Ecu wint aan populariteit
Nieuw offensief op de
Europese computermarkt
Velotype massaal op proef
Norit zet weer voet
in Amerika
BMW
Beurs van Amsterda
11
ECONOMIE
CcidóeGoiuaiat
DINSDAG 19 FEBRUARI 1985 PAG^N
jfïï
BONDEN EN OR WILLEN
„AANVALSPLAN" ADM
AMSTERDAM De vakbonden en de ondernemingsraad bij de
ADM in Amsterdam vinden dat er nog deze week een „aanval
plan" moet komen voor een voortzetting in afgeslankte vorm
van deze reparatiewerf. Vanmiddag hebben.de personeelsverte-
genwoordigers van ADM (880 werknemers)*voor de derde maal
bij de rechtbank in Amsterdam uitstel van het faillissement be
pleit.
Volgens een woordvoerder van de OR biedt het gisteren gepu
bliceerde rapport van de zogenoemde commissie van drie nieuw
uitzicht op een voortzetting van een afgeslankte werf. Volgens
de commissie kan de werf, mits verlost van zijn schulden, met
ongeveer 400 werknemers ..onder marginale omstandigheden"
nog winst maken. Een ADM-woordvoerder: „Ik geloof niet dat
er veel alternatieven zijn. We hopen nu dat de banken en het
rijk over de brug komen met het benodigde startkapitaal van 15
miljoen gulden". De nieuwe onderneming zal een holdingstruc
tuur krijgen, waarbij een aantal onderdelen verzelfstandigd
wordt, zo adviseert de commissie, onder leiding van R. Zijlstra.
Opdracht
NKF uit
Birma
DELFT NKF
Kabel heeft van de
PTT van Birma
een opdracht ont
vangen van 15
miljoen voor de le
vering van tele
foonkabels mët bij
behorende materi
alen. De levering
zal ongeveer twaalf
maanden in beslag
nemen, aldus NKF.
Oud -staatssecretaris
Dik topman
Unilever
ROTTERDAM Oud-
-staatssecretaris ïr W. Dik
van economische zaken
wordt benoemd tot de nieu
we directievoorzitter van de
Nederlandse Unilever be
drijven. Hij zal daarin M.L.
Mogendorff opvolgen, die
zijn functie eind van dit jaar
wegens pensionering zal
neerleggen. Dik is sinds
1964 in dienst van Unilever
met uitzondering van de pe
riode 1981/82 toen hij
staatssecretaris was. Mogen
dorff werkt sinds 1948 bij
Unilever.
Doll&rkoers hervat
stijging
AMSTERDAM Het koersverlies dat
de Amerikaanse dollar eind vorige week
opliep is gisteren vrijwel volledig goed
gemaakt. Op de wisselmarkt in Amster
dam werd een officiële koers vastgesteld
van 3,7120, bijna anderhalve cent meer
dan vrijdag. Later steeg de koers met
nog eens twee cent tot omstreeks 3,73
bij het slot van de handel. Volgens valu
tahandelaren in Amsterdam is de koers
daling van vrijdag voor velen aanleiding
geweest om weer dollars te kopen. In
een structifre daling van de dollarkoers
wordt namelijk voorlopig niet geloofd.
Ook op de andere Europese valutamark
ten ging de dollarkoers gisteren weer
omhoog. Er waren geen tekenen van in
grijpen van de Bundesbank.
Gemeente
bestolen van
computer
LEIDEN Uit het kantoor
van de directie sport en recre
atie aan de Groenesteeg is in
het afgelopen weekeinde com
puterapparatuur ter waarde
van 20.000 gulden gestolen. De
dieven namen ook een geld
kistje met 500 gulden mee. De
politie weet niet hoe de inbre
kers zijn binnengekomen, wel
werd een raam open aange
troffen.
EINDHOVEN Zes gro
te computerfabrikanten in
Europa. Philips, Siemens,
Bull. ICL. Nixdorf en Oli
vetti hebben gisteren een
nieuw offensief geopend
op de internationale com
putermarkt. De zes gaan
zich in de strijd tegen IBM
toeleggen op een gemeen
schappelijk besturingssys
teem voor computers. Er
is gekozen voor Unix, het
systeem van AT T. IBM,
's werelds grootste compu
terleverancier, gebruikt
andere besturingssyste
men in zijn apparaten.
Een' besturingssysteem van
een computer vertaald softwa
re zoals tekstverwerkings- en
boekhoudprogramma's in im
pulsen die de computer be
grijpt. Het door het Ameri
kaanse AT T ontwikkelde
Unix-systëem is ingewikkel
der dan de andere, maar biedt
wel meer mogelijkheden. Door
een gemeenschappelijk sy
steem te kiezen kunnen de zes
standaards bereiken die het
mogelijk maken computerpro
gramma's onderling uit te wis
selen. Voor de gebruikers ont
staat daardoor een ruimer aan
bod van toepassingsprogram
matuur. Tevens betekent het
een verlaging van de ontwik
kelingskosten voor nieuwe
toepassingen omdat deze over
een ruimere markt kunnen
worden uitgesmeerd.
Unix zal in eerste aanleg wor
den gebruikt voor de grotere
zakencomputers Er wordt
verder gedacht aan de grotere
professionele persoonlijke
computers.
ZESTIG GROTE BEDRIJVEN PROBEREN NIEUW
TEKSTSYSTEEM
RIJSWIJK De introduktie
van de Velotype. het revolu
tionaire Nederlandse lettergre
pen-toetsenbord. verloopt bo
ven verwachting. De afgelo
pen vier maanden zijn circa
zeshonderd van deze typema
chines verkocht. Circa zestig
grote bedrijven, waaronder de
PTT, Philips, Shell, Unilever,
NMB en ABN alsmede ver
schillende ministeries, experi
menteren momenteel met het
nieuwe systeem. Voor dit jaar
mikt Veloptype op een afzet
van tweeduizend machines.
„Binnen een half jaar lopen de
meeste experimentenaf en
wordt beslist over een even
tueel definitieve invoering. Ik
verwacht daarom binnen af
zienbare tijd een doorbraak in
de afzet", zo meldt H.
Schweigman, directeur van
Special Systems Industrie BV
in Rijswijk.
Het unieke toetsenbord dat
special Systems in samenwer
king met TNO Delft heeft ont
wikkeld, werd vorig jaar geïn
troduceerd als het systeem
„machineschrijven op spreeks-
nelheid". Proeven met het
„gebogen" toetsenbord van de
velotype wezen uit dat ge
schreven tekst met een Velo
type anderhalf tot tweemaal
sneller overgetypt kan worden
dan met een normaal toetsen-
Volgens Schweigman is intro
duktie na aanvankelijke moei
lijkheden goed van de grond
gekomen. Zo werd vorig de
markt opengebroken dank zij
een overeenkomst bereikt met
de Vereniging voor Impor
teurs en Fabrikanten van
Kantoorapparatuur (VIFKA)
betreffende de koppeling van
de velotype op verschillende
computersystemen. Eerst kon
het in samenwerking met
TNO in Delft ontwikkelde toe
sten bord alleen gekoppeld
worden aan bepaalde compu
ters van AES en Philips, maar
r.u ook op IBM, Wang, DEC,
Olivetti en een tiental kleinere
computersystemen.
I
Het gebogen toetsenbord van de Velotype.
Schweigman: „Sindsdien is de
belangstelling voor Velotype
enorm toegenomen. Enkele
verzekeringsmaatschappijen,
notarissen, advocaten en grafi
sche bedrijven en niet te ver
geten alle ministeries exclu
sief Defensie proberen de
Velotype uit". Het cursuscen
trum van Velotype in Den
Haag heeft al 600 cursisten af
geleverd, onder wie 250 men
sen uit de onderwijswereld.
De export van de Velotype be
perkt zich voorlopig nog tot
een medewerker van de Man
chester-universiteit in New
York, die momenteel een cur
sus in Den Haag volgt, om de
colleges van hoogleraren met
Velotype op spreeksnelheid uit
te kunnen typen. De informa
tie moet dan in de collegezaal
op een monitor verschijnen,
opdat ook gehoorgestoorde stu
denten de colleges kunnen
volgen. Een intensievere be
werking van de Amerikaanse
markt zal pas in mei van start
gaan, aldus Schweigman. In
België en Frankrijk worden
momenteel Velotype-leraren
opgeleid
De PTT experimenteert al en
kele maanden met de Veloty
pe en start binnenkort met een
praktijkproef, die een jaar
moet gaan duren. Afhankelijk
van de resultaten zal de PTT
belissen over een verdergaan
de introduktie van de Veloty
pe. Uiteraard vormt de nood
zakelijke training van Veloty-
pistes daarbij een belemme
ring. Schweigman: „Die expe
rimenteer- en trainingstijd die
bedrijven nodig hebben voor
dat ze de knoop definitief
doorhakken is ons een beetje
tegengevallen".
PAUL KOOPMAN
Spaarcentje
Waar econo
mie al niet toe
kan leiden.
Bareigenaar
Ryozo Kobay-
ashi in de Ja
panse stad Ha-
mura heeft er
vier en een half
jaar over ge
daan om deze
toren van een
tiende Yen
muntstukken
(gelijk ons
dubbeltje) te
stapelen. De
op een bijen
korf gelijkende
toren bestaat
uit 95.000
muntstukken
die een waarde
vertegenwoor
digen van om
gerekend ruim
14.000. De
toren, een me
ter hoog met
een diameter
van 45 centi
meter, weegt
450 kilogram.
Kobayashi ge
bruikte geen
lijm.
AMERSFOORT Norit (actieve kool) heeft het Amerikaanse
bedrijf Marshall in Texas overgenomen van het Britse chemie
concern ICI. Dit betekent voor Norit een terugkeer po de Ame
rikaanse markt met een eigen produktiebedrijf na een afwezig
heid van negentien jaar. De Amerikaanse onderneming Mars
hall produceert actieve kool onder de naam Darco. Actieve kool
wordt gebruikt bij de zuivering van onder meer water en lucht.
Marshall heeft een jaaromzet van 26 miljoen dollar (circa 96
miljoen) en er werken 350 mensen, zo heeft Norit bekendge
maakt.
Norit neemt Marshall over van het Engelse chemieconcern ICI.
In de nieuwe strategie van de Amerikaanse tak van dit concern
waartoe Marshall behoort wordt voorrang gegeven aan produk-
ten met een hoge toegevoegde waarde. Dit was aanleiding om de
belangen in actieve koolstof te verkopen. Volgens Norit bood dit
een unieke kans om weer over een eigen produktiebêdrijf in
Amerika te beschikken. Tot 1966 produceerde Norit hier zelf in
Jacksonville. Door gebrek aan grondstoffen moest dit worden
beëindigd. De Amerikaanse tak bestaat sindsdien alleen uit een
verkoopmaatschappij. Marshall voorziet in zijn eigen grondstof
fen. De grondstoffenvoorziening is voor meer dan vijftig jaar
verzekerd.
Norit zal de overneming financieren door een lening in dollars
bij Amerikaanse banken. Volgens directeur Veenhoven betaalt
Norit een „redelijke prijs".
Directeur Veenhoven noemt de overneming voor een bedrijf als
Norit fors. De omzet zal scherp omhoog gaan. Norit behaalde
over 1983 een omzet van ruim 130 miljoen en telt een kleine
700 personeelsleden.
'Illllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllll
goud en zilver
Oe goud- en zilverprijzen van
gistermiddag, tussen haakjes de
vorige noteringen Goud onbe
werkt 36250-36.750
(36 100-36 600) Bewerkt ver
koop 38.590 (38.430) Zilver on
bewerkt 720-790 (720-790). Be
werkt verkoop 830 (830).
HOGE RENTE EN STABIELE KOERS
BAZEL De ëcu, een aan het
eind van de jaren zeventig ge
schapen monetaire eenheid
van de landen van de Europe
se Gemeenschap, wint aan po
pulariteit. Het gebruik van de
ecu, een monetaire eenheid die
een gewogen gemiddelde
weergeeft van de valuta's van
de EG. heeft in de afgelopen
maanden voor het eerst de
handel in pond sterling, franse
frank en gulden overtroffen.
In deze periode stond de om
vang van in ecu's luidende
banktransacties op de vijfde
plaats na transacties in dollars,
Westduitse marken, Zwitserse
franken en yens, zo blijkt uit
een publicatie van de Bank
voor Internationale Betalingen
(BIB) in Bazel.
Volgens de BIB hadden de
banken in de zeventien groot
ste westerse industrielanden
eind september 1984 in ecu's
luidende leningen in hun boe
ken staan ter waarde van 23,6
miljard dollar. Eind 1983 was
dat met 11,9 miljard dollar
minder dan de helft. De ecu
zou aan populariteit winnen,
omdat de dollar zich grillig ge
draagt en omdat de wissel
koersen van de Europese
munteenheden sinds maart
1983 betrekkelijk stabiel zijn
geweest. Bovendien wordt er
een relatief hoge rente over in
ecu's luidende tegoeden be
taald. In Nederland is 8,1/4
procent rente te krijgen op een
Ecu-„stallingsrekening" en 9,5
procent op een ecu-c'
veel hoger dus dan de rente op
bijvoorbeeld spaarrekeningen.
De groei van de ecu-markt
komt vrijwel geheel voor re
kening van banken in België,
Luxemburg, Frankrijk, Italië
en Groot-Brittannië. In West-
-Duitsland mogen particulie
ren en ondernemingen geen
rekeningen in ecu's hebben
omdat de Bundesbank vreest
dat het gebruik van deze mo
netaire eenheid de inflatie zal
aanwakkeren.
SUSKE EN WISKE HET DREIGENDE DINGES
Stil, maar niet
lager
AMSTERDAM Het Beurs-
plein werd gisteren geplaagd
door bloedarmoede. Door her
en der gesloten effectenbeur
zen wegens carnaval (Europa)
of een nationale feestdag (VS)
kwam de handel maar moei
lijk op gang, maar de onder
stroom was toch niet ongun
stig. Na een wat gemakkelij
ker begin voor de actieve soor
ten konden veel prijzen in de
middag wat aantrekken, ook
al omdat de dollar weer hoge
re sferen opzocht. De algeme
ne index eindigde met slechts
0,1 punt verlies op 201,3.
De omzet bleef ditmaal met
534 miljoen erg laag. Dit stak
schril af tegenover vorige
week toen regelmatig omzet
cijfers van circa 1 miljard per
dag werden geregistreerd. De
internationale fondsen konden
eerdere verliezen goeddeels
wegwerken en hier en daar
kwam het tot een minuscule
winst. Vraag was er met name
voor Heineken en Aegon. De
lokale markt hield zich heel
goed. Vraag naar Rommenhöl-
ler stuwde de prijs 55 om
hoog naar 570. Er viel niet te
achterhalen waarom. Aanhou
dende beleggersvraag was er
voor Audet plus f 7, Beers plus
6, Krasnapolsky plus 3,
Schuitema plus 6, Twenthe
plus4 en Vmf-Stork plus/2.
Op de parallelmarkt liep
Grontmij 2 op terwijl Poly-
norm 0,70 beter lag. Daaren
tegen moesten Pie Medical,
Avesco en Hes licht terug. De
obligatiemarkt bleef vastgena
geld op de eind vorige week
bereikte niveaus.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllll
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllll
onzeker
over 1985
MUNCHEN Omdat nog
niet valt te overzien hoe zal
worden de beslist over invoe
ring van de zuivering van uit
laatgassen d.m.v. katalysators
en het gebruik van benzine
zonder lood. kan Bayerische
Motorenwerke AG (BWM)
geen uitspraken doen over de
gang van zaken in 1985. Vol
gens BMW stellen de kopers
van auto's in West-Duitsland
zich voorlopig terughoudend
op en zullen de cijfers van
1984 nauwelijks worden be
reikt. Desondanks verwacht
BMW een wederom hogere
winst. De produktie zal 460.000
wagens omvatten. In Duits
land werd verleden jaar het
record van 160.000 BMW's ge
produceerd. De uitvoer steeg
met 4 procent tot 274.000 wa
gens. BWM had geen last van
de inzinking van de Wereld
markt voor motoren. Produk
tie en afzet stegen met 21 pro
cent tot 34.000 motorfietsen
Ontvoerder
Heineken
uitgeleverd
PARIJS Frankrijk le
vert één van de in Parijs
gevangen zittende ont
voerders van Alfred Hei
neken uit. De 27-jarige
Cor van H. gaat donder
dag naar Nederland, waar
hij dan vervolgd kan wor
den voor de ontvoering.
Van H. wordt beschouwd
als het brein achter de
ontvoering. De tweede
ontvoerder, de 26-jarige
Willem H., blijft nog in
Frankrijk in afwachting
van een uitspraak van de
Raad van State, waar hij
om cassatie heeft ge
vraagd van het vonnis van
het Parijse hof.
DE LIER Delft-Westerlee, dinsdag
19 februari. Andijvie 375-405. Auber
gines 460-580. Komkommers 78-160.
Komkommers mini 28-31. Paksoi
215-360. Paprika groen 370-780. Pe
pers groen 1000. Peterselie 150-190.
Raapstelen 45. Radijs 91-105. Selde
rij 98-208 Sla 75-106 Snijbonen
1150. Sperziebonen 2520 Spinazie
395-400. Uien 19-23. Witlof 250-550.
VEEMARKT LEIDEN (18-2) Extra
kwal. dikbillen 9,75-13,50 per kg gesl-
gew.. stieren 1e kwal. 9.25-9,75 per
kg gesl.gew., 2e kwal. 8,15-9,20 per
kg gesl gewvaarzen 1e kwaliteit
7.55-8.85 per kg gesl.gew 2e kwal.
6.50-7.55 per kg gesl.gew., koeien 1e
kwal. 7,50-8.50 per kg gesl gew 2e
kwal. 6,65-7,50 per kg gesl.gew., 3e
kwal 6.25-6.65 per kg gesl.gew.,
worstkoeien 5.65-6.75 per kg gesl-
gewschapen 210-300 per stuk.
6,50-8,50 per kg gesl gew., lammeren
(rammen) 260-235 per stuk.
10,00-11.25 per kg gesl gew., lamme
ren (ooien) 215-255 per stuk.
10,00-11.25 per kg gesl.gew. Over
zicht (resp aanvoer, handel en prij
zen): Slachtvee: 887, vlot - iets hoger,
stieren: 190, vlot - iets hoger, slacht
schapen en lammeren 410, vlot - ho
ger. Totale aanvoer 1487.
3-ar
hoofdfondsen
n
Beurs 15-02 beurs 19-02
171.00 172.00
217.00 218.00
104.90 105.
395.00
213.50 213.50
74.60 74.80
72.00
DordtschePr
Elsevier-NDU
Bührmann-T.
ChamotteUnie
Claimindo
CredLBN
Deli-My
GoudsmrtEd
Grasso'sKon.
Maxwell Pelr
Medicopharma
M EnimWI-cert
12.75NL81-91
12 50NL81-91
12.25NL81-88
12.00NL81-91
12 00NL81-88
11 75NL81-91
11.50 NL 80-90
11.50NL81-91
11.50NL81-92
11.50NL82-92
11.25NL81-96
10 75 NL 80-95
10 75NL81-91
10.50 NL74-86
10.50NL80-00
10 50NL 82-92
10.50NL82-89
10.25 NL 80-90
10 25NL80-87
10.25NL82-92
10.00 NL80-90
10.00 NL 82-92
8.00 NL 76-91
8 00NL77-97
8 00NL 77-87
8.00 NL 78-88
8.00 NL 83-93
7.75NL71-96
7 75NL73-98
7.75NL77-97
7.75NL77-92
75.00 176.50
12.80 113.50
09.50
56.30 56.30
83.70 185.00
60.30f 60.60
Pak hoed Hold.
298.50 299.lf
27.30
68.20
59.50
103,90 maf sla
overige aandelen
beurs 15-02 beurs 18-02
192,00 192.00
8,05 8,00
289,00 288,00
235,00b
257.00 260.00f
147,00 149.50
270.00 279.00
1050.00 1060.00
67.00 65.30
460.00 464.00
135.00 134.50
191.00 195.00
99.00
425.00
60.00e
356.00
134.00
103.30
185,50 186.00
Nutriciadrv 85
Nutnc.aVBd.v85
Palembang
4500.00
1650.00 1680.0C
137.80 140.80
135.50 130.5fl
sooof 5s!sq
108,00e 108.00
moo
159.00
82.00
150,00
73.00
288.00
165.00
157.50
89,00
90.00
443,00
2505,00
175,00
418[00
75,50
102.50
°2S
350.00
exl.Twenthe
w Kabel Hold
VRGGem B
130.00e 139.50 WesthavenAsd
22.10 23.20 WollersSamsom
145.00 145.00 Wyers
43.50 43,50
186.50 186.70
127,00e 128,00
345.00 345.50
beleggingsfondsen iter
134.00
164,50
128.80
18,50
133,50
162.00
133.00
196,00e 200.00
390.00e 400,00e
64.50 65'00
7.00 7.00
815,00 805.00
10400.00 10400.00
2190.00 2120.00
2380,00 2450,00
VanceSanders
11.00 181.20 mil
obligaties
wrs 15-02 beurs 18-02
110.50 110,70
113,40
120,80
112,60
105.50
108,70
103,00
117.00
950NL 76-86
950NL80-95
9 50NL83-90
9 00NL 75-00
9 00NL 79-94
875NL 75-90-1
8.75 NL 75-90-2
8.75NL 76-96
8.75 NL 79-94
8.75 NL 79-89
8.50NL 78-89
8.50NL79-89
8 50NL83-94
8.50NL84-94-1
8 50 NL84-94-2
8 50NL 84-91-2
8.50NL 84-91-3
8.25NL 76-97
8.25NL77-92
8.25NL77-93
8 25NL79-89
8.25NL84-94
8 00 NL69-94
8 00NL 70-95
8 00NL7O-85-1
8.00NL 70-85-2
8 00NL70-85-3
104.00
115.70
105,80
108 60
104.90
109,40
105.40 .105,80
103JX) 103^30
101,90 102.00
103,20 103,50
104.80 105.20
101,00 101,20
104.00
100.50
100.50
102.60 103.20
103,90 104.70
102.60 103.60
101.50 101.90
101.50 102,00
101.40 101.60
ioaso ioo]6o
98,00 98,50
7.75NL82-93
7.50 NL 69-94
7 50NL71-96
7.50 NL 72-97
7.50 NL 78-93
7.50 NL 78-88-1
7.50NL78-88-2
7.50NL83-90-1
7.50NL83-90-2
7 50NL84-00
7 50 NL 85-95
7.20 NL 72-97
7.00NL66-91
7.00 NL 66-92
7.00 NL 69-94
6.75 NL 78-98
6.50NL68-93-1
6 50NL68-93-2
6.2SNL66-91
6 25NL67-92
6.00NL67-92
575NL65-90-1
5 75 NL65-90-2
Si25 NL64-89-2
S.00NL64-94
4.50NL 59-89
4.50NL60-85
4 50 NL 60-90
4.25 NL 63-93-2
4 OONL61-86
400NL62-92
3.75 NL 53-93
3 50NLS147-87
3.50 NL 56-86
325NLB48-98
3.25 NL 50-90
92,30 92.30 -
87'00a
94,00
92.60;
92.20 U\
98.50 98,50
buitenlands geld
:iis
•gte
aank 66
s-aon
Ital lire (10 000)
Port escudo (100)
Canadese dollar
Fr trank (100)
Zwits frank (100)
Zweedse kroon (100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon (100)
Gr drachme (100)
Finse mark (100)
J.Slav. Dinar (100)
35>i
41.2*110
35.75 38."
131.25 135.
30,00 33.0^ 1
15,93 16.4fenS
1.95 2.2
2.35 3.1F
52,50 55,51.
beurs van New York
UW
ing
dar
De beurs van New York was gisteren gesloten iwa
verband met Presidents-Day. Er zijn derhall g
geen noteringen van het avondverkeer opgemaafen
en uitgegeven.
P d
