Egyptisch
vredesvoorstel
heeft weinig
kans van slagen
VN-rapport beschuldigt
Afghanistan van wreedheden
Mijnwerkers
beslissen
zondag
over staking
WENEN
Duitsers zitten met Leopard in hun maag
Toch prikacties
in Polen
Washington
ziet niets in
aanbod van
Ortega
BUITENLAND
CckLe (Sou-iartt
VRIJDAG 1 MAART 1985 PAGINA 5
WARSCHAU De woordvoerder van de Poolse
regering, Urban, heeft de door de vakbeweging
Solidariteit afgelaste algemene staking een mis
lukking genoemd. Daarmee erkende hij indirect
dat zich gisteren toch prikacties hebben voorge
daan. De regering-Jaruzelski liet verder weten dat
de prijsverhogingen voor brandstof en levensmid
delen de komende vier maanden geleidelijk zullen
worden doorgevoerd. De regering had de prijzen
in maart in een keer willen verhogen, maar trok
dat voornemen onder dreiging van een algemene
staking weer in. De verboden vakbond Solidari
teit besloot daarop van de voor gisteren geplande'
staking af te zien.
Britse speelgoedsoldaatjes
tegen recordbedrag geveild
LONDEN In Londen is in januari een doos
je vol kleurrijk beschilderde loden soldaatjes
uit 1940 voor een recordbedrag werd geveild.
Een groepje van vijf Britse bereden artilleris
ten, gekleed in khaki en volledig met glinste
rende uitmonstering en geweer, werd voor bij
na 8.000 pond sterling bij het huis Phillips,
Son and Neale, gekocht door een Amerikaan
se belegger.
„Dat record blijft niet lang overeind", zei gis
teren de taxateur van Phillips. „De prijs van
loden soldaatjes is in de afgelopen tien jaar om
de twee jaar verdubbeld". Die vijf 5 centime
ter hoge krijgers, gemaakt in 1940/41, zullen
nooit op het slagveld staan. Vanwege hun
zeldzaamheid zijn zij van speelgoed nu uitge
groeid tot een internationale investering.
Russische overloper
wil geld van Engeland
LONDEN De Russische overlo
per Oleg Bitov, die vorig jaar weer
terugkeerde naar Moskou, is met
behulp van Engelse advocaten be
zig de gelden, die hij met anti-Rus
sische geschriften in Engeland
heeft verdiend, op te vragen.
Bitov was een belangrijke journa
list in de Sovjet-Unie toen hij in
1983 overliep en asiel kreeg in En
geland. Hij verdiende daar in min
der dan een jaar 200.000 gulden
met geschriften, waarin hij de Sov-
jet-censuur aan de kaak stelde. Na
dat hij vorig jaar plotseling weer in
Moskou opdook, stelt hij nu alles in
het werk zijn achtergebleven En
gelse gelden te verzilveren.
Belgisch journalist
weigert bron te vermelden
en blijft in voorarrest
BRUSSEL Een journalist van het Belgische
weekblad Humo, Martin Coenen, is in hechtenis
genomen omdat hij weigert zijn bron te noemen.
De rechter besliste gisteren dat hij voorarrest
blijft.
De officiële aanklacht tegen Coenen luidt „heling
van gestolen documenten", waarmee een proces-
-verbaal van 11 januari 1982 bedoeld wordt. Coe
nen gebruikte dit proces-verbaal om in een artikel
vast te stellen dat een Antwerpse firma knoeide
met de handel in steenkool. Het bewuste artikel
verscheen in Humo van 29 maart 1984 onder de
titel „Gif in Vlaanderen. Het miljardenspel". De
justitie wilde van Coenen weten wie zijn tipgever
was, omdat het aan ambtenaren verboden is gege
vens door te spelen.
N obel prijswinnaa r
Koopmans overleden
NEW HAVEN In de Vere-
nigde Staten is afgelopen dins
dag prof. dr. Tjalling C. Koop-
mans, winnaar van de Nobel
prijs voor economie, overle
den. Koopmans. die van Ne
derlandse afkomst is, is 74 jaar
geworden. Koopmans kreeg de
Nobelprijs voor zijn bijdrage
aan de economische theorie en
mathematica. Hij deelde die in
1975 met de Rus Leonid Kan-
trovich. Beiden werkten onaf
hankelijk aan de ontwikkeling
van econometrische modellen.
Koopmans overleef in het
Yale-New Haven ziekenhuis.
JERUZALEM Het
heeft de Israëlische pre
mier Peres deze week niet
veel moeite gekost de in
stemming van zijn kabinet
te winnen voor het nieu
we voorstel van de Egyp
tische president Moeba
rak. Er was wat plichtma
tig gemok van ministers
als Shamir en Arens, die
behoren tot het Israëlische
„afwijzingsfront", maar
uiteindelijk vond niemand
het nodig zich er radikaal
tëgén te verklaren.
Naar verluidt heeft Peres zijn
collega's voorgehouden, dat Is
raël niets te verliezen heeft. In
het Egyptische voorstel is
sprake van een gezamenlijke
Jordaanse-Palestijnse onder
handelingsdelegatie. Zou zo'n
delegatie tot stand komen, dan
betekent dat een stap voor
waarts in het vredesproces.
Het is geen geheim dat binnen
het kabinet zeer verschillend
wordt gedacht over de toe
komst van de westelijke Jor-
daanoever en de Gazastrook,
de gebieden waar het in vre
desonderhandelingen uiteinde
lijk om zou gaan. De Arbei
derspartij van Peres is bereid
tot concessies aan Jordanië, in
ruil voor vrede. Haar coalitie
partner, de Likoed daarente
gen, wil geen meter bezet ge
bied opgeven en is slechts be
reid tot het verlenen van be-,
perkt zelfbestuur aan de bewo
ners van de gebieden.
In het regeerakkoord is be
paald dat er nieuwe verkiezin
gen worden uitgeschreven zo
dra deze onenigheid zou leiden
tot een stilstand in het vredes
proces. Theoretisch kan de
huidige regering dus voor
waarts tot het moment, waar
op moet worden onderhandeld
over de in 1967 bezette gebie
den. Maar in de praktijk zou
de onenigheid erover pas los
breken, hls er zou moeten wor
den geoordeeld over de sa
menstelling van het Pale
stijnse deel van de Jordaanse
delegatie.
PLO
Behalve onenigheid binnen de
Israëlische regering bestaan er
ook ernstige verschillen van
opvatting tussen Egypte en Is
raël. Beide landen staan lijn
recht tegenover elkaar over de
rol van de PLO in eventuele
vredesonderhandelingen, zoals
die door de Egyptische presi
dent Moebarak zijn voorge
steld.
Terwijl Egypte gisteren de
tweede Israëlische afgezant
Van deze week ontving, stelde
de Egyptische minister van
buitenlandse zaken, Abdel-
-Meguid, in een verklaring dat
de PLO volledig vrij is haar
eigen vertegenwoordigers aan
te wijzen in een gemeenschap
pelijke delegatie met Jordanië.
De Israëlische premier Peres
heeft eerder deze week het
Egyptische vredesvoorstel ver
welkomd, maar tegelijkertijd
nog eens duidelijk gemaakt
dat er geen onderhandelingen
met de PLO zullen plaatsvin
den.
Zowel de Jordaanse koning
Hoessein als president Moeba
rak hebben de afgelopen
maanden herhaaldelijk laten
weten, dat zij zich niet in on
derhandelingen over de west
oever en Gaza zullen storten
zonder de instemming van de
PLO. Daarom mag PLO-voor-
zitter Arafat in het voorstel
van de Egyptische president
zelf de Palestijnse leden van
de Jordaanse delegatie benoe-
Maar omdat Moebarak beseft
dat Israël in dat geval ieder
gesprek zou weigeren, heeft
hij de regering in Jeruzalem
uitgenodigd haar veto uit te
spreken over Palestijnse dele
gatieleden die ze verdenkt van
PLO-sympathie. Alsof' van
Arafat kan worden verwacht,
dat hij zijn vijandèn in de on
derhandelingsdelegatie zal
kiezen.
Het plan-Moebarak heeft sym
pathie ontmoet bij gematigde
Palestijnse leiders op de weste
lijke Jordaanoever en in de
Gazastrook. Onder hen zijn
burgemeester Elias Freij van
Bethlehem en de afgezette
burgemeester van de stad
Gaza, Rasjad Shawwa. Maar
beiden wezen erop dat geen
enkele representatieve Pales
tijn uit de bezette gebieden
deel zal willen uitmaken van
een onderhandelingsdelegatie,
zonder de instemming van de
PLO.
Arafat heeft zich nog niet uit
gesproken over het initiatief
van Moebarak, maar er mag
geen twijfel over bestaan dat
hij zwaar teleurgesteld is. De
PLO-voorzitter was juist be
gonnen aan een moeizame re
clame-campagne voor een
overeenkomst met koning
Hoessein. Niet alleen Arafat's
tegenstanders in het Syrische
kamp, maar ook een aantal
van zijn naaste medewerkers
hebben het akkoord aangeval
len. Arafat, zo zeiden ze, is
hard op weg zich door Jorda
nië en Egypte te laten verlei
den tot deelname aan „een
nieuw Camp David". En dat is
in Palestijnse kring een be
schuldiging van ketterij.
Het voorstel van de Egypti
sche president zal. er op z'n
zachtst gezegd niet toe bijdra
gen, dat Arafat's opposanten
tot andere gedachten komen.
Vooral niet "nu Israël Egypte
lof heeft toegezwaaid, dat het
zich zo keurig aan Camp Da
vid houdt.
Moebarak naar
Washington
Volgende week reist Moeba
rak naar de Jordaanse hoofd
stad Amman voor een gesprek
met Hoessein. Maar van de ko
ning kan bijna niet worden
verwacht, dat hij plotseling
Arafat laat vallen om samen
met Egypte en Israël de toe
komst van de westoever en de
Gazastrook te bekokstoven.
Maar zonder de steun van de
PLO en Jordanië is het voor-
stel-Moebarak ten dode opge
schreven.
De vraag rijst, waarom de
Egyptische president zijn plan
heeft gelanceerd, zonder de
minste hoop op succes. Een in
Israël veel gehoorde theorie is,
dat hij een goede beurt wil
maken in Washington. Moeba
rak vertrekt volgende week
naar de Verenigde Staten en
hij wil proberen van president
Reagan 2 miljard dollar aan
extra financiële hulp los te
krijgen. Hij vreest, zo wil de
theorie, dat de VS aan de
hulptoezegging de voorwaarde
zal verbinden van vooruitgang
in het vredesproces. En met
het zojuist gelanceerde voor
stel zou de slimme Moebarak
de Amerikanen een slag voor
willen zijn. De mislukking van
het initiatief zou hij kunnen
schrijven op rekening van de
PLO, maar niet op die van
Amerika's vriend Israël.
Het plan zal het imago van
Moebarak in de Verenigde
Staten zeker geen kwaad
doen, maar er kunnen ook an
dere factoren een rol hebben
gespeeld. De socialist Abba
Eban, oud-minister van bui
tenlandse zaken, 'is voorzitter
van de parlementscommissie
van buitenlandse zaken en de
fensie. Hij zei deze week dat
onderhandelen met Egypte al
tijd de moeite waard is. In het
geval van succes opent zijn ge
sprek een nieuwe deur naar de
vrede. Maar als er geen succes
wordt geboekt, kunnen alleen
al door het feit van de onder
handelingen de betrekkingen
worden verbeterd. Volgens
Eban is de drijfveer achter het
initiatief van Moebarak het
Egyptische verlangen opnieuw
de leiding te nemen in het
Arabische kamp.
Het plan-Moebarak zal niet als
resultaat hebben, dat Jorda-
niërs en Palestijnen in een ge
zamenlijke delegatie naar
Washington zullen snellen.
Maar het te verwachten effect,
een verbetering in de Egypti-
sche-Israëlische relaties, is op
zichzelf al een belangrijke bij
drage aan het vredesproces.
Tsjernenko
weer op tv
De ernstig zieke
Russische
partijleider
Konstantin
Tsjernenko is
gisteren voor de
tweede maal in het
Russische
televisiejournaal
verschenen. De
aanleiding was
ditmaal de de
verkiezing van
Tsjernenko in de
opperste Sovjet,
het Russische
parlement,
waarvoor vorige
week verkiezingen
werden gehouden.
Hij werd
gefeliciteerd door
het Russische
Politburolid Viktor
Grisjin.
Tsjernenko had
moeite een boeket
bloemen vast te
houden. Uit de
uitslag van de
verkiezingen bleek
dat 99,6 procent
voor had gestemd.
GENEVE In een
VN-rapport wordt Afgha
nistan beschuldigd van
grove schendingen van
mensenrechten, waaron
der het systematisch bom
barderen van dorpen, het
aanrichten van bloedba
den onder de burgerbe
volking en het standrech
telijk executeren van ge
vangen genomen verzets
strijders. Het rapport, op
gesteld door de Oosten
rijkse advocaat Ermacora,
wordt volgende week
worden- besproken in de
jaarlijkse zitting van
VN-commissie voor de
mensenrechten in Genè-
ve.
Het rapport beschrijft gruwe
lijke bijzonderheden over de
verschillende martelmetho
den, die door de Afghaanse ge
heime politie, de KHAD, wor
den toegepast en over het uit
gooien van kleine bommetjes
die er uitzien als speelgoed
met het doel onschuldige kin
deren te doden of te vermin
ken.
Ermacora, die het onderzoek
heeft uitgevoerd op verzoek
beschuldigt
de Sovjet-Unie niet direct,
maar zegt dat „buitenlandse
troepen" de voornaamste oor
zaak zijn van de schendingen
van de mensenrechten. Hij
kreeg geen toestemming het
onderzoek in Afghanistan zelf
uit te voeren, maar hij heeft
gesproken met ooggetuigen uit
15 Afghaanse provincies en
met oorlogsslachtoffers in ver
scheidene ziekenhuizen in Pa
kistan.
WASHINGTON De Vere
nigde Staten zien niets in het
aanbod van de Nicaraguaanse
leider Daniel Ortega om 100
Cubaanse militaire adviseurs
naar huis te sturen en de wa
penaankopen voorlopig stop te
zetten. Dit zogenaamde vre
desinitiatief biedt niets wezen
lijks. „Hij maakt daar beneden
slechts een hoop kabaal", zei
Witte-Huis woord voerder Lar
ry Speakes gisteren en noem
de terugtrekking van 100 Cu
banen een druppel op een
gloeiende plaat.
Speakes sprak tevens zijn twij
fel uit over de uitkomst van
een opiniepeiling van de Was
hington Post dat 70 procent
van de Amerikaanse bevol
king tegen een omverwerping
is van het linkse Sandinisti-
sche bewind. Volgens Speakes
had de vraag moeten luiden:
„Bent U voorstander van een
tweede communistische rege
ring in Midden-Amerika?".
Het aanbod van Ortega komt
op een moment dat in de VS
een levendig debat gaande is
over het beleid inzake Nicara
gua. De regering-Reagan pro
beert met scherpe aanvallen
op de Sandinisten het Congres
ertoe te brengen zijn fiat te ge
ven aan het verstrekken van
14 miljoen dollar steun aan de
anti-Sandinistische rebellen.
PREMIER
NIEUW-ZEELAND:
„Washington
probeert mij ten
val te brengen"
LONDEN De Nieuwzee-
landse premier David Lange
heeft gisteren de VS ervan be
schuldigd pogingen te onder
nemen om hem ten val te
brengen. Volgens hem ge
bruikt Washington daarbij me
thoden die sterk lijken op de
methoden van de dictaturen
waartegen we verondersteld
worden te vechten.
Nieuw-Zeeland is met de *~S
en'Australië verbonden in het
ANZUS-defensiepact, maar de
weigering van Lange om
Amerikaanse atoomschepen in
de Nieuwzeelandse wateren
toe te laten, heeft lot ernstige
meningsverschillen geleid.
Volgens Lange willen de VS
een regering in Nieuw-Zee
land die positief staat tegen
over kernwapens.
(Van c
correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse mijnwerkers beslissen zondag of
ze hun staking, die vorig jaar maart is begonnen, nog
zullen voortzetten. Afgevaardigden van iedere mijnre-
gio zullen dan in Londen bijeenkomen op verzoek van
het bestuur van hun vakbond, dat er gisteren tijdens
zijn langdurige vergadering in Sheffield niet in slaagde
een oplossing te vinden.
Twee pogingen van het vakbondsbestuur om nieuwe onderhan
delingen aan te knopen met de Nationale Steenkolen Raad mis
lukten. Na de vergadering verklaarde stakingsleider Arthur
Scargill boos, dat de Steenkolen Raad op bevel van premier
Thatcher bot geweigerd had met hem te praten. Alle kansen op
compromissen zijn verkeken; de Britse regering is nu zeker van
een grote overwinning.
Volgens de mijndirecties zijn gisteren meer dan 1100 stakers
weer aan het werk gegaan. Dit was een recordcijfer voor een
donderdag. Het verloop van de staking wordt hiermee steeds
duidelijker. Vandaag wordt in diverse regio's gestemd over een
mogelijke algemene werkhervatting zonder nog langer op een
overeenkomst te wachten.
ADVERTENTIE
Met uw krant naar
8-daagse luxe t
touringcarreis 495aa
Vertrek: 16 en 23 maart
keizerstad wil genieten hebben wij een 8-daagse luxe
touringcarreis naar Oostenrijk georganiseerd. Het ver
trek is zaterdag, waarop vanuit Den Haag en Rotterdam
via Venlo. Keulen. Frankfurt. Wurzburg naar het over
nachtingshotel In Gelselwind wordt gereden. Zondag
gaat het via Neurenberg door het Donaudal. Passau,
Linz en St. Polten naar Laaben In het Wienerwald. Gelo
geerd wordt in het sfeervolle hotel Laabnerhof, gelegen
in een natuurrijke omgeving met goede wandelmogelijk-
aan de St. Stephansdom, de Staatsopera. de Kapuzl-
nersgrube en de Donauturm, onder leiding van een
Nederlandse gids. Tijdens de avonduren bezoek aan het
gelegenheid gegeven I
Woensdag volle dagtocht
I het I
Krems-Melk
Indorpje Grinzlng. Donderdag
It desgo-
igen (wijngaarde-
gens een wandeling In de prachtige omgeving van het
hotel worden gemaakt en 1- -
om op eigen wijze Wenen te verkennen of te
J St. Polten naar Salzburg,
t wordt gemaakt t
gelegenheid gegeven
495.-
r persoon op basis v
i halfpension (- logies, ontbijt en
het afscheidsdiner doch zonder de
1-persoons kamers beschikbaar
toeslag geldt van 50 per persoon.
Inlichtingen en boekingen telefo
nisch onder nummer 070-190882
of persoonlijk in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur).
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
SMIDJE VERHOLEN HET GEHEIM VAN DE UYLENBORGH
i 51) Toen de drie mannen weer terugliepen naar
de Uylenborgh, begon het langzaam maar zeker
I weer harder te sneeuwen. „Een goed voorte-
j ken, heer!" zei de trouwe Kobus. „Als het zo
nog eventjes doorzet, zal er weldra niets meer
te zien zijn van ons graafwerk. Verse sneeuw
wist immers alle sporen uit!" „Die sakkerlootse
Kobus heeft gelijk", sprak de slotheer van de
Uylenborgh. „Het bleke ochtendlicht stijgt ook
al langzaam boven de kim. Het is dus goed, dat
alle sporen worden uitgewist. En nu fiks doorge
stapt. makkers, want daar is de Uylenborgh al.
Mijn lieve Julia heeft zonder twijfel de koffie ge
reed. Gij, goede Verholen, ga vast binnen en
warmt U bij het vuur. Intussen spannen Kobus
en ik de vos voor de koets, want er is nog veel
te doen vandaag." Smidje Verholen, die zijn
verkleumde botten maar wat graag bij een
vuurtje wilde warmen, begaf zich snel naar de
keuken, waar een weldadige geur van verse kof
fie hing. Maar dat het een vrolijk koffieuurtje
zou worden, nee. daar zag het bepaald niet
naar uit. Vrouwe Julia stond namelijk droef te
snikken bij het fornuis en trachtte tevergeefs
haar tranenvloed te drogen met een slip van
haar schone, witte schort. „Wat is er, vrouwe
Uylen?" vroeg smidje Verholen geschrokken.
„Ik. ik weet ólles, seigneur Verholen", snikte
de slotvrouwe. „Mijn lieve Jacob heeft me alles
verteld. Gij.gij zijt uit een verre toekomst tot
ons teruggekeerd om ons te waarschuwen voor
dreigend gevaar.
BONN Van de fameu
ze Leopard-II-tank, het
paradepaardje van de
Duitse wapenindustrie,
heeft de Bondsrepubliek
tot nu toe vooral ergernis
gehad. De tank heeft de
relaties tussen West-
-Duitsland en Saoedi-A-
rabië op een dieptepunt
gebracht en de betrek
kingen met Israël zijn er
evenmin beter op gewor
den.
De toegezegde levering van
de begeerde tank aan Saoe-
di-Arabië heeft bondskan
selier Kohl in een positie
gebracht, waarin hij eigen
lijk geen kant meer uit kan.
Het probleem heeft hij ove
rigens geërfd van zijn soci
aal-democratische voorgan
ger Helmut Schmidt. Die
beloofde Saoedi-Arabië de
Leopard-II, omdat het olie
rijke koninkrijk „met zijn
gematigde politiek bijdraagt
tot de stabiliteit in het Mid
den-Oosten", zo luidde de
officiële motivering. Terug
in Bonn moest Schmidt
echter vaststellen dat niet
alleen zijn eigen partij, de
SPD, maar ook de liberale
coalitiepartner FDP ernsti
ge bezwaren tegen de ver
koop van de tank had.
Vooral FDP-minister van
Buitenlandse Zaken Hans
Dietrich-Genscher was
vierkant tegen. Hoewel de
Sadedi's voortdurend om
het oorlogstuig bleven vra
gen, kon Schmidt zijn be
lofte niet gestand doen.
Schmidts opvolger Kohl is
nog verder in het netelige
probleem verstrikt geraakt.
Kort na ziin aantreden als
kanselier beloofde hij de
Arabieren opnieuw dat de
tank geleverd zou worden.
Dat leidde tot een verslech
tering van de betrekkingen
met Israël. Bij zijn bezoek
aan Israël vorig jaar lieten
de gastheren de Duitse kan
selier ondubbelzinning
merken dat zij zowel poli
tieke als morele bezwaren
hebben tegen Duitse wa
penleveranties aan Arabi
sche staten. De gedachte dat
Duitse wapens opnieuw te
gen Joden in stelling kun
nen worden gebracht is
voor Israël ondraaglijk.
Toch is Kohl nog steeds
voorstander van de transac
tie, maar net als Schmidt
stuit hij op Genscher, die
niet van plan is een duim
breed bij te geven. „De le
vering van de Leopard II
naar Saoedi-Arabië", zo zei
hij op het FDP-congres in
Saarbrücken afgelopen
week, „betekent voor mij
heel wat meer dan het op
volle toeren laten draaien
van een Duitse wapenfa
briek. Dat heeft iets van
doen met historische en
morele verantwoording".
De Beierse minister-presi
dent en voorzitter van de
christendemocratische CSU,
Franz Josef Strauss, die op
het ogenblik in Israël ver
blijft, heeft de onenigheid
in het regeringskamp nog
eens duidelijk onderstreept.
In een interview zei hij
voorstander te zijn van de
verkoop van de ..Leo
Twee" aan Saoedi-Arabië.
Doelend op de Fransen, En
gelsen en Amerikanen,
wees de Beier er op „dat
anderen staan te trappelen
om wapens te leveren aan
Saoedi-Arabië als wij het
niet doen". Tegelijkertijd
zou Duitsland ook moderne
wapens aan Israël moeten
verkopen, aldus Strauss.
