i
OMM.
Zolang de kraan
loopt blijf ik
er lekker
onder zitten'
AMSTERDAM Wie de
bliksemopmars van de compu
ter aan een zorgvuldige analy
se onderwerpt, komt onver
mijdelijk tot de ontdekking,
dat in het kielzog van deze ij
zeren Hein nauwelijks vrou
wen meemarcheren. Sterker
nog: waar hij opduikt in onze
samenleving sneuvelen eerst
de van oudsher als typisch
vrouwelijk gekwalificeerde
beroepen. De oude boekhou
der bij het raam wordt tot na
der order nog door hem ge
doogd. Maar voor de secreta
resse, de typiste, de caissière,
de vakkenvulster, de inpak-
ster, de modinette. de sorteer-
ster en de telexiste is het uur
van afscheid nemen definitief
aangebroken. Zij gaan terug
naar „af".
Hun plaatsen op kantoren en in ta-
brieken worden in geforceerd tem-
po ingenomen door Big Brother
Robot, die als rekenwonder en
klusjesman overal inzetbaar is.
Overigens kan niet ontkend wor
den, dat de computer een hoop
dom, oervervelend werk overbodig
heeft gemaakt en om die reden een
zegen voor de mensheid mag wor
den genoemd. Voor alle karweien
kan worden volstaan met de aan
koop van een robot, die met het te
vreden gezoem van een bijenko
ningin optelt en aftrekt, deelt en
vermenigvuldgt. puntlast en sol
deert, inpakt en calculeert. Zolang
de stoppen niet doorslaan staat hij
dag en nacht stand-by zonder ooit
te zeuren over extra roostervrije
dagen, vervroegde vut, loonsverho
ging en gratis bedrijfskleding. Men
hoort hem ook niet klagen over de
pressies en aanvallen van migraine.
Want dat soort onvolkomenheden
blijft aan mensen voorbehouden en
wordt niet meegeponst in de chips,
waarmee hij zich gulzig voedt.
Computeren
Inmiddels is aan de Nederlandse
woordenschat het nieuwe werk
woord „computeren" toegevoegd.
Computeren betekent openlijk sa
menzweren met de robot, vrij wor
stelen met de stoeipoezen van
Spectrum. IBM, Commodore, BBC,
Apple en van al die andere profe
ten in het nieuwe elektronische
verbond.
Computeren is ook blindelings ge
loven in hun onbegrensde moge
lijkheden. Een geloof, dat beleden
wordt door miljoenen volgelingen,
die zich aangesloten hebben bij
duistere sekten, waar in geheimtaal
met de afgod gecommuniceerd
wordt Opererend onder de on
Over zijn onlesbare reislust wil h'
op de valreep nog wel een opmei
king kwijt. „Ik ben inderdaad vaa
van huis. Maar dat kan ik me pei
mitteren, omdat ik zestig mense;
in dienst heb, die allen op topnl
mij vlekkeloos. Mag ik dan asjt j
blieft op mijn leeftijd van negenen I
vijftig jaar wat rondkijken in dezi
wereld? Dat is goed voor mij ei
goed voor Frankrijk". 1
..Zolang de kraan loopt blijf ik q
lekker onder zitten".
LEO THURINi
krijg. Zonder die vechtlust berei L
je trouwens weinig. Want de cor
currentie in de computerwereld I
bikkelhard".
Bij de deur
„Denk bijvoorbeeld niet, dat ik rij |jn
zonder slag of stoot bij de deur va ge
een apotheek laat wegsturen 2 |er
hebben uiteraard het recht 01
„nee" te zeggen op mijn voorstej
len. Maar dan zullen ze me to<|
eerst met deugdelijke argument^
moeten overtuigen van hun weig
ring".
„Ik ben er namelijk zeker van. d
ik een produkt verkoop, waar iedi
re apotheker, groot of klein, d|
maakt geen enkel verschil, op ko
te èn lange termijn alleen ma;
profijt van heeft. Hij krijgt
hulpmiddel in huis, dat voor
procent waterdicht is en van rri
nuut tot minuut een totaal ove
zicht geeft van zijn complexe adir
nistratie. Met één druk op de kn<
kan hij ook controleren of de opg
geven dosering klopt, of de kla
niet te vroeg is teruggekomen vo
een herhaling, wat er door he
precies geslikt wordt en of de m
dicijnen elkaar verdragen. D
laatste is van levensbelang, wa
gemiddeld één keer per zes wek«
komt het voor, dat iemand door h
innemen van verkeerde medicijn»
op sterven na dood is. Door gebru
te maken van een computer m
een speciaal programma kan
voorkomen worden".
Kostelijk
Tina Filius, die nu duidelijk op
iuiste bedrijfstemperatuur pra
betreurt het nu zichtbaar, dat
haar kostelijke verhaal moet ve
tellen aan een journalist, aan wie
gegarandeerd geen snipper soft- i
hardware kan slijten. Ze had Y
oneindig zinvoller gevonden de
januarimiddag door te brengen rr
een hevig wantrouwende apoth
ker, die nog steeds hardnékkig zf
rekeningen met de hand blijft u
schrijven.
„Met zo'n man ga ik vanaf het t
gin een vertrouwensrelatie aar
zegt ze stralend. „Hij moet begr
pen, dat ik hem niet alleen ei
computer wil verkopen, maar c
ik na de eventuele koop als ei
leeuw voor hem zal blijven vee
ten. Mochten er dus onverhoo
problemen rijzen, dan mag hij n
altijd bellen. Al is het midden in
nacht. Heus, met een big smile i
je het als verkoper niet. Je moet'
hele hebben en houwen in de strl
gooien om een succesje te boeket
„Ik rust niet, voordat mijn kla
even enthousiast over compute
praat als ik".
t rn tmttrtS
haute-cuisine is de inventiviteit
van de kok. Ik heb het geluk, dat
ik in een streek woon, waar het
goede der aarde ruim voorhanden
is. Daar hangt immers de kwaliteit
van de gerechten uiteindelijk van
af. Het is toch te gek om los te lo
pen, dat de laatste jaren overal in
de wereld exact dezelfde ingrediën
ten worden verwerkt. Variatie is er
nauwelijks. Als dat de „Nouvelle
Cuisine' is, heb ik al gegeten".
Ophëldering
Daar zegt hij een waar woord. Wat
schaft de pot eigenlijk op deze
avond? Het menu, waarvan de
voorzijde is verlucht met een foto
van Bocuse. die geflankeerd wordt
door een hovenier en zijn persoon
lijke negerslaafje Michel, geeft
daarover opheldering.
Begonnen wordt met de fameuze
„soupe aux truffes noires V.G.E.",
die hij in 1975 gecreëerd heeft voor
een etentje, dat de toenmalige pre
sident Valérie Giscard d'Estaing op
het Elysée gaf.
Het bleek goeie soep te zijn, want
prompt werd Bocuse benoemd tot
Chevalier de la Légion d'Honneur.
En dat is toch algauw een onder
scheiding waar anderen op het
slachtveld een been voor hebben
opgeofferd of ten minste een epos
hebben geschreven met eeuwig
heidswaarde.
Dat zo'n uitverkiezing je echter ook
ten deel kan vallen, wanneer je een
kop geurige soep brouwt, die op de
spijskaart voor 215 Franse franken
is geprijsd (pak-weg 80 gulden),
geeft de burger weer moed.
Het volgende gehecht is zeeduivel
met kreeftesaus, gestoken in een
camouflagepak van bladerdeeg.
Daar vraagt Bocuse vijf franken
minder voor dan voor zijn truffel-
Eendeborst
Voor het hoofdgerecht is eende
borst gekozen, die nagenoeg rau\ I
wordt binnengedragen. Wie be
weerde toch daarnet, dat de „Nou
veile Cuisine" een verzinsel i p
waar hij part noch deel aan heel
gehad? Het is in elk geval duidelijk
dat deze brave borst nimmer in zijl
eigen restaurant heeft gegeten.
Na de kaas van moeder Richard -
het is goed te merken, dat ze e
zelf van heeft gegeten volgei
nog het gebak en de ijsvariatiei
Vervolgens daalt het gezelschap a
naar de parterre, waar Bocuse zic|
inmiddels bij het fornuis heeft ge
ïnstalleerd om te poseren met zijl
gasten. Het is de verplichte lak
moesproef, die onomstotelijk be
wijst, dat je bij Bocuse gegetei
hebt. Algauw blijkt, dat het drip
gen geblazen is.
Vlekkeloos
ZATERDAG 2 FEBRUARI 193
schuldige naam „Hobby Club" pe
netreren ze zo steeds dieper in het
menselijk brein, dat onder de
vracht geprogrammeerde gegevens
zienderogen kapseist.
Dogma's
Wat blijkt ook daar: in de tiental
len Computer Clubs, die Nederland
inmiddels rijk is, schitteren vrou
wen vrijwel door afwezigheid. In
de redactie van de gezaghebbende
„Nieuwsbrief", die de dogma's van
Big Brother aan de ruim 20.000 le
den van de Hobby Computer Club
doorgeeft, zit welgeteld één vrouw,
Katja Bosschert, die achter een
tekstverwerker de administratie
bestiert. In feite fungeert zij dus
slechts als doorgeefluik tussen de
computer en de overige redactiele
den, die zonder uitzondering man
nen zijn.
En zo hoort het ook, houden de
kenners vol. De computer is niet
gebaat bij borstvoeding en kan al
leen blijven groeien dank zij de
geestesprodukten, waarmee man
nen hem volproppen.
Achteraf geeft ook de dertigjarige
Tina Filius i'rnotmoedin ton. dat ze
veel veranderd. Ik geef als voor
beeld de drie-sterrenrestaurants in
Frankrijk, waarvan er alleen in en
rondom Lyon al zes zijn. Zonder
uitzondering zijn ze het eigendom
van de man, die in de keuken de
scepter zwaait. Hij is dus geen ver
antwoording schuldig aan een pa
troon, die hem de wet voorschrijft.
En dat is een zegen voor de gastro-
„Als een kok het in zijn bedrijf
voor het zeggen heeft, zal hij name
lijk alles op alles zetten om zijn gas
ten het beste van het beste voor te
zetten. Zo'n man gaat 's morgens
zelf naar de markt om te zien wat
er die dag te koop is. En uit dat
aanbod maakt hij zijn keuze voor
de maaltijd van die avond. Hij
kookt wat hij zelf lekker vindt en
waar hij bij zijn gasten eer mee kan
inleggen".
„Ik begrijp overigens wel, waar die
hardnekkige fabel van de „Nouvel
le Cuisine" vandaan komt. Vijf en
twintig jaar geleden hebben we een
invasie beleefd van Japanse koks,
die de haute-cuisine van Frankrijk
kwamen bestuderen. Ik heb ze met
open armen ontvangen. Want ik
ben een patriot en wil de goede
dingen van mijn land graag met
anderen delen".
Paul Bocuse,
de profeet van
de winterpeen,
betreedt zijn
blinkende
keuken nog
voornamelijk
om zich te
laten
fotograferen
met gasten,
die daar prijs
op stellen. En
reken er op,
dat het daar
voortdurend
dringen is
geblazen.
Uiteraard liet
ook Leo
Thuringzich d(
uitgelezen
kans om met
deze messias
voor de
eeuwigheid
geconserveen
te worden, nie
ontgaan.
soep. Wat redelijk lijkt. Want j
krijgt voor die vijf franken mind»}
een hoop meer op je bord.
Tina Filius: „Ik voel me prima in die mannenwereld van de computers".
nooit van een carrière in de com
puter-business heeft durven dro
men. Ze wilde aanvankelijk ste
wardess worden maar koos na haar
hbs-opleiding toch maar de ingesle
ten, geijkte weg van de minste
weerstand en werd secretaresse.
„Een andere baan leek trouwens
voor meisjes van mijn leeftijd niet
weggelegd", voert ze ter veront
schuldiging aan.
Verkassen
„Acht jaar geleden vond ik. dat het
de hoogste tijd was om te verkas
sen. Burroughs zocht een secreta
resse voor de president-directeur.
In mijn grenzeloze onnozelheid
dacht ik, dat ik in zo'n functie au
tomatisch op directieniveau zou
gaan meedraaien. Wat vervolgens
lelijk tegenviel. Zodra het menens
dreigde te worden en er een brief
de deur uit moest met een strikt
vertrouwelijke inhoud schreef mijn
baas hem zelf en liet hij mij buiten
spel. Toen ik dat in dé gaten kreeg
realiseerde ik me gelijk, dat ik ach
ter mijn fraaie bureau een tikgeit
was, die niets had in te brengén".
..Op een posevcn moment heb ik
de knoop doorgehakt en aangekon
digd, dat ik weg ging. Ik had welis
waar geen andere baan in het voor
uitzicht, maar ik dacht: wie dan
leeft wie dan zorgt; alles beter dan
dit. Zo zei ik het ook tegen mijn
baas, die verrast antwoordde: „Dat
komt goed uit. Ik heb net vanmor
gen besloten de debiteuren-verwer
king aan je toe te vertrouwen. Zo'n
promotie heb je dubbel en dwars
verdiend, zou ik zo denken".
„Ik heb het zes maanden volgehou
den. Wat ik een fraaie prestatie
van mezelf vond, want het bleek
een uiterst dubieuze promotie te
zijn. Ik verdiende om te beginnen
geen stuiver meer en deed de hele
dag werk, waar je met de beste wil
van de werreld geen lol in kunt
hebben. Klanten bellen en ze aan
manen om als de donder te betalen,
is niet bepaald een bezigheid, waar
ik rooie oortjes van krijg".
Bekeken
„Wat me stukken aantrekkelijker
leek was het vak van verkoper. Ik
zag de vertegenwoordigers van
Burroughs geregeld tegen twee uur
's middags het kantook- verlaten en
dacht: die hebben het slim beke
ken; het is mooi weer en een mid
dagje op het strand in Zandvoort is
altijd mooi meegenomen. Laat ik
het maar ^erlijk bekennen: ik was
stinkend jaloers op die collega's in
de buitendienst. Ofschoon ik toch
goed begreep, dat de verkoop van
computers een onderonsje van
mannen was, waar ik als vrouw
geen schijn van kans had".
„Ik rolde dan ook spontaan van
mijn stoel, toen de baas in 1981 te
gen me zei: „Je hebt onderhand ge
noeg verstand van computers. Wat
zou je er van denken om ze voort
aan te gaan verkopen?". „Ik verko
pen?", was mijn eerste reactie.
„Hoe gaat dan dan? Wat moet ik er
voor doen?".
„Begin eerst maar", was zijn vader
lijke raad, „we hebben een compu
terprogramma ontwikkeld, dat ge
knipt is voor apothekers. Daar heb
ben we tot nog toe anderhalf mil
joen gulden in gestopt. En dat be
drag willen we graag op korte ter
mijn weer terug verdienen. Dat
moet lukken, want er zijn elfhon
derd apothekers in Nederland, die
hun razend ingewikkelde admini
LYON De culinaire kanjer-
koning Paul Bocuse houdt
sinds 1959 open hof in Collon-
ges-au-Mont-d'Or, een onaan
zienlijk dorp aan de oever van
de Saóne, dat inmiddels door
de planologische veelvraat
Lyon is opgeslokt. Tussen de
borden, die op kruispunten en
op blinde muren attent de
richting aangeven naar het
raadhuis en het station, is er
altijd één, die verwijst naar
zijn restaurant, waar na het
invallen van de duisternis op
het dak neonletters ontstoken
worden, die zijn naam vor-
men. Ze zijn van een zelfde
onbeschaamd formaat, waar-
mee supermarkten en witte-
prijzenhallen vanuit vrijwel
ontoegankelijke weilanden
klandizie proberen te trekken.
Pelgrims op weg naar zijn we
reldberoemde trog, kunnen zo
nauwelijks verdwalen.
Even dreigt er een misverstand als
- de gast aan de deur verwelkomd
wordt door een opgeruimde neger
jongen in een vuurrood uniform
met bijpassende piccolopet, waarop
met gouddraad „Paul Bocuse" is
geweven. Verward veronderstelt
hij aanvankelijk, dat de chauffeur
- van de taxi een afslag heeft gemist
en hem tot aan de poort van een
rondreizend circus heeft gebracht.
Na binnenkomst is het echter wel
^degelijk de bedoeling, dat men een
- vorkje meeprikt uit de overdaad
van gastronomische creaties, waar
mee Bocuse al jaren terug "drie ster
ren in de Michelin-gids heeft ver-
worven.
Nu gaat het dus toch gebeuren. Het
grote moment is aangebroken,
waarop ik gelaafd en gedrenkt zal
- worden door de profeet van de
winterpeen, de messias van de
Nieuwe Keuken, die tot in de ver-
ste uithoeken van de wereld de
t- sporen van zijn nestgeur heeft uit-
gezet en nu als eenmans multi-na-
tional vanaf zijn troon de goede
smaak aan gans de samenleving
dicteert.
Hogepriester
(l Bocuse maakt zijn opwachting in
de bovenzaal, waar de servetringen
v zijn verrast met zijn goed lijkend
portret en borden, glazen en bestek
zijn naam en initialen dragen. De
hogepriester is gearriveerd. De ere
dienst kan beginnen. Met een zege
nend gebaar verwelkomt hij het
gezelschap, dat zich achter zilver,
kristal en porselein heeft ingegra
ven. Met gebogen hoofd wordt
daarna geluisterd naar zijn bede
voor een genoeglijk samenzijn en
een smakelijke maaltijd.
Staande aan het hoofd van de tafel
oogt Bocuse als een reus, die zijn
vervaarlijk embonpoint heeft be
dekt met een smetteloos witte voor
schoot. Zijn hoofd heeft hij verrast
met een al even verblindend witte
mijter. Daarmee probeert hij tever
geefs de indruk te wekken, dat hij
zich zoëven met de grootste moeite
van zijn fornuis heeft losgescheurd.
Het is echter overduidelijk, dat Bo
cuse ook op deze avond alleen in
zijn keuken zal zijn om zich te la
ten fotograferen met gasten, die
daar prijs op stellen. Daartoe heeft
hij speciale spotjes aan de zoldering
laten aanbrengen, zodat er ook zon
der flits opnamen kunnen worden
gemaakt. Nadat deze ontwikkeld
zijn zal men echter tot de ontdek
king komen, dat hij ook ditmaal
slechts verkleed was als kok. Het
bak- en braad werk laat hij al jaren
over aan zijn handlangers. Want
zelf heeft hij de handen vol aan het
honoreren van de tientallen uitno
digingen. die hij per dag krijgt voor
lezingen, demonstraties en inter
views.
„Bestaat de „Nouvelle Cuisine" ei
genlijk nog wel?", wil iemand per
se weten. Hij haalt de schouders op
en roept: ..De „Nouvelle Cuisine"
heeft eigenlijk nooit bestaan. Dat is
een verzinsel geweest, waar ik part
noch deel aan heb gehad. Er is om
streeks 1960 een nieuwe generatie
koks aangetreden, die niet alleen
baas is in eigen keuken, maar ook
eigenaar van het bijbehorende res
taurant. Vóór die tijd werden vrij
wel alle gerenommeerde zaken ge
leid door een directeur, een geld
schieter of door de leverancier van
de wijnen of het vlees. De kok
mocht alleen doen wat zij bedacht
hadden. En dat kwam in de meeste
gevallen de kwaliteit niet ten goe
de. Als de spinazie toevallig goed
koop was kocht de baas er honderd
kilo van in en moest de kok maar
zien, hoe hij die berg verwerkte.
Dagen lang aten de gasten dan ge
rechten, waar spinazie het hoofdbe
standdeel van was. Het ontbrak er
nog maar aan, dat hij gedwongen
werd spinazie-ijs als toetje te ser
veren".
Scepter
„Gelukkig is er de laatste jaren
„Achteraf moet ik echter beken
nen, dat die kennismaking anders
is uitgepakt dan ik mij had voorge
steld. Het bleek namelijk, dat de
Franse koks de Japanse keuken
gingen imiteren. En niet andersom.
Binnen de kortste keren was Euro
pa vergeven van nauwelijks ge
kookte groenten, rauwe vis en
rauw vlees, die beelschoon gedeco
reerd werden opgediend. De ver
gissing, die toen gemaakt werd, is
vervolgens als „Nouvelle Cuisine"
een eigen leven gaan leiden. Maar
in feite stelt het niks voor. Er is
ook niks nieuws aan".
„Wat alleen van belang is in de
Bikkelhard
De griezelige uitdaging, die Tina
Filius in 1980 schoorvoetend heeft
aangenomen is door haar ondertus
sen grotendeels al ingevuld. Van de
75 vertegenwoordigers, die stad en
land afstropen met computers, die
tussen de ton en de twee ton kos
ten, is zij nog steeds de enige
vrouw, die in de voorste gelederen
operereert. En met succes: geregeld
prijkt haar naam boven aan de lijst,
waarop de beste verkoopresultaten
vermeld staan.
„Ik kom in dit vak ook bijna geen
vrouwelijke collega's tegen", stelt
ze vast, „en dat vind ik eerlijk ge
zegd een hele opluchting. In de za
kenwereld zijn vrouwen vaak haai
en, die je het licht in de ogen niet
gunnen. Die valse trek zit er trou
wens bij mij ook in. Ik blijf net zo-
lans knokken totdat ik mijn zin
stratie grotendeels nog op een ou
derwetse manier voeren. Daar ga jij
nu dus verandering in brengen".
Met die vage boodschap werd ik in
het diepe gekieperd. En zwemmen
maar".
