Brug van
Remagen was
gewicht in
goud waard
I
Jan Schuller rekent op
betere samenwerking
met bouwbond CNV
Nog veel haken en ogen aan 'zakelijke'ontwikkelingshulp
l „c
In 1984 in landbouw
28 dodelijke ongevallen
Bouwbond hamert j
op herbezetting
Indianen kunnen land en miljoenen dollars opeisen
BINNENLAND/BUITENLAND
Soutant
DINSDAG 5 MAART 1985 PAGINA
NOTA SCHOO OOGST KRITIEK CDA
DEN HAAG Een meerderheid van de
Tweede Kamer is uitermate kritisch
over de wijze waarop minister Schoo
(ontwikkelingssamenwerking) het Ne
derlandse bedrijfsleven wil betrekken
bij de hulp aan de derde wereld. Behal
ve de linkse oppositie leverde ook CDA-
-woordvoerder Van Dijk gisteren scher
pe kritiek op de nota waarin de minister
haar beleid uiteenzet. Alleen de VVD
was vol lof over de nota. Woordvoerder
Weisglas: „Het taboe van de betrokken
heid van het bedrijfsleven bij de ontwik
kelingshulp is eindelijk doorbroken".
Ook het CDA is voorstander van een intensie
vere deelname van het bedrijfsleven aan de
ontwikkelingshulp. De christen-democraten
menen echter dat in de nota te gemakkelijk
wordt heengelopen over de spanning die op
treedt wanneer zowel de werkgelegenheid in
de derde wereld als die in eigen land moet pro
fiteren van de hulp. ..Dat zijn fundamenteel
zeer verschillende problemen die een geheel ei
gen aanpak vereisen", aldus Van Dijk.
Het CDA mist verder in de nota duidelijke re
gels en procedures om te voorkomen dat de
grenzen tussen ontwikkelingshulp en exportbe
vordering gaan vervagen en de baten van de
hulp voornamelijk bij het bedrijfsleven terecht
komen. Verder biedt volgens Van Dijk de lijst
in de nota met criteria waaraan projecten moe
ten voldoen onvoldoende houvast voor een goe
de beoordeling.
De PvdA vindt het stimuleren door de over
heid van de export naar de derde wereld alleen
een goede zaak als dit wordt betaald uit de be
groting van Economische Zaken. Volgens
woordvoerster Hefkens kan een ontwikkelings
beleid dat het eigen exportbelang centraal stelt
de uitvoer met hooguit 400 miljoen gulden (0,3
procent) verhogen, terwijl daardoor de kwali
teit van de hulpverlening in omvang met een
kwart getroffen wordt.
Minister Schoo legde er in haar beantwoording
de nadruk op dat in het ontwikkelingsbeleid de
hulp aan de derde wereld voorop staat en dat
een grotere betrokkenheid van het bedrijfsle
ven een „afgeleide" doelstelling is.
Minister Schoo
Dollar veert op
AMSTERDAM De dollar
rukt weer op. Vanmorgen lie
ten de centrale banken zich
niet zien en gelijk schoot de
dollar weer omhoog naar
f 3,87. Dit was bijna vijf cent
hoger dan het slot van giste
ren. De Amsterdamse wissel
markt volgde hiermee de
koersbeweging die in New
York en Tokio was begonnen.
In Amerika en Japan pikte de
dollar de opmars weer op na
dat het maandag op de Euro
pese valutamarkt vrij rustig
was gebleven. De hernieuwde
opmars van de dollar werd
ook in verband gebracht met
een recente stijging van de
rente op dollartegoeden.
m
rle
PvdA steunt geschorste
secretaresse in Groningen
GRONINGEN De geschorste Groningse secretaresse Pe- v
tra is „dolgelukkig" met het aanbod van de PvdA om de'_fo;
kosten te betalen van de gerechtelijke procedure, die zij te-*
gen haar werkgever voert om haar schorsing ongedaan teg ac
maken. De secretaresse heeft dan ook besloten in hoger beJ _s(
roep te gaan tegen het vonnis van de Groningse rechtbank.
Die stelde het oedrijf in het gelijk in een kort geding daQ
Petra had aangespannen. Petra is door haar werkgever£rej
Seatrade Groningen BV, op non-actief gesteld, omdat zij^_
een verhouding heeft met een 20 jaar oudere werknemer^et
van hetzelfde bedrijf. De rechtbank oordeelde dat de Q
schorsing gerechtvaardigd was, aangezien de relatie versto-, ^e|
rend voor de werksfeer kan zijn. De Rooie Vrouwen in de, sy.
PvdA besloten zaterdag de proceskosten voor Petra te be-L^
talen. Directeur Van Overklift van Seatrade Groningen r
BV heeft een aanvraag voor een ontslagvergunning inge-' VQ
diend. r
De Amerikanen profiteerden bliksemsnel van het buitenkansje. In Ijltempo werden duizenden man
schappen en grote hoeveelheden materieel naar de andere oever gebracht.
(Van onze correspondent
Gerard Kessels)
REMAGEN Als luite
nant Karl Timmermann
van het oprukkende Ame
rikaanse leger op 7 maart
1945 zonder noemens
waardige tegenstand het
slaperige Rijnstadje Rema
gen nadert, is hij met
stomheid geslagen. Vanuit
de heuvels heeft hij een
schitterend zicht op een
van de mooiste gedeeltes
van de Rijn. Maar het is
niet het fraaie landschap
dat Timmermann een
ogenblik als aan de grond
genageld doet staan. Daar
beneden hem ligt als een
onschatbaar cadeau, als
een zeldzame speling van
het krijgslot, een volledig
gave spoorbrug over de
Rijn.
Wat bij Arnhem en Nijmegen
ten koste van duizenden le
vens mislukte, dat lukt de ge
allieerden bij Remagen wel.
De doorbraak over de grote ri
vieren, de doorstoot naar het
hart van het Derde Rijk.
De Amerikaanse opperbevel
hebber Eisenhower kan het
goede nieuws nauwelijks gelo
ven. „Die brug is zijn gewicht
in goud waard", zo juicht hij.
Zijn tegenspeler Adolf Hitler
in Berlijn is des duivels. Hij
eist dat er koppen rollen. Vijf
officieren die verantwoorde
lijk zijn voor de bewaking van
de brug worden voor een
krijgsraad te velde gebracht,
veroordeeld en onmiddellijk
geëxecuteerd. Maar de feiten
zijn dan al niet meer terug te
draaien. De geallieerden heb
ben een bruggehoofd over de
Rijn en al spoedig volgen er
meer.
Verloren zaak
De verovering van de brug
heeft de oorlog zeker bekort.
Met één week, schat een Ame
rikaanse commandant na de
oorlog. „Ik ben er zeker van
dat het langer geduurd zou
hebben", zegt burgemeester
Hans Peter Ktlrten van Rema
gen, die zich als weinig ande
ren met „de brug" heeft bezig
gehouden. „De verovering van
de intacte brug betekende een
ongelooflijke psychologische
klap voor de Duitsers. De wil
tot verder verzet was gebro
ken. Duizenden hebben toen
hun uniform uitgetrokken,
zijn weggelopen en ondergedo
ken. Ze hadden geen zin meer
om te sneuvelen voor een ver
loren zaak".
Veel tijd heeft burgemeester
Ktlrten er in gestoken om de
herinnering aan- de befaamde
brug, waarvan alleen een paar
stenen pijlers zijn overgeble
ven, levend te houdén. Bij de
voornaamste bezienswaardig
heid van het 15.000 inwoners
tellende stadje heeft hij een
klein museum ingericht. De
daadkrachtige burgemeester is
op een handige manier uit de
kosten gekomen. Over de hele
wereld verkoopt hij stukjes
steen van de brug voor veertig
mark. Met een door hem on
dertekend certificaat dat de
echtheid bevestigt. Vooral
Amerikaanse oorlogsvetera
nen zijn er tuk op een stukje
van de brug op de schoor
steenmantel te hebben.
Kneusjes
Een samenloop van omstan
digheden zorgt er die 7e maart
1945 voor, dat de brug onge
schonden in de handen van de
geallieerden valt. De Duitse
kapitein Karl Friesenhahn
met zijn genie-gevechtsbatal
jon van 120 man is verant
woordelijk voor het tijdig op
blazen van de brug. De com
pagnie die de brug moet bewa
ken is slechts 36 man sterk.
Het zijn kneusjes: zieke en
herstellende militairen uit het
hospitaal van het nabijgelegen
Linz.
Maar ook als Timmermanns
troepen al in het stadje Rema
gen zijn krijgt Friesenhahn,
die op de andere oever zit,
geen opdracht de brug de
lucht in te jagen. Ziin supe
rieuren aarzelen. Zij herinne
ren zich maar al te goed het
uitdrukkelijke bevel van Hit-
Ier, dat de Rijnbruggen pas op
het laatste moment, als de vij
and op enkele kilometers is,
vernietigd mogen worden. Om
precies tien voor half vier
s middags krijgt de popelende
Friesenhahn uiteindelijk bevel
de brug op te blazen. Opge
lucht grijpt de kapitein de
sleutel waarmee hij de sprin
gladingen kan laten ontplof
fen. Maar er gebeurt niets. De
kapitein beseft dat het elektri
sche circuit beschadigd moet
zijn, hoewel hij het enkele mi
nuten eerder nog gecontro
leerd heeft. Een vrijwilliger,
de onderofficier Faust, is be
reid zijn leven te riskeren om
de reserve-lading tot ontplof
fing te brengen. Een reserve-
-lading die niet alleen vrij
klein is, maar ook nog uit
slechte kwaliteit industrie-
-springstof bestaat.
Faust kruipt 75 meter langs de
spoorbaan naar de reserve-la
ding. Hij bereikt het slagsnoer,
brengt het tot ontbranding en
hij is nog op de weg terug als
de lading met een geweldige
klap ontploft Balken en stuk-
ken ijzer vliegen door de lucht
en de hele brug lijkt zich los te
rukken van zijn funderingen.
Maar als de rook optrekt ziet
Friesenhahn tot zijn ontzetting
dat de brug nog steeds intact
Peuleschil
Ook .Timmermann ziet het
met gemengde gevoelens. Aan
de bestorming van de brug is
nu geen ontkomen meer. De
Amerikaan van Duitse af
komst maakt het gebaar „volg
mij" en rent de brug op. Van
stalen balk tot balk wippend
komen de Amerikanen voor
uit. Het spaarzame vijandelijke
mitrailleurvuur kan al snel
onschadelijk worden gemaakt.
De verovering van de brug
blijkt een peuleschil.
Alex Drabik heet de eerste
Amerikaan die in de Tweede
Wereldoorlog vaste voet zet op
de oostelijke Rijnoever. Tegen
vier uur nebben de Amerika
nen 120 man op de andere
oever.
In hoog tempo transporteren
de Amerikanen manschappen
en materieel naar de andere
kant. Generaal Bradley stelt
zijn chef, generaal Eisenho
wer, op de hoogte van de vero
vering van de brug. „Toen hij
mij vertelde dat wij een brug
over de Rijn in handen had
den gekregen, kon ik mijn
oren niet geloven", schrijft Ei
senhower in zijn memoires.
„Wij hadden het er samen
vaak over gehad en er op ge
hoopt, maar wij hadden er
nooit op gerekend dat het zou
lukken
Luchtaanvallen
Binnen 24 uur is het Ameri
kaanse bruggehoofd uitgebreid
tot 8.000 man. Een week later
staan 25.000 man aan de over
kant. Met een wanhopig offen
sief proberen de Duitsers het
bruggehoofd te vernietigen.
Maar rond Remagen hebben
de Amerikanen een gordel
van luchtafweer gelegd, die
het gebied tot het zwaarst ver
dedigde van de hele Tweede
Wereldoorlog maakt.
Maar de mislukte opblaaspo-
ging en de enorme hoeveelhe
den materieel die de brug
overgaan, eisen toch hun tol.
Op 17 maart, tien dagen na de
verovering, klinkt er plotse
ling een hevig gekraak. De
brug begint te trillen, kantelt
en stort in de Rijn. Van de 200
genie-soldaten die op de brug
aan het werk zijn, komen er
28 om het leven. De brug van
Remagen heeft zijn diensten
dan echter al bewezen. De ge
allieerden hebben vaste voet
gezet op de rechterrijnoever.
Zo lag de brug
erbij toen de
Amerikanen
op 7 maart
1945 het
stadje
Remagen
naderden. Een
poging van de
Duitsers de
brug op het
laatste
moment de
lucht in te
jagen mislukte.
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
DEN HAAG In 1984 zijn 28 dodelijke ongevallen in de land
bouw gemeld bij de Arbeidsinspectie van het ministerie van so
ciale zaken. Dat aantal is ongeveer even hoog als in voorgaande
jaren. Bij de ongevallen in 1984 kwamen 22 volwassenen en zes
kinderen (jonger dan 16 jaar) om het leven. Van de ongevallen
waarbij volwassenen het slachtoffer waren, gebeurden er drie
met een kantelende of achteroverslaande trekker die nog niet
van een kantelbeveiliging was voorzien. Deze beveiliging is wet
telijk verplicht.
NIEUWE VOORZITTER BOUW- EN HOUTBOND FNV:
,a
ie
'AS
brij
left
(Van onze
parlementaire redactie)
AMERSFOORT Met
een overweldigende
meerderheid is gisteren
secretaris Jan Schuller
(45) van de Bouw- en
Houtbond FNV gekozen
tot opvolger van de huidi
ge bondsvoorzitter Bram
Buys. Buys, die eind dit
jaar de pensioengerechtig
de leeftijd bereikt, zal of
ficieel in mei de voorzit
tershamer aan Schuller
overdragen.
Met Bram Buys neemt een van
de „laatste der Mohikanen" af
scheid van. de FNV. Buys
kwam na de oorlog in dienst
van de toenmalige bouwbond
NVV, de latere Bouw- en
Houtbond FNV. De laatste 21
jaar was hij bondsvoorzitter.
„Ik zal hem snel doen verge
ten", zei Schuller gisteren met
een lach tijdens zijn eerste ont
moeting met de pers.
De voorzitterverkiezing de
twee overige kandidaten be
haalde overigens slechts twee
procent van de stemmen
viel samen met de bondsraads
vergadering over de te volgen
strategie bij de komende cao-
onderhandelingen voor de
bouw. Dat overleg zal op 21
maart van start gaan.
De bedrijfstak bouw heeft de
laatste jaren te kampen met
een enorme inzinking die ge
paard is gegaan met een mas
sale uitstoot van bouwvakkers.
Meer dan 100.000 mensen heb
ben de bouw en aanverwante
sectoren in verband met ge
brek aan werk moeten verla
ten. Arbeidstijdverkorting
heeft dat ook voor de Bouw
en Houtbond FNV (145.000 le
den) de hoogste prioriteit.
Buys voegde daar wel onmid
dellijk aan^toe dat de 36-urige
werkweek geen wondermiddel
is om de werkloosheid te lijf te
gaan. „Er zal ook sprake moe
ten zijn van economische groei
en een toename van investe
ringen en extra impulsen van
de overheid in de bouw". De
jentrale eis van de bouwbond,
een 36-urige werkweek in
1987, zal, zo vulde Schuller
aan, collectief moeten worden
ingevoerd, bijvoorbeeld in de
vorm van een vrije vrijdag per
veertien dagen.
Gespreid
In de huidige cao is de eerste
vijf procent arbeidstijdverkor
ting in roostervrije dagen om
gezet. Voor voortzetting van
het huidige systeem met uit
sluitend gespreide roostervrije
dagen voelt de FN V-bond
niets. Desgevraagd zei Schul
ler begrip te hebben voor de
problemen die werkgevers
hebben met het collectief stil
leggen van bouwprojecten.
„Wij zijn bereid te praten over
wisselende vrije dagen, zodat
de bedrijfstijd gehandhaafd
kan blijven".
jhoi
thr<
kyr
moeten worden". Volgens de
voorzitter-in-spé is er in de
bouw nog volop te doen in de
sfeer van renovatie, stadsver
nieuwing en wegenbouw.
Hij gaf desgevraagd toe dat er
in de bouw niet alleen sprake
is van een tijdelijke terugval,
maar ook van een structurele
overcapaciteit. Volgens Schul
ler moet er rekening mee wor
den gehouden dat zo'n 60.000
bouwvakkers nooit meer aan
de bak zullen komen. „Voor
deze mensen zullen op een so
ciaal verantwoorde wijze an
dere oplossingen moeten wor
den gevonden".
Schuller zei in zijn komende
voorzittersperiode te zullen
streven naar een betere sa
menwerking met de collega-
bond van het CNV. „In de af
gelopen jaren zijn onze wegen
wat uit elkaar gelopen. Maar
een nauwere samenwerking is
ook in het belang van onze le
den. We zullen in ieder geval
streven naar een goede bunde
ling van onze gezamenlijke ei
sen die we in het komende
cao-overleg zullen inbrengen",
aldus Schuller.
Een van de eisen waarvoor de
beide bouwbonden staan is de
invoering van een nieuwe
loonstructuur in de bouw. Dat
wil zeggen een voor de duur
van de (tweejarige) cao gega
randeerd inkomen. Nu wil het
nog weieens voorkomen dat
bouwvakkers, wanneer ze
worden overgeplaatst naar een
ander bouwproject, er in sala
ris op achteruit gaan. De
bouwvakkers rest in de meeste
gevallen weinig anders dan dit
maar te accepteren, omdat de
werkgever al gauw met ont-
De nieuwe
bonds- j;
voorzitter Jan j
Schuller K
,asi
slag dreigt. „Voor jou tien an-lrijz
deren", is, gezien de grote Ule
werkloosheid, nog steeds een ené
veel gehoorde kreet in de life
bouw. Naast een nieuwe loon-let
structuur willen de bouwbon-ian
den ook een nieuw systeem Uf(
van vakantiegeld. Het huidigeirie
vakantiegeld bedraagt onge-vet
veer zeven procent en is geba-»lee
seerd op een oud uurloon. Debet
bonden willen, conform de va-je
kantiegeldregeling in de restkls
van het bedrijfsleven, uitko-ihet
men op acht procent. 5 Ja'
.Zonder een direct stemadvies Van
te geven zei Schuller dat wat;ijn
hem betreft de huidige rege-jei
ringscoalitie van VVD en
CDA zo snel mogelijk tot het
verleden mag behoren. „Het is"-
duidelijk dat dit kabinet wei
gert naar de vakbeweging tepg
luisteren. In FNV-verbana zal
de komende tijd het nieuwe
program aan de politieke par-
tijen worden voorgelegd. Het
is duidelijk dat we meer kan- [li
sen hebben met partijen die
zich in ons program kunnen b
vinden. Dat zullen we dan ook
kenbaar maken aan onze le-
den". M-J
Tot slot wil de FNV-bond, Wp
evenals de Hout- en Bouw-
bond CNV, dat er een regeling
komt voor „gewetensbezwaar- l
den" in de bouw. Men wil
daarmee voorkomen dat t
bouwvakkers, die principiële
bezwaren hébben tegen de L
bouw van bijvoorbeeld silo's
voor kruisraketten, ander
werk krijgen. Mocht er geen [6C
vervangend werk voor han- f v
den zijn, dan eisen de bonden t 1
dat de bouwvakkers bij vrij- |ar'
willig ontslag, toch in aanmer- ln^
king komen voor WW. 1
AMERSFOORT De Bouw- en Houtbond FNV is be- ge
reid om de prijscompensatie te steken in invoering van fdc
een 36-urige werkweek die er uiterlijk in mei 1987 rd-
moet komen. Voorwaarde is dat er met de werkgevers
harde afspraken te maken zijn over herbezetting van
de door arbeidstijdverkorting vrijgekomen arbeids- fj\
plaatsen.
Deze uitspraak heeft de bondsraad, net parlement van de bond,
Uitbreiding^ van de bedrijfstijd gisteren in Amersfoort gedaan over de cao-onderhandelingen
die op 21 maart van start gaan. Bij de bouw-cao zijn ongeveer
250.000 werknemers betrokken. „Een herbezetting van honderd
Erocent in de bouw is niet te realiseren, maar we willen wel zo
oog mogelijk uitkomen", aldus een woordvoerder van de bond.
De bond geeft de voorkeur aan arbeidstijdverkorting in de vorm
van collectieve roostervrije dagen, omdat men daar de meeste
werkgelegenehid van verwacht. Ook moet het overwerk in de
bouw drastisch worden verminderd.
Met de Bouwbond FNV valt niet te praten over aantasting van
de jeugdlonen. De werkgevers willen voor jongeren van acht
tien tot 21 jaar een zakgeldregeling invoeren, dat dit is voor de
Bouwbond niet bespreekbaar. Een andere eis is de verlaging van L
de vut-leeftijd van 62 naar 61 jaar.
baat af met het oog op de afne
mende groei van de bedrijfs
tak. Desondanks gelooft men
dat arbeidstijdverkorting an
dere werkloze bouwvakkers
aan werk kan helpen. Schul
ler: „Als de omvang van de
bouwproduktie op peil blijft,
en daar gaan we vooralsnog
van uit, en de mensen gaan
korter werken, dan zullen er
meer mensen ingeschakeld
DOOR UITSPRAAK HOOGGERECHTSHOF:
WASHINGTON Het
Amerikaanse Hoogge
rechtshof heeft gisteren
een uitspraak gedaan,
waardoor Indiaanse stam
men volgens functionaris
sen hele stukken land én
honderden miljoenen dol
lars zouden kunnen opei
sen.
Het hof besliste dat de Onei-
da-Indianen recht hebben op
eén extra vergoeding voor het
land, dat de stam in 1795 aan
de staat New York heeft ver
kocht. Bovendien werd een
uitspraak van een hof van be
roep bevestigt, dat die verkoop
niet legaal was, omdat de fede
rale regering geen deel had
aan de landaankoop.
voor een vergoeding van on
geveer 16.000 dollar moet wor
den betaald. Volgens rege
ringsfunctionarissen kan de
uitspraak ook van toepassing
-zijn op andere, uitgestrekte
stukken grond in het oosten
van de Verenigde Staten. Vol
gens functionarissen van de
staat New York betekent deze
uitspraak, dat de Indianen te
ruggave van het „illegaal be
zette" land kunnen eisen en
tevens honderden miljoenen
aan huur navorderen. Daar
mee zouden de huizen, boerde
rijen en zaken van duizenden
inwoners in New York en an
dere staten op het spel komen
te staan.
