ALLER LEI(DS) 'e Rijnzichtbrug: Een degelijkprodukt uit de crisisjaren „Het Kraaienest" naar Prins Bernhardschool 4erBrugge|] 1 Botenpad krijgt riolering AANWIJZING NIEUWE BOUWLOKATIE UITGESTELD Verkoop van „De drie Turven" Economisch wel en wee BURGERLIJKE /STAND [NA lIDEN (5 OMGEVING GeidacSomcwt WOENSDAG 13FEBRUARI 1965 PAGINA IS Bruggen, we maken er allemaal zijn geen technische verhandelin- gebruik van. Zeker in een water- gen, maar historische verhalen rijke stad als Leiden zijn het on misbare schakels in het wegen net. Veel aandacht is er nooit aan de Leidse bruggen besteed. De stilte rond de Leidse bruggen is met de presentatie van het Brug- genboek al gedeeltelijk „ver stoord". Het Gemeentearchief aan de Boisotkade hoopt van 9 tot en met 29 augustus 1985 in De Waag de tentoonstelling „De Leidse bruggen" te houden. Als waarin een brug als leidraad dient. De gegevens zijn verza meld door een werkgroep van historisch geïnteresseerden, die veel van de geschiedenis van de Leidse bruggen heeft uitgezocht. Samensteller is de begeleider van deze werkgroep, de heer P.J.M. de Baar van het Gemeentearchief. Kees van Herpen tekent voor de eindredactie. De reprodukties zijn van fotograaf Wim van inleiding op deze expositie ver- Noort. Vandaag verschijnt het schijnt in deze krant een serie ar- eenenzeventigste artikel in deze tikelen over Leidse bruggen. Het serie. Jglver de Rijn ligt van üdsher een aantal brug- en, dat in de loop der uwen steeds toegeno- en is. Begon het met al- de Visbrug - St. j^ansbrug, in de veertien- ovp eeuw kwam daar een >n dpntal in de stad bij en lier aarbuiten werden ook rassferbindingen gemaakt, derbals in Leiderdorp en Jrd Koudekerk. Aan de west- dhnt van de stad waren °fet echter geen bruggen, iaar schouwen (ponten) op slechts een paar iaatsen de verbinding Denderhielden: de Haagse hchouw en de Valken- Honurgse schouw. De af- ^ra.and tussen de Bostel- ker'rug in de stad en de laagse Schouw werd jechts weinig verkleind bor de bouw van de .ange Houten Brug (in 983 herrezen als Rem- randtbrug); deze brug erdween weer in 1817. <e spoorbruggen over de Rijn ij de Vink en over het Gal- fwater richting Utrecht wer en als uitsluitend spoorbrug Jtbouwd. Door het niet toege- t afpssen van een gecombineer- meè spoor-verkeersbrug was luiten verbinding ergens tussen lalotjaagse Schouw en Bostelbrug vereen eenvoudige zaak: er zou n Ifn heel grote beweegbare fug moeten komen. Er moest thter wel een goede reden der |jn om de daarmee gemoeide eldige investering te htvaardigen. 1920 werd een groot deel lanian Zoeterwoude en Oegst- larteest (en Leiderdorp) bij Lei veren gevoegd. De buurt achter spoor Leiden-Utrecht. de h roegere grens, was al aardig kor [gebouwd in de tijd dat de meentebesturen van Oegst- rï Zoeterwoude hier scepter zwaaiden. ooral aan de Zoeterwoudse mt ging de woningbouw. ?elal door woningbouwvere- igingen. nog stevig door. De chtersbuurt achter de Pot- eterlaan groeide als kool en ng zorgen baren voor wat !t onderwijs aan de kinde ren uit de vele jonge gezinnen in die wijk betrof. Om de be staande scholen zo goed mo gelijk te benutten, zou een verbinding over het Galgewa ter zeer welkom zijn. Ook voor winkels en kerkbezoek (de St. Leonardus a Portu Mauritio aan de Haagweg) zou een brug een groot gemak be tekenen. Aankoop De Gemeenteraad raakte hier ook van overtuigd en stemde op 6 mei 1929 in met de aan koop van gronden tussen de Morsweg en het Galgewater en de Haagweg en het Galge water. Aan de kant van de Haagweg tegen het water aan werd zelfs een gebouw vrij wel doormidden gesneden; het is de grote kale muur die daar pal naast de brug staat. Door allerlei bepalingen be treffende de vrije ruimte bij spoorwegen kwamen de plan nenmakers echter behoorlijk in de knel. Eindeloze onder handelingen met de Spoorwe gen brachten uiteindelijk toch een oplossing. De Gemeente raad verleende op 2 septem ber 1930 een krediet van 132.500,- en daarmee kon men aan de slag. Met name ir. D.Y. Lem heeft zich zeer ingespannen van deze brug iets moois te ma ken, al waren de tijden er niet naar om een heel fraai of mo dern bouwwerk te construe ren. Over het resultaat kun nen we echter ook vandaag de dag nog wel tevreden zijn in zijn soort is het zeker geen lelijke brug. Op het ge bruik van graniet bijvoor beeld, een toch zeer kostbaar materiaal (40 kubieke meter kostte ƒ8000,-), werd niet echt gekeken; met simpel pleister werk op beton had het wel licht goedkoper gekund. Het maken van de onderbouw werd op 12 mei 1931 aanbe steed aan Th.L.J. Zitman te Leiden voor ƒ54.000,-. Hij moest beginnen met de rem- mingswerken voor de spoor brug grotendeels te verwijde ren en daarna 417 heipalen met een lengte variërend van 12 tot 14 meter op de bodem van de bouwput de grond in te jagen. Van de vier pijlers moesten er twee extra zwaar uitgevoerd worden vooral de pijler waarop de ophaal- constructie kwam te staan. Die pijler werd bovendien een stuk in het Galgewater uitge bouwd om plaats te bieden aan een brugwachtershuisje. Deze brug werd de toegang tot het havengebied waarin havengeld verschuldigd was, zodat de brug permanent be zet moest zijn en de brug wachters) nog een financiële administratie dienden te voe- Zitman bouwde alleen de on derbouw. zodat er nog meer dere aannemers en leveran ciers aan de bouw te pas kwa men. De betonwerken wer den verricht door het dichtst bijzijnde bedrijf op dat gebied: Wernink aan de Hoge Mors weg. N.V. Kloos en Zonen te Kinderdijk leverde de boven bouw van ijzer voor de op haalbrug. De Leidse bedrijven L.P. Jansen (leuningen en dergelijke) en J.J.L. Koet (schilderwerk) deden ook een duit in het zakje. De opmer kelijkste prestatie werd echter geleverd door het Haarlemse De Rijnzichtbrug gezien vanaf ongeveer hetzelfde standpunt in een later stadium, 1931. bedrijf Figee. De Rijnzicht brug was de eerste brug in Nederland die bewogen werd door twee electrisch gekop pelde draaistroommotoren. Burgemeester Van de Sande Bakhuyzen opende de brug op 17 mei' 1932. Na de oplevering heeft de brug tal van jaren zijn goede diensten bewezen. Uiteraard is er wel eens wat aan gerepa reerd of vernieuwd, maal* dat viel allemaal wel mee. Het vernieuwen van het gietasfalt op de brug in 1957 kan bij voorbeeld niet bepaald schok kend genoemd worden. Eerst in 1983 vond een zeer grote onderhoudsbeurt plaats, waar bij ook het niet altijd perfect werkende mechanisme aan dacht kreeg. Het was immers verscheidene keren gebeurd dat de brug bij warm weer niet goed meer dicht wilde. Ook al gaat de brug tegen woordig nog maar zelden open, zoiets kan best hinder lijk zijn. Buitenplaats Zijn naam ontleent de brug uiteraard aan de Rijnzicht- straat, het straatje langs het spoor Leiden-Utrecht dat doodloopt op de spoorlijn Lei- den-Den Haag Dit straatje dankte zijn naam weer aan de voormalige buitenplaats Rijn- zicht, die tussen de Morsweg en het Galgewater stond. In de middeleeuwen waren de uiterwaarden van de Rijn al leen als bouwland of weiland in gebruik. Tegen 1600 ont stonden hier naast groente tuinen industrieën als steen- en pannenbakkerijen (waarvan Wernink een laatste opvolger is), voet- en paarde- vollerijen en later vollerijen die door windmolens hun drijfkracht kregen. Volmolens heetten niet voor niets stink- molens in de volksmond en daarom wilde men die liefst op enige afstand buiten de stad nog wel tolereren. Een macabere plaats was de plek waar nu de roeivereni ging „Njord" gevestigd is. het galgeveld. Daar werden de in Leiden al ter dood gebrachte misdadigers naartoe gesleept en nogmaals opgehangen (of in geval van onthoofding op een pin gezet) tot waarschu wing voor de passerenden over Hoge of Lage Morsweg en het Galgewater Het moet inderdaad geen fijn gezicht geweest zijn om een stel lijken zo lang te zien bungelen tot ze vanzelf naar beneden vielen, veelal voordien al „tot spijs der vogelen des velds'' ge diend hebbend. Overigens mag men zch afvragen of deze voorbeelden de crimine- len-in-spé wel voldoende af geschrikt hebben. In de loop van de achttiende eeuw verdwenen alle volmo lens en groentetuinen, waarna de ruimten ingericht werden als speeltuinen. In de loop der jaren groeiden daaruit hele complexen, waarop weer een buitenverblijf gebouwd werd. Zo stonden aan de Haagweg buiten de Wittepoort ..Veld en Rijnzigt" en ..Bijstad" en aan de Morsweg te rekenen vanaf de Morspoort „Oranje- lust", „Bloemlust" en „Rijn- zicht". Wanneer het buiten Rhijnzigt gebouwd is, kon niet achterhaald worden. In de vijftiger jaren van de vorige eeuw moet dit in handen ge komen zijn van de heer Rut gers. die er een Zwem- en Ba dinrichting „Rhijnzigt" van maakte. Badinrieh ting Om wat meer klandizie te trekken is door de latere On dernemer-Directeur H.J van Nouhuys zelfs een overhaal- schuitje naar de Haagweg in gebruik genomen. Het was toen het toppunt van modern zwemcomfort: naast een open bad in het Galgewater waren er ook besloten baden, „die den ganschen dag disponibel zijn". Een deel van het grote bassin was „behoorlijk afge sloten om dames en meisjes gelegenheid te geven gedu rende voormiddaguren zich in het zwemmen tc bekwamen, waartoe zij uitsluitend onder vrouwelijk opzicht komen". Volgens de in 1943 uit zijn jeugdherinneringen puttende ir G.L. Driessen was de be heerder (badmeester) de oud gezagvoerder Cramer met hulp van twee oud-matrozen en waren de hokjes voor da mes bepaald niet veel ge bruikt. Volgens hem bleven beginners binnen de bassins en waren al blij als daarin niets tastbaars ronddreef, daar de aan het water gestelde ei sen niet erg hoog waren. Toch vonden kwajongens het nog een erge straf als ze, door het te lang treuzelen met het behalen van het zwemdiplo ma op Rhijnzigt. naar de zwe minrichting in de Herensingel gestuurd werden. Daar was de toestand zó slecht, dat zwem broeken en handdoeken als overtollige weelde beschouwd werden. Bij Rhijnzigt was dat anders: „zwemgoed is tegen matigen prijs bij den directeur verkrijgbaar De lessen daar waren de hele dag door: van 6 tot 8 voor heeren, van 9 tot 12 uitsluitend voor dames en meisjes, van 1 tot 4 en van 6 tot 8 weer voor heeren. Des zondags werd uiteraard geen les gegeven. Na lessen is het goed ontspannen, waartoe een koffiehuis diende. Personen beneden de 16 jaren hadden daartoe echter pas toegang onder geleide van ouders of voogden. Voor hen was er een speelterrein afgebakend, „al waar de jeugd zich na het zwemmen kan vermaken". Volgens Driessen heeft menig HBS'er zijn latere kundighe den op het groene laken aan het café met biljart en een ge zellige over het water uitge bouwde veranda te danken. De zwemschool werd druk bezocht door studenten, die zich vermaakten met „water schoenen" en waterfietsen, kanovaren en revolverschie- ten in de bijbehorende tuin. Er werden zelfs zwemwed strijden gehouden; een uitno diging aan de pers om daarbij aanwezig te zijn op zondag 5 augustus 1894 van directeur H A. van Ingen Schenau jr is nog bewaard gebleven. Aan dit alles kwam na de opening van een nieuwe zweminrich ting langs het Rijn-Schieka- naal in 1915 een langzaam eind. Zo is ook deze bladzijde van het rijke Leidse leven naar de vergetelheid afgezakt, waar de brug maar weinig aan kan doen an^ ;st bezwaren tegen ^oonwagenkamp rworpen al h „rK HAAG/LISSE Het irinciaal bestuur heeft be- [ren tegen de aanleg van woonwagenkamp ten len van de Slaperdijk- en woonwijk Poelpolder in Be van de hand gewezen. bezwaren zijn afkomstig bewoners van de Roo- pbroekdijk. De ene bewo- heeft bezwaar tegen het •felijke toegangspad naar woonwagencentrum via jRooversbroekdijk in ver- |d met mogelijke overlast. i andere bewoner vreest Irdedaling van zijn aan I woonwagenkamp gren- f qe bloembollengrond en Ruiling van de schei- gssloot. ^gens de provincie is de (Ttstreekse ontsluiting van woon wagencentrum van- de woonwijk, iets dat de leente Lisse voorstaat, op moment niet mogelijk. jrvoor moet de Slaperdijk 'den doorkruist, die mo- hteel nog de polder moet thermen. Het is overigens bedoeling dat de dijk in toekomst wordt geslecht le bouw van de nieuwe Poelpolder Zuid. Voor- is een toegangsweg af deze kant echter moei- aan te leggen en duur. sluiting via de Roovers- ïkdijk kost 60.000 gulden, de provincie weegt het ng van de komst van een nwagenkamp zwaarder alle bezwaren. Het over- )lkte Leidse Trekvaart- a moet worden ontlast en i p is één van de weinige tsen waar een kamp snel ode .worden aangelegd. Ver wordt gesteld dat het nwagencentrum wordt |esloten op het riole- sstelsel. zodat vervuiling J ►de scheidingssloot niet 1 tschijnlijk is. VERBOUWINGSKOSTEN 270.000 GULDEN RIJNSBURG Jonge rencentrum „Het Kraaie- nest" krijgt, wanneer de gemeenteraad daarmee instemt, 270.000 gulden voor de verbouwing van de onlangs leeggekomen lagere Prins Bernhard school. De raadscommissie openbare werken zal het VALKENBURG De be woners van de woonboten aan het Botenpad krijgen binnenkort een aansluiting op het gemeentelijke riool. Vanaf 1 januari is een nieu we financiële regeling voor de aansluiting van woonbo ten op een riolering van kracht geworden. Deze houdt in dat het rijk de kos ten voor honderd procent vergoedt. Inmiddels zijn er bij de ge meente Valkenburg twee of fertes gedaan. Oranjewout begroot het werk op 332.000 gulden, terwijl de Gront Mij inschreef voor 349.000 gul den. Het werk zal voor 1 juli van dit jaar van start moeten gaan, met het oog op de af bouw van een andere subsi dieregeling voor de aanleg van rioleringen. Tevens kan men de riolering nu nog ge makkelijk aansluiten op die van de Hoofdstraat, die in verband met de werkzaam heden aldaar, nog open ligt. college in ieder geval po sitief adviseren over het verlenen van de subsidie. Alleen de commissieleden W. van Egmond (GPV) en W. de Mooij (RPF) stem den gisteravond tijdens een vergadering van de raadscommissie, die door een groot aantal jongeren werd bezocht, tegen de subsidie. In het voormalige schoolge bouw wordt het jongerencen trum gehuisvest. Tevens zul len disco „Go-Go" en de Rijns- burgse IJsclub er een onder dak krijgen. De gemeente blijft eigenares van het ge bouw en zal het aan de vereni gingen verhuren. Thans heeft „het Kraaienest" een onderko men op het Kortofah-terrein. Van dat complex maakt ook de Disco „Go-Go" gebruik. Het Kortofah-terrein wordt echter op 31 mei dit jaar door de gemeente worden overge dragen aan De Raad Bouw b.v. De dienst gemeentewerken raamt de kosten van de beno digde nieuwbouw en verbouw voorlopig op 270 duizend gul den. De raming van „het Kraaienest" zelf. opgsteld met behulp van een bouwcalcula- tor, komt aanzienlijk lager uit. Het verschil tussen beide ra mingen bedraagt ongeveer 90.000 gulden. De mogelijkheid bestaat dat „het Kraaienest" nog een sub sidie van het Rijk krijgt. Vol gens de heer C. Paauw van het jongerencentrum kan die sub sidie maximaal 150.000 gulden bedragen. Over de eventuele toekenning van die subsidie zal volgens wethouder Brul pas in mei een beslissing wor den genomen. Die subsidie wordt dan alleen toegekend als de aannemer werkloze jon geren in dienst neemt voor dit karwei. Brul was echter niet echt optimistisch over de kans op toekenning. RIJNSBURG De beslissing over de aanwijzing van een nieuwe bouwlokatie in Rijns burg zal niet voor maart plaatsvinden. Het college van B W had deze beslissing in eerste instantie voor februari gepland. Dat bleek achteraf te optimistisch ingeschat. De grote meerderheid van de gemeenteraad was het er tij dens de afgelopen raadsverga dering over eens dat er een nieuwe bouwlokatie moet ko men. De vraag is echter hoe groot deze lokatie moet wor- den. Met name de CDA-fractie lijkt de nieuwbouwbehoefte na voltooing van het huidige plan „De Hoek" lager in te schatten dan het college van B W Het college baseert zich op de prognose zoals die in de on langs verschenen bouwnota staat. De CDA-fractie zette achter die prognose vraagte kens omdat naar haar mening een aantal belangrijke zaken niet waren ingecalculeerd. Fractieleider C. Vianen gaf te kennen dat zijn fractie tijdens de keuze van een nieuwe loka tie niet van de prognose in de bouwnota zal uitgaan, tenzij het college kan aantonen dat de cijfers ook met de door de CDA-fractie aangehaalde pun ten nog steeds kloppen RIJNSBURG De gemeente Rijnsburg zal de onlangs leeg gekomen openbare kleuter school „De drie Turven" ver kopen aan een bedrijf. Dat deelde wethouder K. Brul (VVD) gisteravond tijdens de vergadering van de raadscom missie openbare werken mee. Het gebouw was te slecht om er een nieuwe bestemming voor te zoeken. De gemeente had het gebouw reeds afge schreven. Na enig zoekwerk werd een bedrijf bereid gevon den het oude kleuterschoolge bouw voor 6300 gulden over te nemen. Het bedrijf zal nu de zaak afbreken en wordt daar; mee eigenaar van de materia len. Volgens de direkteur ge meentewerken J. Nijmeijer gaat het om een zeer moeilijk te demonteren gebouw Het college van b en w heeft nog geen plannen met de grond die na afbraak aan de Konin gin Julianalaan vrijkomt. Provincie wil grond niet kwijt VALKENBURG Het provinciebestuur van Zuid-Holland wil een stukje grond, waarop Valkenburg een woonwagenkampje wil neerzetten, niet verkopen. Dit deelde burgemeester N. van 't Wout gisteravond mee aan de raadscommissie bestuurszaken. Als reden heeft de provincie opgegeven dat het betrokken stuk frond ligt op het tracé van de nog aan te leggen provinciale weg 4. Dit verbaast het Valkenburgse gemeentebestuur omdat het in een eerder stadium uitvoerig overleg met de provincie heeft gevoerd over de plaats waar het woonwagenkamp zou moeten komen. LPMG Het Leidsch Politie Muziek Gezelschap (LPMG) houdt vrijdagavond 1 maart van ze ven tot négen uur in het poli tiebureau aan de Zonneveld- straat een receptie in ver band met het 65-jarig be staan. Het LPMG werd op 23 januari 1920 opgericht. De Stichting Zomerpostzegels heeft de LPMG inmiddels een gift van 2.500 gulden ge daan ten behoeve van de aankoop van instrumenten. Blue Grass De Leidse Folkclub viert vrijdagavond het 10-jarig be staan met een blue-grass fes tival in Aniba 'sMuziekka mer aan de Herenstraat 1. Op het programma staat onder een optreden van de Nij meegse formatie Bont en Bluegrass". De entree be draagt vijf gulden en het fes tival begint om negen uur. Film De film 'Pourqoui pas' wordt morgen vertoond bij de Leid se Werkgroep Homosexuali- teit in het pand Caeciliastraat 18, vanaf half negen. Brahms-cyclus In het tweede concert in de Brahmscyclus in de Kapel zaal van K&O aan de Oude Vesf 45 treedt vrijdagavond violiste Rosaline Piveteau op. Het concert begint om kwart over acht. Voetgangers In clubhuis Ons Eiland aan de Kortenaerstraat wordt morgen een voorlichtingsbij eenkomst gehouden door de Vereniging Bescherming Voetgangers. Vanaf tien uur wordt ingegaan op de kwets bare positie van de voetgan gers. GRATIS ELKE WOENSDAG DE BIJLAGE BU UW KRANT MET INFORMATIE OVER FILMS MUZIEK THEATER RECREATIE EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA Alpha Electronic Circuits ge vestigd aan de Vollersgracht 10b is verplaatst naar Wasse- naarseweg 82 Aan de Stille Rijn 1 is „Ro- pet Tapijtpassage gevestigd „Cabri Autoschade", auto plaat-. en autospuitbedrijf ge vestigd aan de Kruisstraat lb is verplaatst naar Hoge Rijn dijk 265 Aan de Middelstegracht 12f is Monique Hennequin. buro voor graf. vormgeving, geves tigd. Aan de Koggewal 3 is „Gu- druns Allround Tourist Servi ce" gevestigd (Reclamebureau op toeristisch gebied T „Autorijschool J. S. Vink" gevestigd aan de Schutter straat 12-is opgeheven „Beleggingsadviesbureau Drs J. Bakker" gevestigd aan de Morssingel 63 is opgeheven ..Brill Sjaak", opticiensbe- drijf, gevestigd aan de Heren straat 5a is opgeheven „Theo Peters Autorijschool" (NCM Wennekers). gevestigd aan de Bloemistenlaan 39 is opgeheven Aan de Roodenburgerstraat 35 is Airblow Reclame-, Ad vies- en Marketing Bureau ge vestigd Cees Remmers waal expl van een autorijschool geves tigd aan het Utr. Jaagpad 16a is opgeheven LEIDEN Geboren: Thomas Len nart. i.v V F Thunnisaen en It A. Pauluv Gerald Justin Martin, xv G M Woerlee en M Mukhopadhava Richard An- tonie Jacobus, i v I den Os en G M Brandt. Oscar Julius, i v J T Mar mei stern en C E A de Koning. Bianca Cornelia Martina, d v H J van der Ham en A H de Wit. Aad. x v A Koudijs en M A. C Aandvwiel. Isidorua Cornells Willem, x v A I Wierdsma en M M Bos Thtt» Michiel, x v J. H van den Heuvel en G H Visser. Daniel Alexander, tv R A van Dijk en G A. Guijt. Leonoor Charlotte Manje Jv L Jonker en M T B de Rnk Laeke tfv H J M Floor en M C C Koster. Mant dvPJN Paulides en Vilfv.nkel Selma. d v H I Tas en F Uc-r Dxi Tuu. x v W F Wu en K H Fu. Yxmaray Anan Nangyalay. x v N Arsala en A van Mourik Overleden J J Korbee geb 18-11-1929. vrl e<htg van H P van den Abee le. K van der Viwh geb 16-4-1918. man H C Tjon A Twen. geb 6-4-1961. vrl N Boom geb 6-2-1900. man G C Hogenbirk geb 23-12-1906 vrl geb rw met J Eekhof. C «ie Roode geb 26-12-1906. man. P Ruitenbeek, get» 19- 1904. vrl geh gew met A Bevelaar H Rein!» den Broek den Broek geb 9-11 1909. man. W F de Wolf. geb 22 8 1922. man C Opdam, geb 3-3-1932 man; T H J van den Berg geb 2-12-1927. man C J Gilber gen geb 5-9-1900. vrl geh gew met S de Mooi; Gehuwd M Stap en N san den Boa J J Schuitmaker ril C M TVuling JAM Meesierburrie en B A Roeterink. M Ouaxxe en T Roos

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 15