CROUPIERS
f
Goed ogende
robots achter
facade van glitter
en goud
=PRÖFESSIfif1E[L
CeidaeGouwmt
ZATERDAG 29 DECEMBER 1984PAGINA 15
derd gulden richting
fooienpot. „Merci
pour les employés".
Het stukje verdwijnt
in de gleuf, volgende
draai. Om het uur
hebben ze een kwar
tiertje rust. In smo
king of avondjurk
achter een boterham
met kaas en een glas
karnemelk. „Het
heeft toch wel een
bepaalde sfeer", zegt
een meisje dat net
met de intensieve op
leiding is begonnen.
„Zelfs een aap kun je
dit vak leren", vertelt
de ervaren croupier.
Cursiste:
Aparte
spannende
sfeer*"
Ervaren
croupier:
„Zelfs
een aap kan
dit vak
leren""
NNENLAND
lt worden drukke
n voor de Natio-
:e Stichting Casino-
*len (NSC). Wan-
ter alles meezit
left dit bedrijf, waar
les in de meest let-
tlijke zin van het
cord om de pecunia
taait, in 1990 acht
isino's onder haar
juden vleugels.
0ast de reeds be-
aande gokpaleizen
Scheveningen,
indvoort en Val-
•nburg, krijgen ook
ptterdam (1985),
tnsterdam (1986),
ïeda (1987), Gronin-
!n (1989) en Nijme-
[n (1990) een legaal
(derkomen voor de
(legenheidsspelers
1 beroepsgokkers.
lijkt alsof zij zich elke
dag opmaken voor
een groot gala-gebeu
ren in de een of ande
re ambassade. Dit al
les tegen salarissen
die er niet om liegen.
Trek je die fagade
echter weg dan open
baart zich een bedrijf
waar discipline hoog
tij viert. Uiterst ge
concentreerd en voor
al emotieloos doen ze
hun werk, goochelen
met jetons (fiches),
delen de kaarten en
betalen uit. Een ge
lukkige klant schuift
een jeton van hon-
et casino in Scheve-
hgen zal, wanneer
ptterdam open gaat,
el even moeten slik-
tn. Immers: 35 pro
mt van de lieden die
p in de badplaats
in gokje wagen ko
en uit de havenstad,
aar niet te lang ge-
;urd, want met de
pmst van de speel-
itomaten in aparte
imten hoopt de
3C dit euvel op te
ssen. Nu werken er
ig achthonderd
ensen bij de stich-
ig, in 1990 moeten
it er zo'n tweedui-
nd zijn. Niet minder
in 75 procent hier
in behoort tot het
eltechnisch perso-
eel: de croupiers,
luschefs, tafel- en
lalchefs. Een beroep
at zich voor buiten
anders hult in ne-
len van geheimzin-
gheid en glamour.
:t zijn allemaal
ed ogende persona-
s met razendsnelle,
föhnde kapsels,
lokings, avondjur-
in of tunieken. Het
IHEVENINGEN Er wordt ingezet. De
oupier aan de cilinder werpt een jeton naar
n collega die aan de voet van de tafel zit.
aar veel te hard. Als een frisbee zeilt het
ikje over de nummers en ploft op de grond,
orry, iets te enthousiast" lacht de jongeman,
lag ik een zero met drie buren", vraagt ie-
and. ...Pfff, zero met drie buren zei je hè?...
croupier gaat in de weer met de jetons,
aar legt ze niet allemaal op de juiste plaats,
j wordt onmiddellijk gecorrigeerd. „Dat
Det je nu zo langzamerhand wel weten"
ijgt hij berispend te horen.
inneer deze kneuterige
idelingen tijdens een echt
1 zouden worden verricht,
kan de desbetreffende
soon op z'n minst een
ike uitbrander verwach-
i. Dergelijke zaken zijn do-
ijk. Maar in het oplei-
igscentrum van het 'Casino
ïeveningen wordt het nog
1 door de vingers gezien,
der leiding van instruc-
ir Raymond van Oostveen
coördinator John Foster is
-k-tiental personen al enke-
weken druk bezig om het
onder de knie te krijgen,
spelconversaties gebeuren
J het Frans. Sommigen
a«ten met behulp van de
(rateau) de jetons op de
nummers te werpen en
eren zijn bezig hun vin-
lugheid met de stukjes te
beteren. Het gaat continu
r: de fiches worden uitge-
J (gefractioneerd) en
in één keer bij elkaar
akt. Zo te zien een zeer
pele handeling, maar wie
voor de eerste maal pro-
rt heeft na de beweging
n jeton in z'n hand. Alle
"ten springen ze op. Er
rdt wat gegrinnikt. „Je
"t je pink erachter hou-
en met duim en wijsvin-
sturen", vertelt eeh cur-
„en dan... rats... je hebt
eng
Scheveningen staat één
de drie opleidingscentra
de NSC rijk is. Alleen
?r al worden per jaar ze-
ntig cursisten klaarge-
>ornd om na een half jaar
eerste voorzichtige schre
den in het casino te mogen
doen. Voor volgend jaar
staan er al honderdvijftig
cursisten in de startblokken.
Zeker nu er meer casino's
komen is het zaak om het
aantal opleidingen te verho
gen. De belangstelling voor
de cursus is zeer groot. Maar
van de acht aanmeldingen
vallen er tijdens de eerste se
lectie al zeven af. Want de
eisen zijn zeer streng. En na
dat in 1981 een 37-tal Sche-
veningse croupiers op ver
denking van fraude was ge
pakt zijn deze eisen alleen
maar strenger geworden. Be
halve een middelbare school
opleiding zijn verdere vereis
ten: een goed concentratie
vermogen, Tekenvaardig
heid, discipline, de bereid
heid tot onregelmatig wer
ken, uitstekende gezondheid
(vooral ogen en armen moe
ten in tip-top conditie verke
ren), dienstverlenende instel
ling, representatie, team
geest, zelfbeheersing, eerlijk
heid en een onbesproken ge
drag. „We hebben van onze
fouten geleerd", vertelt
woordvoerder R. Bergmans
van de NSC. „Die frauderen
de croupiers hebben gebruik
gemaakt van de onwetend
heid. Je moet niet vergeten
dat het voor ons ook nog al
lemaal nieuw was. Wij zijn
blijkbaar tijdens de selectie
in de eerste jaren nog niet
streng genoeg geweest. De
NSC neemt nu in eerste in
stantie alleen nog Nederlan
ders aan. Van buitenlanders
is het namelijk heel moeilijk
om hun antecedenten na te
trekken. En er wordt meer
gecontroleerd. Jetons kun-
Instructeur Raymond van Oostveen controleert het „aligneren"
van de jetons door cursiste Petra Koenders
heel hard werken voor je
geld. Het heeft totaal niets
met glamour te maken. Hon
derd procent concentratie.
Punt uit".
Discipline
Jan Poorta (36) kan worden
gezien als een ..oud-gedien
de" Momenteel werkzaam
als sous-chef behoort de Am
sterdammer tot de eerste
lichting. „Zes jaar is erg lang
ja. en de eerste jaren heb ik
er heel veel moeite mee ge
had. Ik was als station-mana
ger op Schiphol erg veel vrij
heid gewend. Die heb je hier
helemaal niet. Ik kon in de
turbulente beginperiode niet
tegen de discipline die hier
heerst. Maar er was ook veel
onvrede. De regels zijn in de
loop der jaren aangepast en
langzamerhand zwakte het
spanningsveld af. Ik heb ook
voor mijzelf een beslissing
moeten nemen: of aanpassen
Jan Poorta wil met horen
van een makkelijk baantje
waar je veel geld mee ver
dient „Je bent helemaal op,
na een dag of nacht werken.
En je biologisch ritme raakt
totaal van slag. Ik heb nogal
eens last om in slaap te ko
men. Daar komt nog eens bij
dat je in een soort salarisfuik
terecht komt. Wanneer je na
zes jaar iets anders wilt gaan
doen kom je ergens anders
moeilijk aan de bak. Want in
het gewone bedrijfsleven
hebben ze niets aan een
croupier, ook al heeft hij veel
ervaring. En ze nemen je ze
ker niet aan tegen het salans
dat je hier verdient Zo kon
een collega van mij in Zand-
voort het werk niet meer
aan en besloot weg te gaan.
Onlangs hoorde ik dat hij
weer terug is bij de stichting.
Maar gelukkig is de NSC een
jong en groeiend bedrijf. Er
zijn veel promotiemogelijk
heden. En daarin ben ik ze
ker niet teleurgesteld. Want
als je die vergrijzing aan de
roulettetafels in het buiten
land ziet...".
Toch is een croupier als Hans
Goudriaan (35) van mening
dat je moet stoppen op het
moment dat je met tegenzin
naar je werk gaat Hans, die
voorheen hotels opzette in
Afrika, zit er nu vijf iaar.
„Kijk. het werk op zich is
niet moeilijk, zelfs een aap
kun het het leren. Na een
jaar ervaring heb je een goed
speloverzicht. Maar elk uur
is anders. Je zit met zeventig
procent vaste gasten te spe
len. Je leert de mensen ken
nen en als het rustig is kun
je rustig een praatje maken.
Ze zoeken gezelligheid of
willen hulp. vooral aan de
tafels met een lage minimu-
minzet komt dat voor. Zit je
aan een tafel waar de gasten
zwaar verliezen dan zul je
voorzichtig moeten zijn.
Maar aan een tafel met een
gelukkig balletje heerst een
ontspannen sfeer. Dat werkt
ontspannend. Hier speelt
echter ook ervaring een rol.
Toen ik vijf jaar geleden be
gon. transpireerde ik me
wild De hark in m'n hand
zwabberde van links naar
rechts. Alsof ik het plafond
zat te witten. En er zijn gas
ten die het bloed onder je na
gels vandaan kunnen halen.
Maar je moet je niet uit je
tent laten lokken Ze noe
men mij hier niet voor niets
„De Zingende Croupier". En
als ik na het werk de deur
van de dienstuitgang achter
mij dichttrek, ben ik het ca
sino vergeten...".
LOEK MOOR
Foto's:
MILAN KONVALINKA
WhKKI nAIM\tL-DI\
EU GEEFT DE GAST EEN IMDRUK MM
VERTROUWEN
CZIBT WET HOÉ GOED. MAAR ZIET M£TJL£OÏT 15
TECHtïlEK OKÉ:
RESPECT VAH: rgAST^
(.LEIDING
TRAINEN TOT DE TECHNIEK
MECHANISCH WORDT (zomperoenkfn)
i 1 1 11111
Foto boven: John Foster, coördinator van het opleidingscentrum in Scheveningen,
geeft speluitleg. Foto onder: Aan de muren van het opleidingscentrum hangen ver
schillende „geheugensteuntjes" voor de cursisten.
Om het uur hebben de croupiers een kwartiertje pauze. Tijd voor een snelle
boterham en een glas karnemelk of een kopje koffie. Op de bank Erik Groen-
nou (links), Paula Heymans en Jan Poorta.
nen ze niet meer in de zak
ken laten glijden omdat die
zijn dichtgenaaid. Vervelend
is het misschien wel, maar
we moeten de kansen op
herhaling voorkomen. Een
equipe werkt niet langer dan
drie maanden met elkaar
aan een tafel. Het moet een
hecht team zijn, maar het
mag nooit te hecht worden.
En het speltechnisch perso
neel moet elk jaar bij de poli
tie een bewijs van goed ge
drag halen".
Salarissen
Wie willen er croupier wor
den? Ze komen uit alle gele
dingen van de maatschappij
met de meest uiteenlopende
opleidingen: van mavo tot
universiteit. Eén zaak heb
ben ze wel gemeen en dat is
de afschuw voor een kan
toorbaan van negen tot vijf.
Bovendien speelt het salaris
natuurlijk ook mee. Het be
roep van croupier behoort
zeker niet tot de slechtst be
taalde banen. Een leerling-
croupier van 20 jaar gaat
maandelijks met ongeveer
2.500 gulden (bruto) naar
huis. En soms is dat enkele
honderden guldens meer.
Want al het personeel wordt
betaald uit de fooienpot
(tronc). Zo'n 25 procent
wordt afgetrokken voor de
vaste salarissen van niet-
speltechnische medewerkers
en de rest gaat via een be
paald puntensysteem naar
het speltechnisch personeel.
De salarissen van croupiers
kunnen oplopen tot ruim
5.500 gulden per maand, af
hankelijk van de rang.
In de loop der jaren is tijdens
de selecties gebleken dat 95
procent van de kandidaten
nog nooit een casino van bin
nen heeft gezien. Maar na
een opleiding van een half
jaar, vijf dagen per week in
clusief flinke pakken huis
werk, kennen ze de tafels en
spelen van binnen en buiten.
Elk nummer moeten de
croupiers blindelings kunnen
vinden. Ook de naastliggen
de nummers, systemen, va
riaties en situaties kunnen de
leerlingen opdreunen. Daar
bij wordt, in tegenstelling tot
de opleidingen die in de be
ginjaren door de Oostenrij
kers werden verzorgd, veel
aandacht besteed aan de
dienstverlening.
„Ach", vertelt cursist René
Grasmeijer uit Den Haag (23)
terwijl hij de jetons door z'n
vingers laat glijden, „met
m'n havo had ik geen speci
fieke beroepsopleiding. Een
vriend van mij is al croupier
en ik ben eens een keertje
gaan kijken. De sfeer stond
mij direct aan. Maar je merkt
snel genoeg dat het niets met
romantiek heeft te maken.
Het salaris was niet primair
de reden om dit werk te
gaan doen. De serviceverle
ning en omgang met mensen
lijken mij ook erg leuk. Ik
verwacht dat ik de druk wel
aankan". Ook bij zijn mede-
cursiste Pauline Vroom (22)
komt het salaris op de twee
de plaats. De Rotterdamse
studente in de rechten houdt
van wisselende werktijden
en vindt bovendien dat een
casino een bepaalde sfeer
heeft.
Emotieloos
„Met die sfeer en gezellig
heid heb je als croupier niets
te maken, die is voor de gas
ten", zegt Erik Groer.nou
(28) uit Leiden. Erik werkt
nu twee jaar als croupier.
Met zijn MTS-diploma was
hij aanvankelijk bestemd
voor de techniek, maar is nu
dagelijks met plastic jetons in
de weer. „Je moet de hele
dag je hoofd erbij houden.
Dan mag het allemaal plastic
zijn: het vertegenwoordigt
wel een hoop geld. Je kunt
ook geen emoties tonen.
maar tegelijkertijd moet je
beseffen dat de gasten die
wel hebben. Mensen kunnen
ook misbruik van je maken
wanneer je je teveel met het
spel inlaat. Sommige mensen
maken er een spelletje van
om het de croupier zo moei
lijk mogelijk te maken. En
na twee jaar ontstaan er nog
steeds situaties die ik nooit
heb meegemaakt".
Het kan in Scheveningen ge
beuren dat er op een zater
dagavond zo'n drieduizend
goklustigen in het casino
rondschuifelen. Dan heeft
het gokpaleis niets, maar dan
ook helemaal niets te maken
met een mondain avondje uit
in een toch wat romantische
ambiance. De ruimten heb
ben meer weg van een wa
renhuis dat zijn eerste uit
verkoopochtend houdt. Men
sen staan rijen dik om de ta
fels en het wil nogal eens
voorkomen dat de croupiers
als het ware worden geplet
Mogen de dames en heren
spelleiders toch al geen emo
ties tonen: op zo'n moment
wordt de aanstellingseis „be
heersing" pas echt op de
proef gesteld. Iedereen
schreeuwt door elkaar heen.
er wordt ingezet, of nog net
even weggehaald en de
schijnbaar slapende tafelchef
op z'n kinderstoel heeft ogen,
te kort om alles in de gaten
te houden. De croupiers
zuchten en steunen. „Me
neer, wilt u alstublieft niet
constant op mijn schouders
leunen en iets achteruit gaan
staan. Het is hier al zo
warm", ventileert de maestro
van de roulette rustig. In
wendig kookt hij wellicht,
maar de man kan moeilijk
als een wilde om zich heen
gaan slaan.
Erik Heyman: „Eigenlijk is
het de kunst om 25-maal op
een rustige wijze tegen ie
mand te zeggen dat ie het
verkeerd doet. Je behandelt
de gasten zoals jij wilt wor
den behandeld Je moet je
koste wat het kost inhouden
Als je die druk niet kunt
verdragen ben je niet ge
schikt voor dit beroep". Ook
zijn Haagse collega Paula
Heymans (27) is die mening
toegedaan. Zij werkt nu een
half jaar aan de tafels. Met
haar havo. secretaresseoplei
ding en VVV-informatrice-
diploma op zak voelde ook
zij zich aangetrokken tot dit
beroep van geld en spelen
Een bepaalde sfeer vindt zij
het nog wel hebben, maar
het is toch heel anders dan
.zij zich had voorgesteld. „Het
is gewoon dag-in-dag-uit
