PvdA zal onder Den Uyl
geen gekke dingen meer doe
barst van de
WENEN
:mr. Nooteboom:
„METHODE-DREES" WORDT IN ERE HERSTELD
BINNENLAND
Ciidae Sou/iant
ZATERDAG 16 MAART 1985 PifTEl
DEN HAAG „We zijn
een volk waar rechtvaar
digheid hoog in het vaan
del staat geschreven. En
elk volk krijgt de wetten
die het toekomt". Deze
woorden komen van de
onlangs benoemde direc
teur belastingen van het
ministerie van financiën,
de heer C. Boersma. Hij
wilde daarmee aangeven
dat de belastingwetten zo
zijn verfijnd dat voor bij
na elke Nederlander een
apart fiscaal regime is
ontworpen. Bij wijze van
spreken natuurlijk, want
als dat werkelijk zo zou
zijn, zaten er nu niet zo
veel mensen met het
zweet op hun voorhoofd
over hun aangiftebiljet
gebogen.
Toch hebben we de belasting
wetten de laatste tijd tot in
het absurde weten te verfij
nen, een ontwikkeling die er
toe heeft geleid dat we al lang
door de bomen het bos niet
meer zien en er zonder dikke
belastinggidsen of de hulp
van belastingadviseurs niet
meer uitkomen. Op die ma
nier wil het nog wel eens luk
ken een behoorlijke aangifte
in elkaar te draaien en nog
een aardig sommetje van de
fiscus terug te krijgen, want
er blijken doorgaans meer
mogelijkheden te zijn om bin
nen de wet aan belastingbe
sparing te doen, dan men zelf
zou denken. Vooral mensen
met een fiscaal leven dat naar
aard en inhoud van modaal
afwijkt doen er soms heel
verstandig aan eens een „be
roeps" in de arm te nemen.
Het zijn bepaald niet alleen de
grote jongens voor wie „belas
tingplanning" interessant is.
Een man die op dit punt de
kneepjes van het vak kent, is
prof. mr. A. Nooteboom (56),
hoogleraar belastingrecht in
Groningen Vanuit de prak
tijk heeft hij beide kanten van
de medaille uitstekend leren
kennen. Als belastingadviseur
vond hij allerlei wegen om op
legale manier belasting beta
ling te beperken, maar toen
hij van 1977 tot 1981 staatsse
cretaris van financiën was
heeft hij geprobeerd veel van
die wegen weer af te snijden.
Grote jongens
Hij heeft de naam zijn dien
sten vooral aan de „grote jon
gens" te verlenen, maar de
praktijk blijkt anders. Die
term „grote jongens" wil hij al
helemaal niet horen: „Die is
helemaal misplaatst. Veel te
suggestief. Ik ben inderdaad
specialist in internationaal fis
caal recht, maar dat betekent
zeker niet dat er alleen maar
multinationale ondernemin
gen bij me aankloppen. Er
zijn genoeg kleinere onderne
mers met veel internationale
kontakten die fiscaal advies
willen. Advocatenkantoren
met een lange namenlijst op
de voordeur bemoeien zich
toch ook met de problemen
van de onderkant van de be
volking? Strafzaken, echt
scheidingen, maar ook fiscale
kwesties".
Nooteboom is naast hoogle
raar in Groningen ook nog
een man van de dagelijkse
praktijk. Hij had er behoefte
aan „de geur van de praktijk"
bij zich te houden. Op een
groot advocatenkantoor met
een reeks klinkende namen,
die hij liever niet noemt om
geen reclame te maken, leidt
hij onder andere een jonge
advocaat tot fiscaal specialist
op. Samen doen zij de zoge
naamde toevoegingen, zaken
die via een bureau van
rechtshulp op het advocaten
kantoor terecht komen en die
tegen een heel geringe ver
goeding worden behandeld.
Nooteboom ziet het als een
soort sociale plicht ook, af en
toe, maar wel regelmatig, mee
te werken aan de moeilijke
zaken die van het bureau van
rechtshulp afkomstig zijn. Hij
noemt een paar voorbeelden
uit zijn recente praktijk.
„Er komt een meneer die een
winkel heeft gehad. Hij is er
net op tijd mee opgehouden,
heeft een baan gekregen en
krijgt na drie maanden via
een fiscale eindcontrole een
aantal aanslagen voor omzet
belasting en inkomstenbelas
ting van pakweg 50.000 gul
den. Die man heeft niks. Dus
klopt hij aan bij het bureau
voor rechtshulp, maar daar
loopt hij vast. Tenslotte komt
de man naar ons. Voor dit
werk hebben we 350 gulden
gekregen Daarvoor zijn we'
anderhalf jaar bezig geweest.
Ik heb 41 brieven voor hem
geschreven, 45 telefoonge
sprekken gevoerd en de man
geholpen deze aanslagen tot
een zodanig bedrag terug te
brengen dat het wel dragelijk
was voor hem".
Een ander voorbeeld. „Twee
jonge knullen raken zonder
werk. Een van hen knutselt
wat aan auto's. Er staan op
zijn erf nogal wat van die din
gen en dat is kennelijk een
doorn in het oog van sommige
mensen in een kleine ge
meenschap Hij krijgt bezoek
van twee busjes met mensen
van de rijkspolitie en van de
belastingen. Die belasting
mensen hebben een aanslag
die direct invorderbaar is, zo
dat er beslag op de auto's
wordt gelegd. Ook die zaak is
via het bureau voor rechts
hulp bij ons terecht geko
men".
In deze gevallen kreeg Noote
boom te maken met modale
belastingplichtigen, nadat ze
in conflict waren gekomen
met de belastingdienst. Hoe
wel advocatenkantoren lange
tijd het fiscaal terrein geheel
overlieten aan belastingadvi
seurs, komen inmiddels veel
belastingproblemen bij advo
caten terecht. Zij maken ech
ter niet, zoals belastingadvi
seurs, met behulp van de in
geleverde schoenendoos met
paperassen een keurig aangif
teformulier. Die belastingad
viseurs geven ook nuttige ad
viezen om in de toekomst het
betalen van te veel belasting
te vermijden.
„Mensen met een beetje inko
men hebben al lang een belas
tingadviseur. Die markt is al
verdeeld. Dat er nog veel
mensen rondlopen die zich af
vragen hoe zij het beste min
der belasting kunnen betalen
lijkt mij nauwelijks denk
baar", zegt Nooteboom. De
vraag is of de geroddelde be
lastingbetaler daarbij net zo
veel succes heeft als de „grote
jongens".
„Ik zou willen vermijden dat
iedereen die een bovenmodaal
inkomen geniet in Nederland
bekend gaat staan als „de gro
te jongen" die geen belasting
betaalt. Dat wil men graag
horen, maar dit is niet con
form de werkelijkheid. Wel is
het zo dat je eerder geneigd
zult zijn om naar een (belas-
ting)specialist te gaan om te
zien hoe je je belasting binnen
de perken kunt houden naar
mate je wat meer verdient.
Maar lukt het ook op die ma
nier minder te gaan betalen?
Nooteboom geeft niet direct
antwoord. Hij slaat een ande
re weg in. „Neem nou mensen
met een eigen zaak. Tot onze
samenleving horen ook de
mensen die een eigen onder
neminkje beginnen, daar hard
voor werken en na 20 jaar
met hun bv'tje op een vol
strekt legale manier zoveel
winst hebben gemaakt dat ze
in de vermogensbelasting
gaan vallen".
„Welnu, als zo'n man 100 gul
den vermogensbelasting moet
betalen is hij in feite gedwon
gen daarvoor 600 gulden
winst te maken in zijn bv. Die
bv moet daarvan om te begin
nen bijna de helft vennoot
schapsbelasting betalen. Over
de resterende 300 gulden die
de bv daarna aan hem uit
keert moet hij dan nog eens
70 procent inkomstenbelas
ting betalen, omdat die 300
gulden als persoonlijk inko
men wordt aangemerkt. Pas
dan rest hem rond 100 gulden
om zijn schuld aan vermo
gensbelasting te voldoen. Zo'n
man gaat natuurlijk al gauw
aan belastingbesparende sche
ma's denken. Als hij niet te
ver van de grens met België
woont, vestigt hij zich mis
schien bij onze zuiderburen.
omdat ze daar geen vermo
gensbelasting kennen".
Vermogen
Vanuit een bep^lde optiek
kan je die man een onmaat
schappelijk gedrag verwijten,
maar het is zeer de vraag of
dit wel zo absoluut onmaat
schappelijk is. Ik heb er be
grip voor dat die zakenman
dat probleem als brandend er
vaart, maar iemand die al drie
jaar werkloos is en geen geld
heeft lacht daar natuurlijk
om. Die wijst alleen maar op
het woord „vermogen" van
die zakenman. Je kunt zo'n
probleem heel moeilijk duide
lijk maken aan voordeurde
lers of andere mensen met
een uitkering. Het rechtvaar
digheidsgehalte van zo'n zaak
is voor die mensen niet in
voelbaar, maar we hebben
duizenden ondernemers die
hiermee jaarlijks worden ge
confronteerd. Wij moeten ons
afvragen of ons belastingsys
teem van dien aard is dat deze
mensen hun rol in de samen
leving normaal kunnen blij
ven vervullen. Ik vrees dat
wij een belastingstelsel ge
schapen hebben dat alleen
maar in zijn etalage geweldig
rechtvaardig lijkt, maar ver
der barst van de onrechtvaar
digheden", zegt professor
Nooteboom.
„De belastingheffing heeft als
voornaamste doel zoveel mo
gelijk rechtvaardigheid te be
trachten. Maar wij kunnen
het summum van rechtvaar
digheid nimmer afdwingen,
tenzij we onder elk bed van
een belastingbetaler een be
lastingambtenaar leggen. Dus
zullen we met minder moeten
leven. De overheid is welis
waar geroepen om zoveel mo
gelijk rechtvaardigheid te be
trachten, maar moet toch ook
indachtig zijn een woord dat
naar ik meen in het bijbel
boek Prediker (7:16) staat:
„Wees niet al te rechtvaardig,
want dat brengt u in verwar
ring". Ik sta met beide benen
op de grond. Het is goed dat
er politieke groeperingen zijn
die heel duidelijk letten op de
onderkant van de samenle
ving. Maar we moeten wel be
denken dat ook nog andere
mensen die samenleving
gaande houden. De maat
schappij bestaat uit meer dan
een onderkant alleen!"
Rechtvaardigheid
Nooteboom meent dat wij
vaak alleen maar de recht
vaardigheid door de buurman
willen laten nastreven en ons
zelf niet al te waarachtig ge
dragen. „De politicus wil te
veel populair blijven in de
ogen van zijn kiezers. Zo heb
je nogal wat rechtvaardig
heidsfetisjisten, ook in de
sme
Tweede Kamer, die lf
geven over vereenv^--
van helast.infwptppvii»'**
matisch vergroft. Atf
doet maak je de zaakF133*1
rechtvaardig. Dat kjomme
anders. Ook in de pd a
lukt het niet het onver1""
re te verenigen. Het riad Te
is dat, zodra er een <ooWs'
werp in de Kamer kiêen z
allerlei detailpuntenP3 "e
rechtvaardigheidselenls het
worden ingebracht". j°
Nooteboom vraagt zicjoerde
de burger zich wel voj n'et
bewust is op welke m»
politieke partij van zij°P
keur in zijn portemorj hoof
gaan zitten graaien. „fn v
gen niet vergeten datplders
steem dat we hebben rrorist
sultaat van onze eige^hofj1
is. Toch verbaas ik mi! had
over hoe volgzaam deMsbi.
landers zijn ook als ze terroi
lastingmaatregel krarj om
vinden. Waarom ze id an"f
voorbeeld de werkgeel' f
nu toe nooit: „Wij hoipmst
belasting op deze man ^en
meer in!"? Waarom )et eet
den alle werknemers'! 'uc'
toe niet hun werknenpnne'
klaring in te vullen? 8°"!
beurt niet, men volgt (totaa.
volgt en men volgt". I 6esn
el on:
Kennelijk probeert mrfft gi:
ren moede te leven idaan
wordt opgelegd en ddgers
intussen zijn best eriden
mogelijk onderuit te i troep
Waarschijnlijk doorgaf ruin
enig succes. „Dat betelpjn sa
dat we aan de ene k)
etalage hebben die Ij
vol staat van de rechttk T>
heden, maar in de ke£ ■D1
beurt er een zooitje a
rechtvaardigheden onialll
dere in een zwart j
waar een politicus tot [3111
weinig heeft kunnen d
enige taal die nog her!
lijkt is helaas die vanlET
der betalen en meer kse le
Volgens prof. Nootebcfoet j
beurt dat niet alleen pogir
bovenkant van de san vui
ving, maar ook aan detrend
kant. „Wie geeft er iijke
nog zijn bijbaantjes opachti
de onderkant wordt iten I
heel makkelijk belasggen
ontgaan om maar nielijk
ontduiken te spreken de 1<
maar naar het maatsebber
lijk gebeuren: ik kan 4e chi
stel diensten opuGem;
waarvan ik zeker v^beller
daarbij geen gulden wyel e
gegeven aan de belas voerl
denk, dat in het cirt j tro
niet-aangeven enormook C
men geld omgaan, dit sider
nog eens voor zorgen <pn h
vaak onterecht allerlei de r«
dies verwerft. De bon op
helpt zich met tax-pl afst
en constructies, de onderde
doet vooral aan „eigeiftussei
ARJEN BROEKHRach
de zo
(ADVERTENTIE)
Met uw krant naar
8-daagse luxe
touringcarreis 495i"
Vertrek: 23 en 30 maart
Wenen is een stad met veel cultuur, traditie en geschie
denis. Voor wie eens van de barokke pracht van deze
keizerstad wil genieten hebben wij een 8-daagse luxe
touringcarreis naar Oostenrijk georganiseerd. Het ver
trek is zaterdag, waarop vanuit Oen Haag en Rotterdam
via Venlo. Keulen. Frankturt, Wurzburg naar het over
nachtingshotel in Geiselwind wordt gereden. Zondag
gaat het via Neurenberg door het Donaudal. Passau,
Llnz en St Polten naar Laaben in het Wienerwald. Gelo
geerd wordt in het sfeervolle hotel Laabnerhof, gelegen
in een natuurrijke omgeving met goede wandelmogelijk
heden Maandag rondrit door Wenen met o.a. bezoeken
aan de St. Stephansdom. de Staatsopera. de Kapuzi-
nersgrube en de Donauturm, onder leiding van een
Nederlandse gids. Tijdens de avonduren bezoek aan het
Prater Dinsdag staan de Hofburg met (indien geopend)
de vermaarde Spaanse Rijschool op het programma
alsmede het slot Schönbrunn. 's Avonds wordt desge
wenst gelegenheid gegeven tot het bezoek aan een
opera, operette of concert
Woensdag volle dagtocht door het Wienerwald met
eventuele boottocht Krems-Melk en bezoek aan de ab
dij 's Avonds bezoeken we een Heurigen (wijngaarde
nier) in het wijndorpje Grinring Donderdag
Inlichtingen en boekingen telefo
nisch onder nummer 070-190882
oi persoonlijk in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag.
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur),
gens een wandeling in de prachtige omgeving van het
hotel worden gemaakt en is er "s middags gelegenheid
om op eigen wijze Wenen te verkennen of te winkelen.
Vrijdag vertrek via St. Polten naar Salzburg, waar een
korte rondrit wordt gemaakt en gelegenheid gegeven
om te lunchen. Via Rosenheim, München naar Geisel-
Zaterdag via Frankfurt langs de Rijn terug naar Königs-
winter voor de lunchpauze en vervolgens naar omgeving
Venlo voor een afscheidsdiner.
gevarieerde n
per persoon op basis van een 2-persoons kamer met
douche en toilet en halfpension logies, ontbijt en
diner) inclusief het afscheidsdiner doch zonder de
diverse entreeprijzen
Er zijn een drietal 1-persoons kamers beschikbaar
waarvoor een toeslag geldt van 50 per persoon.
Gecombineerde reisverzekering 20 per persoon 5
poliskosten Annuleringsverzekering 31/2% van de
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
1
DEN HAAG Iedere at
leet, die zich voorbereidt
Op een belangrijk kampi
oenschap, kent de nacht
merrie dat hij te vroeg in
vorm zal zijn. Joop den
Uyl weet daar inmiddels
van mee te praten. Als de
dood is hij dat zijn PvdA
te vroeg zal „pieken", zo
als dat in sporttermen
heet. Daarom heeft hij
persoonlijk de pen ter
hand genomen om zijn
achterban via de Leden
krant van de PvdA drin
gend te waarschuwen, dat
er niet op de lauweren ge
rust mag worden, nu opi
nie-onderzoeker Maurice
de Hond de partij veertig
procent van de stemmen
voorspeld heeft.
Die opstelling is tekenend
voor de houding van Den Uyl
anno 1985. In de bijna dertig
jaar dat hij nu op het Binnen
hof rondloopt, heeft hij zijn
lesje geleerd. Déze (voor hem
zelf) laatste keer mag en zal er
niets gebeuren, waardoor de
PvdA buiten de regering ge
houden kan worden. Dat geldt
voor de periode voorafgaand
aan de verkiezingen, maar dat
geldt ook voor de periode
daarna. Wat dat laatste betreft
heeft hij een hoogst opmerke
lijk uitspraak gedaan in het
weekblad Haagse Post. „De
PvdA kan nog grote fouten
maken, ze kan nog allerlei
dingen beloven, maar zolang
ik erbij zit zal dat niet gebeu
ren."
Het werd niet zo opgevat in
het Haagse wereldje mis
schien omdat HP dit citaat niet
nadrukkelijk uit het interview
had gelicht maar eigenlijk
deed Den Uyl niets minder
dan het stellen van de portefe
uillekwestie. Zolang hij poli
tiek leider is zal het partijcon
gres, dat volgend maand bij
eenkomt om over de sociaal-
van Kemenade
economische paragraaf van
het verkiezingsprogram te be
slissen, niet moeten proberen
alsnog een breekpunt te ma
ken van bijvoorbeeld het be
houd van de koopkracht voor
de minima. Anders zoekt men
maar een andere lijsttrekker.
Den Uyl kan zo'n ultimatum
des te gemakkelijker stellen,
omdat zelfs de eigenzinnige
PvdA het niet in haar hoofd
zal halen een man, die als
aow-gerechtigde de kar nog
wil trekken, het bos in te stu-
Via een omweg
Over de kruisraketten spreekt
Den Uyl niet; dat laat hij over
aan zijn alter ego Jos van Ke
menade, in een vraaggesprek
met het blad Tijd en Taak,
„voor religie en socialisme".
De ex-minister van onderwijs
wijst de PvdA erop dat zij de
raketten zal moeten aanvaar
den, als het kabinet-Lubbers
daarover, met goedkeuring
van de Tweede Kamer, een
niet-eenzijdig opzegbaar ver
drag heeft gesloten met de
Amerikanen. Juist progressie
ve partijen kunnen zich, aldus
Van Kemenade, niet veroorlo
ven officiële verdragen naar
de prullemand te verwijzen als
Wie de relatie tussen Den Uyl
en Van Kemenade kent, kan
vermoeden dat nu langs een
omweg naar buiten is geko
men hoe de PvdA-leider de
horde van de kruisraketten
wil nemen. Voor het oog van
Neêrlands volk moet er dan
nog wel iets op gevonden wor
den. Dat zou kunnnen zijn: de
harde eis stellen dat er heron
derhandeld wordt met de Ver
enigde Staten, maar... zonder
erbij te zeggen dat alles blijft
bij hetzelfde als de gesprekkert
met de Amerikanen geen re
sultaat opleveren. Het behoeft
dus geen verbazing te wekken
als de PvdA zich ook op dit
punt in haar verkiezingspro
gram ogenschijnlijk hard.
maar in feite heel soepel gaat
opstellen.
Dat zou ook in overeenstem
ming zijn met een andere uit
spraak van Den Uyl in HP.
namelijk dat er straks geen tot
in details geregeld regeerak
koord moet komen. „Volgend
jaar moeten we volstaan met
een kort akkoord. Een verhaal
op hoofdlijnen, niet meer".
Ook dit mag een opmerkelijke
koesrwijziging genoemd wor
den van een partij, die tot dus
verre elk huidig en toekomstig
probleem tot op de komma
nauwkeurig tevoren wilde op
lossen. Nee. zegt Den Uyl nu,
zulke waslijsten van afspraken
werken „verdovend en niet
meer politiek". Met andere
woorden: als een coalitie zich
Joop den Uyl
star aan de lettertjes van een
regeerakkoord bindt, is er
nauwelijks meer gelegenheid
om in te spelen op actuele ont
wikkelingen, laat staan dat er
ruimte is voor nieuwe, frisse
ideeën. En bovendien: je kunt
als partij tijdens een kabinets
formatie onderhandelen tot je
een ons weegt, maar de andere
partij houdt toch te allen tijde
de mogelijkheid een afspraak
te schenden.
Stroop
Het PvdA-blad „Voorwaarts"
vroeg zich vorige week af of
de socalisten bij de formatie
van '86 volgens de methode-
Drees of volgens de methode-
Burger zouden moeten opere
ren. Drees hield de PvdA bijna
anderhalf decennium in de re
gering door zich steeds aan de
confessionele partijen aan te
passen. Daarbij hoorde: het
niet op de spits drijven van
conflicten en het niet al te op
zichtig pronken met politieke
overwinningen. Dat alles uit
gaande van de gedachte dat
een partij in de regering toch
altijd meer klaar maakt dan
vanuit de oppositie. Die strate
gie werd losgelaten, nadat
KVP-leider Schmelzer het ka-
binet-Cals-Vondelig had laten
Bot
JS -
ie
in I
>olit
"imd
Sa
de
vallen. Mede als ge vol
opkomst van Nieuw ls;.->
sloot de PvdA alleen"jK
men te werken met draal
lieken, als dezen teva-rec
middel van strakke a tjjc
vastgepind konden J
De formatie-Burger r.®
waarbij KVP en
harde hand in het gi
dwongen werden, wak? Pr
vloeisel van deze the<Le Pi
Wat de PvdA zich tt*van
niet realiseerde was Fjk.
onverzoenlijke houdii(deel
chisme zou opwekkfestei
christen-democraten *a_k
zich vernederd door bmiss
den van Burger en lft nii
het dominerende g«jjaat
Den Uyl als minisjij de
dent. Door daarop in "2.6
wist Van Agt aan Men-
van de jaren zeventigflarï'
gemakkelijk de onbetidenc
der van het CDA te
zeker toen hij een coa;
met de VVD van W®J
zich in de formatie»
gen keurig volgens dL
de-Drees had gedrageC^—
Nu 27 jaar na de vatë~
vierde kabinet-DreeSc
PvdA zich eindelijk E
realiseren dat men cta
politiek meer vliegt
met stroop dan met j
ironisch genoeg is hetl
de VVD die het CDA jï
de eisen tegemoet
De theorie van het?*
gisch monisme" (het IT
met het kabinet votl
van besluiten) van E*j
te
is in de kern immers k
ders dan een poging t&je
men dat het CDA va pav
centrumpositie rechtsl^kh
tegen elkaar kan 0jn
Nog even en de chr|et f
mocraten sluiten de s4 |an,
als vanzelf in de anLe
het feit dat deze w^gt
prominente CDA'ers,||nk€
cretaris Louw de Gra^gg
ropees Commissaris F(jjn
driessen, in het openlik
klaarden dat zij absol^|aat
bezwaar hebben
coalitie met de PvdA^
RIK IN T
