rï
Gree Koekkoek-
Schipper wenst
haar zegje te
doen als de paus
in Nederland is
Terug van
(nooit)
weggeweest:
"ftuberculose
ZATERDAG
12 JANUARI 1985
fritisch, maar loyaalZo
reedt Gree Koekkoek-
jchipper uit Terwolde-De
Jecht straks paus Johannes
faulus II tegemoet. Als enige
jrouw zit zij in de stichting
jie de leider van de
tatholieke wereld in ons land
{aat ontvangen. Geen
chijnheilig gedoe, gewoon
echt toe recht aan zeggen wat
tooral de katholieke vrouwen
h Nederland intens
jezighoudt.
Het zal uniek zijn dat
trouwen met de paus in
jesprek komen, daar is
(levrouw Koekkoek van
(vertuigd. Turbulente dagen
taan haar te wachten, maar
ij is allerminst van plan zich
'ERWOLDE-DE VECHT „Nee,
pen schijnheilige opvoering en
Dk geen spektakel als de paus hier
iraks is. Wij eisen wel dat de paus
iaar ons luistert. Hij mag geen ver-
fckend beeld van katholiek Neder-
ïind meenemen en zeker niet als
iet om de belangen van de vrou
wen gaat. We willen hem zeggen
^at wij van bijvoorbeeld de ge-
fjfloorteregeling, het ongehuwd sa-
ipethijjenwonen en de vrouw in het ker
nyOwjeiijk ambt vinden. Sommige bis-
fhoppen hebben, volgens ons, op
onderwerpen een onwijs accent
in-en |eiegd. De weerstanden die in ons
lemon^nd tegen het kerkelijk gezag zijn
PJgegroeid, zijn onder meer het ge-
"ri* H Van ^8t °Ptrec'en en uitla"
Jngen van sommige bisschoppen.
;le'«<4n norm- en redfnleer is verou-
.lerd en daarop moeten wij als le-
jerTn^en geestelijkheid toch wel wij-
Het was min of meer toeval (hoe
dat wfel?) dat Gree Koekkoek-Schipper
gaan"ipl) uit het Gelderse Terwolde-De
;aan «Vecht verzeild raakte in de stich-
naaring die de paus dit jaar ontvangt.
>tredei}Toen bekend werd dat de paus
altijd iaar ons land zou komen, werd een
nee, totiehting gevormd. Allemaal man-
makenen, onder wie twee bisschoppen.
SoesjOie stichting was nogal eenzijdig
Jamengesteld dus. Daar kwam te
recht kritiek op".
sIk zat toen namens de katholieke
plattelandsvrouwen in een groep
^^^^ie de rooms-katholieke maat-
^^^schappelijke organisaties naar de
s Slingcerkprovincie toe vertegenwoor-
nen mjigde. We vroegen ons zo in augus-
i het ius/september af, wat je van zo'n
-ls op pauselijk bezoek kon en mocht ver-
°P brachten. Daarover hebben we wat
eel ui^jtten „brainstormen". Uiteindelijk
egelei<Jtwamen we tot de vaststelling dat
»e tronatholiek Nederland vooral met de
>aus zou moeten kunnen praten,
leb ikjat de hier levende meningen dui-
gedaajelijk aan hem zouden worden
land Overgebracht. Er moest worden
imy is^ermeden dat de paus een verte-
ettist; eend beeld zou kunnen krijgen",
van he,Maar, vroegen wij ons af, wat zou
thing"als vrouwen tegen de paus willen
iniek Lgggen en hoe zou je dat willen
kan i«jen? Als vrouw sta ik heel kri-
l*j bijBsch 'n kerk. Desondanks vind
nutenfk het uitstekend dat de paus hier
te ade>p bezoek komt. Sommige mensen
lus eeteiden tegen me: „Mens, hoe kun je
naar flat nou doen?" Anderen vonden
g inv^iet juist leuk. Wat ze er ook van
het coltronden en vinden, ik ging en ga
compoöoor, al weet ik ook dat de kwestie
als Jieel controvers ligt. Maar ach, je
wordt al gauw ketters ge-
is doofioemd
ere__
'eitelijke meningen
staat,Vast staat dat veel gelovigen in de
5 het katholieke kerk worstelen met de
►edoeülegen woord ige ontwikkelingen,
r maaEen grote groep trok zich domweg
>a op terug. Die vond dat er veel te wei-
e artiaig rekening met de wensen van
nist Se gelovigen werd gehouden. Aan
ist Clile andere kant was en is er een su-
Phillyer-orthodoxe, bijna fanatische
urn vfroep in de kerk. Die wil terug
behaluaar de oude tradities. En zo ont-
eef, dotond een gespleten kerkgemeen-
de S4chap en de paus weet daarom niet
ensëiwelke nu de feitelijke meningen
>r m'nlijn. Dat komt ook omdat de groe-
leestaken zich zo moeilijk laten definië-
rken, |en".
van haar stuk te laten
brengen. De paus krijgt te
horen wat Nederlandse
vrouwen vinden van
bijvoorbeeld de
geboorteregeling of van de
vrouw in het kerkelijk
ambt".
Gree Koekkoek kent de
meningen van de vaderlandse
katholieke vrouwen. Acht
jaren achtereen was zij de
stuwende voorzitter van de
KPN, ofwel de Katholieke
Plattelandsvrouwen
Nederland. In oktober vorig
jaar stopte zij met dit werk om
weer „gewoon lid" van de
KPO, ofwel de Katholieke
Plattelandsvrouwen
Organisatie te worden. KPN,
KPO, KVO, LTV, LVBAl
die afkortingen van
vrouwenorganisaties storen
haar, zoals zij in dit
„hartverhaal" tegnover
verslaggever Bob Birza
duidelijk zegt.
Trouwens, er zijn meer dingen
die haar storen, maar dan in
politiek opzicht. Als statenlid
voor het CDA weet zij hoe de
provincies werken en niet
werken. Gree Koekkoek is
iemand die het woord
„samenwerking" in
hoofdletters schrijft en
daarom vindt zij het maar gek
dat buurprovincies elkaar
pogen af te troeven in plaats
van samen een machtsblok te
vormen.
„Er zijn mensen die sinterklaas
weg willen hebben en anderen de
paus. Ho, nee, nee, die vergelijking
gaat niet op (Smakelijke lach).
„Binnen de kerk bleef in elk geval
een kritische groep en daartoe re
ken ik me ook. We blijven kritisch-
loyaal. We hebben grote zorgen als
het zo verder gaat in de kerk. Eni
ge bisschoppen legden een onwijs
accent op onderwerpen als geboor
teregeling en ongehuwd
Hoewel? Ik denk ook wel eens dat
ongehuwd samenwonen rare vor
men kan aannemen. Voor kinde
ren van zestien jaar bijvoorbeeld
tfind ik dat niet nodig. Ik zou het
hun in elk geval niet aanpraten,
maar dat ze in zonde zouden leven,
gaat mij veel te ver".
„Praat je over geboorteregeling,
dan denk ik dat de hoogste kerke
lijke leiding daarmee niet op de
hoogte is. Ook in katholieke gezin
nen worden voorbehoedsmiddelen
gebruikt. De kerk predikt nog
steeds de periodieke onthouding,
maar die faalt nog wel eens
„Bisschoppen die naar de mensen
luisteren worden allemaal terug
gefloten. Het gezag van de kerk
moet blijkbaar, desnoods ten koste
van de gemoedsrust van de gelovi
gen, worden gehandhaafd. Dat be
kritiseer ik. Oh ja, ik praat straks
met degene die dat gezag gestalte
geeft. Dat is waar, maar de paus zie
ik toch meer als voorzitter van het
kerkelijk bestuur. Als iedere voor
zitter moet ook hij een bindende
factor zijn. Bezoeken als deze zijn
daarom ook zo juist. We eisen dat
de paus naar ons luistert. Jazeker,
Typisch Nederlands
„Nu hoop ik zo vurig dat de paus in
elk land dat hij bezoekt, luistert.
Nederland vormt helemaal geen
uitzondering hoor, maar het Neder
landse volk is een beetje zwart-wit-
terig. Nederland is lastigzegt
de paus. Er zijn Nederlanders die
hem schrijven om niet of juist wel
naar hier te komen. Andere volken
doen dat niet. Dat komt in Rome zo
vreemd over. Maar ja, het is wel ty
pisch Nederlands".
„Het Vaticaan krijgt een vreemde
indruk van ons Nederlanders. Ze
ker in Italië vindt men de betwete
righeid van de Nederlanders heel
idioot. Onze mentaliteit maakt ook
dat we zoveel aandacht trekken en
publiciteit krijgen. Want aan de an
dere kant zijn we ook weer bekne
pen en kneuterig".
„Maar ik denk ook wel eens dat de
paus weerstanden heeft opgeroepen
door bepaalde uitspraken van hem.
Toen hij zijn eerste bezoeken afleg
de. hield ik mijn hart vast. Hij
sprak woorden die althans in ons
land sterk verouderd klonken.
Verder hield hij heel veel afstand
van de mensen. Dat stak me wel
eens. Maar zijn bezoeken aan Zwit
serland en Oostenrijk hebben die
zorg doen verminderen. Hoewel?
Het celibaat rond het priesterschap
is in ons land een heikel punt (een
moeilijke en omstreden zaak -
red.). Daar zullen we het wel over
hebben en dan maar hopen
dat de paus als voorzitter enkele
initiatieven zal nemen. Welke dat
zouden kunnen zijn. weet ik niet".
De kosten van het bezoek belopen
ruim vijf miljoen gulden. Misschien
komen daar nog wel wat tegenval
lers bij. Dat is veel geld, die vijf
miljoen. En toch is 't het waard. De
gelovigen zullen het bij elkaar
moeten brengen, want we willen
geen commerciële toestanden als
sponsors en zo. Het bedrag is er nog
niet. Er is, geloof ik, bijna drie mil
joen gulden bijeen. Laten we maar
hopen op de milde geefsters en ge
vers. Alleen al de beveiliging kost
handen vol geld. Maar ja, die is he
laas wel bitter noodzakelijk".
„Of er tegenacties komen? Daar
hebben we wel bij stil gestaan. Er is
een groep kritische mensen die een
congres houdt om de stand van za
ken in de wereldkerk op te maken.
Of zo'n congres nodig is? Ik meen
dat je dat niet eerder moet doen zo
lang je geen kans hebt gekregen te
zeggen wat je wilt".
„Natuurlijk, de verhouding tussen
de minderheid en de meerderheid
speelt een grote rol. Maar er is ge
woon geen ruimte genoeg om alle
groepen (meer dan honderd) aan
het woord te laten. Dat zou voor de
paus veel te vermoeiend zijn. Hij is
na die aanslag nooit meer de oude
geworden, zeggen alle mensen die
hem van nabij kennen".
„Ik geloof inderdaad dat het uniek
is dat vrouwen de paus ontmoeten,
vooral uniek om met hem een dia
loog aan te gaan. Wat wij dan zul
len zeggen? Aan de orde moet ko
men hoe vrouwen hun taak binnen
de kerk kunnen hebben. En ook
het geloof best kun
nen doorgeven, behalve als moeder
ook als pastoraal medewerkster. In
de verre toekomst misschien ook
wel in het ambt".
.Emancipatie
„Waarom niet? Ik ben, wat dit punt
betreft, bezorgd dat de ontwikke
lingen de verkeerde kant op gaan.
De kerk zal ook meer oog moeten
krijgen voor de emancipatie. Inder
daad, de vrijmaking van de vrouw.
Vrouwen in het kerkelijk ambt?
Dat kun je niet zo direct vragen.
Trouwens, we zijn toch al niet van
plan de dialoog in vragende vorm
aan te gaan. Doen we dat wel, dan
verwacht je onmiddellijk antwoord.
Dat krijg je niet".
„Je weet ook niet wat de paus met
de kritiek uit Nederland gaat doen.
Dat is een kwestie van de lange
adem. Je moet niet verwachten dat
er snel wat gebeurt of verandert.
Ik hoop alleen dat de paus wat
meeneemt om over na te denken.
Dat zou al een grote winst zijn".
„Binnen de organisatie van platte
landsvrouwen hebben we veel en
vaak tegen verouderde opvattingen
moeten strijden. In 1981 was het
thema tijdens de jubileumviering
„Vrouw, Traditie, Veranderen".
Dat is ook een kwestie van lange
adem. Maar er is veel veranderd.
Eén ding bleef echter en dat was
die grote rij namen binnen onze or
ganisatie: KPN, KPO. KVO, LTV,
LVB
„De vrouwen vinden die oude na
men blijkbaar prettig. Ze hechten
daaraan. Dat getuigt inderdaad van
enig conservatisme. Dat mag ik nu
wel zeggen, nu ik geen voorzitter
meer benIk heb altijd één
naam gewenst, maar mijn plan mis
lukte".
„Voor het publiek komen al die
verschillende namen wat vreemd
over. Het beeld over de toch heel
belangrijke organisaties van platte
landsvrouwen is ook wat verte
kend. Lieve stukjes in de
krantVind ik niet altijd zo
goed. Daar erger ik me zelfs wel
eens aan. Zijn al die berichtjes in
houdelijk wel altijd waardevol?
Voor het krantenlezend publiek
zeggen ze niet zoveel. Maar ja. hoe
gaat dat? Als protestantse, huma
nistische of wat voor vrouwenvere
nigingen ook, stukjes in de krant
willen en krijgen, kunnen platte
landsvrouwen niet achterblij
ven vinden ze".
„Ach ja, kneuterigheid is een ieder
eigen. Maar je imago ie beeld
vorming hangt er wel heel dui
delijk mee samen. Met die verte
kende beeldvorming wordt de
waarde van een dergelijke organi
satie niet aangetast. Ik vind, dat je
over sommige avonden gewoon
niet in de krant moet berichten".
„Aan de andere kant doen platte
landsvrouwen. juist in kleine dor
pen, heel belangrijk maatschappe
lijk werk. De grote waardering
daarvoor viel en valt steeds weer
op. Ik denk ook dat zulke organisa
ties niet gauw uit de tijd raken, als
ze maar bij de tijd blijven. De men
sen op het platteland hebben ook
behoefte aan zulke verenigingen".
„Ik heb vooral tegen het vermaak,
de lol (zeg de „vertrossing") ge-
Gree Koekkoek-
Schipper.
„Nederland
vormt helemaal
geen
uitzondering,
maar het
Nederlandse volk
is een beetje
zwart-witterig en
betweterig. Het
Vaticaan snapt
daar niks van".
vochten. Die organisaties zijn er
juist voor de zelfontwikkeling. Dat
is ook ergens een doelstelling. Ge
zelligheid'' Natuurlijk! Tradities in
ere houden? Mag ook! Maar het ac
cent op het vermaak leggen, dat
gaat wat te ver"
„Nee hoor, ik word straks geen kri
tisch lid. Dat zou unfair zijn. Ik wil
voorkómen dat de vrouwen straks
het gevoel krijgen op de vingers te
worden gekeken door iemand die
aan de top heeft gewerkt Trou
wens, ik heb werk genoeg aan het
lidmaatschap van de Provinciale
Staten in Gelderland. Ik „doe" mi
lieu en waterstaat. Dat heb ik zelf
zo gewild. Ik wist er een beetje
van. dank zij mijn opleiding en
werk als landbouw- en huishoudle-
rares. In Hoogkarspel heb ik vier
jaar voor de klas gestaan".
„Ik weet dat boeren zich meer en
meer van het milieu bewust zijn
geworden. Activisten moeten eens
meer met hen gaan praten. Ze zul
len versteld staan! Boeren zijn heel
eerlijk met het milieu bezig. Het
overgrote deel van hen weet wat er
aan de knikker is".
„In dat statenwerk valt het me
meer en meer op, dat buurprovin
cies te weinig hun beleid op elkaar
afstemmen. De decentralisatie van
de rijksoverheid werkt dat mis
schien ook in de hand. Ze vormen
te veel staatjes in de staat Dat
heeft ook met kneuterigheid te ma
ken. Maar ik vind dat de samen
werking met hoofdletters moet
worden geschreven. Elkaar niet af
troeven, maar elkaar helpen waar
nodig. Dat geldt trouwens voor zo
veel zaken in het leven".
BOB BIRZA
BA Kr
I
rdt dal
tig gu
et het
de e
linVh3
nd gu
(opnil
d/inbi
gaan
'ideo-3
geval i
'nd gii
or het
er ze kt
raadt
gulden
in hui
l verg
>edrag
?el me
?neigd
zekert
if te s4
ie heJ
De Goede Oude Tijd is een
produkt van ons slechte
geheugen, schreef ik de vorige
keer. Dat had ik niet moeten
doen. Prompt haalde een
schrikbeeld van het verleden
de krant. In Doetinchem bleek
(pikant detail) het plaatselijke
ziekenhuis een bron van tbc te
zijn. Zeven mensen werden
behandeld, maar „de toestand
is onder controle".
I. Poolman
Tbc is een vergeten ziekte. Ten on
rechte blijkt nu weer. Per jaar krij
gen gemiddeld 1500 mensen tbc,
vinden er vijftien epidemietjes zo
als in Doetinchem plaats en vallen
er (ook gemiddeld) 150 doden. Niet
niks. Vroeger, zeker tot na de
Tweede Wereldoorlog, was tuber
culose een ramp. Rond de eeuwwis
seling stierven jaarlijks tienduizen
den mensen aan deze ziekte. Kan
ker krijgen was toen nauwelijks er
ger.
De boosdoener is de Mocubacteri-
um Tuberculosis. De bacterie komt
de longen binnen via de hoesthuien
van een „open" tb-patiënt. Het li
chaam probeert de bacterie onscha
delijk te maken door hem in te
kapselen. Meestal lukt dat. In het
ongunstigste geval breekt de bacte
rie toch uit zijn gevangenis en ver
spreidt zich als een strovuurtje door
de longen of maakt er gaten in die
in open verbinding staan met de
luchtwegen. In het laatste geval
heb je de besmettelijke „open" tb.
Via het bloed kan de bacterie over
al elders in het lichaam terechtko
men en verwoestingen aanrichten.
Zelfs als de bacterie keurig is inge
kapseld kan hij toch gevaarlijk
worden. Wanneer de weerstand
van het lichaam achteruitgaat
door ziekte, ouderdom of bepaalde
medicijnen kan de bacil nog na
jaren uitbreken en een tweede
tbc-aanval veroorzaken.
Symptomen
Vroeger kon de tering de Witte
Pest, de Kapitein der Beulsknech
ten, de Eerstgeborene van de Moe
der der Pestilentiën, tbc dus ie
mand in korte tijd naar het graf
slepen. Mensen vertoonden toen
nog het „klassieke" ziektebeeld van
hartverscheurend hoesten, bloed
opgeven, 's nachts transpireren,
een uitgeteerd lijf, blossen op de
wangen, stralende ogen en koorts.
De diagnose was hun bij wijze van
spreken op het lijf geschreven.
Dat is tegenwoordig niet meer zo.
Eren patiënt kan tegenwoordig
De bondgenooten der tuberculose
Alb. 103 Onmatigheden en
andere uitspattingen
Een bekende voorlichtingsplaat uit grootmoeders tijd. Ook toen begreep men dat voorkomen beter ie
dan genezen. Men moest wel, want 70 jaar geleden was tegen tuberculose weinig of niets ts doen.
maanden met een open tb rondlo
pen voordat er aan die ziekte wordt
ipdacht. Wat onbegrijpelijke
koorts, een hardnekkige hoest en
een ellendig gevoel kunnen de eni
ge symptomen zijn. Soms zijn er
helemaal geen ziekteverschijnselen.
Hoe kan dat? De beste bescherming
tegen infectieziekten is een gevulde
maag, een dito portemonnee,
schoon water en een goed huis.
„Tbc is een armeluisziekte", merk
te een kamerlid in 1905 op, „want
nergens zwaait de dood zijn zeis zo
hevig als in de sloppen en de zon-
neloze stegen". Het besmettelijke
tbc kon bij de zieke, ondervoede en
in krotten opeengepakte massa's
ongehinderd zijn slag slaan. Dat is
nu wel anders. Bovendien zijn er
nu allerlei middeltjes om de ziekte
sneller op te sporen en te behande-
ziekte niet, al zorgt het er wel voor
dat de ziekteverschijnselen stukken
milder zijn. Pas de na-oorlogse wel
vaart en nieuwe geneesmiddelen
als streptomycine, PAS en INH ga
ven de volksziekte tbc de genade
slag. Bovendien heeft het zeer ac
tieve beleid van onze consultatie
bureaus er voor gezorgd dat we nu
het laagste aantal tbc-patiënten van
de wereld hebben. Het laagste aan
tal, let wel. want de ziekte is nog
lang niet uitgeroeid
Dat kan ook niet. Merkwaardig ge
noeg heeft het succes van de
tbc-bestrijding ons juist kwetsbaar
der voor deze ziekte gemaakt In
1945 was de helft van ae jeugd ooit
wel eens tegen een tbc-bacil aange
lopen en was dus immuun. Tegen
woordig ligt dat percentage op krap
vijf procent. En wat doet de jeugd
van tegenwoordig"' Precies: die
hokt maar samen in disco en dan
cing Iemand met een open tb kan
daar in korte tijd heel wat mense.
infecteren, want niemand van de
aanwezigen heeft een natuurlijke
weerstand.
Bron
Dit soort epidemietjes (vijftien per
jaar) is niet te voorkomen omdat de
tbc-bacil nu eenmaal in het land
circuleert. In het buitenland heerst
veel meer tb dan hier en dat komt
dus onvermijdelijk het land bin
nen. Maar de belangrijkste bron
vormen voorlopig nog de oudere
mensen die vroeger een tb-infectie
hebben doorgemaakt- In 1975
schatte men dat aantal op 3.5 mil
joen. Bij velen van hen zit de bacte
rie nog levend ingekapseld in de
long. Als de weerstand van die
mensen minder wordt, kan de bac
terie daar uitbreken en zich weer
verspreiden. Vaak gebeurt dat niet
(bij slechts 1 op de 10.000 per jaar)
maar doordat er nog zoveel van die
mensen zijn nog vaak genoeg. Is
eenmaal een bacil losgebroken dan
is het een heidens karwei de bron
van besmetting op te sporen De
ziekte is niet meer karakteristiek,
zodat zelfs dokters moeite hebben
om de juiste diagnose te stellen
Daar gaat gemiddeld vier maanden
overheen Met behulp van de tu-
berculine reactie (het Pirquet kras
je of Manloux spuitje) kan men de
contacten opsporen. Wie positief
reageert is met de bacil in aanra
king geweest
Dat vergt een behoorlijke organisa
tie. Die hebben we gelukkig nog in
de vorm van de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging tot bestrij
ding der Tuberculose Zoals u ziet
geen overbodig instituut.
