Een visje kan helpen tegen
cholesterolgehalte in bloed
Harde acties tegen studiebeurzenplan
Bedoelt u mij
Vakbeweging
en gemeentem
kraken
WWV-voorste^
ONDERZOEK IN ZEVEN LANDEN
ficidócOotng/nt
Opnieuw pleidooi Lubbers
voor Europese technologie
ONDERZOEK NAAR LEEFGEWOONTEN EN ZIEKTE
Samenwerking
tussen Nederland
en Duitsland bij
beroepsopleidingen
Ja, gewoon om te helpeng
BINNENLAND/BUITENLAND
WOENSDAG 6 MAART 1985 PAGINJU-
Dl
(Van onze correspondent in Brussel)
BRUSSEL Premier Lubbers heeft er gisteren in Brussel bij
de nieuwe voorzitter van de Eureopese Commissie Jacques De-
lors op aangedrongen, dat er snel initiatieven genomen worden
om de Europese technologische kennis te versterken en daarmee
de achterstand op de VS en Japan te verkleinen. Lubbers, die
dit punt al inbracht op de laatste Europese top in Dublin, gaat
ervan uit dat het onderwerp grote aandacht krijgt op de komen
de top in Brussel. „Alleen als de handel tussen de lidstaten
wordt bevrijd van nog steeds bestaande belemmeringen, zal dat
het bedrijfsleven de noodzakelijke impulsen voor technische
ontwikkelingen verschaffen", aldus Lubbers. De premier pleitte
opnieuw voor een vereenvoudiging van de grensformaliteiten,
mogelijkheden om opleidingen over de grenzen heen met elkaar
te koppelen en de verbetering van het overleg tussen de sociale
partners, indien de technologie wordt ingevoerd.
Heeft de voeding méér met het krijgen van kanker en hart
en vaatziekten te maken dan bijvoorbeeld rokenVerande
ren de risico's met het ouder worden? Welke verbanden
zijn er te ontdekkenWat heeft het eten van vis te maken
met de verlaging van het cholesterol in het bloed? De ant
woorden op die vragen vindt niet alleen de jonge prof.dr.it.
D. Kromhout (35) uit Leiden van het grootste belang, maar
eigenlijk zit de gehele medische wereld, en met haar de
mensheid, daarop te wachten.
In Zutphen „loopt" al 25 jaar een uniek bevolkingsonder
zoek dat na een jaartje stilstand deze week wordt hervat.
Het onderzoek maakt deel uit van een zogenaamde zeven
landenstudie, die in 1958 is begonnen. In Zutphen is sinds
1960 veel informatiemateriaal verzameld over de rook-,
drink- en voedingsgewoonten van 870 mannen. Vier pro
cent van hen bleek nooit te hebben gerookt.
Vastgesteld is, dat een omgekeerd verband bestaat tussen
longkanker en de consumptie van provitamine A, voedings
vezel, vitamine C en zetmeel. Opmerkelijk is, wat de strijd
tegen hart- en vaatziekten betreft, dat het eten van vis een
belangrijk wapen blijkt te zijn. In Zutphen werd duidelijk,
zoals gisteren gemeld, dat mannen die meer vis aten, een
lager risico hadden voor het ontstaan van een hartinfarct.
Wij spraken met professor Kromhout in het Warnsveldse
ziekenhuis het Nieuwe Spittaal. Sinds 1 september vorig
jaar heeft hij in Leiden de leeropdracht over voeding en
voedingsepidemiologie aan het Instituut voor Sociale Ge
neeskunde.
ZUTPHEN Dierlijk
vet kan zuren bezitten
die gunstig zijn voor de
bestrijding van choleste
rol in het bloed. Choles
terol is mede verant
woordelijk voor het ont
staan van hartinfarcten.
,,Ja", zegt prof. Krom
hout uit Leiden, „het
plaatje ligt dus toch veel
genuanceerder en veel
ingewikkelder dan veel
al is gedacht. Kokosvet,
toch wel plantaardig, be
zit veel verzadigde vet
zuren en dus kun je niet
altijd blijven volhouden
dat je alleen plantaardig
vet moet eten. Vis, dui
delijk een dier, heeft bij
voorbeeld veel onverza
digde vetzuren in het
vlees, zodat je voorzichtig
mag zeggen, dat het eten
van vis de kans op een
hartinfarct verlaagt. Het
ligt er maar aan, wat je
eet".
Professor Kromhout kan dit
allemaal beweren, sinds hij
het in 1960 door prof.dr. F.
van Buchem in Zutphen be
gonnen bevolkingsonderzoek
heeft voortgezet. Van Bu
chem begon van 1960 tot 1975
duizend mannen van middel
bare leeftijd te onderzoeken.
Eerst werd nagegaan welke
factoren van belang zijn voor
het ontstaan van hart- en
vaatziekten. Later zijn ook
verbanden tussen leefge
woonten, zoals roken en voe
ding, en het ontstaan van
kanker onderzocht
„Dit is inderdaad een uniek
onderzoek",, vindt professor
Kromhout. „Behalve in Zut
phen worden soortgelijke on
derzoeken uitgevoerd in Fin
land, Italië, Joegoslavië,
Griekenland, Japan en Ame
rika. Er zijn in het geheel
13.000 mannen bij betrokken.
Het onderzoek heet de ze-
ven-landenstudie, waarvan
professor Ancel Keys in Min
neapolis (Minnesota, USA) de
leiding heeft". Volgens pro
fessor Kromhout zijn tussen
1960 en 1978 de Zutphense
mannen vijftien keer onder
zocht. Deze week begint het
zestiende onderzoek. Wat
gaat er np gebeuren?
Gewoonten
Professor Kromhout: „Dit
onderzoek bestaat uit een
medisch en een voedingson
derzoek. In de eerste plaats
zullen 550 mannen, die al
sinds 1960 aan het onderzoek
meedoen, opnieuw worden
onderzocht. Daarnaast wordt
een groep van vijfhonderd
mannen van dezelfde leeftijd
(65 tot 84 jaar) voor het eerst
uitgenodigd. Zo is het moge
lijk na te gaan of door het
meedoen aan het onderzoek
bijvoorbeeld de rook- en voe
dingsgewoonten veranderen.
Het medisch onderzoek be
staat uit een lichamelijk on
derzoek, waaronder de me-
Ook uit het onderzoek in Zutphen werd duidelijk dat mensen
die meer vis eten een lager risico hebben voor het krijgen van
een hartinfarct. „Eet maar een visje", zegt prof. Kromhout uit
Leiden.
ting van de bloeddruk; het
opnemen van een elektrocar
diogram en het afnemen van
bloed. Vijf medici verrichten
dat onderzoek onder leiding
van professor Arntzenius,
emeritus hoogleraar cardiolo
gie. Ook doet de Zutphense
internist E.B. Bosschieter, die
altijd bij dit grootse project
betrokken is geweest, weer
Tenslotte volgt thuis nog een
voedingsonderzoek, waarbij
een vragenlijst wordt inge
vuld. Nagegaan wordt, hoe
bekende risicofactoren, zoals
bloeddruk en cholesterolge
halte, evenals voedings-,
drink- en rookgewoonten
met het ouder worden veran
deren. Verder wordt onder
zocht of deze factoren ook op
oudere leeftijd invloed op
hart- en vaatziekten en kan
ker hebben. In Finland is het
vorig jaar zo'n onderzoek uit
gevoerd en in Italië gebeurt
dat de komende zomer", ver
telt professor Kromhout.
Verandering
„Er zijn aanwijzingen dat, als
je op je zeventigste nog rookt,
er minder risico's voor het
krijgen van deze ziekten be
staan, dan wanneer je op je
veertigste rookt. Dat is hele
maal niet zo vanzelfsprekend
als het lijkt. Er is ook nog
heel weinig over bekend. V/ij
willen weten of, en zo ja hoe,
risicofactoren veranderen als
mensen ouder worden. Ook
wordt nog nagegaan of men
sen die in het veertigste le
vensjaar een hoge bloeddruk
hadden, die ook nog (hoger
of lager) hebben op hun ze
ventigste. Het unieke van dit
onderzoek is, dat het zich
over tientallen jaren uit
strekt".
Uit de tot nu toe gepubliceer
de resultaten van de zeven
landenstudie is gebleken, dat
in de landen waar de mensen
een verzadigd (dierlijk) vet
rijke voeding gebruiken, het
cholesterolgehalte in het
bloed hoog is, evenals de
sterfte aan het hartinfarct.
„Tevens bleken in alle lan
den het cholesterolgehalte, de
bloeddruk en het roken van
sigaretten belangrijke voor
spellers te zijn voor het ont
staan van een hartinfarct.
Ook werd in Zutphen duide
lijk dat de mannen die meer
vis aten een lager risico voor
het ontstaan van een hartin
farct hadden. Het eten van
veel voedingsvezels uit
brood, aardappelen, groenten
en fruit ging gepaard met
een lage sterfte aan kanker.
Liever een visje
Internationaal wordt onder
zocht hoe hoge bloeddruk
kan ontstaan, althans er
wordt nagegaan welke facto
ren daarbij van belang zijn.
Voor dit onderzoek worden
honderd mannen en honderd
vrouwen van 20 tot 59 jaar
uit Zutphen uitgenodigd.
Veertig landen doen aan het
gehele onderzoek mee", laat
professor Kromhout weten.
Over één punt maakt hij zich
zorgen, en dat is de volgens
hem spectaculaire verhoging,
van het alcoholgebruik. „Het
matige gebruik van alcohol
kan voor mensen met een te
hoge cholesterolgehalte wel
goed zijn, maar het overmati
ge gebruik is zonder meer
schadelijk. Eet maar een vis
je...".
BOB BIRZA
ld
UH
aai
TIENDUIZENDEN WERKNEMERS
ZULLEN DIRECT
IN BIJSTAND BELANDEN
1yg'
DEN HAAG Wanneer eind
april, begin mei het nieuwe
studiefinancieringsstelsel van
minister Deetman in de Twee
de Kamer wordt behandeld zal
de Landelijke Studenten Vak
bond (LSVB) „geen middel on
beproefd laten om de publieke
opinie te mobiliseren". Hierbij
wordt onder meer gedacht aan
het bezetten van universitaire
gebouwen. Het plan is voorts
de studenten op te roepen zich
massaal voor bijstand te mel
den. Dit zei een woordvoerder
van de LSVB gisteren, na af
loop van een onderhoud met
Deetman over de studiefinan
ciering.
De studentenvakbond geeft de
voorkeur aan het oude finan
cieringsstelsel boven het nieu
we, dat „maatschappelijk on
aanvaardbaar" wordt geacht.
In een eigen nota noemt de
studentenbond Deetmans plan
funest voor de toegankelijk
heid van het (hoger) onder
wijs. Dit geldt vooral voor stu
denten uit de lage inkomens
groepen en voor zogeheten
tweedekansers, onder wie veel
vrouwen en mensen met bui
tenlandse ouders.
Het zit de studenten ook dwars
dat mensen van 27 jaar en ou
der van het nieuwe stelsel zijn
uitgesloten. „Hiermee wordt
het tweedekans-onderwijs om
zeep geholpen", aldus de
LSVB. Blijkens aan het CBS
ontleende cijfers zal het aantal
studenten in het wetenschap
pelijk onderwijs van 167.000 in
1984 tot 90.000 in 1987 dalen.
Een deel van die daling is vol
gens de vakbond te verklaren
uit het wegvallen van de
27-plussers in het wetenschap
pelijk onderwijs. De studenten
concluderen dat het plan van
de minister niet anders dan
een „enorme bezuinigingsope
ratie" is waarmee zeker 15.000
arbeidsplaatsen in het weten
schappelijk onderwijs op de
tocht komen te staan.
Het plan van Deetman heeft,
aldus de bond, verder een for
se denivellering van inkomens
tot gevolg. De minister wil zo
als bekend iedere student een
basisbeurs geven, onafhanke
lijk van het ouderlijk inko
men, van 8275 gulden. Het res
terende deel moet door de ou-
Organisaties
staken boycot
tegen Duracell
UTRECHT Konsumenten
Kontakt, Natuur en Milieu en
Milieudefensie zullen het pu
bliek niet langer oproepen tot
een kopersstaking tegen de
batterijenfabrikant Duracell.
Kort na het begin van de boy
cotactie heeft de fabrikant aan
de organisaties laten weten dat
ze binnen vier jaar zal stoppen
met de verkoop van de voor
het milieu schadelijke „kwikk
noopjes". Dat zijn kleine kwi-
koxyde batterijtjes voor ge
hoorapparaten. Het bedrijf
heeft de drie organisaties ver
der laten weten, dat het de
consumenten voortaan zal
aanmoedigen lege kwikbatte
rijen in te leveren voor herge
bruik van zware metalen. De
oproep tot een kopersstaking
tegen Union Carbide, ook een
batterijfabrikant, blijft wel ge
handhaafd.
CDA-voorzitter
Bukman leider
Europese christen
democraten
BRUSSEL CDA-voorzitter
Piet Bukman is gisteren in
Brussel verkozen tot president
van de Europese christen-de
mocraten (EVP). In zijn eerste
speech als EVP-voorzitter stel
de Bukman dat er in de EG
een betere besluitvorming
moet komen. Hij ziet als een
van de prioriteiten dat beslui
ten in de EG met meerderheid
tot stand moeten kunnen ko
men en niet moeten blijven
hangen op het dwarsliggen
van één van de lidstaten.
ders bij worden gedragen. Zijn
zij daartoe niet in staat dan
kan rentedragend worden ge
leend.
De beursstudent, die'bij moet
lenen, zal na zes jaar studie
zo'n 19.500 gulden hebben ge
leend, zo heeft de LSVB bere
kend. Wordt deze schuld in
vijftien jaar tegen een rente
percentage van 9 procent afge
lost, dan moet in totaal 48.658
gulden worden afgelost (270
gulden per maand). De ouders
van niet-beursstudenten (de
ouders verdienen teveel om in
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
BONN Nederland en Duits
land willen gaan samenwer
ken op het gebied van de be
roepsopleidingen. Daarbij zal
vooral bekeken worden hoe
nieuwe technologieën in de
beroepsopleidingen kunnen
worden opgenomen. Boeven-
dien zal de uitwisseling van
docenten en leerlingen wor
den uitgebreid. Dat is het re
sultaat van het overleg dat de
Nederlandse staatssecretaris
van onderwijs Ginjaar-Maas
gisteren in Bonn voerde met
Schoolgeld deeltijd
onderwijs omhoog
DEN HAAG Minister Deet
man van Onderwijs wil de cur
susgelden voor het deeltijdon
derwijs per 1 augustus fors ver
hogen. Zo zal het schoolgeld
voor de opleiding aan de moe
dermavo met veertig gulden
omhoog gaan naar tweehonderd
gulden per jaar. Wordt een
havo- of vwo-opleiding in deel
tijd gevolgd dan moet rekening
worden gehouden met een ver
hoging van 270 gulden naar 390
gulden per jaar. Het gaat hierbij
om maximale bedragen bij het
volgen van twaalf lessen per
week (drie avonden per week).
aanmerking te komen voor
een beurs) daarentegen, hou
den van de nieuwe financie
ring 3.324 gulden over. In zes
jaar loopt dit bedrag op tot mi
nimaal 16.387 gulden. Volgens
de LSVB komt dit er op neer
dat als de ouders het geld
uitzetten tegen zes procent
zij in vijftien jaar ruim 47.000
gulden sparen. „De huidige
beursstudent betaalt dus de
ouderlijke onafhankelijkheid
van de studerenden uit de
hoge inkomensgroepen in de
toekomst", zo concludeert de
studentenvakbond.
haar Duitse collega, staatsse
cretaris Pfeifer. In de Duitse
beroepsopleidingen, die vrij
wel geheel door het bedrijfsle
ven betaald worden, staat de
praktijkervaring centraal. In
Nederland daarentegen blijft
ook tijdens de beroepsoplei
ding „de school" een belangrij
ke rol spelen. In Nederland
wordt nu getracht een grotere
plaats in te ruimen voor de
praktijkervaring, terwijl in
Duitsland erkend wordt dat
vooral bij de nieuwe technolo
gieën een sterke theoretische
opleiding noodzakelijk is.
DEN HAAG Vakbewe
ging en vertegenwoordi
gers van gemeenten en so
ciale diensten hebben gis
teren ongezouten kritiek
geuit op de WW V-plan
nen van het kabinet. Op
een gisteren in Den Haag
gehouden hoorzitting hiel
den de critici de vaste ka
mercommissie Sociale Za
ken en Werkgelegenheid
voor, dat de verzwaarde
eisen om voor een uitke
ring krachtens de Wet
Werkloosheidsvoorziening
in aanmerking te komen,
er toe zal leiden dat vele
tienduizenden werklozen
direct na het onvrijwillig
beëindigen van hun
dienstverband in de bij
stand zullen komen.
Het is allemaal begonnen met
de derde Europese richtlijn die
de lidstaten voorschreef de on
gelijke behandeling van man
nen en vrouwen in de sociale
zekerheid ongedaan te maken.
Dat moest voor het einde van
1984 zijn gebeurd. Op een
WWV-uitkéring hebben vrou
wen die geen kostwinner zijn
vooralsnog geen recht. De
WWV is een twee jaar duren
de uitkering (70 procent) die
volgt na een half jaar WW (70
procent), alvorens men in de
bijstand belandt. Om de veran
deringen aan te brengen in de
WWV heeft het kabinet zes
jaar de tijd gehad.
In het najaar van 1984 diende
staatssecretaris De Graaf van
Sociale Zaken en Werkgele
genheid een wetsontwerp in
dat er op neerkwam dat ook
gehuwde mannen die geen
kostwinner zijn, het recht op
WWV werd ontzegd. Dat
wetsontwerp werd door de
Kamer verworpen. Hierdoor
onstond de situatie dat het ka
binet niet tijdig aan de richt
lijn kon voldoen. Reden voor
de FNV om naar de rechter te
stappen. Deze bepaalde, begin
dit jaar, dat er voor 1 maart
een WWV nieuwe stijl zou
moeten zijn, met terugwerken
de kracht tot 1 januari 1985.
Wederom bleek het kabinel
niet bij machte de wet tijdig te
regelen. Weliswaar kwam
staatssecretaris De Graaf met
een nieuw wetsonwerp, maar
een meerderheid in de Kamer
eiste dat de procedure van
hoorzitting en SER-advisering
in acht zou worden genomen.
Referte-eis
De Graaf wil de gelijke behan
deling financieren door de
duur van de WWV-uitkering
voor werklozen, jonger dan 35
jaar, met een half jaar te be
perken. Daarnaast wil De
Graaf de „referte-eis", dat is
het aantal weken dat men
aaneen moet hebben gewerkt
om voor WWV in aanmerking
te komen, verlengen met een
half jaar tot 2,5 jaar.
De FNV besloot maandag de
Staat wederom in kort geding
voor de rechter te dagen. Hel
geding dient dinsdag 12 maart
voor de Haagse rechtbank.
FNV wil dat het kabinet,
straffe van een dwangsom L
tien miljoen gulden per
met terugwerkende krai
gehuwde vrouwen recht g<
op WWV. k
Tijdens de hoorzitting w^k
gisteren door de vakbeweg
naar voren gebracht dat
deze tijd van massa-werkltw
heid veel mensen niet aan
eis van 130 weken zullen k,
nen voldoen. Vooral bouwv,
kers, muzikanten, artiest*®
werknemers in de horeca1"
de agrarische bedrijftak, ltti
zendkrachten en mensen 'U.
op contractbasis werken, &V
len hiervan de dupe wordeer
Het schrijnende relaas van
derlid Harm Wolters van'.i.-
Voedingsbond FNV, illustrtf
dit. Wolters (47) is jarenlP
op contractbasis werkzaam
weest in de agrarische secieig
Momenteel zit hij, na de Wfcrij'
acht maanden in jjg
w V. Hij heeft dus nog,—.,
maanden te gaan alvorens'
in de bijstand terecht ko!^
Nu doet het geval zich vffisl
dat hij een half jaar werk ljn
krijgen. Neemt hij dat wi^ 2
aan en wordt hij na zes ma;
den werkloos, dan belandt
direct in de bijstand. Weijp
hij de baan dan heeft hij vo
lopig nog recht op WWV. W
ters kiest vooralsnog voor i
laatste. „Dan hoef ik in i
mijn eigen huis nog niet ojj
eten".
Zwakker
Niet alleen de vakbewegi
heeft moeite met het w(i-ja
voorstel door de CN\
Molendijk het uitspelen van
ene zwakke groep tegen
andere zwakker groep
noemd ook de uitvoering:
ganen van de WWV en de
stand zijn mordicus tegen.
Vereniging van Nederlan
Gemeenten wees gisteren
der meer op de fraudegev
ligheid van het wetsvoors
„De sociale diensten zullen,
gebrek aan een sluitende
gistratie, grote moeite, hebl
om het reële arbeidsverlei
vast te stellen", aldus
VNG-woordvoerder. Bov
dien vrezen de gemeenten i
extra kosten opgezadeld
worden.
De vakcentrales CNV en F1
hebben voorgesteld om de
lijke behandeling in de W\
voorlopig te financieren v;
uit het Algemeen WerklojHg
heidsfonds. Door het uitstelEs®
van de stelselherziening socfilf
le zekerheid heeft het foi» j
namelijk een overschot
ruim 1 miljard gulden. Bove^
dien betwijfelen de vakcentl
les of gelijke behandeling
derdaad de 445 miljoen guldj
kost die De Graaf suggere^
Volgens vice-voorzitter Hj^
man Bode van de FNV zijnM&
kosten hooguit 130 miljoen.
staatssecretaris is in zijn bep^
kening uitgegaan van 26.(jv- r*
aanvragen van gehuwde vnj&V
wen, volgens Divosa (directe;
ren van sociale diensten) is
aantal aanmeldingen aanzidj^
lijk lager. Bovendien wai£?£
veel vrouwen als parttirrji^
werkzaam eer zij ontslagr"**
werden.
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
(ADVERTENTIE)
Om mee te doen met Moeders voor Moeders? Prima, als 't zover
Want als aanstaande moeder kun je andere vrouwen helpen mc g
der te worden. Gewoon, door gedurende de eerste 4 maanden v;
de zwangerschap urine af te staan. Daarin bevindt zich nameli j®
een hormoon, dat in een aantal gevallen onvruchtbaarheid k: S.
verhelpen. Nou, voor zoiets wil ik dan best dat kleine beetje moei L
doenHet enige dat verwacht wordt is dagelijks de urine opvange
die vervolgens aan huis wordt opgehaald. jj^
Was hélpen maar altijd zo eenvoudig! |ng
Er is veel urine nodig. Daarom is ook üw hulp méér dan welkoi
Voor informatie of aanmelding (lie
direkt als u 2 weken over tijd ben
kuntu bellen: 04120-62101/62295 <ie
de informatrice bij u in de buurt, ha
nummer staat in de Gouden Gi k1
onder .Zwangerschap".
