar en ketjap toe.
Bak van het ei een omelet en
snijd die in reepjes. Doe de
bami goreng in een schaal en
leg er de reepjes omelet op.
Was de taugé, haal er de
dopjes uit, leg de groente in
een vergiet en schenk er ko
kend water over. Meng fijn
gesneden ui of sjalot met
azijn, ketjap, peper, djahé,
ketchup en olie. Schep er
ook de nog warme taugé
door. Garneer met selderij-
blad.
Schenk een laagje vla in een
glas, leg daarop uitgelekte
mandarijntjes of plakjes ba
naan en dan de rest van de
vla. Garneer de glazen met
de met basterdsuiker stijfge-
slagen room.
JEANNE
MOSKOU Sombere
woorden waren er te be
luisteren in de eerste rede
van Michail Gorbatsjov
op het Rode Plein als par
tijleider waarin hij onder
meer zijn plannen voor
de Sovjet-economie uit
eenzette. „De strenge
winter heeft in een aantal
sectoren gezorgd voor een
vertraging in het berei
ken van de gestelde doe
len", zo zei Gorbatsjov.
En inderdaad komt de
strenge winter van dit
jaar voor de Sovjet-Unie
bijzonder ongelegen. De
Sovjet-leiders hebben
moeten constateren dat
de economie niet, zoals
men had gehoopt, heeft
gereageerd op de voor
zichtige hervormingen en
de scherpere controle op
arbeidsdiscipline.
In november 1984 meldden
grote koppen in de Russische
kranten dat het nationale in
komen in het laatste jaar met
3,1 procent gegroeid was en er
een stijging van meer dan
vier procent in de produktie
te constateren viel. Twee
maanden later bleek dat deze
cijfers wat te optimistisch wa
ren geweest. Het nationale in
komen was slechts met een
kleine 2,5 procent gestegen,
de produktie met 3,8 procent.
Bovendien moest de motor
van de Sovjet-economie, de
olie, voor het eerst sinds de
Tweede Wereldoorlog een da
ling in de produktie constate
ren. De uitvoer van olie en
andere energieprodukten le
vert de Sovjet-Unie tachtig
procent van de broodnodige
Duitenlandse valuta op.
De daling in de olieproduktie
en het rampzalige tekort aan
reserve-onderdelen en boor-
materiaal in de olievelden
werd vorig jaar al bekriti
seerd door de Sovjet-pers,
hoewel de plaatselijke autori
teiten bleven beweren dat al
les naar wens verliep.
De Sovjet-economie is ver
kwistend met haar produkten.
Zo geven de Sovjetleiders toe
dat ze vijftig procent meer
staal nodig nebben om een
produktieeenheid te laten
draaien dan de Amerikanen.
Men is zo gewend aan de
enorme reserves aan ruwe
grondstoffen in Siberië, dat
men zich zelden zorgen heeft
hoeven maken over ae kwali
teit.
Managers
Gorbatsjov kan beschouwd
-• .V- .4 ..:y. w-.,/
Het machinaal oogsten in Wit-Rusland ten zuiden van Moskou.
worden als de politieke
woordvoerder van een hele
generatie technocraten en
managers die roepen om eco
nomische hervormingen. Vo
rig jaar organiseerde professor
Abel Abanbegyan van het In
stituut voor Industriële Eco-.
nomie in Novosibirsk een
ronde-tafelconferentie waar
aan zestig managers van be
langrijke industriële onderne
mingen in de Sovjet-Unie
deelnamen. Tijdens de confe
rentie vroeg Aganbegyan of
zij het noodzakelijk vonden
dat de rechten van de mana
gers uitgebreid zouden wor
den. Zesennegentig procent
gaf hierop een bevestigend
antwoord. Slechts negen pro
cent zei dat ze de laatste tien
jaar al wat van een verbete
ring van hun rechten hadden
gemerkt. Op de vraag of in
structies van ministeries of de
partij een negatief effect had
den op hun firma antwoordde
57 procent dat dit vaak het
geval was; veertien procent
zei dat dit altijd het geval was.
Het feit dat ze hun van bo
venaf opgelegde produktie-
§rens niet mogen overschrij-
en, dat zij niet naar eigen
wens konden investeren en
hun eigen afzetmarkt niet
mochten kiezen, werden ge
noemd als de meest frustre
rende beperkingen in de
rechten van de managers. Met
zijn rapport maakte Aganbe
gyan duidelijk dat er overeen
stemming was onder de Sov
jet-managers dat hierin ver
andering moest komen.
De ideeën van het Centrale
Instituut voor Wiskundige
Economie zijn nog veel radi
caler van toon. Volgens Niko
lai Fedorenko, die aan het
hoofd van het instituut staat,
moet afstand genomen wor
den van de centraal-geleide
Sovjet-economie.
Dit zou echter betekenen dat
de controle van de partij op
de economie aanzienlijk be
perkt zou worden en het valt
aan te nemen dat dit zelfs
Gorbatsjov te ver zou gaan.
Uit academische kringen in
Moskou komt echter het be
richt dat Gorbatsjov vorig jaar
een aantal privé-bijeenkom-
sten over economie heeft ge
organiseerd en toonde toen
bijzonder veel interesse voor
de rapporten van Aganbegyan
en Fedorenko.
Uit het eerste officiële beoor
delingsrapport over de tot nu
toe uitgevoerde hervormingen
blijkt dat het produktiever-
mogen in de bedrijven, die
meedoen aan de economische
experimenten, over het alge
meen twee maal zo groot is als
dat van de andere Bedrijven.
„Maar hoewel de privé-onder-
nemingen goed functioneren,
blijven de hogere instanties,
de ministeries en de rest van
de industrie nog altijd op de
zelfde oude manier werken.
Hetzelfde kan gezegd worden
van bedrijven die grondstof
fen, energie en reserve-mate
riaal moeten leveren. Die blij
ven allemaal volgens de oude
voorwaarden functioneren",
aldus de Russische econoom
Bunich in het laatste nummer
van het economische tijd
schrift EKO.
Aangezien het de bedoeling is
dat de economische hervor
mingen tegen het einde van
dit jaar 25 procent van de in
dustrie omvatten, ligt hier een
kans voor Gorbatsjov om snel
te handelen. Hij zou bijvoor
beeld de aanmoedigingspre
mies voor de arbeiders kun
nen uitbreiden en de mana
gers meer vrijheid kunnen
geven bij het plannen van
hun produktie.
Gorbatsjov heeft bovendien
het voordeel dat momenteel
de Sovjet-Unie rijp is voor
economische hervormingen.
Afgezien van een vrij uitge
breid wegen- en spoorwegnet
is onlangs de nieuwe Trans-
Siberische spoorlijn geopend.
Russische pijpleidingen kron
kelen zich door Europa en
zijn gereed om olie en gas hier
af te zetten in ruil voor de zo
belangrijke buitenlandse va
luta. Daarnaast is er een Rus
sische handelsvloot, die het
steeds beter doet in de inter
nationale handel.
Landbouw
Ook met de landbouw gaat
het, ondanks vijf opeenvol
gende slechte jaren, beter dan
het op het eerste gezicht lijkt.
De taak van Gorbatsjov ligt
hier op het terrein van inves
teringen, die moeten leiden
tot het verbeteren van de we
gen naar de boerderijen, bete
re voedselopslagplaatsen, een
efficiënter vervoers- en distri
butiesysteem en extra toesla
gen voor boeren om meer
veevoer en graan te produce-
De landbouwsector neemt
echter al een derde van alle
staats-investeringen voor zijn
rekening en de stijgende
voedselsubsidies drukken
zwaar op het staatsbudget.
Sovjet-consumenten krijgen
hun voedsel voor de helft van
de prijs en dit houdt in dat
bijna tien procent van de tota
le begroting opgaat aan subsi
dies voor melk, zuivelproduk-
ten en vlees.
Er is één radicale oplossing
voorhanden. Het gebrek aan
consumptie-artikelen en het
gestaag groeiende inkomen
van de bevolking heeft de
Sovjetinwoners tot het spaar
zaamste volk ter wereld ge
maakt. De staatsbanken be
schikken over meer dan één
biljoen gulden. Dit komt over
een met vierduizend gulden
per hoofd van de bevolking.
Stalin moest in de jaren dertig
zijn industrialisatie bekostigen
over de ruggen van de boe
ren. Gorbatsjov kan zijn eco
nomische hervormingen ge
deeltelijk financieren met de
spaartegoeden van de Sovjet
burgers. Tevens zou hij de
voedselprijzen kunnen verho
gen, maar het is de vraag of
hij dat aandurft, omdat dit tot
grote protesten kan leiden.
Erfenis
De Russische economie heeft
een drastische hervorming
nodig wil de Sovjet-Unie niet
nog verder achterop raken op
het Westen; dat vooral een
grote voorsprong heeft op het
gebied van de nieuwe indus-
trieële ontwikkelingen (com
puters, biotechnologie en
energiebesparing). Khroetsjov
hield de Russen indertijd voor
dat de Sovjet-Unie de VS in
1980 ingehaald zou hebben.
Dat klopt ook wat betreft de
produktie van staal, cement
en kolen, maar dit zijn juist
produkten waar de moderne
Westerse economie minder
behoefte aan heeft.
Rusland moet zich daarom
gaan verdiepen in de „zachte"
wetenschappen zoals marke
ting, distributie, en produkt-
ontwikkeling wetenschap
pen waar alleen de wapenin
dustrie van de Sovjet-Unie
gebruik van maakt. Zoals Na-
Eoleon en Hitier aan den lijve
ebben moeten ondervinden,
is dit de enige sector in de
Sovjet-economie die immuun
schijnt te zijn voor de effecten
van een strenge Russische
winter.
Half-
tot
zwaar bew4tke°
iar
DE BILT Gelei» W;
nen oceaandeprest te
vloed uit te breidm
omgeving. Een né hij
dat samenhangt m(ng
drukgebied dringt t w;
het westen uit dootjel
ons land. In hoev»s j
bij ons neerslag %en
nog onzeker. eft
De komende nacfyde
bijna nergens me^eh:
mumtemperatuur zj
streeks 1 graa^jj
wordt het half- to aai
wolkt, waaruit mi
sneeuw en later odT~
vallen. De middagl
wordt omstreeks 4
wind neemt toe tijl
oosten, aan de kt£^j
tot krachtig.
De komende dagei
leidelijk wat min
lucht binnen vanal^"
en stijgt de midJv.
tuur tot ongeveer I
het weekeinde.
(V
Weerrapporten van vanmqtaii
ütAi
Amsterdam sneeuw L.-i
De Bilt sneeuw feJ
Doelen sneeuw lie
Eelde sneeuw 1
Rotterdam
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Barcelona
Innsbruck onbew.
Mailorca
Malta
Moenchen
Parijs h.bew
Rome h.bew. 1
Split onbew. 1
Stockholm zw bew.
Wenen regen
Zuench mist
Casa blanco met ontv.
Istanbul regen 1
Las Palmas niet ontv.
Beiroet h.bew.
Tet-Avtv rw bew. 1
Tunis niet ontv.
GRATIS ELKE WOENl
BIJLAGE BI) UW KR/
INFORMATIE OVER Fffl
THEATER. RECREATIE!
EN EEN COMPLETE f
