Babylance
redt
jaarlijks
honderden
kinder
leventjes
finale
iii
„De moeder is de beste babylance"
Baan
met
toekoi
NEONATOLOOG RICHARD DE LEEUW:
ZATERDAG 26 JANUAR
BRUSSEL Zonder eej
verslindend onderzoek
den durf ik te beweren
geen tien procent van j
miljoen inwoners van c
pese Gemeenschap
woord weet op de vraagt
Gaston ThornVoor c/J
rende 90 procent geef I
enig juiste antwoord:
xemburger Gaston Thorf
6 januari 1985 de v°tr(jjen
van de Europese Con^j Ma
geweest, het dagelijks èJaoar
van de EG. Hij beheer{
secretariaat-generaal, h{
reau van de woordvoerdjLVE
was baas van de junrdier
dienst en hij had cultuur gl;
ken in zijn portefeuille, zelfd
rkrac
In de functie van vocuzika
die hij bekleedde vanaf^\n vi
januari 1981, heeft h\
voornamelijk ondersci
door zich te laten vooi
gen in een grotere aur
ver
•igent
tanne
won
lionet
gtru iii ccii givicic au
welk regeringshoofd v31" D
EG ook.- Gezien zijn
postuur leidde zijn vooöar z
voor de ruime Daimlebotstt
hem zelfs tot in Dublin ét uil
schikking stond) tot dtjubel
dat Thorn zich graag sjge
liet vervoeren. In de 4
die de geschiedenis besch1
van de Europese GeL
schap, zal Thorn een btT*°e
den plaatsje krijgen, jnken
niet vanwege zijn kal
ach tig voorkomen, maa. 1983
het feit dat hij aan de zom
van het verenigd EurojP1 8e&
heeft toegevoegd. 1 met
nieuw
Na een premierschap fcft'ge
ministersposten in hetse
hertogdom-Luxem burg ,m ne
nen die zijn te vergelijk0rt
het wethouderschap
middelgrote gemeente -
hij geroepen tot het
ambt in Europa danko
feit dat de grote landeri
het voorzitterschap nit
den. Luxemburg kon r*
door met de kluif ».pmni
gaan en die kluif viel ^ldoen
bij Thorn in de mand. ;ge
Denk nu niet dat Thcig b'jj
danks zijn reputatie eenjderiaj
te commissie-voorzitter gnkrij
geweest, heeft moeten fnarke
ten om een nieuwe bateen. I
nen werden hem te kujgentir
keur aangeboden, napbia,
vanwege zijn vierjarigmea. S
met alles wat in EuroplJapar
de melk te brokkelen)*^ 1
Thorn werd per 15 U'1
voorzitter van de Raad fnsen
stuur van de Banque j
tionale a Luxembourg wa
pracht van een salaris ëfo'dert
twijfeld een Daimleit orke
chauffeur.
Een andér lid van de
Commissie met tal van\
doen des op zijn rapi
Fransman Francois Xa
toli, is inmiddels al pi
-directeur-generaal
oliemaatschappij Total
landgenoot Edgar Pisag"
het liefst elke dag een pr' z
ferentie gaf omdat hij ko
de televisie kwam, is vtjs
ken naar Nieuw-Calfa nke
waar hij als regeringscfy ma
saris de gemoederen maLen 5
ren. De Belgische buin op
Etienne Davignon /noffiegig
Europese Commissie vjt onz
vanwege de tweetalignr
zijn land. Hij moest aitchari
het veld ruimen voor efzeker
ming (Willy De Clercfkt i:
vertrek is een verlies vö sprc
ropa maar een winst w
Generale BankmaatstT'd jl
die hem met trompefthet
binnenhaalde. Inda'r
Andere commissarisserf^ e'2
ten nog even hun A-a/ilan(jei
De Italiaan Giolotti c/ej kop
over zich tot president iws n;
lië te laten kiezen, c/%t js j
Dalsager gaat voorlopkanl
nog een beetje uit he[ goec
staren, de Ier Burke gai
naaste toekomst overal Ij stc
reld lezingen geven. dè\st. I]
Kontogeorgis is inmid&er v
maar wil het in de Griekini s
litiek nog helemaal ga&?nd
ken, de Brit Tugendha$ens
een eervolle benoemingrreiï}
kant van mevrouw li5PotJ'
en zijn landgenoot
heeft een goede naam
vocaat en gaat die of" M
waarmaken.
jj
De namen die ik nu gf~
heb zullen, met uitzot
van die van DawgnUrp..
Brussel gauw vergeter1*1
maar ze zullen opduikel
al waar groot geld te vet-N
valt. Want één ding isVartl
de post van de Europezt lijs
missaris is een baan m }ee
komst. En die toekom,ij^er
rustig afgewacht wordefa^
een vertrekkende comienvv
weet zich verzekerd vi
doorbetaalde jaarsalarisPen
zo'n jaarsalaris bedraagf}°*e
nabij een kwart miljofaboi
den. Belastingvrij.Jtigir
tfdzo
AAD JONGh
AMSTERDAM Een paar
duizend kinderen in ons land
danken hun leven aan de ba
bylance. Deze speciale vorm
van ambulancevervoer bestaat
al ruim acht jaar, maar tot
dusverre werd er zo min mo
gelijk ruchtbaarheid aan gege
ven om geen valse hoop te
wekken. Nog steeds overlijdt
een groot percentage van alle
vroegtijdig geboren baby's aan
onvoldoende longcapaciteit of
aan infecties. Dank zij de ba
bylance, een soort gespeciali
seerd ziekenhuisje op vier
wielen, hebben veel kinderen
nu een betere kans te overle
ven.
Het initiatief voor babylanee ont
stond in Utrecht, maar kwam het
eerst van de grond in Amsterdam,
op de voet gevolgd door Rotterdam.
Reide steden werken met een auto
die speciaal voor het vervoer van
pasgeboren baby's met problemen
is uitgerust. Deze kan vierentwin
tig uur per dag onmiddellijk uit
rukken zodra hij ergens nodig'is.
Ook in Utrecht, spoedig gevolgd
door Nijmegen, Groningen. Maas
tricht en Tilburg, wordt zo'n soort
dienst onderhouden, maar in deze
steden gaat het om gewone ambu
lances met een transportcouveuse
aan boord. Ook Den Haag beschikt
over een ambulance met transport
couveuses. die in grote lijnen de
zelfde faciliteiten bieden als de ba-
bylances.
De Amsterdamse babylance is een
initiatief van Henk Norder, een der
directeuren van het algemeen zie
ken vervoer Broeder de Vries in de
hoofdstad. Dit bedrijf verzorgt al
jarenlang wereldwijd medisch
transport met ambulances door
heel Europa en ambulancevliegtui
gen over de hele wereld. Bijna al
tijd als er haast mee is, wordt dit
gespecialiseerde bedrijf ingescha
keld. Dit heeft in de loop der jaren
tot een aantal leuke initiatieven ge
leid, waaronder de ambulance.
Henk Norder: „We werden vaak
geconfronteerd met vervoer van
pasgeborenen met problemen, die
uit de provincie in allerijl moesten
worden overgebracht naar een ge
specialiseerd ziekenhuis, waar mis
schien nog hoop voor hen was.
Meestal werd dat Amsterdam,
maar soms ook Leiden of Utrecht,
omdat ook in de Amsterdamse aca
demische ziekenhuizen het aantal
couveuses op de intensive care-af-
deling maar beperkt is".
Al gauw bleek dat het om een vrij
grote groep kindertjes ging. bij wie
de ontwikkeling tijdens de zwan
gerschap achter was gebleven. Bij
de meeste baby's waren de longen
niet volgroeid en bleken de long
blaasjes onvoldoende ontwikkeld.
Transport
Daardoor ontstaan er ademhalings
problemen. Zulke kinderen gingen
vrijwel altijd dood. „Zoiets laat je
dan niet los", zegt Norder. Hij ont
dekte dat hetzelfde speelde in zie
kenhuizen. kraamcentra en cou
veuse-afdelingen. De grote stads
ziekenhuizen bleken goed ingericht
te zijn om deze vroegtijdig geboren
zuigelingen een reddende behande
ling te geven, maar in de provinci
ale ziekenhuizen zat men met de
handen in het haar.
„Alles draaide om het transport
probleem", ontdekte Norder, „want
deze kleintjes zijn zo ziek en heb
ben zoveel apparatuur nodig om in
leven te blijven dat ze toen nog on
mogelijk getransporteerd konden
worden. Er moest dus een optimaal
uitgeruste vervoerseenheid komen
die aan dezelfde eisen voldeed als
de speciale couveuse-afdelingen in
de grote ziekenhuizen.
Diverse ziekenhuiscommissies bo
gen zich over het probleem en
kwamen na enige tijd met een plan
op tafel: een carrosseriebedrijf in
Leeuwarden was bereid een specia
le babylance te maken. Henk Nor
der herinnert het zich nog als de
dag van gisteren. „In de techniek
ontbrak nogal het een en ander,
wat de start vrij moeizaam maakte.
Aggregaten die uitvielen, noem
maar op. Maar na een jaar vol el
lende konden we, door ervaring
wijs geworden, aardig wat proble
men de baas".
De eerste babylance is inmiddels
vervangen door een betere versie.
Norder: „We willen namelijk geen
enkele concessie doen betreffende
de kwaliteit van dit vervoer, omdat
elke concessie het leven kan kosten
van zo'n kindje. Want als bijvoor
beeld de beademingsapparatuur
even niet werkt, treden er altijd
hersenbeschadigingen op met alle
gevolgen van dien voor de rest van
het leven van het kind. Daarom
moet de apparatuur perfect zijn.
Als alles onderweg goed gaat, heeft
ongeveer de helft van deze klein
tjes dezelfde levenskansen als een
gezond kind en daar zijn we erg
blij mee. Waarbij ik me overigens
terdege realiseer, dat het erg frus
trerend blijft voor ouders van wie
de kinderen het niet redden".
In de afgelopen acht jaar heeft
Broeder de Vries in totaal meer
dan 1600 baby's op- deze manier
vervoerd. Tussen de 200 en 250
kinderen per jaar, met elk jaar
weer een piek rond de kerstdagen.
Honderden kinderlevens
Ook in de rest van ons land gaat
het jaarlijks om honderden kinder
levens. De eerste jaren reed de ba
bylance uitsluitend door Noord-
Holland, maar later werd heel Ne
derland in het project betrokken.
Momenteel hebben alle steden met
dit soort „babyservice" hun eigen
werkgebied. Volgens Norder is de
speciale babylance het meest ideale
vervoermiddel. „Want in andere
gebieden moet het systeem in nor
male ambulances worden aange
bracht en dat kost tijd", legt hij uit.
„Daardoor is de kans op te laat zijn
groter, maar kunnen er ook sneller
complicaties optreden. Wij zijn
sneller op de weg, omdat we al
klaar staan".
De babylance is uitgerust met alles
wat onderweg maar nodig is om de
baby in leven te houden. Er gaan
ook een verpleegkundige met cou
veuse-aantekening en een kinder
arts-neonatoloog mee. „Door het
kind zelf op te halen kan zo'n ba
byspecialist precies zien onder wel
ke omstandigheden het kind gebo
ren werd en wat er aan de hand
is", zegt hoofdverpleegkundige W.
van der Lichte, die verantwoorde
lijk is voor het functioneren van de
babylance. „Zodoende kan de be
handeling al in de babylance begin
nen en heeft het kind meer overle
vingskansen. In de babylance zelf
zijn alle mogelijke voorzorgen ge-
afwijkingen in de baarmoeder,
maar dat betreft maar een klein ge
deelte".
Als het niet lukt de zwangerschap
in stand te houden, roept de huis
arts of het ziekenhuis de hulp in
van een groter ziekenhuis. Het al
lerbelangrijkste bij te vroeg gebo
ren baby's is dat ze goed op tempe
ratuur blijven, zobenadruktde neo
natoloog. „Baby's koelen heel snel
af en raken dan uit een stabiele si
tuatie. Een van de redenen waarom
het vervoer zo perfect moet zijn":
Bij de meeste vroeggeboorten gaat
het om zwangere vrouwen die op
genomen zijn in een lokaal zieken
huis, waar geprobeerd wordt de
zwangerschap in stand te houden.
„Men probeert die geboorte af te
remmen om de moeder te kunnen
overplaatsen. Want je moet nooit
vergeten dat de moeder zelf de bes
te babylance is die er is. De baby
lance is altijd surrogaat als het mis
is gegaan".
Als het mogelijk is wordt een
vroeggeboorte in een lokaal zieken
huis niet afgewacht. „Als een kind
hier in het AMC geboren wordt,
heeft het meer kans op overle
ving", onderstreept De Leeuw.
„Bovendien kan de moeder in de
nabijheid van haar te vroeg gebo
ren baby blijven en hoeft de vader
niet van het ene ziekenhuis naar
het andere te rennen. Maar soms
lukt het niet de geboorte tegen te
houden en moet de baby alsnog
met de babylance mee naar hier.
Dan blijven de ouders achter en
volgt de moeder pas later. Wonen
de ouders ver weg dan ziet de moe
der er vaak tegenop hier naartoe te
moeten. Als de ouders elders blij
ven kan het gebeuren dat het kind
ver bij hen vandaan overlijdt. Ook
als het kind het wel haalt, heeft de
moeder vaak achteraf spijt dat ze
een hele periode in het leven van
haar kindje heeft gemist".
Bevoogding
Vooral door zijn adviserende rol bij
de Raad van Advies van de Vere
niging van Ouders van Couveuse
kinderen komt dr. De Leeuw gere
geld in aanraking met de gevolgen
van zo'n scheiding tussen moeder
en kind. Al jarenlang ijvert hij voor
minder bevoogding en betutteling
vanuit de ziekenhuizen.
„Vooral als er nog bijna geen band
is met het kind kan dat heel verve
lend voor de ouders zijn", is zijn er
varing. „Op mijn afdeling mag de
moeder de hele dag bij haar kind
zijn. Ik ben dit werk zelf gaan doen
vanuit een enorme betrokkenheid
bij het geboren worden. En ik vind
dat je als ziekenhuis de toegang tot
een eigen kind niet mag beperken.
Ouders zitten meestal in een soort
roes door alles wat er op zo'n mo
ment gebeurt. Je ziet dan ook
steeds weer dat er een speciale re
latie groeit als ze de zorg voor het
kind van ons gaan overnemen. Het
is inspannend, maar ook erg dank
baar werk!"
nomen. Bij een eventuele motorsto
ring valt er niets uit. Alle voorzie
ningen zijn er dubbel in aange
bracht om mankementen onderweg
te kunnen opvangen. Er is plaats
voor twee zuigelingen tegelijk, om
dat er twee couveuses aan boord
zijn. Beide kunnen worden aange
sloten op een beademingssysteem,
een digitaal bewakingssysteem
voor de temperatuur en de hart-
functie, een intubatiesysteem en in
fuuspompen. Er is een complete
apotheek aanwezig en een grote
hoeveelheid surplus-artikelen, zo
als scharen, tangen, slangen en der
gelijke".
Al naargelang er plaats is, wordt de
zieke baby vervoerd naar het Aca
demisch Medisch Centrum of het
VU-ziekenhuis in Amsterdam of
naar een van de andere neonatolo-
gisChe centra in Groningen. Lei
den, Rotterdam, Utrecht, Nijmegen
of Maastricht. Door middel van Vi
ditel kan de opgeroepen neonato
loog in één oogopslag zien welk zie
kenhuis plaats heeft voor zijn pa
tientje.
Tachtig procent van alle vervoerde
baby's heeft een onvolgroeide long
functie en dus ademhalingsproble
men. Maar daarnaast kan zo'n
kindje ook nog kampen met een
aangeboren hart- of andere afwij
king, een afgesloten endeldarm of
een opening tussen de 'luchtpijp en
slokdarm. Omdat het kind uiterst
kwetsbaar is, is intensieve observa
tie van het grootste belafig. Van
daar dat het vervoer specialistische
kennis vergt. Want het gaat soms
om baby'tjes van maar 500, tot 1000
gram. Alleen bij snelle hulp hebben
zij soms nog een levenskans.
Dank zij de babylance krijgen zuigelingen van 500 gram soms nog een
kans hun vroeggeboorte te overleven.
AMSTERDAM „Vroeger
kwamen de pasgeboren baby's
hier in reismandjes binnen,
helemaal grijs van akeligheid.
Dat was een uitermate slechte
zaak natuurlijk. Als een kind
vroeger drie maanden te
vroeg werd geboren had het
geen schijn van kans. Je kunt
natuurlijk ethische vraagte
kens zetten bij een behande
ling, omdat in veel gevallen
toch beschadigingen optreden.
Dus de vraag is hoever je
daarmee moet gaan. Want als
je aan de ene kant zwakzin
nigheid voorkomt door snel in
te grijpen, bijvoorbeeld bij
eventuele stofwisselingsstoor
nissen, maar er aan de andere
kant weer zwakzinnigheid
ontstaat door veel te vroeg ge
boren baby's koste wat kost in
leven te willen houden,
stond hij aan de basis van het baby-
lance-project. Bovendien rijdt hij
als dienstdoende neonatoloog nog
geregeld mee.
„Versluys en ik kenden het ver
schijnsel babylance uit de buiten
landse literatuur", licht De Leeuw
toe in zijn werkkamer, waar rijen
kinderfoto's blijk geven van de
dankbaarheid van hun ouders.
„Vooral in Amerika en Canada leg
de men zich al heel vroeg toe op de
intensieve zorg voor pasgeborenen.
Momenteel komt de babylance in
vrijwel, alle ontwikkelde landen
voor".
Sinds de komst van de babylance
in ons land is het vervoer van
vroegtijdig geboren baby's enorm
toegenomen. Daarbij is het soort
patiëntje ook veranderd, omdat
steeds ziekere en kleinere kinder
tjes vervoerd kunnen worden.
„Door deze vorm van vervoer zijn
de kansen voor deze kleintjes dui
delijk verbeterd", zegt de neonato
loog.
Kinderarts/neonatoloog Richard de Leeuw, die aan de basis stond van
het babylance-project.
Richard de Leeuw is er zelf nog
niet helemaal uit. Terwijl hij als
kinderarts/neonatoloog in het Aca
demisch Medisch Centrum in Am
sterdam en als adviseur van de
Vereniging van Ouders van Cou
veusekinderen toch dagelijks met
deze probleemgevallen te maken
heeft. Samen met dr. Versluys,
thans verbonden aan het Wilhelmi-
na Kinderziekenhuis in Utrecht.
Temperatuur
Waarom er zoveel kindèren te
vroeg geboren worden is nog niet
bekend. De Leeuw: „Het kind
zendt signalen uit dat het de bui
tenwereld verkiest boven de baar
moeder. Je ziet dat veel bij twee
ling- of meerlingenzwangerschap
pen of als de moeder een infectie
onder de leden heeft. Ook wel bij
