Berdien Stenberg:
Zeifs nationale parken worden langzaam vernietigd
„Ik
ben
beslist
geen
wonder
kind"
AI
uitzoi
l^^pPEN De Internationa-
Natuurbeschermingsraad
te veCN heeft onlangs drie
ing Zwartboeken" uitgegeven
iropestt lijsten van dieren, planten
tn leefmilieus die bedreigd
^fden door de niet aflatende
^oo/7i4nietiging van de tropische
>rd vJenwouden- Per jaar gaan
alari^en^en vierkante meters
draagfl°r* n door ontbossing,
miïjóf*bouw, maar ook door de
Jtiging van kolonisten en
eTS' Tegelijkertijd
met de wouden verdwijnen
ook honderden mogelijk on
vervangbare fauna- en flora
soorten.
Een aantal van de duizenden soor
ten die bedreigd worden met uit
sterving is voor zijn voortbestaan
afhankelijk van de regenwouden in
Zuid-Amerika of Azië, zoals de
Muriqui-aap uit Brazilië, de Kagu-
loopvogel uit Nieuw-Caledonië en
de koningin-Alexandravlinder uit
Papua-Nieuw-Guinea, die een
spectaculaire vleugelwijdte van 25
centimeter heeft.
De reusachtige Sumatraanse Raff-
lesia, een bladgroenloze parasiet-
plant waarvan de bloem een mid-
delijn heeft van ongeveer een me
ter, het Kaaps viooltje uit Tanzania
en de mahoniebomen uit Equador
staan op het lijstje van bedreigde
plantesoorten.
Elf „beschermde" nationale par
ken, waaronder het Kutai-wildre-
servaat in Indonesië en het natio
nale park Araguaia in Brazilië,
worden langzaam vernietigd door
het bouwen van stuwdammen, we
gen. nieuwe steden en boerderijen
Het nationale park in Peru is er
volgens het IUCN het ergst aan toe.
Ook Amerikaanse en Europese na
tionale parken hebben problemen.
Baggermolens en afvalwater uit
Miami vervuilen het water dat van
levensbelang is voor het John Pen-
nekemp Koraalrif en het nationale
zeewaterreservaat van Key Largo
Het nationale park Krkonoso in
Tsechoslowakije heeft grote proble
men met zure regen en alleen wijd
verbreide controlemaatregelen te
gen de vervuiling kunnen het af
sterven van duizenden hectaren
bossen tot staan brengen
De Joegoslavische regering heeft
zich de woede van natuurbescher
mers op de hals gehaald door een
loodverwerkingsfabriek toestem
ming te geven haar afvalprodukten
in de rivier de Tara te lozen. Deze
rivier loopt door het nationale park
Durmitor. De regering in Belgrado
is gewaarschuwd dat net lozer^van
het afval volgens de fabriek
kunnen er geen nieuwe opslag
tanks gebouwd worden en boven
dien staan er 2000 arbeidsplaatsen
op het spel zal leiden tot de bio
logische dood van de rivier.
Ook de Juan Fernandez eilanden
groep bij Chili,staat op het lijstje
Hier leed de Britse boekanier
Alexander Selkirk in 1704 schip
breuk. een gegeven dat Daniel De
foe inspireerde tot het schrijven
van zijn boek Robinson Crusoe.
Op het lijstje van bedreigde dieren
staan ook de noordelijke witte en
de Sumatraanse neushoorn, die bei
de bijna uitgestorven zijn omdat
hun waardevolle hoorn stropers
aantrekt. Er worden pogingen ge
daan sommige van deze bedreigde
neushoorns te vangen, zodat ze zich
in de VS veilig voort kunnen plan
ten Een dergelijke reddingspoging
moet ook de zeldzame landschild
pad uit Madagaskar helpen, waar
van er nog maar tweehonderd over
znn Voor de hommel vleermuis in
Thailand, die nut een gewicht van
twee gram het kleinste zoogdier ter
wereld is. komt alle hulp misschien
te laat. Samen met de wilde os uit
Cambodja staat dit nietige wezen
op het lijstje van de meest bedreig
de diersoorten.
NICK CATER
Copyright The Guardian
inuak inaie
ZATERDAG 26 JANUARI 1965
sprookje „Hans en de Prinses".
Daar bleef het niet bij, want ik
stond erop, dat er ook wat mee ge
daan zou worden. Omdat niemand
zich meldde, heb ik zelf de regie
voor mijn rekening genomen, de
decors gemaakt en de rollen ver
deeld. Als ik op die schoolperiode
terugkijk, denk ik: ik moet een
ontzettend eigenwijs aapje zijn ge
weest".
„Daar kunnen anderen misschien
moeite mee hebben. Maar ik ben
nu eenmaal zo gebakken. Ik ben
gewend alles fris van de lever aan
te pakken. Niet zeuren, maar sco
ren. Daar werk ik zelf keihard aan
mee. Op school vond ik bijvoor
beeld mijn zakgeld ontoereikend.
Je kunt zo'n probleem natuurlijk
aanhangig maken bij je ouders,
maar dat vond ik te omslachtig. Ik
heb een ochtendwerkje genomen
en in Almelo het dagblad Trouw in
de brievenbussen gestopt. Elke dag
's morgens om zes uur op de fiets.
Je mag dus van mij aannemen, dat
ik een leerling was. die uitzonder
lijk fris op school arriveerde".
„Ik ben indertijd ook nog een no
toire sportfanaat geweest. Bastket-
bal was mijn lust en mijn leven.
Niet alleen spelen, maar ook toer
nooien organiseren, waarvoor ik
alle scholen in Almelo mobiliseer
de. Dat vind ik nog steeds een jofe
le taak: mensen ergens bij betrek
ken, proberen ze even enthousiast
te maken als ikzelf ben".
Eerste rij
„Dafns een wezenstrek van mij. Ik
wil aan de bak komen. Als het toch
moet gebeuren, sta ik bij voorkeur
vooraan. In de eerste rij dus. Ik
was nauwelijks tien toen ik in het
orkest van de muziekschool van
Almelo een pittige solo mocht spe
len van Wim Snijder, die daar di
recteur was. Hij was het ook, die
me meesleepte naar het amateur
symfonie-orkest Sint Caecilia. Vol
gens hem werd het tijd dat ik eens
aan het wat grotere werk ging rui
ken".
„Nou, dat deed ik maar al te graag.
Ik blies met groot lef mijn partijtje
mee in de Symfonie van Beethoven
en waagde me daarna aan Haydn
en Strauss. Op mijn dertiende nam
ik de fluitsolo in „Geschiehten aus
dem Wienerwald" voor mijn reke
ning. Ga er maar aanstaan
„Van wie ik dat talentje heb? In
elk geval niet van mijn ouders. Die
zijn nooit verder gekomen dan wat
goed bedoelde akkoorden op een
gitaar. Waarschijnlijk is mijn groot
vader er dus debet aan. Ik heb hem
helaas nooit meegemaakt, want hij
stierf voordat ik geboren was. Maar
uit de verhalen rijst-ie op als een
reus, die in de plaatselijke harmo
nie een heldenrol vervulde. Hij
moet een schitterende man geweest
Adem
„Die dwarsfluit heb ik overigens
niet bewust gekozen. Ik denk dat
het een logisch gevolg was op de
blokfluit, waar ik in de muziek
school op speelde Ik wist alleen
dat ik per se niet de piano zou kie
zen, die mijn ouders mij hadden
toegedacht. Achteraf pratend kan
ik zeggen, dat de dwarsfluit mij
goed Bevalt. Het blijkt, dat ik een
uitgesproken gemotiveerde blazer
ben. Ik heb echt niets tegen de
viool en als ik naar een groep bege
nadigde strijkers luister, lopen de
rillingen gegarandeerd ook over
mijn rug. Maar toch is de viool een
instrument, dat mij niet ligt. Ik
voel me er emotioneel niet bij be
trokken. Een blazer speelt met zijn
eigen adem en voegt dus met zijn
lichaam iets wezenlijks toe aan de
muziek. Je adem is essentieel voor
ie leven. Je adem bepaalt het tim
bre van je stem en in mijn geval
ook dat van de dwarsfluit waar ik
op speel. Dat spreekt me aan".
„Op het conservatorium in den
Haag waar ik les had van Frans
Vester wist ik één ding heel zeker:
ik zou niet de klassieke hoek indui
ken. Op de schnabbeltoer had ik al
kennis gemaakt met het circus van
de showbusiness. En dat trok mij
oneindig veel meer aan. Ik houd
van spektakel, van glitter en glim
lichtjes. Ik had de Chris-Hinzecom-
bi natie zien optreden en was er ka
pot van. Wat zij te voorschijn to
verden. was een muzikale beeldro
man, die ik ademloos verslond".
>,In de eindexamenklas dacht ik:
straks krijg ik dat papiertje en sta
ik gegarandeerd op straat. Voor
een fluitist is de spoeling nu een
maal dun. En je bent een spekko-
per als je na je opleiding gelijk een
baan krijgt. Ik dacht: je moet je ta
lent maar luidkeels aanprijzen,
want anders vis je achter het net.
Ik schreef naar zes welbekende
platenproducers een brief met de
volgende prikkelende inhoud:
Den Haag. 18 maart 1980
Geachte Heer.
Naar aanleiding van het optreden
van fluitist Thijs van Leer. vrijdag
avond j.l. in het programma van de
Avro, alsmede de groeiende popu
lariteit van de fluit, zou ik graag
middels deze brief het volgende on
der uw aandacht brengen:
Is het niet frappant dat alle grote
show fluitisten van dit ogenblik
denk aan Gal way. Hinze en Van
Leer mannen zijn? Rijst bij mij
de vraag: zou het vanuit commer
cieel oogpunt voor een platenmaat
schappij niet uiterst aantrekkelijk
zijn om door middel van het lance
ren van een vrouwelijke fluitist,
daar verandering in te brengen?
Immers, verandering van spijs
Een verademing lijkt het mij. naast
die gezapige, kalende veertigers,
een jonge twintigjarige vrouw te
zien verschijnen, die goed fluit
speelt en tevens een voor hel pu
bliek aantrekkelijk programma
weet te brengen. Mocht u in boven
staande relaas ook wel brood zien.
dan zie ik uw antwoord met span
ning tegemoet.
Met vriendelijke groeten.
Hoogachtend
Camille Koppens.
Open mond
„Die verzonnen naam had ik onder
mijn brief gezet omdat mijn eigen
naam, Steunenberg, volgens mij
nauwelijks een aanbeveling kon
zijn. En wat denk je? Ik nam aan,
dat ik na verloop van tijd een ge
stencild briefje zou krijgen met de
dvoerdiLVERSUM De 27-jarige
ie jur'trdien Stenberg bespeelt
cultuur glanzende dwarsfluit met
euille. delfde onweerstaanbare to
rkracht, waarmee ooit een
vocuzikant de Duitse stad Ha-
vana^in verlost heeft van een al-
H verwoestende rattenplaag.
erscjk toen was het een kwestie
lre°èü juiste toon vinden. En
>ofd v31" blijkt ze toevallig geen
zijn Pe^e moeite mee te hebben.
jn vo&&r ze optreedt stromen de
potste zalen spontaan vol
et uitgelaten fans, die haar
tot djubelen. En ondanks de ma-
%e, die de platenindustrie al
6e l'jd in een wurggreep
se Geuc^' voegen haar elpees als
een blrme broodjes over de toon-
geef
dien en de Franse orkestleider
I Mauriac, met wie ze onlangs
apan dertig concerten gaf.
que Lu
jn kal
j, maa 1983 stond haar „Rondo Russo"
c/eP zomer lang in de top-tien. Dat
Europa gegarandeerd ook weer gebeu
rt met „Berdinerie", waarvoor ze
hieuw klassieke krakers een
'ingende, elektronische facelift
chap t£ft gegeven. Wie haar interpre-
q "etne van Smetena's onsterfelijke
20urgjmne aan de Moldau beluistert,
fgelijAort weliswaar een gans andere
hap ^ier stromen dan de componist bij
ente ->\ rangschikken van. de noten op
het >t oog had. maar het is wel een
dank pldau. die door alle muzikale wa-
andeffzn gewassen is.
n haar laatste twee elpees zijn
'uif
nog toe
kwart miljoen
..co vv/vo. een tweevou-
tand. ge bekroning met platina. Daar-
ee is de grens van de verkoop
r Jhc/g bij lange na niet bereikt. Na
een Ierland zijn nu ook Engeland,
ankrijk, Duitsland, Portugal, De-
parken, Zweden, Finland, Noor-
ba »en, Italië. Ierland, Zuid-Afrika,
te ku 'entinië, Kenya, Brazilië, Co-
na bia, Peru, Uruquay, Venezuela,
jarige rea, Singapore, Taiwan, Canada
luropi Japan in de ban geraakt van de
kelen else loopjes, die deze doordouw-
r uit Almelo met haar mede-
I F*0 neemt.
uist is ze teruggekeerd uit Ja-
i. waar ze in vierenveertig da-
aris e\ dertjg keer -IS opgetreden met
aimiety orkest van de Franse meester-
figent Paul Mauriac. die door de
anners als een halfgod aanbe-
de wordt. „Een waanzinnig geper-
\1 van ioneerd land", laat ze noteren,
rappees klopt en is op en top georga-
Xaifeerd. Ik vond het adembene-
al prtind"
1 va
Z'1 er inmiddels dik in, dat ze
pjsa mei van dit jaar opnieuw naar
een pw'0 za' vl'egen om de elpee
t ujj »ndo Russo" te promoten, die
yds kort ook in Nippon hitgevoe-
is geworden. Dat succes is mede
vy-ca^anken aan een reclamefilm, die
j maai over de Japanse beeld
/«%en spoelt. Daarin speelt Ber-
buh op verzoek van een Japanse
moifiegigant vergelijk hem maar
onze Douwe Egberts, stelt ze
etalighr het ragfijne menuet van
est alicharini. „Het is beeldschoon",
roor efzekert ze, „de opnamen zijn ge-
Clerci 'kt in een Franse kasteeltuin,
lies vu sprookjesachtig verlicht was.
t
ik speel komen schijnbaar
^et niets schitterend geklede
deren te voorschijn, die om mij
n dansen. Als dat gebeurd is ga
rissen lan een £e' ronc*e tuintafel zit-
1 kan en zet 'k mijn lippen voor de
n andering eens aan de rand van
mi at k0p koffie. Uiteraard roep ik
dent\na eerste teUg verrast:
en, a&t is pas lekkere koffie". De fa-
cant wil ook profijt hebben van
he goede geld".
keg*
veral j stoort zo'n opdracht aller-
en. de\st. Ik word er zelf immers ook
nmid&er van. Dat menuet van Boc-
Griehni staat namelijk op de Japan-
ial ga ftondo-Russo-elpee. En volgens
>ndha liens moet die plaat dus als een
spotjes'
gaan lopen na die 2600
Kassuccessen.
Voordat ze nu inzicht verschaft in
haar andere kassuccessen wil ze
eerst een hardnekkig gerucht de
wereld uit ranselen. „Ik ben beslist
geen wonderkind", waarschuwt ze
met klem, „daarvoor moet ik te
hard werken voor mijn succes. Je
moet voor de lol maar eens in de
studio komen, als straks mijn nieu
we'elpee wordt opgenomen. Ik be
doel niet de Vivaldi-plaat, die we
binnenkort met Jaap van Zweden
gaan maken. Dat is maar een tus
sendoortje. Nee, je moet wachten
tot de zomer. Dan beginnen we aan
de elpee, die de opvolger wordt van
„Berdinerie". Op dat moment kun
je me origineel zien lijden".
„De sound van „Rondo Russo" en
„Berdinerie" is natuurlijk een gou
den vondst geweest. Dat was nog
nooit eerder vertoond. We hebben
er lang over zitten dubben, hoe we
het zouden aanpakken. En tenslotte
is uit de bus gekomen, dat we een
onbehoorlijke smak elektronica aan
de arrangementen zouden toevoe
gen. Daarvoor is gebruik gemaakt
van de lin-drum, die computerge
stuurd als gids het ritme van de
strijkersgroep en van de fluit be
paalt. De melodieën en het tempo
waarin ze gespeeld moesten wor
den waren tevoren geprogram
meerd en gesynchroniseerd met de
lin-drum. Pas daarna kwam ik de
studio binnen, waar ik in mijn
dooie eentje mijn fluitpartij aan de
band moest toevoegen. Het was een
heidense klus. Maar het effect dat
je ermee bereikt, is waanzinnig
goed".
Schnabbels
Geen wonderkind dus. Maar wat
dan wel? „Ik geloof dat ik wel han
dig ben", veronderstelt ze. „ik heb
van jongs af als een gek geschnab
beld en daarbij was niets me te dol.
Koffieconcerten, recitals, voorstel
lingen met allerlei orkesten, je
kunt het zo gek niet opnoemen of
ik heb het gedaan. Met evenveel
animo floot ik ook in de openbare
parken van Londen en Parijs.
Want alleen op die manier kon ik
mijn reislust bevredigen. Als je
geen stuiver te verteren hebt. zul je
toch naar andere middelen moeten
zoeken om verder te komen dan
Almelo".
„Het zal inmiddels duidelijk zijn.
dat ik een doenerig dametje ben. Ik
moet altijd zo nodig. Wat kun je an
ders verwachten van iemand, die
op 30 juli 1957 geboren is. Inder
daad, ik ben een leeuw in optima
forma. Doordouwen, mijn zin door
drijven, organiseren en altijd haan
tje de voorste zijn. Het zijn stuk
voor stuk eigenschappen, die mij
niet onbekend zijn. Dat zat er al
vroeg in. In de zesde klas van de
lagere school schreven we het
„Tot nog toe heb ik geen moment
spijt gehad van mijn keuze. Ik vind
het nog steeds hartstikke leuk
dwarsfluit te spelen en er een show
omheen te bouwen. Als ik de pest
had aan mijn vak, zou ik het trou
wens niet kunnen opbrengen vier.
vijf uur per dag te studeren en
daarna nog eens van hot naar haar
te rennen om met mijn groep op te
treden Dat houd je alleen vol als je
er zelf lol in hebt".
„Daarom begriip ik niets van Dion-
ne Warwick. Ik zat van de week in
de auto naar Hilversum 3 te luiste
ren en hoorde een interview met
haar. Ze zei letterlijk ..Ik vind het
achteraf vreselijk, dat ik het arties-
tenvak heb gekozen. Ik zal het
mijn kinderen dan ook niet aan
doen ze in die richting te stimule
ren. Eén in de familie, die zich
opoffert is al erg genoeg".
„weet je wat ilc op dat moment
dacht: mens, stop dan met zingen.
Ga wat anders doen. Ga worst ver
kopen. Dit kun je niet maken.
Noch tegenover jezelf noch tegen
over je publiek".
Sombere gedachten
„Van zulke sombere gedachten heh
ik gelukkig geen last. Daar ts ook
{;een enkele reden voor. want het
oopt nog steeds zoals ik me jaren
geleden heb voorgesteld. Ik kan tot
nog toe mijn succes ook redelijk
overzien. Ik weet wat er aan de
hand is. En als het nodig is ben ik
de eerste die de zaken relativeert".
„Toch kan ik niet ontkennen, dat
ik een goeie ben. Bescheidenheid is
natuurlijk een heel mooie deugd,
maar ik ben niet doof. Ik hoor dus
ook, dat ik heel mooi op de dwars
fluit speel".
„Met die wetenschap heb ik intus
sen leren leven".
LEO THURING
Stenberg
gevormd
door haarzelf,
van der
Berg (fluit),
Hoogenberk
(piano) en
Rogier
Letters
(keyboards).
Donderdag
31 januari
brengt
Berdien
Stenberg met
kwartet
in het Haagse
Diligentia-
een
muzikale
show van
ze een
eigentijdse.
heeft
Het
bekende tekst: „Tot onze spijt moe
ten wij u mededelen, dat we voor
lopig geen projecten hebben waar
aan u zou kunnen medewerken".
Af door zijdeur. En tot nader order
in de la".
„Wat gebeurde er echter? De vol
gende dag lagen er drie brieven op
ae deurmat. De dag erna volgde de
rest. Mijn mond viel wagenwijd
open".
„De eerste wie ik een bezoek
bracht was Ruud Jacobs van Pho
nogram. Of ik er voor voelde mee
te draaien met een auditie? Waar
om niet. docht ik. nee heb je. ja kun
je krijgen. Ik deelde hem wel fijn
tjes mee. dat ik diezelfde dag nog
een afspraak had met Polydor.
„Heel verstandig", zei hij. ..hoe
meer ijzers je in het vuur hebt, des
te meer kansen heb je ook".
„Dat is zo", beaamde ik. „Daarom
ga ik morgen nog met vier andere
platenmaatschappijen praten. Goeie-
middag".
..Dat het uiteindelijk Phonogram is
geworden kwam, omdat ik daar
meteen aan de slag kon. Ik maakte
in datzelfde jaar met de violiste
Judy Schomper mijn eerste elpee
..Secret Gardens". Rustig op dat
succes voortbouwend kwamen toen
vanzelf „Rondo Russo" en ..Berdi
nerie" tot stand".
