17
weekpuzzel door dr. Pluizer
m
P
n
n
z
s
_J
z
L
KJ
ré
n
z
z
n
a
n
1
1
1
a
CL
z
z
z
Z
LJi
Br
Z
z
WMi
ySytrn'm
postzegels
WETENSCHAPPEN
Ceidóe Sou/tont
V oplossing vorige puzzel
NR. 5 KRUISWOORDRAADSEL
m
wt m
m.m/M m
w. m I,sis m
ZATERDAG 2 FEBRUARI 19l
De prijswinnaars van puzzel 4 zijn:
J. Plasmeijer, Mgr. Noordmanlaan 28, 1424 BG De KwakeJ.
K J Brouwer. Pické6traat 77, 2201 ER Noordwijk.
De prijzen worden binnen drié weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL: *9.
1. Vetelno». 50-
5. Bakenstok me» ijiew 51.
punt.
8. Dik louw. 5?.
12. Staal In de V.$. 54.
13. Kleine groep van 55.
ultgtlezenen. 56.
14. Bloem.
16. Sober.
19 Aanspreeknsani v.e. 59.
papegaal.
21. Hemellichaam. 62.
22. Deel v.h. 64.
ambtsgewaad v.e. 66.
rechter. 67.
23. Mannelijk dier. 68.
25. Zangwl|M op
woorden. 70.
26. Insekt. 72.
27. Stoot. 73.
29. Stad In Brazilië
(verkort). 75.
31. Strikje 77,
32. Berelder van spijzen. 79.
33. Wijfjessehaap- 60.
35. Roem. 8t.
37. Ult6Chot van (ruit. 83.
39. Haringachtig visje. 65.
41. Opstandeling. 86.
44. Van een (atk.3. 87,
45. Per jaar (afk.). 88.
46. Eerstkomende (afk.). 89.
46. Muzieknoot. 90.
Europeaan.
Beroep.
Symbool van
argentum (zilver).
Voorzetsel.
Oude lengtemaat.
Bijbeldeel (afk.).
Eet' en drinkpartij op
gemeenschappelijke
kosten.
Grondstof van
svnthotlsche rubber.
Hoeveelheid.
Ooortochtgeid.
Ingezet stuk.
Sleepnet.
Bovenbouw v.a.
wagen.
Schaaktarm.
Bll|artstok.
Derhalve.
Verschotan.
Europees gebergte.
Boomvrucnl.
Dans.
Brandverf.
Stengel v.e. plant.
Hardere bovenlaag.
Vloerkleed.
Afgeknotte atam.
VERTICAAL:
1. Voorzetsel.
2. inhoudsmaat.
3. Rivier In Duitsland.
4 Dwaas.
5. Overscharlge kaart
v.h. kaartspel.
6. Oude lap.
7. Kleurling.
8. Waterkoud.
9. Ringvormig
koraaleiland.
10. Zeegroene edelsteen.
11. Sled In Engeland-
15- Elink.
17. Klaar.
18. Titel (afk.L
20. Uitroep.
22. Gymnastlektoestel.
24. Vogel.
27. inzet bij een spel.
28- Plattelandsgemeente.
30. Gehoororgaan.
32. Opening In do mond.
33. Voorzetsel.
34. In oprichting (afk.).
36. Hakbeitel met
afgeschuinde kanten.
37. Blank v.e. zwaard.
38. Eivormig.
39. Omslagdoek.
40. Communicatie-
apparaat.
42. Kleurstof.
43. Soort watertalie.
45 Dakbedekking.
47. Vistuig.
53. Uitheemse
dakbedekking.
57. Ge!l|k. effen.
58. Kleefstof.
60. Hoewel.
61. Boom.
62. Eierschaal.
63. Bijbelse naam.
65. Snel drogend produkt.
67. Uiting van
genegenheid.
68. Helder wit.
69. Hoofddeksel.
71. Kweking.
72- Altijd groene heester.
73. Groet.
74. Toon.
76. Klipgeit.
78. Bolgewas
79. Lidwoord
80. Wagenvracht
82. Vochtig.
84. Deel v.e. tabakspijp.
85. Hoofddeksel.
Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 50 53 7 88 42 49 35 5
86 89 en 28 20 3 70 83 62 14 41 12 15?
Oplewsingen onder vermelding van Puzzel 5 moeten uiterlijk woensdagmiddag in berit
zijn van de:
Ltidse Courant, Postbus U. 2300 AA Leiden.
Naam. adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
3
5
6
7
9
10
TP"
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
26
27
28
29
30
32
33
35
37
3®
39
40
*41
42
43
44
45
46
47
49*~
55
57
58
60
62
63
64
65
66
67
z
M
69
71
72
74
75
76
77
78
79 I
80
81
82
83~
84
85
86
87
88
89~
pTEl
Ir ee
Jicha
Jtvec
tpioe
">t.
ju ki
j J ga
eve
I inde:
i n Ai
int
ILA-v
I ades
i h'j
ikeli
i dui
•■ulo,
I anol
ise l
•15 se
j tl vc
r wit
al]
de
i t hei
nisch
j geen
Ni»
<A mii.
Ali.
Onder bescherming van de
FMJD, de werelddambond. en
de FFJD, de Franse dambond.
wordt van 8 tot en met 14 mei
het Derde Open Internationaal
toernooi van Parijs gehouden.
Er worden zeven ronden ge
speeld volgen hot Zwitserse
systeem Dit toernooi begint al
enige bekendheid te krijgen
als een evenement met een
Frans-Nederlandse organisa
tie. Van Nederlandse zijde ma
ken Ruud Palmer en Henk
Spaan deel uit vin de organi
satie.
Bij Ruud Palmer, Muntweg 24,
6532 TJ Nijmegen, telX)80-
559086, kan men nadere infor
matie verkrijgen. Inschrijving
is mogelijk door overmaking
van f 70.- inschrijfgeld op giro
rekening 1022078 t.n.v.
H.Spaan te Grave onder ver
melding van Parijs '85. Dit
moet voor 15 februari gebeu
ren om teleurstelling te voor
komen.
Er zijn aantrekkelijke prijzen
te verdienen De eindstand
wordt bepaald in de volgorde
wedstrijdpunten, SB en weer-
standpunten. De resultaten tel
len mee voor de VOLMAC-ra-
ting. Gespeeld wordt in het
theater van de gemeente Issy-
les-Moulineaux. Overnachting
is mogelijk in het nabijgelegen
sportcomplex. De prijs daar
voor bedraagt 100 francs per
dag voor vol pension.
land kwamen. Vijf Nederlan
ders plaatsten zich bij do eerste
negen: 1. Koeperman 7-11. 2.
LjSrf ,.V; .SWT
Iwf
1 m §3 m B
D m gs i
Parijs
t.t» 1:
3 m B B, m
u u a
i mm
BRUYNS
Hermelink 7-10. 3. E.Dolle-
kamp 7-10, 4. Grotenhuis ter
Harkei 7-10, 5. S.Luteyn 7-10,
6. Palmer 7-10, 7. Guinard 7-
10, 8. Damelincourt 7-10, 9.
Grégoire 7-10.
Op een bescheiden 31e plaats
met 6 uit 7 (drie keer winst,
vier keer verlies) eindigde de
Hagenaar Ton Bruyns, speler
van RDG2. Deze sympathieke
dammer staat vooral bekend
om zijn bijzondere combina
ties, die hij op allerlei momen
ten uit de stand tovert, maar
die heel vaak verliezend blij
ken te zijn. Een goed voor
beeld daarvan is te zien in zijn
partij met de Franse groot
meester Luc Guinard (zwart)
1. 32-28 17-22 2. 28x17 12x21 3.
33-28 7-12 4. 39-33 11-17 5. 44-39
6-11 6. 37-32 19-23 7. 28x19
14x23 8. 41-37 10-14 9. 35-30 20-
25 10. 47-41 14-19 11. 40-35 15-
20 12. 33-29 20-24 13. 29x20
25x14 14. 45-40 5-10 15. 49-44
21-27 16. 31x22 18x27 17. 32x21
16x27 18. 30-24 19x30 19. 35x24
12-18 20. 34-30 8-12 21. 40-35 23-
28 22. 38-33 17-22 23. 43-38 11-
17 24. 30-25 18-23. Tot hier is
sprake van een gezapig partij
tje, waarin zwart moeiteloos
een betere positie heeft *be-
réikt. Bruyns maakt er onver
wacht een einde aan door de
..zelfmoordcombinatie" 25. 37-
32 28x37 26. 41x21 17x26 27.
25-20 14x25 28. 35-30 25x32 29.
33-28 22x33 30. 42-38 33x42 en
Bruyns geeft het op. Na 48x17
raakt hij een schijf achter.
Maar Bruyns nam tegen oud*
wereldkampioen Koeperman
geweldig revanche. Weliswaar
wit: 1. 32-28 20-25 2. 37-32 14-20
3. 41-37 10-14 4. 34-29 5-10 5. 46-
41 18-22 6. 40-34 13-18 7. 45-40
8-13 8. 50-45 3-8 9. 31-26 19-23
10. 28x19 14x23 11. 32-28 23x32
12. 37x28 20-24 13. 29x20 25x14
14. 41-37 16-21 15. 38-32 11-16
16. 42-38 6-11 17. 34-29 13-19 18.
40-34 19-23 19. 28x19 14x23 20.
35-30 10-14 21. 30-25 8-13 22. 44-
40 13-19. Zie diagram. Bruyns
zet nu een actié in. die hém
een schijf kost, maar een pri
ma stand oplevert.
23. 34-30 23x34 24. 40x29 19-23
25. 37-31! 23x34 26. 32-27 21x32
27. 38x27. Een opt
for, waaraan wit
ling overhoudt en waarin hij
mét vier schijven de hele
zwarte korte vleugel vastlegt.
Koeperman geeft aan dat nij
hier niet 14-19 mag spelen we
gens 27-21 16x27 33-28 22x44
31x24 en wit wint want 44-50
(of 34-40 45x34 enz) 30x39
50x20 25x3!. Omdat 30-24
dreigt moet zwart wel 27.15-
20 spelen, waarna wit zijn
voordeel met 47-42 kan hand
haven. 28. 49-44? 9-13 dreigt
14-19. 29. 33-28 22x33 30. 39x28
13-19 31. 30x39 18-22 32. 27x18
12x32 33. 47-42 32-37 34. 42-38
16-21 35. 31x42 21-27 36. 45-40
7-12 37. 40-34 12-18 38. 39-33 2-8
39. 34-29 8-13 40. 29-24 19x30
41. 25x34 14-19 42. 43-39 18-23
43. 48-43 13-18 44. 34-29 23x34
45. 39x30 20-25 46. 44-39 25x34
47. 39x30 19-23 48. 43-39 17-22
49. 30-24 23-39. Een foutje in
hevige tijdnood van beide spe
lers. want 11-17 wint.
50. 26-21 27x16 51. 24-19? 24-20
moet natuurlijk, 11-17 52.
33x24 18-23 53. 19x28 22x44 54.
24-19 44-49 en Koeperman
mocht zich een gelukkige win
naar noemen.
Meer spelers lieten goede kan
sen onbenut. Delhom jr. maak
te het in de stand van het
tweede diagram wel heel bont.
Na Hermelinks 30-35? gaf hij
zich gewonnen in plaats van,
ondanks de schijf achterstand,
te winnen door 38. 39-34 35x44
39. 45-40 44x35 40. 34-30 35x24
41. 33-28 22x33 42. 38x16!
door
L. Hofland
iHoogovenstoernooi (1)
De organisatoren van het
Hoogovenstoernooi hebben dit
jaar de uitzonderlijk goede be
slissing genomen, door bij de
uitnodigingen niet alleen te
kijken naar de Elopunten.
maar vooral ook de vechtlust
in ogenschouw te nemen. Na
acht rónden is er al een enor
me hoeveelheid interessante
partijen te tonen.
Een grote verrassing is op dit
moment de jonge Wéstduitser
Eric Lobron; samen met Geor-
giev (Bulgarije) deelt hij de
tweede plaats achter favoriet
Timman. Niemand minder
dan Kortsjnoj en Portisch
moesten al het onderspit del
ven tegen deze scherp spelen
de jongeman. Portisch zal zich
onderstaande partij nog lang
heugen; zelden zal hij in zijn
loopoaan een dergelijk pak
slaag hebben ontvangen.
E.Lobron-L.Portisch.
Spaans.
1. e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.
Lal Pf6 5.0-0 Lc7 6. Tel b5 7.
Lb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Pb8 10.d4
Pd7 ll.Pbd2 Lb7 12.Lc2 Te8
13.Pfl df!?
Tot voor kort dacht men dat
zwart hiermee gelijk spel kon
bereiken; mede door deze par
tij zal dat oordeel herzien moe
ten worden.
14.Pxe5!
In Adorjan-Timman 1983
volgde hier 14. exd5 exd4
15.Pxd4 Pxd5 16.Pe3 Pxe3
!7.Lxe3 Lf6 met volkomen ge
lijk spel. De tekstzet is vorig
jaar geïntroduceerd door een
andere talentvolle Westduit
ser, Kindermann, in zijn partij
tegen Spassky.
14 .Pxe5 15.dxe5 Pxe4 16.f3
P&5.
Hiermee wijkt Porti&h af van
bovengenoemde partij Kinder-*
mann-Spassky; hierin volgde:
16...Pc5 17.b4 Pd7 I8.f4 a.5?
19.Dd3 g6 20.Dxb5 en wit had
winnend voordeel. Ook de
tekst zet blijkt niet voldoende
voor gelijk spel.
17. Pg3 Lc5+ 18.Kh2 f6?!
Door een subtiele manoeuvre
blijkt dit plan niet goed te zijn.
Het beste is vermoedelijk door
l8...Lf2 19.Te2 Lxg3 20.Kxg3
het witte paard te elimineren,
waardoor de witte aanvalskan-
sen verminderen. Door het lo-
perpaar behoudt wit dan ech
ter enig voordeel.
19.Lxg5! fxg5 20.Dbl!
Portisch zal alleen rekening
gehouden hebben met 20.Dd3,
waarna 20...g6 veel tegen-
hóudt. Nu is 20...g6 niet goed
mogelijk vanwege 21.Lxg6!
hxg6 22.Dxg6+ Kh8 (22...Kf8
23.Pf5 Dd7 24.e6 enz.) 23.Pf5
Dd7 24.e6 Dh7 25.Df6+ Kg8
26.Ph6+ en wint.
20...H6 21. Ddl Te6.
Gedwongen omdat na 22.Dd3,
22...g6 mogelijk moet zijn.
22.Pf5 h5.
Om 23...g6 te kunnen doen, na
23.Dd3. Maar de zwarte ko
ningsstelling is nu hopeloos
verzwakt.
23.Dd2 Lf8 24.f4 gxf4 25.Dxf4
c5?!
Het is begrijpelijk dat Portisch
tegenkansen zoekt, maar het
vrijgeven van veld d6 versnelt
het einde.
26.Te3 Dc7 27.Tfl Tae8
28.Pd6!
De genadeklap. Het paard kan
niet genomen worden vanwe
ge: 28.Lxd6 29.exd6 Dd7 30.Lf5
28.Z.De7 29.Df5 g6 30.Tg3 Lg7
31.Txg6 Txe5 32.Df7+.
Zwart geeft het op.
De volgende partij is vermoe
delijk één der wildste partijen
ooit tussen topgrootmeesters
gespeeld. Verantwoordelijk
daarvoor is de Engelsman
John Nunn, die samen met
Kasparov, de enige topspeler is
die het Konings-Indisch ook
tegen gelijkwaardige spelers
durft te spelen. Alleen daarom
al hebben beide spelers mijn
sympathie. Nunn oogst ook
nog bewondering door de
nummer zes van de wereld op
onderstaande manier te lijf te
gaan.
A.Beljavsky-J.Nunn.
Konings-Indisch Samischvari-
ant.
I.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4
d6 5.f3 0-0 6.Le3 Pbd7 7.Dd2
c5 8.d5 Pc5!?
Bij mijn weten nog niet eerder
^es^eeld.
Dreigt 10.f4, waarna de zwarte
paarduitval slechts tijdverlies
is. Nunn blijkt nu echter een
zeer interessant idee te heb
ben. De complicaties die nu
ontstaan zijn dermate gevaar
lijk voor wit, dat Timman ze
enkele ronden later, ook tegen
Nunn, niet aandurfde. Met
9.Lg5 wist hij enig voordeel te
bereiken.
9...Ph5! 10.Lf2 f5.
Impliceert een stukoffer.
II.exf5 Txf5 12.g4 Txf3
13.gxh5 Df8 14.Pe4 Lh6
15.Dc2 Df4!
Nu moet ook nog een toren in
de onderneming gestoken
worden. De witte koning blijft
echter in het centrum gevan
gen; gevoelsmatig staat wit
hier al verloren.
16.Pe2 Txf2! 17.Pxf2 Pf3+
18.Kdl Dh4 19.Pd3 Lf5
20.Pecl.
Zie diagram.
20...Pd2! 21.hxg6 hxg6 22.Lg2.
c4 was niet te dekken: 22.b3?
De4 23.Tgl Dd4 en zwart wint.
22...Pxc4 23. Df2 Pc3+ 24.Ke2
Dc4 25.Lf3 Tf8 26.Tgl Pc2
27.Kdl Lxd3.
Wit geeft het op.
Correspondentieadres: Leo
Hofland, C.Fockstraat 113,
2613 DE Delft.
Een problèem dat veel bieders
wekelijks hebben, is het aan
de partner overbrengen van
een SA-hand met een hoge
vijfkaart:
A3
H B1083
OV94
AV3
Als u een 1 SA speelt van 15-
17 heeft u na een opening met
1 harten geen ECHTE herbie
ding.
1 Ha 1 Sch
Dat geeft doorgaans 12-14 aan,
dus dat kan niet. Velen nemen
hun toevlucht tot het openen
met 1 SA. met weer andere
nadelen.
Indien de SA wisselend ge
speeld wordt, kan deze hand
niet-kwetsbaar met 1 harten
worden geopend en dan -na 1
schoppen- 1 SA na, of na 2
klaver-ruiten 2 SA na: 15-17
met de mogelijkheid van een
vijfkaart harten.
Kwetsbaar zitten de wisselen-
de-sansspeler voor hetzelfde
probleem als degenen die voor
altijd hun hart aan de sterke
sans hebben verpand.
Dat is het (forcing) alternatief.
Crowhurst
De in deze reeks al eerder ge
noemde Crowhurst-conventie
lost dit dilemma op.
Dit 2 klaver vraagt van de
openaar een nadere verkla
ring:
a. Heb je een vijfkaart harten.
b. Heb je een GOEDE drie-
kaart schoppen.
c. Ben je maximaal.
d. Heb je nog een tweede
(hoge) kleur (in dit geval
n.v.t.).
Eerst moeten we nog even stil
staan bij de kracht van de 1
SA-herbieding wanneer er
Crowhurst wordt gespeeld. In
veel gevallen wordt die ge
speeld als 12-16, of er nu een 1
SA van 15-17 of een wisselen
de sans wordt gespeeld. Daar
bij wordt 15-16 gerekend als
maximaal.
Met de hand waarmee we dit
artikeltje begonnen, is de her
bieding na 2 klaver (Crow
hurst) dus 3 harten: vijfkaart
harten en maximaal en geen
goede driekaart schoppen.
Met
A 103
O HB1083
O V94
AV
was het (conventionele) ant
woord op Crowhurst 3 ruiten
geweest; positief bericht op
alle vragen. 3 ruiten betekent
dus niet maximaal en een
vierkaart ruiten, want naar
die kleur wordt in deze situa
tie niet gevraagd.
Menigeen zal wat vreemd aan
kijken tegen de SA-herbieding
van 12-16, maar dat is speciaal
ontworpen om sansachtige
handen met een hoge vijfkaart
verkoopbaar te maken. Met 17
(goede) punten wordt o.h.a.
een andere actie ondernomen,
b.v.
Openen is geen
kunst (4)
1 Ha 1 Sch
2 SA
waarna partner, als hij niet wil
passen, met 3 klaver nog nade
re informatie van openaar kan
vragen: vijfkaart harten, goede
driekaart schoppen enz.
Met de Crowhurst-conventie
en de SA-herbieding van 12-16
zijn alle sansachtige handen op
een duidelijke manier te ver
tellen. Onnodig te vertellen
dat bovenstaand verhaal met
de vijfkaart harten niet op de
zelfde wijze opgaat met een
vijfkaart schoppen, aangezien
er nog steeds geen mogelijk
heid is ontwikkeld om 1
schoppen te openen en vervol
gens 1 SA te herbieden. Hier
bij laten we transfer-biedserie.
1 harten-1 schoppen-1 SA
even buiten beschouwing. Die
heeft ook een andere beteke-
Geen tweede bod
Opent u bij niémand kwets
baar in de tweede hand (vier
tallen) deze hand?
AV7
w i n t
nts v
op 1 ruiten-1 harten, op 1 hacarri
ten-2 harten en op 1 scnoppem Ri
2 schoppen. >wee:
In de praktijk werd deze har
met 1 harten geopend, waart? ruJ
bij de partner 3 ruiten als anjarer
woord kwam. Een echt goécf w
herbieding is er nu niet m«^er.
Daarbij komt dat het biedt" ie
moeilijker is geworden doofs
dat het partnership een rtive/1 blJ
te hoog zit: eer 1
teit,
"hout
west
AV83
O 9 7 6 5 4
O 2
AV7
oost
en zo ja, waarmee?
Het is geen collectie om wak
ker van te liggen en passen is
dan ook helemaal zo gek nog
niet
Met 1 harten openen lijkt ze
ker niet de aangewezen weg;
wat moet er dan na 2 ruiten
van de partner herboden wor
den? Indien de hand toch zo
nodig geopend moet worden,
lijkt 1 klaver de beste actie,
dan is er altijd een herbieding:
♦B5 Zcb
A10 ver!
O A H B 10 9 7 Ser
8 orde:
/erzc
Zo lag het spel. dat na een op;ram
ning met 1 klaver een sten dc
eenvoudiger te bieden was g acht
weest: ga
>okss
1 KI 2 Ru wee
2 Ha 2 Sch het
2 SA 3 SA lag c
ik ii
Biedprobleem °r e<
In een viertallenwedstrijd heb
allen) gaat de bieding: rey
zijn
Zuid west poord OósL-a
1 Ha 2 Ha 1) 2 Sch 2) 4 S?S"Y?
5 Ru pas 5 Hi n« 11
mag
1). Ghestém: klaver-schoppertomt
spel. 6-Pit
2). Wordt door zuid geale)
teerd.
Wat doet u als oost met (ER]
tsch
A9764
10873
OHIO
*lA5
Vi
>St
Idell
Agenda: 1-3 maart Hoechstoec
vjertallentoernooi Schevenii seis
gen (070-542402). 10 maawe]
Arie van Heusden-viert.toe'
nooi Culemborg. Corr: p
adres: Léharstraat 10, 2162 Arre.
Lisse. KIT
Vier duitse
herdenkingszegels
Het uitgifte-programma van
West-Duitsland voor 1985 is
geopend met vier verschillen
de herdenkingszegels, elk in
de waarde van 80 pf. Als eer
ste de herdenking van het feit
dat de stad Augsburg dit iaar
2000 jaar bestaat. De geschie
denis van deze stad gaat terug
tot het jaar 15 v. Chr. toen de
stad werd bezet door de Ro
meinen. Op de zegel ziet men
dan ook de bronzen buste van
de Romeinse keizer Augustus.
De achtergrond wordt ge
vormd door afbeeldingen van
de voornaamste gebouwen van
Augsburg, zoals o.a. de katho
lieke- en evangelische kerk.
de dom, de Herculesbron. het
raadhuis, een hotel en het ar
senaal. In de rechter boven
hoek ziet men het wapen van
de stad.
In 1985 is het 350 jaar celeden,
dat de godgeleerde Phuipp Ja
kob Spener in een dorpje in de
Elzas geboren werd. Hij ver
wierf zich in zijn geboorteland
een dermate grote vermaard
heid dat aan hem een postze
gel werd gewijd. Op de zegel
ziet men het portret van Spe
ner. naar een kopergravure
van Bartholome Kilian uit
1683, benevens de jaartallen
..1635-1705".
Ter herinnering aan de ge
broeders Jacob en Wilhelm
Grimrn werd een zegel met
hun portret uitgebracht. Daar
naast ziet men een door Jacob
Grimm gecorrigeerde drulc-
Croef van een Duits woorden-
oek. Het betrokken citaat be
treft het woord „vrijheid".
Op 17 februari 1885 werd de
katholieke theoloog en filosoof
Romano Guardini te Verona
in Italië geboren. Reeds als
kind verhuisde Guardini naar
de Duitse stad Mainz, waar hij
opgroeide en ook een prieste
ropleiding volgde. Hij maakte
zich op het terrein van de the
ologie dermate verdienstelijk,
dat zijn naam over de gehele
wereld bekendheid geniet. Het
eeuwfeest van zijn geboorte
wordt in Duitsland herdacht
met een postzegel van 80 pf.
Op de zegel, die werd ontwor
pen door próf. Gerd Aretz, ziet
men het portret van Romano
Guardini.
Ook op 21 februari brengt de
Duitse PTT vier postzegels in
omloop. Op de eerste plaats
twee zegels met als thema
Voor de sport. (De PTT van
West-Berlijn geeft tezelfdertijd
dergelijke zegels uit in dezelf
de waarden, maar met andere
motieven). De Duitse en Ber-
lijnse zegels van 80 40 Pf.
betreffen resp. het 100-jarig
bestaan van de kegelbond en
de kampioenschappen basket
bal. die van 120 60 Pf. het
wereldkampioenschap wild
watervaren en kanoslalom, te
houden in Augsburg, en tafel
tennis.
De beide andere zegels betref
fen de stad Verden en het
Deens-Duits verdrag van 1955.
Duizend jaar geleden kreeg de
plaats Verden stads- en mark-
trechten. Verden ligt in Ne-
der-Saksen en telt zo ongeveer
25.000 inwoners. Bereden le
geronderdelen vinden sinds
onheuglijke tijden in Verden
hun thuishaven. Dit is mede
oorzaak dat men in Verden
grote belangstelling heeft voor
de drafsport. Men beschikt
daar dan ook over een drukbe
zochte drafbaan.
Op 29 maart 1955 kondigden
de toenmalige bondskanselier
Kon rad Adenauer en de Deet^
se minister van Staat Har zu
Christian Hansen, de verklik
ringen omtrent de rechten vatstel
de wederzijdse minderhede^ v
af. Kernspreuk van deze vet *r»e
klaringen is het gezegd-'
„Duitser is, wie Duitser w5,
zijn, Deen is. wie Deen w?ks
zijn". Zowel de Deense als dien
Westduitse PTT brengen i>n rr
een speciale postzegel in dj j
verkoop met een £erneerthe]
schappelijk motief, het Deem
Duitse grensgebied. De mir°u"
derheden van beide lande
zijn met stippen aangegeveh lij!
De Westduitse versie heeft ee{en.
waarde van 80 pf. De Deens de
zegel komt eveneens op 21 fd en
bruari in roulatie en heeft ee de
waarde van D.kr. 2,80. keli;
In mei van het jaar 1789 ve^^
trok er een Britse expediL^j
vanuit de Schotse stad Lei^n
om een bezoek te brengen a^ 0|
de Orkney Eilanden. Daarr tro
zou men doorgaan naar de Fj
roër Eilanden en de ÖeenLgfj
stad Kopenhagen. De expedL,^
tie stond onder leiding van c^r
toen 22-jarige John Thom^g.
Stanley,, die later de adellijl^oul
titel „sir" verwierf. Als herii.
nering aan deze exPeditLG„
geeft de PTT van de Farötjwe]
Eilanden op 14 februari ee n
serie van vier zegels uit. EZce
zegels hebben waarden va.
250. 280. 550 eh 800 ore. rjfc
motieven bestaan uit gezicht^-^
op de eilanden.
Grote doses vitamine c gene
zen kanker niet. De conclusie
dat dit vitamine tumors zou
doen slinken is onjuist. Een
groep onderzoekers van de
Mayo-kliniek in Boston komt
tot deze uitspraak in een rap
port dat in een medisch vak
tijdschrift is gepubliceerd.
Om een al 10 jaar bestaande
controverse over de genezende
kracht van vitamine c bij kan
ker uit de weg te ruimen sloeg
de Mayo-groep aan het experi
menteren. Het Nationaal Kan-
kcrinstituut in de Verenigde
Staten acht de bevindingen zo
overtuigend dat het er geen
heil meer In ziet de proeven
met het vitamine op kanker
patiënten voort te zetten.
Het idee dat vitamine c kan
ker zou kunnen genezen werd
krachtig verdedigd door No
belprijswinnaar Linus Pauling,
wiens stelling dat het vitamine
ook verkoudheid kan voorko
men of genezen nog steeds
door medische deskundigen
wordt aangevochten.
Vitamine c kreeg de faam van
geneesmiddel tegen kanker in
1974, toen twee onderzoekers,
onder wie de Brit dr. Ewan
Cameron, verklaarden dat bij
experimenten was gebleken
Vitamine c helpt
niet tegen kanker
dat tumors verdwenen bij vijf
van 50 patiënten die dagelijks
10 gram vitamine c hadden in
genomen.
Twee jaar later werd hun stel
ling onderschreven door Pau
ling, die zei dat het vitamine
voor een verviervoudiging
van het aantal overlevingsge-
vallen bij kankerpatiënten
zorgde. In 1978 verklaarden
Pauling en Cameron dat bij
een nieuw onderzoek was ge
bleken dat dit cijfer zelfs veel
hoger lag. Andere onderzoe
kers waren echter niet over
tuigd. Zij vonden dat dr. Ca
meron zijn proefpatiënten te
snel het label „ongeneeslijk"
had gegeven.
De Mayo-groep voerde de
proeven uit zoals Cameron en
Pauling hadden gedaan, maar
met één belangrijk verschil. In
plaats van de gebruikers van
vitamine te vergelijken met de
medische voorgeschiedenis
van overleden kankerpatiën
ten vergeleek men twee groe
pen levende patiënten, van
wie sommigen vitamine c kre
gen en de rest placebo's,
schijnmiddelen, slikte. De uit
slag was dat vitamine c geen
kankergenezende werking
bleek te bezitten.
Opsporen afwijkende
bloedcellen beter
Aan de Rijksuniversiteit in
Leiden is een nieuwe, unieke
methode ontwikkeld voor de
opsporing van afwijkende
bloedcellen. Het apparaat, dat
in staat is in vrij korte tijd uit
milioenen bloedcellen een af
wijkende cel aan te wijzen, is
van groot belang voor het on
derzoek naar eventuele scha
delijke gevolgen van de bloot
stelling van de mens aan che
mische stoffen.
De Leytas, zoals het detectie-
apparaat wordt genoemd,
werd ontwikkeld door prof.dr.
J. Ploem, hoogleraar in de cel
biologie, en prof.dr. L. Berni
ni. hoogleraar in de antropoge-
netica>.
De machine is in staat in een
nacht 10 miljoen bloedcellen te
tellen en na te gaan of er een
tussen zit, die een afwijking
(mutatie) vertoont. De gege
vens worden in de computer
opgeslagen en de volgende dag
kan de onderzoeker de afwij
kende cellen op een beeld
scherm te zien krijgen.
Prof.dr. Sobels van het labora
torium voor stralengenetica en
chemische mutagenese van de
Leidse Universiteit spreekt
over een doorbraak in het on
derzoek naar de schade, die
chemische stoffen aan het er
felijk materiaal van de mens
kunnen toebrengen. Het is
voor het eerst dat men in staat
is de mutageniteit in bloedcel
len snel op te sporen.
Het wordt nu bijvoorbeeld een
stuk eenvoudiger vast te stel
len of werknemers in de .in
dustrie, die dagelijks op aller
lei wijzen worden blootgesteld
aan chemicaliën, hiervan scha
de ondervinden. Een kleine
regelmatig genomen bloed
proef is al voldoende om even
tueel voorkomende afwijkin
gen in een bloedcel op te spo
ren.
De nieuwe methode is volgens
Sobels ook van belang voor
het onderzoek naar schadelij
ke afwijkingen in bloedcellen
van kankerpatiënten, die met
cytostatica (chemische genees
middelen) worden behandeld.
Een van de grootste zorgen
van de behandelende artsen,
die chemische therapie toepas
sen, is dat sommige medica
menten dikwijls nieuwe
kwaadaardige tumoren ver
oorzaken. Snelle opsporii^tej(
van de negatieve effecten va p_
bepaalde chemische stoffen
deze kankerbestrijdende mitj Q
delen kan bij vervolg een grtpac,
te bijdrage leveren aan de vë:
betering van de behandelirLns<
van kankerpatiënten met m^
dicijnen.
In het algemeen is Sobels vtf
mening, dat de aan het eir)
van de jaren 60 ontstane bLac
zorgdheid om de schadelij^^
gevolgen van radio-actie^^
straling en het omgaan mie
chemicaliën, vaak wordt ove[
dreven. „Er is geen reden t
paniek, al is voorzichtigh
geboden. De schade is in
algemeen gering, maar
moeten de vinger aan de
houden".
