Succesformule gebaseerd
op stabiele ensemble-cultuur
Table-top foto's Annelies Scholtz
schitterende vorm van u
SCHÖNBERG ENSEMBLE MET OPERA „AUS DEUTSCHLAND
BINNENLAND/BUITENLAND
£eidóe(3outmit
DINSDAG 12 MAART 1985 Pi
■TEÏ
DEN HAAG ,,De twee
de helft van deze eeuw zal
door overschatting slecht
maken, wat de eerste
helft door onderschatting
aan mij heeft goedgela-
ten". Deze tamelijk profe
tische uitspraak uit 1912
jkon Arnold Schönberg 37
jaar later in een rond
schrijven aan iedereen,
die hem ter ere van zijn
75e verjaardag had gefeli
citeerd letterlijk herhalen.
Dat Schönberg echter momen
teel uit mythische hoogte is af
gedaald. dat hij door velen
wordt begrepen en bewon
derd, dat hij bovendien regel
matig wordt gespeeld en be
luisterd, is voor een groot deel
te danken aan het naar hem
genoemde Nederlandse Schön
berg Ensemble, dat dezer da
gen met feestconcerten in Am
sterdam, Utrecht, Groningen
en Den Haag zijn tiende ver
jaardag viert.
School
De reden voor de vreemde
wisselwerking tussen over
schatting en onderschatting
van Schönberg heeft een deels
-historische achtergrond In
Duitsland en Oostenrijk, zijn
geboortlenad, is hij nooit goed
aangekomen. Hij was al ge-
schiedenis geworden voordat
hij een heden had. Merkwaar
dige samenloop van omstan
digheden: op de banstraal van
het naziregiem, die de promi
nente leden van de Nieuwe
Weense School (Berg, Schön
berg en Webern) trof. volgde
'daar tussen 1948 en 1952 een
korte Schönbergeuforie perio-
,dc met als centrum Darmstadt,
waar moderne muziek werd
gekoesterd en gepropageerd.
Maar reeds in '52 verscheen
'mede door toedoen van Bou-
lèz, Nono en Stockhausen een
andere ster aan de avantgar-
distische hemel: Anton we
bern en dan met name diens
late werken, die de opkomst
van de seriële muziek inspi-
reerden. Ook later, in de jaren
zestig en zeventig leek Schön-
bergs muziek minder oppor
tuun te zijn.
'Hoe verder de muziek zich
ontwikkelt, deels zelfs tot neo
romantische uitingen terug-
^voleert, des te verder lijkt ze
zich te verwijderen van het
"burgerlijke muziekideaal van
'een thematisch en expressief
'componeren, dat niet alleen
Berg, maar Schönberg tot een
laatste synthese heeft vervol
maakt.
Vruchtbare bodem
Omdat in Nederland, per defi
nitie toch al openstaand voor
invloeden van buitenaf, deze
1 merkwaardige, belaste traditie
(of juist een gebrek daaraan)
niet bestond, kon hier een spe
cialistisch muziekgezelschap
als het Schönberg ensemble tot
bloei komen en blijven. De ba
kermat van de flexibele groep
is Den Haag, meer precies het
Koninklijk Conservatorium
daar. waar de meeste leden
van de uit veertien musici be
staande „harde kern" in het
begin van de jaren zeventig
studeerden Tijdens die studie
werd men zoals altist Henk
Guittart als woordvoerder en
zakelijk leider van het ensem-
ble het mooi uitdrukt, „ge
boeid door de schoonheid van
Verklarte Nacht" en geïntri
geerd door het merkwaardige
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIILAGE BI! UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER RECREATIE EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
pu-
OVl
reside
Jjnsta
word
alrijk
Schönberg Kwartet, met Janneke van der Meer en Wim de Jong viool, Henk Guittart altviool en
Hans Woudenberg cello.
Pièrrot Lunaire", dat men
toen al besloot uit te voeren.
Van meet af aan heeft als kern
een groep van veertien musici
gefungeerd: vijf strijkers, te
weten de violisten Janneke
van der Meer en Wim de
Jong, de altist Henk Guittart,
de cellist Hans Woudenberg en
de cellist Nicholas Papp, die
echter ten gevolge van zijn
vertrek naar de V S plaats
gaat maken voor Peter Luit,
nu nog le bassist bij het Ne
derlands Kamerorkest.
Getalsmatig groter is de bla
zersbezetting, waarop een be
roep kan worden gedaan. Het
zestal blazers bestaat uit flui
tist Govert Jurriaanse, hoboïst
Maarten Karres, klarinetist
Pierre Woudenberg met aan
vulling.
Hecht geïntregeerd zijn ook de
pianisten Marja Bon en Stan
ley Hoogland plus de harmoni
umspelers Bos Zimmerman en
Gerrit Hommerson. Duizend
poot Reinbert de Leeuw, die
intussen ook een strijkwartet
voor het sinds '76 uit het grote
ensemble naar voren gekomen
en sinds vorig jaar ook zelf
standig opererende Schönberg
kwartet schreef, fungeert
sinds het begin als dirigent,
maar is natuurlijk ook in me
nig opzicht de muzikale leider.
Afhankelijk van de uit te voe
ren werken wordt deze kern
uitgebreid tot grotere bezettin
gen, maar dan bij voorkeur
wel steeds enkelvoudige, tenzij
dat door de eisen van de com
ponist onmogelijk is. Het
maximum aantal in het Schön
berg ensemble optredende mu
sici schijnt tot nu toe bij vijftig
te ligger..
Accent
In de eerste tien jaar van zijn
bestaan heeft het Schönberg
ensemble blijk gegeven van
een grote stabiliteit. Dat is des
te bewonderenswaardiger, om
dat de formatie nauwelijks
full-time emplooi biedt aan de
musici. Zoals dat ook door
gaans het geval is bij ensem
bles, die zich aan authentieke
uitvoeringen van barokmuziek
wijden het Amsterdam Ba
roque Orchestra van Tom
Koopman en het Orkest van
de 18e eeuw van Frans Brug
gen zijn hiervan goede voor
beelden kon men slechts
een keer er jaar voor intensie
ve repetitieperiodes, concerten
en toernees bij elkaar.
Aan de veelbesproken, unieke
presentatie van Schönberg
Pierrot lunaire met de Duitse
actrice Barbara Sukowa, die in
het afgelopen Holland Festival
tot de hoogtepunten behoorde
en intussen ook via de TV
werd herhaald, is verdeeld
over een aantal korte, maar
intensieve werkperiodes meer
dan twee jaar gerepeteerd.
Geen wonder, dat zo'n werk
volkomen „zit", nu het voor de
jubileumviering weer op het
programma is geplaatst.
Alleen van de beperkte ka
mermuziek van Schönberg,
Berg en Webern als leden van
de Nieuwe Weense School kan
het ensemble niet bestaan. Dat
komend seizoen bijvoorbeeld
Weberns werk aan de orde
wdrdt gesteld, illustreert deze
beperking. Niet alleen bracht
deze componist slechts 31
opusnummers op zijn naam, ze
vergen in totaal bovendien
niet meer dan ongeveer 3 1/2
uur uitvoeringsduur, inclusief
de niet aan bod komende or
kestwerken.
Holland Festival
De eerste grote, nieuwe pro-
duktie van het Schönberg en
semble behelst de opera „Aus
Duetschland" van Maurizio
wordt gegeven. In het seizoen
AMSTERDAM Er zit
monkel in de ogen van de
fotografe Annelies
Scholtz, goedmoedige
spot, waarachter wat on
zekerheid schuilgaat,
maar ook een heleboel
lef. „En ik ben verschrik
kelijk eigenwijs", zegt An
nelies, die haar echtge
noot Max Dendermonde
naar het echtelijk huis in
Sarasota in Florida liet af
reizen, om eigenhandig in
Nederland tentoonstellin
gen voor te bereiden.
Annelies exposeert tot 5 april
in het Amsterdamse Hilton
Hotel „Macrofotografie - Nieu
we Werkelijkheden".
De foto's gaan vervol
gens in april, mei en juni naar
Schiphol, waarna de foto's in
juli, augustus en september
zijn te zien in het Schevening-
se Kurhaus.
„Ach, ik had in huis niks meer
te doen", verklaart Annelies
Scholtz haar hernieuwde foto
grafische produktiviteit, die
zich afspeelde in een zelfge-
timmerde studio bij haar huis
in Sarasota. „Ik heb van alles
gedaan, heb me nooit willen
specialiseren. Ik heb schrijver
sportretten gemaakt, reporta
ges van Max geïllustreerd;
portretten van kinderen. Maar
heus, als je er negentig hebt
gemaakt, gaat het vervelen.
Twee jaar geleden werd in Sa
rasota een cursus gegeven in
tegenlicht. Die heb ik gevolgd,
dat was leuk. Er was een op
dracht bij: fotografeer bloe
men. Nu, dat heb ik ook ge
daan en de foto's van anderen
bekeken. Honderden. Het
werd op den duur stomverve
lend, maar ik dacht ook, wat
mooi! Toen probeerde ik ach
ter de essentie van bloemen te
komen; wat maakt ze nou zo
interessant.
Prijs
Kijk, als ik een plastic bloem
VAN HILTON VIA SCHIPHOL NAAR KURHA US
Schönberg Ensemble, sinds het ontstaan hecht van struktuur.
1985/6 is naast de serie met
complete kamermuziekwer
ken van Berg, die loopt van
oktober tot december, een
reeks gepland, die is gewijd
aan Italiaandse kamermuziek
ke Nederlandse steden af in c
periode januari tot mei '86.
Verder start.in mei 1986 een
m lsjov
najaa
„Basic", 1984.
aai, dan krijg ik een schok.
Het kan niet, een plastic bloem
aaien. Het is de materie waar
uit een echte bloem bestaat en
de groei ervan, die een plastic
bloem niet heeft. Toen ben ik
groei gaan fotograferen, de
groei van een bloem. Voor ik
het wist, won ik er in Sarasota
drie prijzen mee".
Toen Max vorig jaar naar Ne
derland ging, gaf ik hem een
aantal foto's mee; er bestond
belangstelling voor en ik
kreeg een grote tentoonstelling
in Ter Apel, Groningen. Om
dat een andere exposant ver
stek liet gaan, kreeg ik zijn
ruimte erbij, die ik gebruikte
om reportagefoto's te expose- Annelies Scholtz en Max Den-
ren. Het leuke is, dat ik daar- dermonde, Sarasota in Florida,
door weer een opdracht kreeg telt ongeveer 30.000 inwoners
landschappen van
Eems- Dollardgebied te foto
graferen en daarom ben ik nu
Annelies: „Een stad vol kunst,
heerlijk om er te leven. Maar
hier en kan ik bij de opening ze lopen er wel een beetje ach
in het Hilton zijn.
Overigens ben ik
marskramer die overal bin
nenstapt; zo ben ik naar Schip
ter, zeker wat Nederland be-
echte treft en helemaal vergeleken
bij Amsterdam. Amsterdam is
toch een wereldstad waar alles
hol gegaan en bij het ministe- kan en alles gebeurt. In Sara-
rie van Buitenlandse Zaken sota won ik achterelkaar acht-
binnengestapt, waardoor mijn tien prijzen. Maar in Amster-
foto's ook in Tokyo, New York dam... Ik ben hier bepaald niet
en Kopenhagen worden ten
toongesteld".
Beetje achter
De huidige woonplaats van
de enige die aan macrofotogra
fie doet. Toch heb ik een eigen
stijl. Misschien omdat ik zo
weinig over fotografie en
kunst lees. Of wat zeg ik; ik
lees eerlijk gezegd helemaal
niks. Dus kan ik ook niet door
anderen worden beïnvloed".
Aan het werk van Annelies
Scholtz is dat te zien. De onge
veer dertig foto's in het (foto-
)formaat 30 x 40 tonen een
herkenbare eigen stijl, die
overwegend rust uitstraalt.
Sommige zijn Japans'getint,
andere foto's overrompelen
door de compositie waarin
groot en klein in contrasten te
genover elkaar zijn geplaatst.
En steeds weer duiken er klei
ne (plastic) mannetjes op, die
op de foto's gevoel voor di
mensies stevig door elkaar
rammelen. Hoewel de foto's in
hevigheid niet voor elkaar on
derdoen, ze stralen rust uit.
Annelies Scholtz: „Ja, 't gaat
allemaal over stilte, 't is heel
Table-top
Alle geëxposeerde foto's van
Annelies Scholtz vallen bin
nen de rubriek table-top, het
geen vrij vertaald wil zeggen
dat realiteit op een tafelblad
wordt nagemaakt. Maar dan
wel op een heel speelse ma
nier. Annelies Scholtz speelde
haar eigen spel, schoof, knipte
en plakte, scharrelde met
doosjes en reflecties en voor
werpen, zij construeerde nieu
we landschappen, kortom, in
die studio van haar in Sarasota
was zij verwoed bezig met een
schitterende vorm van oplich-
Annelies Scholtz In Xerte
de Wadden. 0nge
heeft zij zo verhaspeld^j^
grenzeloze vormen a
den, bizarre landscje/^s
speelse gevalletjes in or
lijke ruimten. De fotoj
er het type naar: bettteCM
nonchalant en geestelijl^ Zi
durend bezig. Tijdelif WJ(
deert de fotografe in J
dam, maar ze wil haf
Max snel achterna. Lg e
„Wanneer heb ik hei£acf0
kinderen voor het laps(re
zien? Zes maanden g
Dat kan niet. Ik moe
naar huis. Maar eerst f
Eems-Doilard-klus
naar huis in Florida
Nou ja, twee, drie
jaar wil ik naar Ams
daar kan een mens to
goed buiten".
FRITS BRO| Hi
eld
i gaatjesschoen met keilhakjeler
trd
de
C&A maakt haar slagzin waar!
Wie zijn C&A aankoop in een
andere winkel goedkoper ziét
kan bij C&A het prijsverschil
10% terugkrijgen.
DePrijsishetBewijs!
Op alle afdelingen
van C&A elke week
weer tientallen
nieuwe aantrekkelij
prijsbewijs
aanbiedingen
IC
Gestreepte blouse
met een aparte
tailleband. Polyester/
katoen. 36-44
'Linnen-look' rok.
Gevoerd en met
ceintuur. 40-48
Speciaal voor de
grotere maten:
chintz jack. Polyester/
katoen. 42-50
Gabardine rok met
split. Gevoerd.
Polyester/wol.
42-48
I ie
L
