Belboek
zoekt voor
lezer de weg
in de
boekenberg
„Er moet nodig
gelucht worden
Boekenweek ziet Abraham
MSX
drukt
stempel op
Personal
Computer
RAI
ZATERDAG 16
De komende Boekenweek, die van woensdag 20 tot en met zaterdag 30
maart wordt gehouden, staat dit jaar geheel in het teken van het vijftigja
rig bestaan van deze boekenmanifestatie. Zo geeft de organisatrice, de
Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), een
boekje uit waarin schrijvers op vaak amusante wijze vertellen over hun
bijdrage tot het boekenweekgeschenk. Het vijftigste geschenk is van de
hand van Remco Campert, die met „Somberman's Actie" volgens velen
het beste boekje in de hele reeks heeft geschreven.
Zoals elk jaar speelt de boekenmarkt in de hal van het Haagse Centraal
Station weer een belangrijke rol. Aan deze markt, die voor de achtste
keer wordt gehouden, verlenen medewerking schrijvers als Bert Schier-
beek, Jan Siebelink, Johnny van Doom, Peter van Straten en Andreas
Burnier.
Voor wie de jaarlijkse stroom van boeken inmiddels een schier ondoor
dringbaar geheel is geworden, vandaag een verhaal over Belboek, dat de
lezer desgevraagd de weg wijst naar een van de 250.000 titels die in Ne
derland staan geregistreerd. Verder een gesprek met een schrijfster die
vindt dat er nodig eens een bezem gehaald moet worden door het bestand
van Nederlandse schrijvers.
WEESP „Het gebeurt zelfs dat
jSchrijvers vragen of wij nog ergens
'een boek van hen weten. Vaak ge
ven ze hun eigen exemplaren aan
vrienden en kennissen. Later ko
men ze er dan achter dat ze alles
kwijt zijn en dat ook de uitgevers
niets meer hebben. Meestal kunnen
{wij ze wel helpen".
Frans Cladder is met zijn compag
non Fred Spek een van de initia
tiefnemers van Belboek in Weesp,
de eerste telefonische boekhandel
van Nederland. Belboek (tel 02940
8000) vult het gat in de markt
dat uitgevers en de normale boek
handel noodgedwongen moeten la
ten liggen: dat van de oudere, min
der goed lopende of zeer gespeciali
seerde boeken, die voor de normale
consument niet of nauwelijks zijn
terug te vinden. Boekhandels en
uitgeverijen ontbreekt vaak de tijd
!de mensen terwille te zijn, zo ze al
.uitsluitsel kunnen geven over de
vraag of een boek nog wel lever
baar is. Belboek kan het wel en
kan het boek in de meeste gevallen
zelf toesturen.
Frans Cladder: „We hebben een di
recte aansluiting op het computer
bestand van het Centraal Boekhuis
in Culemborg, waarin 55.000 titels
zitten opgeslagen, allemaal Neder
landse boeken. Daarbij zitten ook
de titels die niet bij het boekhuis
liggen, maar bij de uitgevers. Daar
naast zijn we nu bezig de werken
die bij antiquarische boekhandels
liggen in kaart te brengen. En via
de importeurs blijven wij op de
hoogte van de buitenlandse boeken
die nog verkrijgbaar zijn. Mensen
die bij ons komen om een boek
kunnen we zo of zelf helpen, of
doorverwijzen naar een boekhan
del waar die titel nog wel te vinden
is".
De computer van Belboek kent ook
een aansluiting op het bestand van
het ISBN, het International Stan
dard Book Number, waarin alle
sinds 1964 in Nederland versche
nen werken zijn opgeslagen. Elk
boek heeft zijn eigen nummer bij
het ISBN. Dat zijn er zo'n 250.000.
Daarvan zijn ongeveer 190.000 boe
ken niet meer leverbaar bij boek
handel of uitgever. Een deel daar
van ligt bij de zogenaamde „ramsj-
bedrijveri", winkels als De Slegte,
waar ze vaak tegen een spotprijsje
nog verkrijgbaar zijn, en bij de an
tiquariaten. Belboek probeert ook
met deze winkels contacten te krij
gen over het daar liggende bestand.
Wat dan overblijft zijn de vele hon
derdduizenden boeken die voor
1964 zijn uitgebracht. Ook daarnaar
is Belboek bereid een speurtocht in
te stelen.
Sinds Belboek in september vorig
jaar begon met zijn werkzaamhe
den kwamen er zo'n 3.000 telefoon
tjes binnen, een gemiddelde van
ongeveer vijftig per dag. „De helft
van die bellers hebben we zelf
kunnen helpen, de andere helft
hebben we doorverwezen naar
boekhandels die volgens onze gege
vens de titel nog in voorraad had
den. Het komt bijna niet voor dat
we de mensen helemaal niet kun
nen helpen", aldus Frans Cladder.
Cryptisch
De mensen die bellen zijn vaak op
AMSTERDAM De Personal
Computer RAI 85, die van woens
dag 20 tot en met zondag 24 maart
in Amsterdam wordt gehouden,
heeft veel te bieden voor de huis-
computeraar. Duidelijk zal de
MSX-standaard zijn stempel druk
ken op het aanbod. (MSX staat
voor Microsoft Extended BASIC,
een programmeertaal die inmiddels
door 24 fabrikanten als standaard is
aanvaard, hetgeen betekent dat alle
programma's en apparatuur van
die merken door elkaar kunnen
worden gebruikt). De belangstel
ling daarvoor is sterk groeiende
Uitgever Stark uit Texel heeft in
middels al de eerste Nederlandse
handboeken en een introductie-cas
sette op de markt gebracht.
Wat kan er allemaal worden ver
wacht? Vooral informatie, zegt de
directie van de RAI. Daarvoor zor
gen de standhouders, maar die zijn
er natuurlijk op uit zoveel mogelijk
te yertellen over het merk dat zij
vertegenwoordigen. Maar ook an-
dersgerichte informatie krijgt rui
me aandacht. In samenwerking
met uitgeverij Kluwer, de Stichting
Nederlands Instituut voor Audio
visuele Media, het Centraal Insti
tuut voor het Midden- en Kleinbe
drijf en Hobbyscoop wordt een
stand ingericht die zich met infor
matie richt tot een aantal doelgroe
pen. Een daarvan wordt gevormd
door de computerhobbyisten en zij
kunnen erachter komen waar ze op
moeten letten als ze een huiscom
puter of programmatuur daarvoor
willen aanschaffen om maar
eens een voorbeeld te noemen.
Een aantal importeurs heeft al la
ten weten waarmee ze in Amster
dam verschijnen. Het Japanse Ca
non introduceert de MSX V-20, die
met zijn geheugen van 64K, 16
kleuren en geluidseffecten voldoet
aan de normen. Als beeldscherm
kan gebruik worden gemaakt van
In de hal van het Haagse Centraal Station wordt in het kader van de Boekenweek voor de achtste maal een
boekenmarkt gehouden.
In de kleine gemeenten ontbreekt
meestal een goede boekhandel, en
in bejaardenoorden bestaat vaak
behoefte aan boeken die allang uit
de handel zijn. De beginperiode
werd dan ook vooral gekenmerkt
door aanvragen om oudere boeken.
De laatste tijd blijken ook de men
sen op zoek naar specifiek techni
sche werken de weg naar Belboek
goed te vinden.
Omzet
Voorlopig kan Belboek alleen nog
bestaan bij de gratie van de uitge
verij die Cladder en Spek samen
hebben, gespecialiseerd in histori
sche documentaires. De verkoop is
nog onvoldoende om de telefoni
sche boekhandel geheel op eigen
poten te laten staan. Bemiddelings-
loon voor de doorverwijzing naar
uitgeverijen en boekhandels zit er
niet in. De informatie wordt gratis
aan de klanten verstrekt. Cladder:
„We krijgen de boeken
kopen met korting van
rijen, maar hanteren zelf
le verkoopprijs. Daarin
winst. Daarnaast
zendkosten voor
klant. Die liggen dan
len lager dan bij het zelfj wji
land afreizen op zoek
boek". Bs u
Cladder heeft nog een onv)r
kant aan zijn werk ontdfe b;
een groot aantal boeken v La\
hij op zoek is bestelt hij, uit
gierigheid, ook een exempt c
zichzelf. „De verleiding het
ook zo'n boek in te ziet wa
groot. Het zijn boeken wa»
zelf nog nooit gehoord
die iets tot onderwerp helfch
je zelf ook wel interessaife Si
Momenteel is er in vprhan
herdenking van de
Jalta veel vraag naar
over. Inmiddels neemt Jaltjt gr
mijn boekenkast nnoal
in. Zuiver
zoek naar boeken die ze vele tien
tallen jaren eerder hebben gelezen,
maar waarvan ze noch de titel,
noch de schrijver weten. Crypti
sche vragen als „Heeft u dat boek
van die Pool over Haile Selassie?"
geven slechts een kleine aanwijzing
voor de drie medewerkers van Bel
boek, die echter aan de hand van
het in de computer gehanteerde
trefwoordensysteem wel achter de
titel kunnen komen. Frans Clad
der: „Op zich valt zo'n opgave nog
wel mee. Maar je moet even zoeken
welk trefwoord op zo'n verzoek
van toepassing is. In dit geval von
den we het onder het woordje
„Keizer", waarin alle titels zitten
waarin dat woord voorkomt. Dat
lag achteraf wel voor de hand,
maar het duurt soms even voor je
erop komt die ingang te gebrui
ken".
Uitgevers en boekhandels hebben
tot nu toe verdeeld gereageerd op
het initiatief van Cladder en Spek.
Er zijn al wat kritische geluiden ge
komen van de verzamelde boek
handelaren, dat Belboek de moge
lijkheden van de boekhandel om
daar informatie te krijgen, onder
belicht. Frans Cladder wijst er ech
ter op dat de drukte in de boekhan
dels vaak goede informatie door
het personeel in de weg staat. Bo
vendien zijn de meeste boekhan
dels vaak gejricht op een bepaald
genre boeken. Cladder: „Als je spe
cifiek technische boeken zoekt,
moet je niet naar Bruna. Zoek je
keukenromans dan moet je niet
naar Atheneum. Ze hebben daar
geen inzicht in. Wij weten waar die
boeken wel te vinden zijn".
Langer leven
De uitgevers reageren volgens
Cladder vrij positief, omdat het
Belboek-systeem zorgt voor een
langere roulatie van de boeken.
„Het systeem geeft de boeken een
langer leven. Tegenwoordig ver
dwijnen boeken steeds sneller uit
de winkel. De toevloed is groot en
de looptijd in de winkel is kort. Pas
twee jaar na verschijning mag een
boek de uitverkoophandel in, zodat
veel uitgeverijen die boeken zolang
in eigen magazijn opslaan. Alles
wat in die periode alsnog wordt
verkocht is natuurlijk meegeno
men. Anders gaat het naar De
Slegte, waar ze er nauwelijks nog
iets voor krijgen, of naar de papier
vernietiger, omdat sommige uitge
verijen de boeken liever vernieti
gen dan ze daar naar toe te bren
gen".
Belboek heeft de afgelopen maan
den onder meer kleinere gemeen-
ten en bejaardenoorden benaderd.
JUDY VAN EMMERIK IN DEBUUT:
De gegevensopslag gaat bij de Sin
clair QL niet op diskettes of casset
te, maar op de speciaal ontwikkelde
microdrive.
de eigen kleuren-tv. Bij deze com
puter is randapparatuur als spel-
pookjes, printer, disk-drive en cart
ridges (een soort doosjes die in de
computer kunnen worden gestoken
en een programma bieden). Op de
beurs kan het Nederlandse publiek
ook kennis maken met de MSX-
huiscomputers van Philips, maar
ook bijvoorbeeld met het Koreaan
se merk Daewoo. Uiteraard ontbre
ken evenmin al langer bekende
merken als Sony en AVT.
Nu is het wel veel MSX wat de
klok slaat, maar ook weer niet al
les. OKI uit Japan kondigt voor de
Personal Computer RAI zijn ma
trixprinter Okimate 20 aan, waarin
een aantal technische nieuwighe
den zijn gestoken. Het drukelement
is een kopje, dat geruisloos langs
het papier schuift. Met behulp van
verwarmingsnaalden worden via
een carbonlint (dat meerkleurig
kan worden geleverd) afdrukken
gemaakt op zogenaamd thermisch
ingang kunnen worden tot de huis-
computermarkt die men tot nu nog
links heeft laten liggen. Acorn
toont onder meer de BBB en de
Electron. Sinclair, nu ook al fabri
kant van elektrische voertuigjes,
laat zijn „vlaggeschip" QL zien.
Een zeer krachtige machine met de
gebruikelijke eigenzinnige trekjes
die nu eenmaal Dij Sinclair horen.
In Engeland zijn er al tal van leve
ranciers die zich bezighouden met
het ontwikkelen en produceren
van zowel programma's als randap
paratuur voor de QL. Met deze
computer bestrijkt men een wat an
dere markt dan tot nu toe werd be
diend: die van de zuivere hobbyis
ten. De QL kan namelijk worden
uitgebouwd tot een computer die
ook voor zakelijke toepassingen
zeer geschikt is.
De openingstijden van de Compu
ter RAI zijn: dagelijks van 10.00 tot
17.00 uur, woensdag en donderdag
van 10.00 tot 21.00 uur.
PI ETER TAFFIJN
Het verschijnsel bestseller is ver
worden tot „een zakje borrelnoot
jes" en Gerrit Komrij is „een
zwijn". Judy van Emmerik zet met
haar debuut „Er moet nodig eens
gelucht worden" de ramen van de
„literaire varkensstal" wijd open.
Het boek van Judy van Emmerik
is op zijn minst opzienbarend.
„Dom, zo niet idioot", werd haar
pennevrucht onlangs in NRC-Han
delsblad betiteld.
De 38-jarige Amsterdamse schreef
haar bundeling columns „na jaren
incasseren". Zij zegt: „Ik wil nu
eindelijk m'n mond wel eens open
doen over de inhoud van kranteco
lumns, de selectiecriteria van uitge
vers en de plaats van de vrouw
binnen die hele (pseudo)-literaire
wereld".
Judy van Emmerik schreef gedich
ten en korte verhalen voor het lite
raire tijdschrift Hollands Maand
blad en als free-lancer voor NRC-
Handelsblad en Mensen van Nu.
„Ik ben met het schrijven voor die
bladen gestopt toen ik ontdekte dat
ik daar m 'n ei niet kwijt kon en het
schrijven van (korte) verhalen in
teressanter vond".
Boos
Van Emmerik is boos. Op schrij
vers, op columnisten, op uitgevers.
Over de laatsten: „De Nederlandse
uitgevers leiden aan de toptien
ziekte. Het boek is gedegradeerd tot
een zakje borrelnootjes dat vooral
verkocht moet worden. Een boek
wordt niet meer bestseller omdat
het publiek het uiteindelijk als zo
danig gaat herkennen. Nee, de zaak
wordt omgedraaid. Een boek wordt
via gesjoemel met de top 10 tot
bestseller gebombardeerd".
„De uitgeverswereld is voorname
lijk een mannelijk bolwerkje. Ik
heb het aantal redactieleden van de
literaire bladen geteld: 29 mannen
en twee vrouwen. Wandel maar
eens door de Lexicon van de Mo
derne Nederlandse Literatuur:
slechts een op de vijf auteurs is een
vrouw. Het probleem ligt bij de
„keurmeesters", de mensen die de
manuscripten als eersten ter beoor
deling aangeboden krijgen. Ze zijn
De BBC-B in gebruik als Vidltel-terrr
binding met de computer van de PI
papier. Het machientje kan maxi
maal 80 tekens per seconde afdruk
ken. Voor de afdrukken van de let
ters worden veel puntjes gebruikt,
zodat volgens de fabrikant een goe
de kwaliteit wordt verkregen. Het
elektronische deel van de printer is
ondergebracht op een klein uit-
neembaar kaartje, dat kan worden
verwisseld al naar gelang van het
type computer dat wordt gebruikt.
Vanuit Zweden komt de JET-com-
puter, een systeem dat kan worden
uitgebouwd tot een volwaardig pro
fessioneel gebeuren. Nu is dat iets
waar menig huiscomputeraar niet
op zit te wachten. Voor de echte
hobbyisten heeft dit Scandinavi
sche merk echter ook wel wat te
bieden. De simpelste uitvoering be
staat namelijk uit een zogenaamde
computerkaart en die kan voor de
technisch wat meer begaafde hob
byist de basis vormen voor een sy
steem dat hij (of zij) naar eigen in
zicht kan opbouwen. Sharp heeft
vijftien modellen te bieden.
aal. Links naast het beeldscherm het
zorgt.
In de categorie huiscomputers zal
veel belangstelling uitgaan naar de
MZ-821, een aanvulling op de al
langer bestaande MZ-700. Het nieu
we type is volgens de importeur
vooral geschikt voor toepassing in
het zakelijk privé-gebruik en bin
nen het onderwijs. De computer
kan draaien onder CP/M, zodat de
Erogramma-mogelijkheden ook op
et zakelijk gebied groot zijn. Maar
ook de al bestaande programma's
van de MZ-700 kan hij aan, evenals
de programmeertalen BASIC, Pas
cal en Logo. Een datarecorder is
net als bij de P2000T van Philips
ingebouwd.
Ook op het gebied van Viditel is er
het nodige te bekijken. VSG brengt
systemen voor BBC, Commodore
en IBM. Zij bestaan uit een pro
gramma op cassette of disk en een
kabel die van computer naar het
speciale modem gaat, dat door de
PTT aan de abonnee wordt aange
boden. VSG heeft ook een eigen
modem in het programma, dat kan
modem, dat voor ver
worden gekocht zodat het eigen
dom wordt van de Viditel-abonnee.
Met de programmatuur wordt het
mogelijk alle toetsen van de com-
&uter te gebruiken, zodat vidibus-
erichten naar andere abonnees
kunnen worden verzonden. Het sy
steem stelt de gebruiker ook in
staat programma's die Microtel (de
telesoftware van VSG) biedt op dis
kette of cassette op te nemen. Bo
vendien zijn er nog wat andere
grapjes ingebouwd, die de abonnee
extra gemakken opleveren.
Ook de grote Engelse merken
Acorn en Sinclair ontbreken niet
op het appèl. Vooral die eerste fa
brikant verkeert op het ogenblik in
ernstige problemen. De Engelse
markt vertoont verzadigingsver
schijnselen en een sprong naar
Amerika leverde niet het succes op
dat men verwachtte. Olivetti uit
Italië heeft inmiddels bijna de helft
van de aandelen verworven en
streeft ernaar een meerderheid te
krijgen. Voor Olivetti zou dit een
Judy van Emmerik: niet ja
Komrij
Over columnisten doet
Emmerik ook een
open. Over de vrouw-on il
ke Komrij: „Hij kan men|
belachelijk maken
len. Dat is hetzelf
aanvallen omdat hij get
maar zwarte huidskle\
Puur racisme".
Tegen een dergelijke
kun je volgens Judy van
weinig doen. „Wanneer i
ik mij aan Komrij erger, i
mij verteld: „Ja, maar h
groot stylist". Wat zegt I
Het tweede argument i
satyrisch schrijft en da
alles letterlijk of serie\
men. Dat satyrische aspt
met de beste wil van de
in zijn werk ontdekken
Judy noemt Komrij in
„een zwijn", Maarten 't
'ijkgeschakeld met
van damesromannetjes,
Biich heet „wandluis"
kaanjagend spook" en
Dis wordt afgedaan met
king „Een kop vol
geen column".
Ondanks die hard
tingen ontkent Judy vai
dat „Er moet nodig
worden uit rancune is
„Ik voel me niet
niet jaloers. Ik wilde
alleen mijn mening eens
Zij hebben het al zo
doen. Nu is het mijn
Met de V-20 stapt het Japanse Canon
op de MSX-markt.
