m
Openbaarheid Iaat politici koud
oksidool Bubi Scholz vecht
aartse gevecht in rechtszaal
er
71 Doden bij vliegramp
N azi-vervolgers
wildenBarbie
laten vermoorden
Nieuwe directeur Renault moet Mitterrand aan economisch succes helpen
ÏÏLTEROND WOB
Reageerbuisbaby
niet in ziekenfonds
GENLAND/BUITENLAND
Ceidóeöouaont
DINSDAG 22 JANUARI 1985 PAGINA 7
finish beroep
nde
rl,Vt?PAAG De Staat
Lllg lhoger beroep tegen
ipraak van de presi-
F an de rechtbank in
de Ronaa^' mr Wijnholt,
16 m) inSan& van 1 maart
P, [dat men kostwinner
vf pf djjn om voor een uitke-
L ondefcns dc ^et Werk-
ieid, die
jvoorziening
„„„„J- »n aanmerking te
ifi maarr moet vervallen. Een
'eerder van het mi-
renseizj van sociaje zaken
eruiiucn ue tanusaa-
peloton mr E KorthaIs Altes
tart oep bij het Gerechts-
(Van onze correspondent
Bob van Huét)
PARIJS Bernard Ha-
non, president-directeur
van het genationaliseerde
Franse automobielconcern
Renault, is gisteren ontsla
gen. Het besluit werd ge
nomen door de aandeel
houders in hoofdzaak
de Franse staat en zal
vandaag door de bestuurs
raad worden goedge
keurd. Hanon, die 25 jaar
bij Renault in dienst is ge
weest, wordt opgevolgd
door Georges Besse, direc
teur van de genationali
seerde aluminium-gigant
Péchiney.
Het ontslag van Hanon komt
nog geen week nadat de Fran
se president Mitterrand in een
televisie-interview „een spoe
dige oplossing" van de proble
men bij Renault aankondide.
Eerder al had de minister van
industrie. Edith Cresson, een
opvallend grote pluim gesto
ken op de hoed van de grote
concurrent van Renault, het
particuliere PSA (Peugeot. Ci-
troën, Talbot). Hieruit kon
worden opgemaakt dat de da
gen van Hanon waren geteld.
Hanon, nog niet zo lang gele
den door de socialisten gepre
zen als voorbeeld van „nieuw
ondernemerschap", wordt nu
verweten te zwak te zijn. Tele
fonisch werd hij van zijn ont
slag op de hoogte gesteld, op
een moment dat hij in Ameri
ka een vergadering voorbe
reidde van directeuren van
American Motors, waarin Re
nault een meerderheidsbelang
heeft.
Dat hij zich meer interesseerde
voor de ontwikkelingen in
Amerika dan voor het op po
ten zetten van het moederbe
drijf in Frankrijk is een ande
re kritiek. Renault heeft vorig
jaar een recordverlies hebben
geleden van (omgerekend)
drie miljard gulden. Het aan
deel op de Franse markt liep
terug van 39 naar 31 procent.
Hanon, de vader van de Re-
nault-5 genoemd, wordt ver
der verweten te laat met het
nieuwe model „Super-5" op de
markt te zijn gekomen. Hier
door zou Renault door vele
concurrenten zijn ingehaald,
waarbij vooral het succes van
de Peugeot 205 lijkt te steken.
Ook op het sociale vlak is Ber
nard Hanon tot zondebok uit
geroepen. Van zijn „zachte"
reorganisatieplan, op recept
van de regering Fabius, blijkt
plots niet veel meer te deugen.
De bonden, die vorig jaar een
plan van vervroegde pensione
ring, vertrekpremies, herscho
lingscursussen en dergelijke
niet wilde aanvaarden, zullen
nu wellicht het ontslag van
9.000 mensen moeten slikken.
De communistische vakbond
CGT, die bij Renault een van
haar laatste bastiljon verde
digt, heeft op voorhand al la
ten weten geen enkel gedwon
gen ontslag te accepteren.
Hanon's opvolging door Geor
ges Besse is in zoverre uniek,
dat het de eerste keer in de ge
schiedenis van Renault is dat
een man van buiten directeur
wordt. Besse heeft zelfs geen
enkele ervaring op het gebied
van auto's. De 58-jarige oud-
-leerling van de vermaarde
Ecole Polytechnique wordt
echter aangekondigd als een
uitmuntend manager. Besse
heeft zijn sporen verdiend bij
Péchiney, dat in 1982 nog een
miljard gulden verlies leed.
maar vorig jaar bijna quite
speelde. Hij heeft de bonden
destijds een plan opgelegd
waarbij verliesgevende onder
delen van het bedrijf werden
afgestoten en enige duizenden
arbeidsplaatsen geschrapt. Dat
een man als Besse aan het
hoofd van Renault wordt ge
plaatst lijkt in een nieuwe
strategie van de socialistische
regering te passen.
In de aanloop naar de belang.-
rijke parlementsverkiezingen
van 1986 is het de bedoeling
door middel van enige klin
kende economische successen
het vertrouwen van het ver
worden en teleurgestelde elec
toraat enigszins te herenigen.
Bubi Scholz is
ikkeld in zijn
|rste gevecht. Voor
echters in Berlijn
het vroegere boksi-
zich verantwoorden
de moord op zijn
Helga. De Duitse
tie-pers wijdt dage
pagina na pagina
het opzienbarende
1 (in 196.es'
i overig
it zo'n tc
ior 16.00Hari6e Gustav („Bubi
gelijkherz> tweevoudig Europees
s zou h,ioen> die anders bij bet
ien. van een fotocamera au-
tisch begon te lachen,
rEDDE van zijn rechters ge-
gekregen dat hij niet
"ografeerd mag worden
i rechtszaal. Lijkbleek en
tend tegen zijn tranen
ïubi in de beklaagden-
Zwijgend luistert hij
de reconstructie van de
urtenissen van 22 juli
jaar, toen er in zijn vil-
in schot viel. Door de af-
>ten deur van het toilet
i schoot Scholz zijn 49-ja-
vrouw een kogel door
hoofd. Een ongeluk, zegt
Aanbidding
Ook in het anders zo nuchte
re Duitsland worden sport
sterren aanbeden. Fritz Wal
ter, de aanvoerder van het
voetbalelftal dat in 1954 we
reldkampioen werd, opent
nog vrijwel dagelijks nieuwe
winkels en hij kan geen voet
balwedstrijd bezoeken of de
televisie-camera's pennen in
zijn richting. Dietrich Thu-
rau, die niet noemenswaardig
meer presteert, is nog steeds
goed voor reuzengages nadat
hij als piepjong coureur in de
Tour de France een aantal
dagen de gele trui droeg. En
er kan geen televisie-pro
gramma over boksen worden
uitgezonden of Max Schme-
ling, wereldkampioen zwaar
gewicht in de jaren twintig,
moet er zijn zegje toe doen.
Boksen, dat deed ook Scholz.
Hij was een Berlijnse volks
jongen, die in de jaren vijftig
als keukenhulpje een scha
mele boterham verdiende.
De boksenhandschoenen bo
den hem de gelegenheid zich
uit zijn milieu omhoog te
knokken en Scholz greep die
kans met beide handen aan.
Na Schmeling werd hij de
succesvolste Duitse bokser.
Hij stond 96 keer in de ring,
won 46 keer door knock out,
41 keer op punten en een
keer door diskwalificatie van
zijn tegenstander. Acht keer
moest hij het onderspit del-
Jeugdliefde
In 1955 trouwde hij met zijn
jeugdliefde Helga Druck. Het
huwelijk leek gelukkig en
Bubi en Helga behoorden al
snel tot de Berlijnse society.
Zij had een parfumerie- zaak,
hij verbond zijn naam aan
een reclame-bureau. Het
echtpaar Scholz ging het
voor de wind. „Wij hadden
een gelukkig huwelijk", zegt
Scholz tegen zijn rechters.
Helga en hij „pasten precies
bij elkaar". Als er al eens cri
sis was dan was dat „niet se
rieus, niet ernstig". Helga»
hield van het Berlijnse socie-
ty-leven en zij was het die de
agenda van het echtpaar bij
hield.
De laatste jaren ging het ech
ter bergafwaarts. Zowel za
kelijk, als privé. De mooie
plaatjes van het echtpaar in
de boulevardpers waren
slechts schone schijn. Scholz
en in mindere mate zijn
vrouw waren flink aan de
drank. Het boksidool had
twee ontwenningskuren ach
ter de rug en hij nam tablet
ten tegen de drankzucht.
Helga maakte geen geheim
van haar opvatting dat haar
man aan lager wal was ge
raakt. Met haar bijtende hu
mor werkte ze Bubi vaak op
de zenuwen. Toen Scholz en
kele jaren geleden zijn auto
biografie „Mijn weg uit het
niets" publiceerde, zei ze te
gen een bekende dat ze ook
haar memoires zou schrijven:
„Mijn weg met een niets".
Boemeldag
De zondag was voor het echt
paar Scholz „de boemeldag".
Beiden kwamen nauwelijks
het bed uit en de dag werd
doorgebracht met video-films
kijken en drinken. Hij dronk
whisky en gin, zij wijn.
Zo ook die fatale 22e juli van
het vorig jaar. Na een dag
van wat golf spelen en in bed
liggen gaat Scholz in de
avonduren naar de huisbar
om zijn slapeloosheid met en
kele glazen alcohol te ver
drijven. Daarbij valt, zo zegt
hij voor de rechtbank, zijn
oog op de onderdelen van
een anderhalve meter lang
repeteergeweer dat onder de
verwarming ligt. Uit verve
ling, zo vertelt hij de recht
bank, probeert hij het wapen
weer in elkaar te zetten. Zit
tend op de grond knutselt hij
aan het wapen. Bij het op
staan, verzekert Scholz de
rechtbank, is het wapen per
ongeluk afgegaan. „Het schot
moet in het plafond zijn ge
gaan", vertelt hij.
In het plafond is echter geen
kogelgat te vinden. Wel zit er
een kogelgat in de WC-deur
en achter de deur ligt het
ontzielde lichaam van Helga
Scholz. Het schot in het
hoofd moet haar op slag ge
dood hebben. Experts van de
politie hebben ontdekt dat
het schot op vijf centimeter
van de deur afgevuurd moet
zijn.
Na zijn aanhouding is Scholz
zo dronken dat hij niet ver
hoord kan worden. Als hij
weer bij zinnen is, kan hij
niet geloven dat zijn vrouw
dood is. Over wat er die
avond in de Scholz-villa is
gebeurd dist hij de ene versie
na de andere op. Ze hebben
één ding gemeen: het was
een ongeluk. Of de recht
bank dat gelooft zal volgend
week blijken als het vonnis
wordt uitgesproken.
O
- -
fe. '#*1. -
Bij een vliegtuigongeluk vlakbij de
luchthaven van de Amerikaanse stad
Reno zijn gisteren 71 mensen om het le
ven gekomen. Drie van de 74 inzitten
den van het toestel, een Lockheed Elec-
tra 188, hebben de ramp overleefd.
Het
zijn de piloot, die zware brandwonden
opliep, en twee passagiers, die slechts
licht gewond raakten. Kort na het ver
trek van het vliegveld van Reno meldde
de piloot aan de verkeerstoren dat er
problemen waren en hij terug wilde ke
ren. Vlak daarna stortte het vliegtuig
neer op een parkeerterrein midden in
een woonwijk en niet ver van een snel
weg, waarop de piloot kennelijk nog
heeft geprobeerd een noodlanding te
maken. Op de grond liepen vier mensen
verwondingen op door rondvliegende
wrakstukken. Alle passagiers waren af
komstig uit Minneapolis. Zij hadden het
weekeinde doorgebracht in casino's rond
Lake Tahoe bij Reno. Op de foto brand
weerlieden rond het totaal uitgebrande
wrak van het toestel.
jks anl
der Reij
iet hi<
3 HAAG Niet al-
in Nederland maar
in het „voorbeeld-
Zweden neemt de
gstelling voor het
en zeilen van be
iers af. De roep om
jl verstilt, een
iet gehé^elijke ontwikke-
-en toöok al omdat onder
wen (3i regeringen verder
Jan kn
pen en'
,a$penbaarheid in Neder-
een spraakmakende
!fr geweest. Maar toen
„pr jaar geleden de Wet
;te barheid Bestuur het
ig en een speciaal daar-
(treffer1" het IeVe" 8eroePen
v p uiiecommissie het ge-
eer pat van de wet gemaakt
ffCr d°P voet vo'6de- was
minuteP een gere6eld terugke-
"[espreksonderwerp. Die
/oorbij.
~B-zaken die de afde-
de Raad
ite behandelt mogen
iliswaar niet altijd even
'ijk zijn, in elk geval is
dat rijk, provincie en
lite in toenemende mate
Bit verliezen. Niettemin
or
is van een echt oplevend „ge
voel" voor openbaarheid geen
sprake, terwijl openbaarheid
een heel wezenlijk aspect, zo
niet een van de meest wezen
lijke kenmerken van een vol
wassen geworden democratie
is.
De WOB werkt niet zoals som
migen en met name destijds de
evaluatiecommissie, dat graag
zien. Dat kon ook moeilijk: de
WOB was de eerste wet die
rechtstreeks met openbaarheid
te maken had en die ook nog
tegelijkertijd het grote mijnen
veld van rijksoverheid, pro
vinciale overheid en gemeente
moest beslaan.
Nauwgezet
wee m
it strevj
ibel'e nrjchtspraak
joeie nu,„,^
i en V
lagen p
De evaluatiecommissie liet
zich daardoor niet ontmoedi
gen maar legde haar bevindin
gen en de daaraan gekoppelde
conclusies vast in een aantal
rapporten met veelbelovende
titels als „Openbaarheid onder
druk" en „Openbaarheid tus
sen recht en gunst" (het eind
rapport). Dat eindrapport
werd door premier Lubbers
als minister van algemene za
ken en minister Rietkerk van
binnenlandse zaken nauwge
zet bekeken. Zij schreven er in
een brief aan de Tweede Ka
mer (29 april 1983) hun me
ning over, scherpten sommige
punten aan maar zwakten an
dere conclusies af. Op 8 sep
tember 1983 wijdde de vaste
Kamercommissie van Binnen
landse Zaken een aparte ver
gadering aan het standpunt
van Lubbers en Rietkerk.
Dat leidde tot het belangrijke
besluit dat er een nieuwe en
betere WOB zou komen. Maar
„het verstrekken van premies
op uitlekken" door eenmaal
uitgelekte stukken, wat veel
vuldig voorkomt, toch maar
openbaar te maken, wezen
beide bewindslieden af.
Stil
Daarna werd het stil rond de
WOB. Het verslag van die ver- LlCntpunt
gadering, die normaal een
paar weken later verschijnt, is
er nog steeds niet, omdat an
dere verslagen van andere
commissievergaderingen een
veel hogere prioriteit hebben
en er is geen politicus die er
naar vraagt. De openbaarheid
laat de politiek koud.
Dat is geheel ten onrechte. Op
de meeste departementen zijn
speciale WOB-functionarissen
werkzaam, die meer dan ooit
steun in de rug nodig hebben,
want ook daar vreet de laks
heid zich stilletjes een weg: op
het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur
staat deze functie op de wip en
op het ministerie van binnen
landse zaken is die zelfs al
verdwenen.
Dat doet pijn omdat juist dit
departement op basis van de
nu geldende WOB een eigen
openbaarheidsregeling ont
wierp die klonk als een klok
en die in de nieuwe WOB een
zeer voorname rol speelt.
Want er. mogen dan weinig
mensén wakker van liggen,
het opstellen van een nieuwe
en verbeterde WOB vordert
gestaag.
Een eerste versie van het
wetsontwerp, dat verder gaat
dan de huidige WOB, is bij de
diverse departementen „in de
week" gelegd. Lichtpunt in de
tot nu toe weinig prikkelende
ontwikkelingen op het terrein
van de openbaarheid is het
pakket aan instemmende reac
ties. „De vernieuwde WOB
werd er zelfs beter van", zegt
mr. G. Wuisman, adviseur in
het kabinet van de minister
president, speciaal belast met
de WOB.
De oorzaak van de positieve
geluiden die de departementen
lieten horen was volgens hem
vooral gelegen in het feit dat
de grote hoeveelheid nu be
staande WOB-regels in de
nieuwe wet mede dankzij de
jurisprudentie uit de oude
WOB kunnen worden inge
klonken tot een compact en
vooral werkbaar geheel. Dat is
hard nodig.
Het wetsontwerp maakt nu
een ronde door het land langs
allerlei instanties (zoals pro
vincies, gemeenten en water
schappen) en kan waarschijn
lijk nog voor de zomer voor
advies naar de Raad van State.
Dit parlementaire jaar zou de
wet dan door de Kamer be
handeld kunnen worden. Dan
kan de politiek laten zien wat
openbaarheid haar waard is.
„Geschapen"
Openbaarheid is nog altijd iets
wat „geschapen" moet worden
en net zo ver reikt als de men
sen willen die dagelijks met
openbaarheid te maken heb
ben en die daarmee „echt" aan
de basis van de democratie
staan. Bestuurders, zoals bur
gemeesters en ministers, zou
den er op de verkeerde manier
garen bij kunnen spinnen als
zij de WOB niet meer ervaren
als een zwaard van Damocles
dat boven hun hoofden hangt
Natuurlijk, de WOB is een
wet, die echter niet alleen
naar de letter maar veel meer
nog naar de geest nageleefd
hoort te worden.
De resultaten die met de WOB
te behalen zijn, vormen samen
een graadmeter voor een
„openbaarheidscultuur". Zij
markeren de lange weg naar
het dringend noodzakelijke
herstel van de gehavende ver
trouwensrelatie tussen over
heid en burger. En nog verder
door redenerend zou in die si
tuatie een minister, die het
parlement misleidt, het niet in
zijn hoofd durven halen aan te
blijven. Hij zou uit zichzelf het
politieke toneel verlaten, als
het parlement hem daartoe al
niet gedwongen had.
ED FIGEE
>KE EN WISKE AMORIS VAN AMORAS
n dl meteen roeibootje ndor)
Elf drahrirokhen' Hijwouwdl J
|q»M7 onu menoen ffumio
nmn urnen m Jer biwkop
2 en ex bi nonen w Rnom.
Afwas
De activisten
het
vredeskamp
bij
Woensdrecht,
die het barre
weer van de
afgelopen tijd
steeds hebben
getrotseerd,
konden
gisteren
eindelijk weer
met goed
fatsoen de
afwas doen.
Toen het nog
zo hard vroor,
was dat niet of
nauwelijks
mogelijk.
AMSTELVEEN De Ziekenfondsraad vindt dat de
reageerbuisbevruchting voorlopig niet in het zieken
fondspakket moet worden opgenomen. Dat staat in een
ontwerpadvies dat de raad donderdag behandelt.
Een deel van de commissie die het advies heeft voorbereid vindt
wel dat centra die aan bepaalde voorwaarden voldoen, zouden
moeten worden gesubsidieerd. Waarschijnlijk komt alleen het
Academisch Ziekenhuis in Rotterdam voor die subsidie in aan
merking. Het aantal vrouwen dat wordt behandeld zou in drie
jaar geleidelijk kunnen stijgen tot 800 1000. Aan het eind van
die drie jaar kan dan op grond van de ervaringen een besluit
worden genomen over opneming van deze methode in het zie
kenfondspakket Het bezwaar van de raad dat nu al te doen is
dat de methode, officieel in vitro fertilisatie (IVF) geheten, tot
nu toe alleen in Rotterdam (Academisch Ziekenhuis Dijkzigt) tot
geboorten heeft geleid. Ook als de capaciteit daar wordt uitge
breid, kunnen zeer veel verzekerden niet worden geholpen.
De Gezondheidsraad (het wetenschappelijk adviesorgaan van de
regering) schat dat per jaar in totaal 1900 paren om IVF zullen
vragen. Uitgaande van dat aantal zijn de kosten per jaar ruim 31
miljoen gulden. Bij louter IVF zullen er volgens de berekenin
gen van de Ziekenfondsraad 380 kinderen worden geboren en
bij IVF na een eileideroperatie 730. De kosten per kind zijn dan
respectievelijk 82.000 en 42 000 gulden. Als de voor IVF noodza
kelijke eipunctie poliklinisch wordt uitgevoerd (wat in de bedoe
ling ligt) in plaats van zoals nu tijdens een ziekenhuisopname,
dalen de totale kosten per jaar tot respectievelijk 22,8 en 25,8
miljoen.
NEW YORK Het als vervolgers van nazi-oorlogs
misdadigers bekend staande echtpaar Klarsfeld heeft
volgens het februarinummer van het Amerikaanse ge
ïllustreerde maandblad „Life" in 1982 het voormalige
hoofd van de Gestapo in Lyon, Klaus Barbie, willen
laten vermoorden. Het plan werd niet uitgevoerd om
dat de hoop ontstond dat Barbie uit zijn toevluchtsoord
Bolivia uitgewezen zou worden.
Volgens Life waren Beate en Serge Klarsfeld gefrustreerd ge
raakt omdat hun tienjarig streven om Barbie voor de rechter te
brengen zonder gevolg bleef. „In hun vertwijfeling huurden zij
tenslotte een Boliviaanse socialist met de bijnaam Juan Carlos,
om hem uit de weg te ruimen", aldus Life.
Barbie werd begin 1983, na de regeringswisseling in Bolivia, uit
geleverd aan Frankrijk. Hij wacht er op zijn proces op verden
king van medeplichtigheid aan de moord op minstens 4.000
mensen. Barbie, bijgenaamd ..de slachter van Lyi
gens in Frankrijk al eerder by verstek ter dood veroordeeld.
was overt-
