Schuite jagers geen
makkelijke jongens
EMM-veiling
evenaart omzet
vorig jaar
fieidaeSou/uwt
IÏÏÏ
Veel festiviteiten I"
rond opening van
„De Schuitejager1
Afscheid val;
chauffeur
buurtbus
LEIDEN/REGIO
MAANDAG 31 DECEMBER 1984 PAGINI
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
LEIDSCHENDAM - Met
het geven van de naam
„De Schuitejager" aan het
nieuwe sociaal-culturele
centrum voor ouderen aan
de Vliet wordt een beroep
geëerd, dat in Leidschen-
dam enkele honderden ja
ren is uitgeoefend. Schui
tejagers waren de man
nen, die met hun paard op
het pad langs het water,
het jaagpad, voor de
voortgang van vracht- en
trekschuiten zorgden.
Aan de „Leidsche Dam", het
centrum van de buurtschap
pen Veur, Stompwijk, Oost
veen, Meerweg en Wilsveen,
was - altijd oponthoud. De
oevers van de Vliet zijn daar
in het begin van de veertiende
eeuw met elkaar verbonden
door een dam, die veel en veel
later, in 1938, de naam van de
gemeente werd, waarin de
buurtschappen werden opge
nomen.
Landscheiding
De dam was een gevolg van de
indeling van het land in de
waterschappen Delfland en
Rijnland. Ze werden van el
kaar gescheiden door een
landscheiding, die nog steeds
waarneembaar is. De dijk be
gint bij de Oostduinlaan in
Den Haag, loopt verder langs
de Benoordenhoutseweg tot
aan Marlot naar de Zijdeweg
tot het café van Van der Vel
de. Hier gaat de landscheiding
door de polder naar Leid-
schendam via de Looierslaan
naar de overkant van de Vliet,
de Kostverlorenweg vanwaar
men aan het eind de scheiding
makkelijk tot aan Zoetermeer
kan volgen. Voor de schippers
was de dam uitermate lastig.
De overtoom of overhaal was
een reusachtige constructie
van zware eikehouten plan
ken, die vanaf de bodem van
de Vliet langzaam tegen de
Dam opliepen. Op de planken
grote rollen waarvan de assen
in beugels waren vastgezet. De
schepen werden met veel la
waai via kettingen aan de
windassen de helling opge
trokken. Hiervoor moest uiter
aard worden betaald maar niet
voor ,,'t gene een mensch in
zijn arm in éénen ganck op
dragen mag". In de zestiende
eeuw bouwde Delft verlaten
op de plaats van de Dam. Dat
waren houten schotten, 'n pri
mitieve sluis, die opengedraaid
konden worden om schepen te
laten passeren. In 1648 werd
de doorvaart nog eens ver
groot en werd de situatie wat
beter. De veerschuiten uit Lei
den, Den Haag en Delft ge
bruikten de verlaat niet omdat
het schutten veel te lang duur
de. De passagiers stapten daar
op een andere boot over.
Jagersbuurt
Behalve aan handel en horeca
gaven de schuiten een bestaan
aan de schuitejagers. Ze woon
den voor het merendeel in de
omgeving van de Leidsekade
en oudere Leidschendammers
noemen het daar nog steeds de
„Jagersbuurt". Hun woningen
waren herkenbaar aan de
smalle gang naast het huis,
waarlangs de paarden konden
worden afgevoerd naar de wei
en de paardestal achter het
huis. Ze moesten hard werken,
achter het paard lopen naar
Leiden of de andere kant op
naar Delft en weer terug. Be
kende schuitejagers waren
Leen van Rijswijk, Chiel van
Kuyk en „Piet de duivel".
Volgens gemeente-archivaris
J. D. de Kort was Koos Visser
de laatste Leidschendamse
schuitejager. De schuitejagers
waren overigens geen gemak
kelijke jongens. Het wachten
op een schip werd meestal
doorgebracht in één van de
vele cafés en het was ook daar
waar hun jaagloon soms weer
in alcoholische dranken werd
omgezet. Ruzies waren aan de
orde van de dag en als een
"V
schip moest worden gesleept,
werd er gedobbeld om wie zijn
paard mocht inspannen. Van
oneerlijke concurrentie moes
ten ze niets hebben en daaron
der verstonden ze ook de
stoomsleepboten, die hun be
staan kwamen bedreigen. Dan
vergaten ze hun onderlinge
twisten en keerden zich als
één man tegen de sleepbootka
pitein. £en jjsbreker, die ooit
het „binnengat" van ijs pro
beerde vrij te maken, werd
met stenen bekogeld zodra ka
pitein of stuurman zijn hoofd
boven dek durfde te laten
zien. Soms doken ze met het
mes tussen de tanden in het
water om het sleeptouw door
te snijden.
Na het „gevecht",
kwamen ze dan uitblazen in
bijvoorbeeld „Het Eiland", het
bekendste café van Leidschen-
dam op de plaats waar nu de
Petrus- en Pauluskerk staat.
De uitspanning was geheel
door water omgeven en ook
bekend bij beter gesitueerde
Hagenaars, die hier kwamen.
Stappentellers
Het werkgebied van de schui
tejagers, de Vliet, werd zoals
waarschijnlijk bekend rond
het jaar 50 na Chr. gegraven
op bevel van de Romeinse
veldheer Corbulo. Een door
Albert Termote van hem ge
maakt standbeeld staat in het
centrum van Voorburg. De
Romeinse veldheer Tacitus
vertelt dat deze gracht 23.000
schreden lang was. De Romei
nen hadden „stappentellers"
in dienst die afstanden maten
door stappen van een bepaalde
lengte. De 23.000 schreden
kloppen ongeveer met de af
stand Maassluis-Leiden. De
verlaat bij Leidschendam was
van groot belang voor Delft en
Leiden maar bracht grote
schade toe aan handel en ver
keer in Gouda en Dordrecht,
omdat het verkeer te water
daar verminderde. Toen de
heren van de Rekenkamer in
Den Haag en de „Secrete
Raad" te Brussel geen beslis
sing over het sluiten van de
sluis wilden nemen werd het
RAVE
werk met zijn paard.
De laatste schuitejager van Leidschendam, Koos Visser aan het
recht in eigen hand genomen.
De vroedschap van Gouda
kwam bijeen om te „conclude
ren en de te ordonneren hoe
dat men deze nieuwigheyt
vande spoeyen en verlaten of
ende te niet zouden doen". In
een gezamenlijke actie werden
Schuitejager Leen van Rijswijk met zijn paard gefotografeerd in 1925 in de Leidscehndamse Venestraat.
„alle voorszegde spoeyen aan
stucken" geslagen, waarbij de
daders door deze steden in be
scherming werden genomen.
De vernieling vond plaats in
1492 maar de Leidschendam
mers hadden de overtoom met
de rollen weer snel hersteld.
50.000 schepen
De Vliet is door de toename
van het gemotoriseerd verkeer
op de weg, voor de handel van
minder belang geworden. Hoe
druk - en gezellig - het ooit bij
de sluis is geweest, blijkt uit de
cijfers. Toen bijna honderd
jaar geleden, in 1887, de huidi
ge sluis in gebruik werd geno
men passeerden per jaar cirèa
50.000 schepen, gemiddeld 170
per dag, met een gezamenlijke
inhoud van 1.8 miljoen ton.
Zestien keer per dag arriveer
de een schuit met passagiers,
acht uit Leiden en acht uit
Delft. Iedere schuit bracht
vertier, handeldrijven door
kopers die goederen kwamen
afhalen en brengen, maar ook
door personen die met de pas
sagiers handel dreven, etens
waar en drank, snuisterijen.
Bovendien legden alle markt
schuiten met hun koopwaar
voor de veiling aan en dat al
les in een tijd waarin bijna
niemand haast had.
De laatste vijftien, twintig jaar
is de drukte op de Vliet vooral
in de weekeinden, weer toege
nomen door de pleziervaart en
de watersport. De schuiteja
gers zijn verdwenen, één
„Schuitejager" is echter terug
gekomen, een centrum waar
ouderen zich kunnen verma
ken met op de naar de Vliet
gekeerde gevel een afbeelding
van het oude beroep. Het ge
meentebestuur van Leidschen
dam gaat naast het gebouw
een kleine passantenhaven
aanleggen. Het is de bedoeling
hiermee een aanzet te geven
voor het herstel van de gezelli
ge drukte op de Vliet en rond
het oude centrum. Dat ook de
middenstand in het oude dorp
hiervan kan profiteren, hoort
bij de opzet. Echte schuiteja
gers zal men rond de sluis
evenwel niet meer tegenko
men.
Nol Wesseling
AAN LEIDSCHENDAMSE PLASPOELKA DE\\ i
it e
LEIDSCHENDAM Ter gelegenheid van de opeI
ning van het sociaal-cultureel centrum voor oudeI
ren „De Schuitejager" gelegen aan de Piaspoel kaf
de langs de Vliet in Leidschendam worden tal vaFN H
feestelijkheden georganiseerd. Het centrum worckling
vrijdag 4 januari om 15.30 uur officieel geopenF>^en
door wethouder J. A. W. Pohlkamp en oud-welf
houder J. M. Kranenburg.
Het gebouw wordt dan door de gemeente tevens overge
dragen aan de Stichting Welzijn Ouderen Leidschendarr, ar
(SWOL). Zaterdag 5 en zondag 6 januari is er respectievew
lijk van 10.00 tot 15.00 uur en van 11.00 tot 13.00 uur operpePa
huis. De Muziekvereniging Cecilia maakt zaterdags
10.00 uur een rondgang door het oude centrum, om 11.0("e
uur geven de drumband en de showgirls samen een sho&ë®
op het parkeerterrein voor „De Schuitejager" en om IJ.Jrf. j
uur geeft Cecilia een concert vanaf de entresol in het gek
bouw. Zondags is er tijdens het open huis pianospel dool.
J. F. J. Jansen. Maandag 7 januari wordt een Welzijnsr^
markt gehouden, waarbij alle Leidschendamse instellingen!
die zich met ouderenwerk bezig houden, informatie over
hun werk geven. Het ensemble „Con Brio", bestaande ujP'
mevrouw M. Schut, piano, A. v.d. Meerendonk en H. DekP
ker, beiden viool en E. Grobben zorgen evenals de pianisT
J. T. Rufer voor de muzikale sfeer. Verder is mevrouw Ar- ov
dasser aanwezig voor informatie over haar toekomstige 0%
yoga-lessen en Henk Veenendaal voor inlichtingen over
bloemschikken. Dinsdag 8 januari worden vanaf 10.00 uur 0N
volksdansdemonstraties gegeven door ouderengroepen on- ox
der leiding van Bep Angenent en „Zurla" met mevrouw 0N
Khoe. Verder is er een bridge-drive voor 80 deelnemers
Woensdag 9 januari wordt een demonstratie gegeven op ov
het nieuwe biljart en verder bingo gespeeld en oude en
nieuwe volksmuziek door de groep „Kegelaar" ten gehore
gebracht. Het feest wordt donderdag 10 januari voortgezei
met schaken, dammen en klaverjas en het maken van een
wandkleed voor het nieuwe gebouw, 's Middags treedt Con
Brio weer op. De laatste dag van de feestweek, waarin allir
Leidschendamse ouderen welkom zijn, vrijdag 11 januaril
is er 's morgens bingo en samenzang en om 14.30 uur ee/r
film over het Leidschendam van zo'n dertig jaar geleden]
Wie tijdens de activiteitenweek vervoer nodig heeft, kaïP
op vrijwilligers rekenen. Hiervoor kan men vanaf 2januaï P
ri bellen naar „De Schuitejager" onder nummer 20.28.00.j?
Wereldrecord
zaalvoetbal
gebroken
ALPHEN A/D RIJN Het
zaalvoetbalteam van Inter
Credit is er zaterdag in ge
slaagd een nieuw wereldre
cord te behalen. De acht leden
van het team (Riny en Paul
van Elk, Kor Bosker, Willem
Ringelenstein, Willem Hoog-
endorp, Ben van Eyk, Wim
Hoogendoorn en Peter van der
Neut) hadden toen 40 uur ach
ter elkaar gezaalvoetbald.
Met hun wereldrecordpoging
hebben zij de sportstichting
voor gehandicapten Resa ge
steund. De waarschijnlijke
netto-opbrengst voor de stich
ting bedraagt 9000 gulden.
Hiermee kan Resa het tekort
in haar begroting dichten.
Veel belangstelling was er van
de zijde van het publiek. Ruim
3000 toeschouwers zijn er ge
weest.
Auto's gesloopt
NOORDWIJK De inzitten
den van twee auto's hebben el-
kaars auto's zaterdagavond in
de Van de Mortelstraat be
hoorlijk beschadigd. Deuren
werden eruit gerukt en lam
pen ingetrapt. De ruzie ont
stond, doordat de auto's vlak
achter elkaar reden, waarbij
uiteindelijk de ene de andere
raakte. De Haarlemse politie
heeft later de inzittenden van
de ene auto aangehouden, na
dat de anderen in Noordwijk
aangifte van vernieling had
den gedaan.
ROELOFARENDSVEEN
Op de valreep evenaar
de de Veense EMM bloe
menveiling zaterdagmor
gen haar recordomzet van
vorig jaar van bijna 38
miljoen gulden. De ex
portwaarde van de via
EMM verhandelde bloe
men bedroeg dit jaar zelfs
52 miljoen.
Aan het bereiken van het re
cord besteedde het veilingbe-
stuur weinig aandacht. Het
was alleen te merken aan een
gratis kopje koffie met banket-
staaf. Directeur J. van Zaal
toonde zich zaterdag een te
vreden man. Hij verklaarde,
dat er in V.B.N-verband (Ver
enigde Bloemenveilingen Ne
derland) goede afspraken zijn
gemaakt met de Kijnsburgse
veiling Flora. Deze veiling
heeft beloofd zich voortaan
niet meer bezig te houden met
het werven van EMM-kwe-
kers. Overigens bereikte de
Rijnsburgse veiling vorige
week de recordomzet van 300
miljoen gulden.
Directeur Van Zaal heeft goe
de hoop, dat meer dan de helft
van de 22 kwekers, die oor
spronkelijk hun EMM-lid-
maatschap hadden opgezegd,
toch bij de Veense veiling blij
ven. De bloemenprijzen blij
ken er gemiddeld gelijk aan
die van andere veilingen, het
veilingpercentage is er even
wel aanmerkelijk lager.
Dat Van Zaal goede hoop voor
de toekomst van EMM mag
hebben, blijkt voorts uit de in
vestering van meer dan een
half miljoen gulden voor ver
nieuwing van de daken van
het gehele complex. Dit kar
wei is vorige week aanbesteed.
De werkzaamheden zullen on
geveer drie maanden duren.
Voorts wordt overwogen om
de vloeren van het gebouwen
complex van een nieuwe top
laag te voorzien en gedeeltelijk
te vernieuwen. Ook dit zal een
forse investering vergen. Bo
vendien wordt ae veilingklok
volgend jaar technisch op in
grijpende wijze aangepast.
Deze aanpassingen hebben te
maken met het aangeven van
de keur- en sorteringscode.
Bovendien zal de mogelijkheid
worden geschapen om de
exacte naam van elke soort ge
veilde bloemen op de afdeel
bonnen zichtbaar te maken.
Directeur Van Zaal toonde
zich bijzonder ingenomen met
de groeiende belangstelling
voor voorverpakte tulpen
Tachtig procent van de bij
EMM aangevoerde tulpen zijn
tegenwoordijg in plastic folie
verpakt. Hij noemde dit dan
ook een topprodukt van Roe-
lofarendsveen.
De exposanten Leupe (I) en Groothoff (r).
OUDE WETERING Onder
grote belangstelling opende
Christiaan Groothoff zaterdag
middag een schilderijenten
toonstelling in zijn potterie,
genaamd De Boerderij, achter
net pand Veerstraat 40 in
Oude Wetering. Op de exposi
tie zijn recente aquarellen van
Groothoff zelf te zien, alsmede
pentekeningen van zijn doch
ter Ellis. Jan Leupe uit Leiden
exposeert in 'De Boerderij' met
aquarellen en doeken, die
voornamelijk polderimpressies
van Hoogmade en Alkemade-
West (Rijpwetering, Oud Ade
en De Kaag) tonen. Het geheel
wordt gecompleteerd met het
bekende witte aardewerk van
de pottenbakkerij van de heer
Groothoff.
De expositie is elke dag geo
pend tot en met vrijdag 4 janu
ari van 14 tot 16 uur en 's a-
vonds van 20 tot 22 uur. Op
zaterdag 5 januari is de exposi
tie te bezoeken vanaf 12 uur
om daarna om 16 uur defini
tief te sluiten.
Iriefg
bek
onge
bij d
duur:
iwde
ZOETERWOUDE Na £n 1°
cies 305 ritten waarin hij Peei?
passagiers vervoerde, hrne
Otto Rijsdijk vandaag afsc#
genomen als chauffeur var?**&
Zoeterwoudse buurtbus.
dank voor zijn enthousiasts™5 r
zet bracht het plaatserr"d<
buurtbuscomité hem van<t?ls
een bezoek en overhand!1 e^'
hem een fraai geschenk enjrï.™
bloemenhulde. ^jsd
tt eei
Eenden met Ld.
vuurwerk bekogel^1^
NOORDWIJK Een gf'<^g
van zo'n tien jongeren vai® bel«
tot 16 jaar oud is zaterdag <p's
de politie aangehouden,
zij eenden in de wiik B<
brug met rotjes hadden
geld. Vuurwerk dat zij no|
zak hadden, werd in beslag
nomen en daarna werderl
weer op vrije voeten geslj
De Noordwijkse politie
dit weekend zeker vijftienl
lefoontjes gehad van men
die veel last hadden van I
afsteken van vuurwerk. J
mensen worden doodziek
het spul, maar wii kunnen?
weinig aan doen'aldus
woordvoerder van de politl
