-Sovjet-agenten spioneren
inkoop-handboek
Lik ben
volkomen
:eruïneerd
Brazilianen vieren uitbundig
verkiezing burger-president
Belgen laten Washington
verbijsterd achter
Shamir wil wijziging in
gefaseerd Israëlisch
terugtrekkingsplan
UITENLAND EcidaeSoivumt WOENSDAG 16 JANUARI 1965 PAGINA 5
iSPAC
{AF en Action
vpHrecte samen
terreur
«ARIJS De Franse en de
/estduitse terroristische or-
anisaties Action Directe en
\>te Armee Fraktion hebben
i een verklaring aan het
franse persbureau AFP be-
oo °*at een ^e*
so ^«menlijke Europese terreur-
40 i56!eweging hebben gevormd.
40 Z2B? verklaring, die volgens
7s!eskundigen authentiek is,
ll'fordt de vorming aangekon-
72;igd van een „politiek-mili-
»ir front", waarvan de
so -65jAVO het belangrijkste
so 32-7.celwit is.
Redactie Le Monde
kiest nieuwe
hoofdredacteur
PARIJS De redactie van Le
Monde, die 60 procent van de
aandelen van het Parijse dag
blad bezit, heeft gisteren An-
dré Fontaine gekozen als kan
didaat voor het directeur- en
hoofdredacteurschap van deze
gezaghebbende krant. Lé
Monde verkeert al enkele ja
ren in ernstige financiële pro
blemen. De keuze van de
63-jarige Fontaine, momenteel
nog adjunct-hoofdredacteur,
moet vrijdag door de algemene
vergadering van aandeelhou
ders worden bevestigd.
Vrouwen in
VS willen
tederheid
CHICAGO Drie op de
vier vrouwen in de Vere
nigde Staten geven in
een liefdesrelatie de
voorkeur aan liefkozin
gen boven de geslachts
daad. Dat blijkt uit een
onderzoek van de journa
liste Ann Landers uit
Chicago. De journaliste
zei niet verrast te zijn
over de uitkomsten van
haar onderzoek. Vrou
wen willen meer gene
genheid. Ze willen zich
gewaardeerd weten".
ENQUETE BELGiE:
Vertrek gastarbeiders
lost werkloosheid op
BRUSSEL Een grote meerderheid van de Bel
gische bevolking denkt dat de werkloosheid voor
het grootste deel opgelost is als de gastarbeiders
naar huis gestuurd worden. De meeste Belgen
vinden ook dat het verliezen van werk voor een
man erger is dan voor een vrouw.
Dat blijkt uit een enquête over sociale zekerheid,
die in opdracht van minister Dehaene van sociale
zaken gehouden is. De sociale zekerheid kost de
gemeenschap veel te veel geld. zo meent 42 pro
cent. Slechts 32 procent vindt dat de sociale zeker
heid de burger goed beschermt. Volgens 80 pro
cent is bij gelijk inkomen een gezin zonder kinde
ren beter af dan een gezin met twee kinderen.
Iran leidt speciale
zelfmoordcommando's
op in buitenland
LONDEN Iran heeft een speciale
militaire eenheid opgezet, die in het
buitenland zelfmoordcommando's
moet recruteren en opleiden om ter-
reuroperaties uit te voeren in landen
die het islamitische bewind van aya
tollah Khomeini vijandig gezind zijn
Dit meldt vandaag het Britse dagblad
de Times. De Times zegt te beschik
ken over documenten die Saoedi-A-
rabie, Koeweit, de Verenigde Arabi
sche Emiraten, Jordanië en Frank
rijk noemen als de belangrijkste doel
witten van de commando's. De docu
menten werden de Times toegespeeld
door Iraanse oppositiegroepen.
Thacher verkoopt huis
voor bijna twee miljoen
(Van onze correpsondent Roger Simons)
LONDEN De Britse premier Margaret Thatcher
en haar echtgenoot Denis hebben hun huis in Lon
den (Flood Street nr. 19, Chelsea), verkocht voor
bijna 400.000 pond. Omdat het hun enige eigen wo
ning was. blijft deze verkoopsprijs vrij van belas
ting. De Thatchers hadden dit huis met vijf slaap
kamers in 1969 gekocht voor 28.000 pond. Door de
inflatie en het nijpende gebrek aan woningen zit
ten de prijzen van huizen vooral in de Londense
binnenstad nog steeds in de lift. Het huis van de
Thatchers is nu eigendom van een Franse bankier
en industrieel, Paul-Louis Weiller, die in Genève
woent en het gekocht heeft voor zijn kleindochter,
gravin Bela Rodier. De Thatchers blijven tot na de
eerstvolgende verkiezingen wonen in Downings-
treet 10.
BONN Op alle ambas-
I sades en handelsmissies
van de Sovjet-Unie op de
wereld wordt achter slot
en grendel een omvang-
i rijk boek bewaard. Het
heet „Gecoördineerde ei-
sen voor technische in-
lichtingentaken" en is in
l feite een handboek voor
het verkrijgen van aller-
lei technische informatie.
Door langs illegale weg be
langrijke technologische ken
nis uit het Westen te smok
kelen, krijgt de Sovjet-Unie
materiaal in handen dat zij
anders nooit zou krijgen en
bespaart zij zich enorme kos
ten. Hoe doordacht zij daarbij
te werk gaat, heeft de wes
terse inlichtingendiensten
verrast. Zij kwamen in het
bezit van het streng geheime
handboek, dat de omvang
heeft van een telefoonboek
van een grote stad.
Van een Sovjet-agent wordt
verwacht, zo blijkt uit het
boekwerk, dat hij ongeveer
vier opdrachten per jaar uit
het handboek vervult. Het
boek mag alleen onder toe
zicht gelezen worden en er
zijn voorzorgsmaatregelen
genomen om te voorkomen
dat er pagina's uitgescheurd
worden. De bladzijden zijn
van stevig papier zodat het
boek ook bij veelvuldig ge
bruik niet te lijden heeft.
Russische agenten hebben de
verlanglijst van hun supe
rieuren wel de bijnaam
„Boek van de zeldzame en-
bedreigde soorten" gegeven,
omdat veel van het materiaal
dat erin wordt beschreven
door hun uitvinders in de
Verenigde Staten, West-Eu
ropa en Japan goed afge
schermd en bewaakt worden.
Het boek telt 27 hoofdstuk
ken en in 26 daarvan worden
speciale technische gebieden
behandeld. Het laatste hoofd
stuk besteedt aandacht aan
wetten en handelsgewoonten
van westerse landen en kan
de agenten helpen bij het
Ook schijnbaar onschuldige
technieken hebben de be
langstelling van de Sovjet-
Unie. Zo wordt in hoofdstuk
14, dat over landbouwmachi
nes gaat, aandacht besteed
aan de hydrolische transmis
sie bij tractoren. In.de Russi
sche wapenindustrie wordt
dit systeem omgebouwd voor
tanks.
Dag der
Volwassenheid
Gekleed in hun
mooiste kimono's
maken deze
Japanse vrouwen
een wandeling
vlakbij het Meiji
Shinto-heiligdom
in Tokio. Voor
hen was het
gisteren een
belangrijke dag,
omdat het feit
werd gevierd dat
zij twintig jaar zijn
geworden. Dit is
de leeftijd waarop
Japanse vrouwen
als volwassenen
verder door het
leven gaan. Het
afgelopen jaar
bereikten
ongeveer 1,7
miljoen Japanse
meisjes de leeftijd
van twintig jaar.
- ÏX-HOOFDREDACTEUR
PETER KOCH VAN STERN:
ndsen
adAMBURG „Ik ben volkomen geruïneerd. Sinds
wl957 zat ik in de journalistiek en met mijn werk had ik
—.och enig aanzien verworven. Maar dat alles was in een
seer weg." Peter Kochs stem klinkt schor. De vroegere
-aoofdredacteur (46) van het Duitse weekblad Stern dat
:ijn reputatie met de publicatie van de door Konrad
ijtujau vervaardigde Hitlerdagboeken te grabbel gooi-
*e, hakkelt en stuntelt voor de rechtbank in Hamburg.
an de arrogante, zelfverzekerde Koch die de wereld in april
)83 kond deed van de sensatie dat Stern de hand had gelegd op
itlers dagboeken is niets meer over. In de getuigenbank zit een
Onzekere nerveuze man, die nog steeds verdoofd lijkt door de
to 'ggtlap van het schandaal.
flo «be affaire heeft een bres geslagen in de geloofwaardigheid van
!oo?et blad. Het steenrijke magazine, altijd gewend legen anderen
ien grote bek open te trekken, is tot op het bot geblameerd. In
Hamburgse redatieburelen wordt alleen nog maar gerekend
i voor en na „de tijdbom".
i}U maandenlang probeert de rechtbank in Hamburg te recon
strueren hoe het tot een dergelijke catastrofe kon komen en
waar het geld van 9,3 miljoen mark dat Stern aan sterverslagge
ver Heidemann en vervalser Kujau afdroeg, is gebleven. Terwijl
7?at laatste wel nooit helemaal duidelijk zal worden, geeft het
proces toch een verrassende kijk achter de schermen van het
2>lad dat oprichter Henri Nannen tot het grootste magazine van
Èuropa wilde maken. Nannens credo: voor de informatie van
lezers is niets te duur. Die opvatting werd treffend geïllus
treerd door Sterndirecteur Manfred Fischer. Op de vraag van
Rechter Schröder of hij niet geschrokken was toen bleek dat de
Jgagboeken van aanvankelijk twee miljoen steeds duurder wer-
n, antwoordde Fischer laconiek: „Vier miljoen, vijf miljoen,
miljoen, dat speelt in zo'n bedrijf toch geen rol." En nu zit
feter Koch in de getuigenbank.
Naar hem had Gerd Heidemann toe moeten stappen toen hij in
3981 volgens eigen zeggen „een heet spoor" had gevonden naar
"Hitiers dagboeken. Maar Heidemann omzeilde zijn chef Koch en
lapte rechtstreeks naar directeur Fischer. Heidemann vond
naar een 'zwetser'. Kóch ziet echter een andere reden:
i,Drie jaar lang zat Heidemann achter gegevens over Mussolini
|ian. Maar ik zei hem dat ik geen nazi-troep meer wilde en ik
Hoofdredacteur Peter Koch voor de rechtbank in Hamburg
verbood hem nog om erover te schrijven." Koch wordt pas geïn
formeerd als in de safe van de directie de eerste dagboeken lig
gen. Hij en zijn twee collega's uit de hoofdredactie voelen zich
gepasseerd en praten onder elkaar over een „smerige streek",
maar ze haken niet af. „Het leek allemaal echt. Alleen al door
het aantal dagboeken. Wij besloten niet dwars te gaan liggen
omdat immers alles buiten ons om geregeld was", aldus Koch.
Getalenteerd
Als hij na de eerste dagboek-publikatie met Heidemann in het
vliegtuig zit, op weg naar een discussie in een televisie-studio,
bedankt Koch Heidemann zelfs. „Ik zei dat ik blij was dat hij
achter mijn rug om toch doorgegaan was met zijn speurtocht
naar de dagboeken." Opmerkelijk is ook dat uit Kochs mond
geen onvriendelijk woord komt over de man die verantwoorde
lijk is voor zijn journalistieke ondergang. Hij geeft hoog op over
de ex-verslaggever. „Heidemann is zeer getalenteerd in het ver
zamelen van gegevens. Hij haalde details boven water, waar nie
mand anders van de redactie aan kon komen. Maar het op pa
pier zetten van gegevens ging het niet zo goed af.
Koch vertelt hoe de directie als een gorilla waakte over de dag
boeken. Als hij ze in wilde zien moest hij een papier invullen en
vervolgens werd hij naar een klein zijvertrek geloosd. „De vele
bladzijden met onbenulligheden versterkten bij mij alleen maar
de indruk dat het echt moest zijn", zegt Koch, die later zou
schrijven dat door de vondst van de dagboeken „de geschiedenis
van het Derde Rijk voor een belangrijk deel opnieuw geschre
ven zou moeten worden". Ook als Koch bij Heidemann komt die
er een hele nepverzameling van Hitler-attributen op nahoudt,
gaan zijn ogen niet open. „Mijn eigenlijke falen", concludeert
•Koch, „is dat ik me er uiteindelijk bij neerlegde dat Heidemann
zijn bron geheim hield. Iemand op de redactie had moeten we
ten, waar hij de dagboeken vandaan haalde."
Als journalist mag Koch dan geruïneerd zijn, hij hoeft niet op
een houtje te bijten. Want even genereus als Stern geld voor de
dagboeken neertelde, zo royaal werden ook de twee hoofdredac
teuren Felix Schmidt en Peter Koch uitgewuifd. Beiden ontvin
gen elk ongeveer drie miljoen mark.
BRASILIA Brazilië
heeft vannacht uitbundig
de terugkeer naar de de
mocratie verwelkomd.
Miljoenen Brazilianen zijn
de straat opgegaan om te
vieren dat de liberaal-
-conservatieve politicus
Tancredo Neves (74) is ge
kozen tot de eerste - bur
ger-president in Brazilië
sinds 21 jaar. Neves, de
kandidaat van de opposi
tie, zal op 15 maart offi
cieel worden geïnstalleerd
als opvolger van de huidi
ge president, generaal
Joao Figueiredo. Figueire-
do is de architect van het
plan om de macht lang
zaam van de militairen
naar burgers te laten
overgaan.
Braziliaanse presi
dent kan terugzien op een po
litieke carrière van 50 jaar. In
al die jaren heeft hij zich voor
al geprofileerd als een politi
cus die compromissen prefe
reert boven confrontaties. Die
eigenschap zal hij hard nodig
hebben, want de problemen
die de militairen achterlaten
zijn enorm.
In de campagne heeft Neves
beloofd het gezicht van Brazi
lië te zullen veranderen. Hij
wil op korte termijn politieke,
economische en sociale her
vormingen doorvoeren „in het
belang van het volk". Hij zeg
de toe opnieuw te zullen on
derhandelen over de enorme
nationale schuld van meer dan
100 miljard dollar, de inflatie
(220 procent per jaar) te be
strijden, werkgelegenheid te
scheppen, directe presidents
verkiezingen in te voeren en
een nationale assemblée bijeen
te roepen om de grondwet te
herschrijven.
De keuze van Neves door het
kiescollege stond overigens bij
voorbaat vast. Zijn tegenstan
der (de kandidaat van de door
de militairen gedomineerde
partij PDS) was de 53-jarige
Paulo Salim Maluf, de uiterst
impopulaire en van corruptie
beschuldigde oud-gouverneur
van de staat Sao Paolo. Binnen
de PDS bestond zoveel verzet
tegen Maluf, dat Neves met
steun van afvallige PDS'ers en
de overige oppositiegroeperin
gen aan een meerderheid kon
komen. De aanhang voor Ne
ves in de bevolking is nog veel
groter. Werkgevers, vakbon
den, de kerk en aanhangers
van linkse en rechtse partijen
steunden zijn kandidatuur.
Ongeveer 60 miljoen Brazilia
nen waren via de televisie ge
tuige van de niet-geheime
stemming van de leden van
het kiescollege. Anderen volg
den de stemming op grote bor
den op straat.
De laatste maal dat de Brazili
aanse bevolking zelf zijn presi
dent koos, was in 1960. Vier
jaar grepen de militairen de
macht. Die staatsgreep voltrok
zich op de bekende Latijnsa-
merikaanse wijze: censuur, op
schorting van de politieke
rechten en harde veiligheids
wetten. In de gevangenissen
werd op grote schaal gemar
teld en duizenden Brazilianen
verlieten het land. Toch komt
de Braziliaanse dictatuur er in
vergelijking met die in Argen
tinië en in Chili nog redelijk
In 1978 begonnen de gene
raals. zonder dat zij daartoe
gedwongen werden, voorbe
reidingen te treffen voor de
geleidelijke teruggave van de
macht aan de burgers. De ver
kiezing van Neves is daarvan
het voorlopige hoogtepunt.
Volgens de Braziliaanse pers
hebben Neves en de militairen
een akkoord gesloten. De mili
tairen beloven daarin dat zij
niet meer zullen ingrijpen, ter
wijl de regering heeft toege
zegd geen van de militaire lei
ders uit het verleden te zullen
vervolgen.
Na 21 jaar militair bewind is
Brazilië van een agrarisch
land de achtste industriestaat
van de wereld geworden.
Geen van de regeringen is er
echter in geslaagd de economi
sche en sociale chaos grondig
aan te pakken De enorme
problemen betekenden uitein
delijk de nekslag voor het mi
litairen. Maar zij vormen tege
lijkertijd een tijdbom onder
het nieuwe burgerbewind.
In zijn lange politieke carrière
heeft (aankomend) president
Neves talrijke politieke func
ties bekleed Desondanks is hij
buiten Brazilië nauwelijks be
kend. Hij wordt omschreven
als een harde werker, eerlijk
en met een groot gevoel voor
humor. Hoewel hij als uiterst
ad rem te boek staat, heeft hij
zich altijd rustig op het politie
ke toneel bewogen en daarom
in de loop der jaren weinig po
litieke vijanden gemaakt. Zo
heeft hij de militairen nooit
erg fel bekritiseerd. Volgens
i ancreao Neves (rechts) viert na zijn verkiezing to) president samen met zijn aanhangers feest.
zijn gematigde
positie er de oorzaak van dat
hij zowel bij links als bij rechts
goed valt
TEL AVIV/WASHINGTON De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken, Yitzhak Shamir, heeft gisteren gezegd dat de
rechtse ministers in de coalitieregering zullen proberen de voor
genomen terugtrekking van de Israëlische troepen uit Zuid-Li-
banon te veranderen. Hij vindt dat het terugtrekkingsplan zelfs
niet voorziet in minimale veiligheidsgaranties voor Noord-Is-
raël.
De Israëlische regering stemde maandag met zestien tegen z«
voor ccn eenzijdige terugtrekking van de troepen uit Libanon.
Dit zou in drie fasen moeten gebeuren. Premier Peres heeft gis
teren laten weten, dat de eerste fase binnen enkele weken kan
worden uitgevoerd. Shamir, één van de tegenstemmers, zei voor
de staatsradio verder dat met name de uitvoering van de laatste
twee fasen van het terugtrekkingsplan niet aanvaardbaar is.
De secretaris-generaal van de VN, Perez de Cuellar. heeft giste
ren in de Veüigheidsraad verklaard dat Israël nog deze week
met Libanon in contact zal treden om het terugtrekkingsplan te
bespreken. Israël bleef meer dan een week weg van de onder
handelingstafel in het Unifil-hoofdkwartier in Naqoera. Tussen
Libanon en Israël bestaat nog altijd onenigheid wie de controle
in de Libanees-Israelische gsensstreek moet overnemen.
WASHINGTON In zijn
gesprek met president
Reagan blijkt Martens zijn
„vervanging van het mili
taire NAVO-plaatsings-
schema door een Belgisch
politiek plaatsingsschema"
zo te hebben gepresen
teerd dat de Amerikaanse
regering de indruk kreeg
dat plaatsing in België in
de praktijk niet veel be
hoeft af te wijken van de
oorspronkelijke plannen
van de NAVO (die de eer
ste 16 raketten rond 15
maart a.s. in Florennes
had willen installeren).
Een Amerikaanse zegsman die
bij het gesprek Martens-Rea
gan aanwezig 4s geweest, zei
na afloop zelfs dat plaatsing in
België „zelfs vroeger kan
plaatshebben dan
eventueel in februari al", en
dat plaatsing „binnen een paar
dagen", nadat de Belgische re
gering het groene licht heeft
gegeven, kan gebeuren.
Maar later op de dag maakte
Martens duidelijk tegenover
Europese journalisten dat het
„politieke plaatsingsschema"
op uitstel voor geruime tijd zal
neerkomen, ondermeer om te
kunnen afwachten of het her
vatte Oost-West-ontwape-
ningsgesprek in Genève aan
leiding kan geven tot afstel of
tot plaatsing van minder dan
48 raketten in België. Belgi
sche zegslieden in de omge
ving van Martens en Tinde-
mans in Washington sugge
reerden dat „de parlements
verkiezingen, in december a.s.,
niet te ver weg zijn om plaat
sing tot na de stembusstrijd uit
te stellenOok werd 1987 ge
noemd als het jaar waarin te
gelijk alle 48 raketten in Bel
gië geplaatst zouden worden.
De omgekeerde mogelijkheid,
dat de plaatsing van de eerste
zestien kruisraketten juist be
spoedigd zou worden, zodat de
politieke opwinding daarover
in december a.s. alweer ge
luwd zou zijn, werd „niet rea
listisch" genoemd. De uitleg
die Martens maandagnacht gaf
over het nieuwe kruisraket-
tenstandpunt van zijn rege
ring. had grote verwarring tot
gevolg in de Amerikaanse re
gering en in de media. Naar
verluidt heeft minister Shultz
van Buitenlandse Zaken nog
„opheldering" gevraagd aan
premier Martens, kort voordat
deze dinsdagochtend voor een
privé-bezoek naar Boston ver
trok. Toen kwamen de berich
ten in Washington los over de
verbijstering waarin Martens
en Tindemans de Amerikaan
se regering hadden achtergela
ten.
geld SMIDJE VERHOLEN HET GEHEIM VAN DE UYLENBORGH
vinden zich de resten van de Uylenborgh?"
„Wat je maar resten noemt." legde Gozewijn
Van Uylen uit. „Smidje Verholen woont er. Kijk.
hier heb ik een gravure van de Uylenborgh zoals
die er uitzag in 1830. En daarom zou ik willen
vragen: is de Uylenborgh na die noodlottige
brand misschien weer opgebouwd?" „Niks
opgebouwd," zei Andries Mufckens en hij slofte
naar een fraaie wandplaat. „Ziet ge dit kasteel?
Deze versterkte havezate?" vroeg hij. „Dit is de
enige echte Uylenborgh, meneer. En déze Uy
lenborgh is verbrand, vernietigd en vermorzeld.
Berg uw mooie gravure maar weer op. Het is
een aardig prentje, maar voor een wetenschap
pelijk onderzoek naar de Uylenborgh hebt ge er
niet veel aan."
124113) „De Uylenborgh..., en deszelfs bewo-
9|ners...?" vroeg Andries Mufckens en een trek
i3i van geconcentreerd nadenken gleed over zijn
71'gelaat. „Is even kijken..., de bewoners.... uitge-
moord vrees ik. Jawel, meneer. Allemaal uitge-
52 moord. En wat de Uylenborgh zelf betreftaf
gebrand tot de grond, en tot de laatste steen
vernietigd en vermorzeld. De daders hebben
hun werk grondig gedaan, meneer. Van de
voormalige Uylenborgh is nooit meer een spoor
teruggevonden..." „Dat kan niet," zei Goze
wijn van Uylen getroffen. „De Uylenborgh be-
stéót nog. Ik kom er zelf vandaan!" „Komt U
er zelf vandaan?" riep de archivaris. „Maar me-
neer, dan heeft U een ontdekking gedaan van
26i grote, historische betekenis! Vertel op: waar be-.
