i
Autoradio
groeit met elektronica mee
Soepeleren
zuiniger rijden
VRIJDAG 8 MAART 1985 PAGINA 7
ien wonder kan de variabele
jsie van Van Doorne Trans-
in Tilburg nog in Nederland
Dat mirakel moet zich voor-
de vorm van een kersverse
<lastende aandeelhouder, die
^ien twee weken meldt en die
Me metten maakt met het be
ende management van VDT.
dit niet dan gaat VDT failliet
'fi revolutionaire vinding, eens
^ndigd als een speerpunt-in-
S voor ons land verloren,
ie is dan een kansrijk bedrijf
egaan aan mis-management.
i doen wat het wilde door een
llige overheid en andere aan-
iders, die steeds maar weer
gld op tafel legden.
1970 toen de inmiddels overleden
3 van Doorne met zijn plannen
T kwam. Hij had, als vader van het
pookje van DAF, een continue va-
•ansmissie ontwikkeld: een vol-au-
he versnellingsbak. Het beloofde
doorbraak te worden in de auto-
Vol enthousiasme, waarbij driftig
strooid met forse aantallen ar-
atsen (tot 2000 man toe), kocht
rne een industrieterrein in Tilburg
daar een gebouw neer waar zich
jer der techniek moest afspelen,
g in '72 van start met een lening
I miljoen gulden van de Nationale
ngs Bank (NIB). En die lening zou
aatste zijn. Tot op heden is de be
ing even wonderbaarlijk als tra-
ipen. In de achter ons liggende
Van Doorne met de regelmaat
;lok kond van de zoveelste stap
is, waarna echter even vaak een
ie intrad. Desondanks wist de fa-
Irukwekkende contracten af te
net Fiat. Ford, General Motors en
baru) als afnemers van de trans-
Éowel de Staat, Volvo Car, Fiat, de
le Investerings Bank en de Ameri-
producent van versnellingsbakken
arner zijn er min of meer met de
lijgesleept om als aandeelhouder
r in totaal tientallen miljoenen te
in in de schijnbaar altijd lege kas
T. Desondanks wist het bedrijf de
keling van ontwikkelings- naar
lebedrijf niet te verwezenlijken.
^tdi
3ht
geleden vertrokken VDT-directeur
m heeft eens een oorzaak van het
n deze fabriek aangestipt: „Bij Van
zijn mensen in dienst die zich be-
den met uitvindingen. Zij hebben
naai niet de mentaliteit om aan de
i band te gaan staan en orders uit
CBen". Met andere woorden, Van
heeft voortdurend de hoofdzaak
masse produceren van de variabe-
smissie) uit het oog verloren. In
^^laarvan werd tevens gewerkt aan
wikkeling van versnellingsbakken
achtwagens en industriële machi
nes en aan onderdelen voor DAF-trucks
teneinde de omzet op peil te houden.
Vorig jaar vond Borg Warner het dan ook
welletjes. De onderneming trok zich terug
als aandeelhouder. Naar wordt vermoed
zonder spijt, aangezien de Amerikanen
dank zij zes jaar deelname in VDT vol
doende van de techniek hebben kunnen
opsnuiven om zelf een soortgelijke ver
snellingsbak te gaan maken.
Behalve Borg Warner hebben het organi
satieadviesbureau Berenschot (dat de di
rectie begeleidde), commercieel directeur
Van Ham en de Maatschappij voor Indus
triële Projecten (MIP) het voor gezien ge
houden. Zij zijn er uitgestapt, waarbij het
tot honderd werknemers geslonken perso
neelsbestand het nakijken heeft.
Tussen alle perikelen en onderhandelingen
steekt telkens het onsmakelijke gerucht de
kop op, dat Volvo en de Staat de massa-
produktie van de variabele transmissie be
wust traineren. Volvo (waarin de Staat
aandeelhouder is) zou eerst haar nieuwste
modellen produktiegereed willen hebben,
teneinde deze met de variabele transmis
sie te kunnen uitrusten.
Hoe het ook zij, intussen staan de contrac
ten voor levering van de versnellingsbak
ken op de tocht. De afnemers worden on
geduldig en zien alternatieven (zoals ex-
VDT-partner Borg Warner) gloren.
Het venijn zit natuurlijk in de staart: als
Van Doorne failliet gaat of niet in staat is
vóór 1 januari 1986 de massaproduktie te
starten, mogen Volvo Car en Fiat de ver
snellingsbak zelf maken. Dat is niet alleen
interessant voor hun eigen modellen, maar
er ontstaan dan natuurlijk ook mogelijkhe
den voor levering van de bakken aan der
den.
HENK ENGELENBURG
Waarom wordt zoveel tijd en moeite In
die Transmatic gestoken? Dat is heel
eenvoudig. Het gaat namelijk om een
automaat die niet zoals een gewone
transmissie een bepaald aantal ver
snellingen kent, maar die over een on
eindig aantal versnellingen beschikt.
De Transmatic schakelt niet, maar va
rieert. Voelbare schakelmomenten ko
men niet voor. Waar het om draait is
net als bij de Variomatic het oneindige
aantal versnellingen: bij alle voorko
mende rijcondities de juiste versnel
ling; iets wat geen enkele andere
transmissie kan. Daarmee is de motor
steeds in een optimaal toerengebied
te houden, bijvoorbeeld daar waar de
prestaties maximaal zijn of waar de
motor zo economisch mogelijk loopt.
Dat was bij de Variomatic-DAF al te
horen: bij het optrekken bleef het mo
tortoerental vrijwel constant. Grote
energieverliezen zoals in een conven
tionele drieversnellings-automaat tre
den in de Transmatic niet op. Daar
mee dus ook niet het meerverbruik.
dat vroeger bij een automaat onver
mijdelijk was. Als de Transmatic opti
maal is aangepast bij het motorkarak
ter, zal de auto zelfs zuiniger lopen
dan met een handgeschakelde vijfbak.
Een Transmatic is gemakkelijk te
voorzien van de meest ingewikkelde
elektronische regeling, die precies de
bedrijfsomstandigheden opmeet. Een
ideale motorregeling maakt het moge
lijk tot vijftien procent zuiniger te rij
den. Een groter bedieningsgemak is
nauwelijks voorstelbaar. Soepel rijden
kan dan iedereen en de prestaties
worden zeker niet slechter dan met
een handgeschakelde transmissie (de
acceleratie wordt zelfs beter door het
ontbreken van schakelpauzes).
Duwen
Het speciale zit 'm in de snaarover
brenging. Bij de DAF ging dat met
rubberen een V-snaar, die het beperk
te vermogen van een DAF nog wel
aankon, maar ook niet meer. De
Transmatic gebruikt een metalen
snaar, die duwt in plaats van trekt.
Een metalen schakelband slijt minder
dan een rubber V-snaar en er blijkt
ook nog eens minder slip (is: verlies)
op te treden. Zo werd de Transmatic
compacter, betrouwbaarder en ge
schikt voor meer vermogen dan de
Variomatic. En daarmee natuurlijk
aantrekkelijk voor iedere autobouwer.
Aan dat hele technische principe, met
de daaruit voortvloeiende voordelen,
is niets veranderd; de huidige moeilijk
heden zijn, puur produktietechnisch.
Nederland kan de autowereld nog ver
steld doen staan. Maar dan moet die
doortastende aandeelhouder wei snel
op de proppen komen
iradio is met de elektronica meege-
m Voor wat er tegenwoordig aan ge-
Cparatuur in veel auto's meerijdt,
v de Engelsen de aanduiding ICE
t en dat staat dan voor In Car En-
nent ofwel amusement in de auto.
Qfg, die de lading van wat er allemaal
v,77arkt is, heel behoorlijk dekt, want
i een perfecte stereo-ontvangst,
krachtiger versterkers, cassette-
Wopn meerwegs-luidspreker-systemen
ook al een compact-disc-speler on-
)rtom: de kwaliteitsverbetering van
t*t J- en afspeelapparatuur is na de
'ng van transistor en chip met reu-
ongen omhoog gegaan, ook als het
joradio's gaat. Maar voor de leek,
'f nieuws wil aanschaffen, is het alle-
0 wel veel minder eenvoudig gewor-
'Jsoptordt maar eens wegwijs in de war-
spuifrvan drle-letter-aanduidingen, waar-
zo me fabrikanten van autoradio's de
H. 63nent in kleurige folders om de oren
Hun adjectieven gaan hemelhoog,
me kretologie is er niet minder om.
drieletter-afkortingen behoort ook
IduidingPLL (soms gevolgd door
"J. Deze werd in eerste instan-
luitend in duurdere apparatuur toe-
maar is inmiddels ook in goedko
pen te vinden. PLL staat voor Pha-
ked Loop en dat is dan een afstem-
fn waarbij een door middel van een
kristal gestuurde oscillator (de syn-
r) zorgt voor exact afstemmen,
te voordeel: een zeer stabiele fre-
PLL-systeem vergelijkt een micro-
sor continu de afstemfrequentie van
illator in het ontvangdeel van de au-
met de frequentie van het kwarts-
De digitale afstemming, die langs
/eg wordt gerealiseerd, is juist voor
in de auto van groot belang, om
schakeling niet beïnvloed wordt
rlsselende temperaturen.
tostore"
icroprocessor kan een heleboel
Dank zij het ingebouwde geheugen
7 de frequenties van talloze zendsta-
f) de autoradio worden opgeslagen,
ite ontwikkeling is het automatisch
9ren en opslaan van zes frequenties
MUUM 4 o
De AC 844 van Philips heeft een heleboel in huis,
bijvoorbeeld „Autostore", een elektrische vinding,
die goed is voor de selectie en opslag van de zes
sterkste FM-zenders in de buurt.
door één simpele druk op de knop: „Auto-
store".
Die „Autostore" in de vorm van selectie
en opslag van de zes sterkste FM-zenders
uit de directe omgeving, is één van de
troeven van het paradepaardje, dat Philips
(grootste autoradio-leverancier in het ei
gen land) op de RAI introduceerde: de AC
844. Dit apparaat heeft ook nog een twee
de voorkeuzesysteem in huis. Met dit sys
teem kunnen in totaal achttien zenders
op drie golfgebieden (FM, midden en lang)
worden vastgelegd in het geheugen van de
toegepaste microprocessor.
De AC 844 Is uitgerust met een digitaal af-
stemgedeelte. De klassieke afstemschaal
met wijzer is vervangen door een trans-
flextief LCD (Liquid Crystal Display), dat
zowel overdag als 's nachts goed aflees
baar Is, terwijl het stroomverbruik mini
maal mag heten. Het LCD geeft een alfa
numerieke aanduiding voor golfberelk,
zenderfrequentie, voorkeuzenummering,
„Autostore", stereo en signaalsterkte op
FM. Zeg maar gerust, dat deze AC 844 bol
staat van de snufjes, die met elkaar goed
zijn voor een optimaal geluid bij een mini
mum aan (afleidende!) handelingen. Maar
zo'n apparaat kost dan ook wel een lieve
cent: f 1329,- is de adviesprijs. (Dan is de
AC 750, die tamelijk veel gelijkenis ver
toont met de AC 844, altijd nog een dikke
vijfhonderd gulden goedkoper: adviesprijs
f 799,-). Vee! voordeliger is de DC 451 uit
het Philips-assortlment. Een goed ogende
stereo-autoradio-cassettespeler, die com
pleet f 369,- kost.
Nieuw in de auto-HIFi, maar In de huiska
mer al enige jaren bekend, is de Compact
Disc: een twaalf-centimeter grammofoon
plaat, die een zeer hoge geluidskwaliteit
haalt. Ook in combinatie met normale ste-
reo-apparatuur biedt de CD-speler voor
delen, zoals een zeer lange speelduur. Op
de Personenauto-RAI deed de losse CD-
speler onlangs zijn intrede, maar nog dit
jaar komt ook de In de autoradio geïnte
greerde Compact Disc-speler (van Philips)
op de markt.
Over deze nieuwe ontwikkeling op het ge
bied van de auto-HiFi moet niet gering
worden geacht. De aftasting van de disc
geschiedt door een laser, die in een
armpje gemonteerd langs het opper
vlak beweegt. De disc zelf draait met een
relatief hoge snelheid, die voortdurend
wisselt. Dit alles wordt langs elektronische
weg gestuurd. De optekening op de CD is
digitaal en de opslagcapaciteit zeer groot:
op een schijfje van twaalf centimeter kan
meer dan een uur muziek!
Behalve stereosignalen kunnen op de
Compact Disc ook andere signalen wor
den opgeslagen. De CD Is In feite en nu
volgt al weer zo'n drie-letter-aandui-
ding een ROM (Read Only Memory) of
wel een geheugen dat alleen uitgelezen
kan worden. De enorme geheugencapaci
teit wordt duidelijk als men weet, dat het
eerder genoemde schijfje goed Is voor het
opslaan van een slordige 150.000 pagina's
tekst.
Toekomstmuziek van de Compact Disc:
derland mag een automobilist nor-
Besproken nergens harder rijden dan
(ilometer per uur en vaak moet hij
die beperkte snelheid nog eens hal-
Toch heeft bijna elke wagen zoveel
>gen meegekregen vanuit de fabriek,
eel hogere snelheden haalbaar zijn.
heeft men in het buitenland wel wat
maar Nederlanders kopen vaak ook
nenauto's die moeiteloos de 200 ki
er per uur halen en daarmee lijkt ie-
siechts op een autocircuit thuis te
horen. Waarom sprintschoenen dragen op
een wandelpad, zou een voetganger zich
afvragen. Is dat luxe of zitten er ook voor
delen aan om wat extra macht achter de
hand, achter het gaspedaal, te hebben?
Het rijden in een auto die in staat Is veel
harder te rijden dan de toegestane maxi
mum snelheid, kan volgens Arie Brouwer,
een terzake deskundige voorlichtingsamb
tenaar van de Algemene Verkeersdienst
Rijkspolitie te Driebergen, wel degelijk zin
hebben. Overigens, zonder dat je zo hard
gaat. Brouwer: „Een auto die snel kan rij
den kan een stukje verkeersveiligheid be
tekenen. Je kunt er sneller en dus vaak
veiliger mee inhalen. Een snelle auto is
meestal ook technisch veiliger. Maar bij
mensen die een snelle wagen kopen komt
er ook een stuk status om de hoek kijken,
de presentatie van hun persoon
Sinds oktober 1982 heeft de Algemene
Verkeersdienst Rijkspolitie een aantal af
delingen geïntegreerd. In de daardoor ont
stane Groep Algemene Surveillance zijn
samengebracht de Porsche-groep, de on
opvallende surveillance en de basis-sur
veillance.
„We hebben", vervolgt Brouwer, „een ver
baliserend beleid. In de groep algemene
surveillance wordt een bepaalde tolerantie
gehanteerd. In elk geval wordt boven de
120 kilometer per uur geverbaliseerd". De
surveillance op de rijkswegen krijgt met al
lerlei uitvluchten te maken als men hardrij
ders tot stoppen heeft gemaand. „In bijna
alle gevallen", weet Arie Brouwer, „heb
ben de mensen haast. Er is een klein aan
tal dat opgeeft dat hard rijden beter is
voor de verbranding. Een heel klein per
centage zegt het fijn te vinden hard te rij
den. Sommigen verschuilen zich achter de
techniek van de auto. Berijders van een
auto met veel vermogen zullen zich de
snelheid niet altijd realiseren. Gewenning
treedt al gauw op".
Goede reden
Bij dia haastgevallen gaat het ar bij de
het langs digitale weg opslaan van naviga
tiesystemen als autokaarten, stadsplatte
gronden en straatnaamregisters.
Vrijwel alle op de Nederlandse markt ope
rerende merken, zoals JVC, Clarion, Blau-
punkt en andere hebben op het gebied
van de auto-HIFi wel wat nieuws te laten
zien (of liever horen). Het zijn niet altijd
opzienbarende vondsten, maar meestal
wel verbeteringen, die de geluidskwaliteit
en het bedieningsgemak ten goede ko
men.
JVC munt uit In boxen van hoge kwaliteit
om in de portieren of de hoedenplank te
monteren. Ze zijn gemaakt van een hoog
waardig soort kunststof, waardoor vocht
en/of zonnehitte geen schade kunnen ver
oorzaken. Het two-way twee-speakersys
teem van dit merk scoort erg hoog met z'n
honderd-serie. Het topmodel in deze serie
heeft een parate tweeter en woofer. En de
hoek van de tweeter kan worden aange
past om op elke plaats in het voertuig een
optimale geluidsweergave te verkrijgen.
De ontwikkelingen op het gebied van de
micro-elektronica zorgen ervoor, dat er
steeds meer elektronische schakelingen
kunnen worden ondergebracht in de ge
standaardiseerde behuizing van het sa
mengebalde brok vernuft, dat nog altijd
dóódsimpel autoradio heet.
Was tot voor enkele jaren een apparaat
met meer golfbereiken, druktoetsafstem-
mlng, cassettespeler en stereoweergave
nog het absolute einde, nu kijken we dus
al niet meer op van autoradio 's met meer
dere afstemsystemen, 2 x 20 Watt eind-
versterkers, ingebouwde equalizers en ex
tra schakelingen voor bijvoorbeeld
selectieve ontvangst van file- en andere
verkeersmeldingen, zenderzoekloop en
noem verder maar op.
Storingen
Maar hoe vernuftig de apparatuur ook
mag zijn, storende factoren treden nog al
tijd veelvuldig op, vooral als gevolg van
missers bij de montage. En die worden
echt niet altijd opgelost met een doe-het-
zelf ontstoorsetje. W. Stroobants wijdde er
een even interessant als Instructief boek
aan: Montage en ontstoren van autora
dio's, luidt de titel en Kluwer (Technische
Boeken) geeft het uit.
DRIES SCHEEPSTRA
„verdachte" om een goede reden op te
geven om zodoende aan een zware boete
te ontsnappen. De politiemensen hebban
hun eerste taak als opsporingsambtenaren
al volbracht door de overtreder aan ta
houden. Vervolgens staan zij voor da op
gave na te gaan of er sprake is van een
„goede" reden voor diens racen op
staatswegen.
Brouwer noemt excuses als „Ik werd op
gejaagd" of „Ik heb me aan de snelheid
van het overige verkeer aangepast om het
niet op te houden" als veel voorkomend
Maar In die gevallen kan niet op veel cle
mentie van de politie worden gerekend
Brouwer weer. „In die gevallen dat iemand
gebeld is in verband met ernstige ziekte
van een familielid, moeten wij dat in eerste
instantie geloven. Wij kunnen ons niet ver
antwoorden dat niet te doen. De gegevens
van de verdachte worden genoteerd en de
politie geeft aan. dat zij zal controleren of
er inderdaad gebeld Is".
Maar de betrokkene kan dus voorlopig
verder reizen. Brouwer: „De politie geeft
de automobilist wel het advies rekening te
houden met de verkeersdrukte, maar zal
niet achter hem aanrijden om op te pas
sen dat deze weer niet te hard rijdt Het
op tijd bereiken van een ziekenhuis mag
de politie niet voorkomen"
HERMAN JANSEN
