Profvoetbal in
Amerika op
sterven na dood
„KERKHOF VAN OLIFANTEN"
(NASL) TELT NOG
SLECHTS VIER CLUBS
Ichaatsbond
eindelijk
in
rimpelloos
vaarwater
Imiteren
T
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1985
YORK „De North American Soccer League heeft voor het
[ïende seizoen nog maar vier clubs overgehouden. In 1980 waren
er nog 24". Dit bericht verscheen onlangs op alle telexen. Een
bericht, dat echter een groot drama verhult. Namelijk het falen
het beroepsvoetbal in Noord-Amerika. Ondanks het feit dat een
nens aantal Amerikanen zich de laatste jaren op de voetbalsport
geworpen volgens de laatste schattingen zijn er in de VS
jen de acht en negen miljoen actieve voetballers komt de bo-
ouw maar niet van de grond. Waarom kan deze slapende reus
yoetbalgebied maar niet tot ontwaken worden gebracht?
was op een mooie dag in au-
us 1977. Liefst 77.691 toeschou-
s bevolkten de tribunes van het
iwe Giants-stadion in het voor-
ige moerasgebied Meadowsland.
=gen aan de rechteroever van
ivier de Hudson is dit de thuis-
k van de New York Cosmos,
!s de verhuizing naar de nieuwe
jeving simpelweg „Cosmos" ge-
md, omdat het stadion in de
t New Jersey is gebouwd. Het
een play-offwedstrijd met als
instander Fort Lauderdale Stri-
De Cosmos- en NASL-bazen
en in de wolken. Voetbal werd
lelijk serieus genomen in de VS
de aanval op de traditionele
erikaanse sporten als football
honkbal kon worden ingezet.
ïo 1985 is die droom definitief
engespaL Het beroeps voetbal in
ird-Amerika is even ver als
i het begon.
iwel de North American Soccer
gue in 1968 met de competitie
pn, had het niet de primeur van
O jfvoetbal op het Noordameri-
nse continent. In 1933 werd
de American Soccer L«?ague
^^^ericht, maar clubnamen al:; Ne-
•k Ukranians, German Hungari-
Washington Brittanica, Ne-
•k Portugese en New York
ngaria toonden aan wat het pro
em was. De autochtonen identi-
terden zich niet met voetbal
ar liet het over aan de immi-
Jpten. De ASL probeerde in de
eefn zeventig nog wel een graantje
:e' rj? te pikken van het toenemende
nste^ van de NASL, maar bleef
end^ kwijnend bestaan leiden. Des-
,in Ijanks werd het leven gerekt tot
v-f*' toen doek v'el over een
f *4 die een spoor van failliete
r<ps en schandalen achterliet,
Jar toch van waarde was. Het
■me4de bijvoorbeeld arbiters op die
vaa if latere NASL best kon gebruj-
chtgl
thoefte
de jaren zestig ondergingen de
"litionele Amerikaanse sporten
>te uitbreidingen. Er kwamen
meer football- en baseball-
bij en er werden overal in het.
fraaie stadions gebouwd. Dat
itste was er mede de oorzaak van
„soccer" voor de Amerikanen
•essant begon te worden. Om
exploiteren van een stadion
'elijk te maken, was meer pu
it bittere noodzaak, onder ande-
ioto de schulden te kunnen afbe-
Meer huurders waren dus
;om.
;rote populariteit van het Euro-
'upvoetbal drong in die tijd ook
tot Noord-Amerika. Omdat
:bal volgens de Amerikanen
goedkope sport was lage sa-
'cfi rissen en weinig kosten voor de
t- trusting van de spelers voel-
is n steeds meer miljonairs er voor
in overtollige dollars in een voet
en (Iclub te steken. Het wereldkam-
sespenschap 1966 in Engeland,
3p larvan de finale ook door NBC-
te^ werd uitgezonden, gaf tenslotte
get definitieve stoot tot de oprich-
van serieuze profliga,
Vo#nt de ASL was feitelijk niet
s ïer geweest dan een veredelde
niprofliga.
Amerikaanse voetbalbond, de
3. >SFA, leidde in die dagen een
stig bestaan. Er was een bonds-
;au waar twee personen werk-
maar in 1966 was het met die
st gebeurd. Er meldden zich drie
oepen zakenlieden die elk van
an waren een profliga te begin-
n en daarvoor bij de USSFA om
ïstemming vroegen. Een groepe-
ig die zich de United Soccer As-
:iation (USA) ging noemen,
eeg die toestemming, waardoor
ienwerking met het internatio-
voetbal mogelijk was.
?n twee andere groepen sloten zich
ieen, maar werden niet erkend
kwamen daardoor buiten de
JefFA te staan. Deze laatste „wilde
id" noemde zich de National
fessional Soccer League
IPSL). In de zomer van 1967 be
toen het grote Amerikaanse
rtbalavontuur. De NPSL con-
icteerde zo ongeveer alles wat
benen had en een bal in voor-
richting kon trappen. De
A deed het wat voorzichtiger en
it eerst in 1967 een competitie
rdjielen waarin twaalf buitenlandse
diubs twaalf Amerikaanse steden
Het grootste struikelblok was de
onmogelijkheid oïn de televisie
beelden te onderbreken voor recla
meboodschappen. De NPSL loste
dat in eerste instantie handig op
door blessurebehandelingen als
time-outs te benutten. Maar blessu
res komen niet «altijd in grote regel
maat voor, zodat werd gesjoemeld.
Scheidsrechter Peter Rhodes be
leende in de wedstrijd Toronto-
I^ittsburgh elf keer voor overtre
dingen te hebben gefloten die er
niet waren, om de televisie gele
genheid te geven reclame uit te
zenden. Een speler die het niet he
lemaal begreep, werd door de arbi
ter tegen het gras gewerkt.
Moewei er aanvankelijk hoopvolle
tiekenen waren, liet het publiek het
a.l snel afweten. Zo snel, dat werd
Injsloten tot een fusie voor 1968.
Van de oorspronkelijke 22 clubs
Weven er zeventien over, die in
1968 aan het eerste seizoen van de
Nforth American Soccer League be
gonnen. Ferenc Puskas werd inge-
haiurd om Vancouver Royals te
coachen en er kwam een nieuwe
sptflvlersgolf uit Europa over, ook
N-ederlanders zoals Bertus Hooger-
man, Co Prins, Henk Liotart, Chris
Ba-chofner, Alfons Stoffels, en Ger
Lagendijk. Het spelpeil was door de
bamk genomen niet slecht. Volgens
veben werd pas tien jaar later op-
nie-.uw dezelfde kwaliteit in de
NA..SL bereikt. Buitensporig hoge
salarissen, hoge stadionhuur en on
voldoende publiek zorgden ervoor
dat -de meeste eigenaren er spoedig
de b*uik van vol hadden. In de win
ter van 1968 was de NASL prak
tisch gesproken dood.
Twee Engelsen zorgden er voor dat
de N ASL toch bleef leven. Phil
Woosinam, als speler-trainer bij At
lanta begonnen, werd overgehaald
om technisch-directeur van de
NASM te worden. Hij kreeg een
„kantoor" in een kleedkamer van
het stadion in Atlanta. Clive Toye,
een voormalig Engels journalist,
werd tot een soort secretaris ge
bombardeerd. Dit duo, met steun
van de- schatrijke eigenaar van Dal
las Tornado, Lamar Hunt, slaagde
er in vijf clubs te bewegen in 1969
a^n de competitie deel te nemen en
worden nog steeds zo'n beetje als
de „vaders" van de NASL be
schouwd. De NASL groeide weer
en in 1975 en 1976 werd het aantal
van twintig clubs gehaald. Dit zak
te in het daarop volgende jaar even
terug tot achttien, maar in 1978
volgde een expansie tot 24 clubs,
wat tevens het begin van de onder
gang inluidde.
Zakelijk
Beroepssport is in Noord-Amerika
een strikt zakelijke bezigheid. Wie
veel geld heeft, kan een club, zelfs
een liga, oprichten. In typisch
Amerikaanse sporten als football
en baseball is het op poten zetten
van een club geen probleem, omdat
in eigen land voldoende technische
kennis voorhanden is. In de voet
ballerij was dat wel even anders.
De kennis moest van overzee ko
men. Howard Samuels, de in 1984
overleden voormalige president
van de NASL met de bijnaam „Ho-
wie the Horse", zei ooit: „De eige
naren wisten absoluut niets van
voetbal. Iedereen kon moeiteloos
voor de gek worden gehouden. Ik
realiseerde me ook pas laat dat er
in Polen 100.000 internationals
moeten zijn geweest. Zoveel Polen
claimden tenminste dat te zijn".
Lee Stern, eigenaar van Chicago
Sting: „We hebben handenvol geld
weggesmeten om clubs als topploe-
gen aan te prijzen die het in de ver
ste verte niet waren. En dat voor
dat toeschouwersaantallen en re
cettes de juistheid van dergelijke
uitgaven bewezen".
Omdat de Verenigde Staten en Ca
nada veel grote steden hebben, lie
ten de eigenaren volgens goed
Amerikaans gebruik de club ver
huizen als voetbal in een bepaalde
stad niet aansloeg. In Philadelphia
werd in 1973 de Atoms opgericht.
Tot verbazing van iedereen werd
de club in het eerste jaar kampioen
van de NASL. In 1976 hield de
ploeg desondanks op te bestaan. In
1977 werd de licentie overgenomen
door een groep van twintig perso
nen. Daaronder bevonden zich be
kende muzikanten als Mick Jagger,
Paul Simon en Pheter Frampton.
De club heette nu „Philadelphia
Fury", maar werd in 1981 opge
kocht door de Canadese bierbrou
werij Molson. Voortaan ging de
club als „Le Manie de Montreal"
door het leven. In 1983 viel het
doek over de club. Een teruggang
van 23.704 toeschouwers per wed
strijd in 1981 naar 7.000 in 1983 en
tegenwerking om er een Team Ca
nada van te maken, deed Molson
na drie seizoenen en het verlies
van tien miljoen dollar besluiten te
stoppen.
Joe Robbie
Joe Robbie is een schatrijke advo
caat van Libanese afkomst, die zijn
domicilie in Florida heeft. Heel
Amerika kent hem als eigenaar
van de footballclub Miami Dol
phins, een van de succesvolste
clubs in de National Football Lea
gue. In 1973 kocht hij een voetbal
club op, voornamelijk om echtge
note Elisabeth een plezier te doen:
zij werd presidente van de club.
Robbie nam Miami Gatos over, dat
voor 1970 in de semiprofliga ASL
had gespeeld onder de naam Was
hington Darts, vervolgens twee sei
zoenen in de NASL onder die
naam, waarna het naar het zonnige
zuiden werd verkocht. De bijnaam
werd onder het bewind van de fa
milie Robbie veranderd in Miami
Toros en de club functioneerde tot
1976 onder die naam. In 1977 werd
Fort Lauderdale, iets. ten noorden
van Miami gelegen, de thuisbasis
en de bijnaam werd gewijzigd in
„Strikers". De club, met onder
meer Jan van Beveren, John Pot
en Thomas Rongen als werkne
mers, maar ook Gerd Müller,
Bernd Hölzenbein, Brian Kidd, Ray
Hudson en Teofilo Cubillas, werd
het vorig jaar overgeheveld naar
Minneapolis, waar het nu als Min
nesota Strikers speelt. Zeven jaar
Fort Lauderdale zou volgens de
clubleiding twaalf miljoen dollar
verlies hebben opgeleverd. Dat is
overigens minder erg dan het lijkt,
want de verliezen zijn aftrekbaar
voor de belasting.
Minnesota
In Minnesota nemen de Strikers nu
de plaats in die eens door de Min
nesota Kicks werd ingenomen. De
Kicks was in de tweede helft van
de jaren zeventig de succesvolste
organisatie na de Cosmos. In 1975
door een consortium van levens
middelenhandelaren uit Minneapo
lis gekocht voordien speelde het
twee seizoenen onder de naam
Denver Dynamos trok het in
1977 meer dan 32.000 toeschouwers
per wedstrijd. In 1980 nam een
groep Britten onder aanvoering
van Ralph Sweet, toen en nu nog
vice-voorzitter van de Engelse
tweede-divisieclub Notts County,
de club over en hielp hem binnen
achttien maanden de vernieling in.
In 1981 maakte een simpel tele
foontje vanuit Engeland een einde
aan een club die er als een van de
weinige in de NASL in was ge
slaagd winst te maken.
Blunders
De geschiedenis van de NASL staat
vol blunders, miskopen en dromen
die bedrog waren. Het voortdurend
overhoop halen van de spelregels
maakte het voor het toch al met
weinig kennis uitgeruste publiek
niet gemakkelijk. Het gigantische
televisiecontract waarop was ge
hoopt en zonder welk in Amerika
geen enkele profsport kan overle
ven. bleef een illusie. Het willen
imiteren van de Cosmos, dat met
Pelé een geweldige attractie in huis
had gehaald, kostte zakken vol
geld.
Jack Daley, ooit voorzitter van San
Diego Sockers, zei verleden jaar:
„Het was mode om Cosmos na te
doen. Iedereen was op zoek naar
een tweede Pelé. Ze stroopten de
hele wereld af, waardoor de prijzen
enorm stegen".
De uitbreiding van achttien naar 24
ploegen in 1978 was wellicht de
grootste flater. Toen de aantrek
kingskracht van het momenteel
zijn ondergang tegemoet gaande
Cosmos zonder Pelé en Becken-
bauer Johan Cruyff oefende in
zijn twee Amerikaanse jaren aan
merkelijk minder zuigkracht uit
wast uitgewoed, gingen de toeschou
wersgemiddelden razendsnel naar
beneden. Het aantal clubs vermin
derde daardoor in snel tempo. In
1982 waren er nog veertien, in 1984
nog negen en het komende seizoen
waarschijnlijk nog vier: Cosmos,
Toronto. Minnesota en Tulas. Een
„kerkhof van olifanten" is de
NASL ooit spottend genoemd. Het
mag waar zijn. de hoop voor voet
ballend Amerika ligt wellicht opge
sloten in een ander gezegde:
„NASL mag sterven, het voetbal
blijft".
DIRK VAN DER KAAP
DEN HAAG Met nog
slechts «de toekenning van drie
startbetA'ijzen voor de strijd
om het wereldkampioenschap
sprint voor de boeg, heeft de
selectie voor de internationale
schaatstoernooien dit seizoen
een nagunoeg rimpelloos ver
loop gek.end. Dat is opmerke-,
lijk, warit de KNSB geniet de
reputatie- 's lands relgevoelig-
ste sportorganisatie te zijn.
Nog pas een jaar geleden vlo
gen bon< üstrainers elkaar tij
dens de Olympische Spelen in
de haren. In de weken vooraf
gaande aan Sarajevo werden
selectie-afspraken voortdu
rend gewijzigd. Schaatsenrij
ders en trainers wisten niet
waar zij aan toe waren.
Op een enkel strovuurtje na. wordt
de schaatsbond in het na-olympi-
sche jaar gekenmerkt dóór rust. De
KNSB-organisatie, voor zover het
hardrijden betreft, is na de Spelen
op de helling gezet. Dat was bittere
noodzaak omdat het aanzien van de
bond in zowel nationaal als inter
nationaal opzicht ernstig was aan-
fetast. „De relaties met NOC, ISU,
NS en noem maar op waren goed
zoek", zegt Dick van Zanten, de vi
ce-voorzitter van de KNSB en aan
voerder van een nieuw fenomeen
binnen de bond, de begeleidings
commissie kernploegen (BCK).
Naar eigen zeggen is Van Zanten
het eerste ex-kernploeglid dat het
tot een functie in het dagelijks be
stuur heeft geschopt. Op grond van
zijn in het begin van de iaren zestig
verworven ervaring is de Gelderse
notaris op zijn vooraanstaande post
als selectiebaas terechtgekomen.
De ervaring van Sarajevp hebben
Van Zanten en de in april vorig
jaar aangetreden voorzitter David
Meijer geleerd dat veel zaken an
ders moeten. „Als het hardrijden
misgaat, is alles verkeerd. Wij kun
nen een uitstekende directeur be
noemen. prachtige relaties met het
NOC opbouwen, goede relaties met
de gewesten hebben, maar als de
trainers liggen te rollebollen over
het ijs kun je niet zeggen dat het in
de KNSB wel allemaal meevalt",
aldus Van Zanten.
Ploeggebonden
„Uitgangspunt is dat de trainers
niets over eikaars kernploeg te zeg-
zijn. Voor de dokter geldt dat
niet, omdat de financiële ruimte
voor twee artsen ontbreekt Trai
ners moeten zich uitsluitend met
hun eigenlijke taakbezighouden.
Vorig jaar kwamen er vier maan
den na het seizoen nog allerlei ho
telrekeningen binnen. Je moet die
trainers niet met extra taken belas
ten".
De begeleidingscommissie kern
ploegen, een driemanschap waarin
naast Van Zanten, Simon Smit en
Jan Charisius zitting hebben, heeft
de eindverantwoordelijkheid voor
de samenstelling van de Neder
landse schaatsploegen voor de grote
toernooien. Ook is de BCK verant
woordelijk voor de in de vader
landse schaatsgeschiedenis unieke
actie om kernploegrijders op grond
van prestaties naar de gewestelijke
selectie te verwijzen. Henk Groen
en Ingrid Haringa ondergingen dit
lot. Van Zanten: ..Het initiatief
daartoe kwam steeds van de trai
ner. De coach moet enorm veel
aandacht besteden aan een rijder of
rijdster voor wie de sprong naar de
kernploeg te groot is. Het lidmaat
schap van de kernploeg kost geld,
en dat zal er altijd te kort zijn. Van
Slagvaardiger
In tegenstelling tot de vroegere
landelijke technische commissie,
die ooit een beslissende stem in de
selectie had en veelal uren lang in
conclaaf ging, is het optreden van
de BCK slagvaardiger. Van Zanten:
„We volgen de letter van de wet
Net als in mijn vak. Pas als de let
ter niet duidelijk is moet je naar de
bedoeling kijken. Die harde afspra
ken zijn een uitvloeisel van de roep
naar duidelijkheid Als ik de nor
men verschuif, lever ik een wan
prestatie ten opzichte van ande
ren". Van Zanten acht het noodza
kelijk ook in zijn functie enige con
tinuïteit te handhaven, „vijftien
jaar op deze post is met goed. maar
de trainer en de rijder moeten ook
niet elk jaar met een andere BCK
te maken hobben".
Leo Beenhakker is waarschijnlijk
de eerste bondscoach die zichzelf
heeft aangesteld. En aangezien
hij daarmee nog geen plaats heeft
verdiend in het Guinness Book of
Records besteden we in deze ko
lom maar een paar regels aan
hem.
Hoe is het allemaal in zijn werk
gegaanEind vorig jaar maakte
een aantal vaderlandse voetbal-
oefenmeesters zich sterk voor het
vertrek van Kees Rijvers, de ver
antwoordelijke man. De initia
tiefnemer en woordvoerder was
u raadt het al Leo Beenhak
ker.
Leo vond Kees Rijvers niet meer
zo geschikt voor zijn job. Maar
slim als ie is liet Leo niet zijn ei
gen naam vallen als mogelijke
opvolger. Neen. zijn tijd zou nog
wel komen. En bovendien had
Leo net een prima post bezet in
Volendam. Daar wilde hij even
zoals hij zei in alle rust be
komen van de Spaanse spannin
gen die hij bij Real Zaragoza had
doorstaan.
En daar ligt meteen de link.
Want wie werd toen de nieuwe
bondscoach, de man voor wie Leo
door het vuur wilde gaan? Juist,
Rinus Michels. Ook een trainer
die na alle bewogen beslomme
ringen aan het front zo graag
even de luwte had opgezocht. En
vooruitlopend op alles wat nog
komen kon al vast maar het Zeis
ter bos had opgezocht.
Het scenario klopte perfect. Hoe
wel voorzitter Gerard Kerkum
van Feyenoord even ten tonele
verscheen. Die wilde als opvolger
van de weggepeste Thijs Libregts
(hallo bent u daar nog?) eerst Ri
nus Michels naar de Kuip halen.
En toen dat niet lukte werd Leo
Beenhakker gepolst. Maar die
mocht evenmin van zijn bazen.
Zo bleven de namen van Leo
Beenhakker en Rinus Michels
met elkaar botsen. En je had er
echt geen wichelroede voor nodig
om te voorspellen wat er eerder
deze week gebeurde: Leo werd de
(interim)opvolger van Michels als
bondscoach. Zoals Leo eerder Mi
chels bij Ajax was opgevolgd. En
Leo later in de voetsporen van
Michels naar Spanje was getogen
Hoewel daar de vergelijking even
mank gaat lopen. Want Leo was
in Spanje succesvoller dan zijn
oudere collega.
Maar omdat succes nooit eeuwig
duurt (een ijzeren voetbalwet
zou Rinus Michels hebben kun
nen zeggen) keerde Leo op zijn
schreden terug. Om tot ieders
stomme verbazing neer te strij
ken in Volendam.
Maar nu is duidelijk geworden
dat ook die keuze weloverwogen
is gedaan. Want als er een club
de mogelijkheid heeft om zijn
trainer af te staan voor hel goede
doel (lees: Oranje) is het Volen
dam wel. Daar trainen de spelers
nog als amateurs en houdt de oe-
fenmeester zeeen van tijd over
voor andere zaken. Zoals het lob
byen over de coup tegen Rijvers
of het runnen van het Neder
lands elftal.
Als Leo bij een Nederlandse top
club had gezeten waren zijn kan
sen om bondscoach te worden
aanzienlijk kleiner geweest. Je
wordt dan tenslotte wel erg gauw
voor partijdig versleten. En de
mogelijkheid dat een Volendam-
mer Oranje haalt is net zo klein
als de kans dat Michels nog te-
lkeert bij het Nederlands elf-
Er was trouwens nog een opval
lend gegeven in de gebeurtenis
sen rond Leo Beenhakker. Daar
voor zorgde Ton Harmsen. Deze
Amsterdamse zakenman bleek
begin deze week opnieuw de ver
persoonlijking van alles wat er
aan opportunisme in de voetbal
wereld voorhanden is. Want een
paar jaar geleden toonde Harm
sen zich een apert tegenstander
van de man die hij nu binnen
haalde. Leo werd bij Ajax wegge
pest, zoals Libregts onlangs bij
Feyenoord. Maar zie. Harmsen
was alles gemakshalve even ver
geten. Er was ineens geen betere
vervanger voor Michels dan Leo,
die bij Ajax nog werd omschre
ven als een man met gebrek aan
autoriteit, een heuler met de ve
detten kortom een ezel.
Maar het bekende spreekwoord
met de ezel deed weer opgeld.
Leo was op zijn beurt ook alle
zeer vergeten en greep gretig de
vette worst die Harmsen nem
voorhield. Onder het motto: de
een z'n dood is de ander zijn
brood. Vandaar dat Leo nu Oran
je doet
Het meest treffende deze week
was nog wel. dat Leo niet alleen
zegt de lijn-Michels (wat dat dan
ook moge betekenen) voort te
zetten, maar zelfs net zo is gaan
praten als zijn voorganger. Dat
imiteren van die vermaledijde
spraak van Michels is me in het
verkeerde keelgat geschoten Het
is voor Leo te hopen, dat hij zijn
voorganger niet in alle opzichten
imiteert
BlfYS
