VS houden vast aan
Star-Wars-programma
m-
n*
Sokolov volgt
Oestinov op
Sharon vecht in New York
voor reputatie van Israël
ïhrikbewind in
pelgisch bejaardenhuis
ONDANKS KRITIEK BONDGENOTEN
Udenhout bezorgd
Iver niet-hervatting
Intwikkelingshulp
fxplosie in Tiflis maakt
ientallen slachtoffers
Oppositie
wordt nooit
gelegaliseerd
CetdócSoiwmit
MAANDAG 24 DECEMBER 1984 PAGINA 7
USSEt Op moederdag was het feest in het bejaardenhuis Carpe
m in het Belgische Deurne. Toen werd er vijf pond vlees klaarge-
jakt voor het diner van de tachtig bejaarde bewoners. Op andere
Ten moesten ze het met brood doen. met glazige aardappelen of met
fp, waar het personeel met regelmaat dode muizen uitviste. Wie ero-
i klaagde ging naar kamer acht op de eerste verdieping die speciaal
Vemd was voor demente of 'lastige' oudjes en moest er soms weken
}ven. Meestal zaten in kamer acht een tiental bejaarden bijeen en ze
»sten hun behoeften doen op één toiletstoel, die een keer per dag
>egd werd. Het personeel durfde geen mond open te doen, omdat
.•cteur Charles Wilten (64) en moeder-overste een waar schrikbe-
d voerden. Pas het afgelopen weekeinde kwamen de verhalen los,
lat de directeur gearresteerd was op verdenking van valsheid in
Ichrifte. Een werkgroep uit het personeel zal deze week officieel te-
I de directeur en moeder-overste een klacht indienen bij de recht-
t in Antwerpen.
Zoeken naar
mijnwerkers
gestaakt
ORANGEVILLE Reddingsploe
gen hebben gistermorgen na het
vinden van nog zeven slachtoffers
van een mijnbrand in Orangeville
(Utah) het zoeken naar de resteren
de zeven vermisten gestaakt. Men
is ervan overtuigd dat de vermisten
niet meer in leven zijn. Redding-
ploegen hebben tot nu toe 20
slachtoffers van de mijnbrand in
Orangeville geborgen. De brand
brak woensdag uit terwijl mijnwer
kers een poging deden het wereld
record kolen delven te verbeteren.
Union Carbide mag niet
meer produceren in Bhopal
NEW DELHI De premier van de Indische deel
staat Madhya Pradesh, Arjun Singh, heeft geweigerd
het Amerikaanse chemieconcern Union Carbide een
nieuwe vergunning te geven voor de produktie van
pesticiden in de stad Bhopal. Dit betekent dat de che
mische fabriek in Bhopal volgend jaar niet kan gaan
draaien. Begin december ontsnapte uit deze fabriek
een wolk van het giftige Methyl-isocyanaat, die aan
ongeveer 2500 mensen het leven kostte.
Na de giframp heeft de fabriek alleen tijdelijk de
produktie hervat voor het neutraliseren van het gif
tige gas dat nog in de installaties aanwezig was. Ope
ratie Vertrouwen, zoals de verwerkingsoperatie was
gedoopt, duurde twee dagen langer dan was voorzien
omdat er zich veel meer gif in de tanks bevond. Door
de beslissing van de Indische autoriteiten komen
achthonderd werknemers zonder baan te zitten.
lintoff treedt
als premier
lalta
LETTA De premier van
"jta, Dom Mintoff, heeft za-
Bagavond officieel zijn af-
[len aangekondigd. Tot zijn
iolger is benoemd zijn be-
jermeling en voorzitter van
socialistische partij, Carme-
feonnici.
I4 ontslag van Mintoff hij
p sinds '71 aan de macht
I al maanden verwacht in
(band met de door Mintoff
ketende schoolstrijd op het
§nd. In feite heeft het con-
met de sterke Maltese
■ns-katholieke kerk een
i gemaakt aan het premier
jap van Mintoff. Hij leed
lipbreuk op het verzet van
kerk tegen een besluit van
ering dat op alle scho-
1 die van de kerk, gra-
ionderwijs dient te worden
pven. De kerk meent dat ze
p dit niet kan veroorloven.
Iitoff 'heeft het een groot
1 van zijn veertigjarige po
ke loopbaan zwaar aan de
c gehad met de kerk. Van
tot 1968 werden hij en
1 socialistische partij in de
gedaan. In '71 werd hij
'kozen als eerste minister,
[geen hij sindsdien is gehie
lde jaren zeventig maakte
ïitoff veel werk van een
Itrale buitenlandse politiek.
Ivroegere Britse kroonkolo-
1 maakte hij in 1974 tot een
lubliek. Hij knoopte nauwe
Iden aan met China, 'Libië,
Besië en Algerije en verwij
de het NAVO-hoofdkwar-
de Middelandse Zee
het eiland. Zijn opleiding
leg hij onder meer in Enge-
i waar hij kennis maakte
het socialisme.
WASHINGTON De
Amerikaanse president
Reagan en de Britse pre
mier Thatcher hebben
een gesloten front inzake
het "star wars"-program
willen tonen voor de ont
moeting van de ministers
Shultz en Gromyko begin
volgend jaar in Genève.
Maar in feite zijn de me
ningsverschillen tussen
Washington en zijn Euro
pese partners overeind ge
bleven, zo meenden giste
ren waarnemers in Was
hington na het vertrek
van mevrouw Thatcher
uit Washington.
Thatcher heeft geprobeerd een
middenpositie in te nemen
door zich volledig akkoord te
verklaren met uitvoering van
het onderzoekprogram voor
een defensiesysteem in de
ruimte. Maar alvorens een
dergelijk defensiesysteem
daadwerkelijk in de ruimte
wordt geïnstalleerd zouden
President Reagan had kennelijk veel plezier toen hij zaterdag
met zijn gast mevrouw Thatcher op het buitenverblijf Camp Da
vid een ritje maakte in een electrisch aangedreven karretje.
onderhandelingen met de Sov- indruk willen vermijden dat
jet-Unie gevoerd moeten wor- Moskou een wig zou kunnen
den. Thatcher heeft vooral de drijven tussen de Verenigde
Staten en hun Europese bond
genoten. Het Kremlin vreest
dat Reagans "star wars" pro
gram de Sovjetunie op giganti
sche kosten zal kunnen jagen,
als Moskou zich wil voorzien
van een soortgelijk afweersys
teem. Alleen al voor het on
derzoek naar de mogelijkhe
den van zo'n afweersysteem
willen de Amerikanen 26 mil
jard dollar uittrekken.
De Amerikaanse minister van
defensie Caspar Weinberger
zei dat Reagan niet bereid is af
te zien van de ontwikkeling
en vervolgens de eventuele
stationering van dit afweersys
teem in de ruimte. Daarmee
ging hij in tegen speculaties
dat Reagan het star wars-plan
vooral zou willen gebruiken
als wisselgeld in de onderhan
delingen met de Sovjet-Unie.
Reagan vindt wel dat dit plan
ter discussie kan staan in de
onderhandelingen met de Rus
sen, maar hij wil het niet we-
g-onderhandelen. "Het biedt
teveel hoop. Het is het enige
dat enige werkelijke hoop aan
de wereld biedt, en dat zullen
we niet opgeven".
JRAMARIBO DEN HAAG De implicaties van
standpunt van de Nederlandse regering over het
lor de Surinaamse regering aanvaarde democratise-
Igsplan zijn zeer ernstig. Dat heeft de Surinaamse
pmier Udenhout verklaard tegenover het Surinaam-
|dagblad „De Ware Tijd". Udenhout reageerde daar-
op de verklaring van het ministerie van buiten-
|dse zaken in Den Haag dat het Surinaamse demo-
ptiseringsplan onvoldoende is en dat op basis ervan
i ontwikkelingssamenwerking niet kan worden her-
lenhout hield in zijn reactie de mogelijkheid open dat Den
pg het democratiseringsvoorstel „verkeerd heeft gelezen".
Jaar als men het wel goed heeft gelezen dan zijn de implicaties
rtr ernstig", aldus Udenhout, die hier niet verder op in wilde
in. Inmiddels heeft een deel van de werkgevers het militair
tag laten weten niet deel te nemen in een te vormen nationale
lemblée noch in de nieuwe regering die de per 1 januari aftre-
tide regering-Udenhout 'moet vervangen. De vakbonden gin-
ji wel akkoord. De assemblee moet 1 januari haar werk begin-
jj*"*Njp- De militairen overheersen erin. Inmiddels is er ook een in-
w7uut voor mensenrechten opgericht door de militairen.
DSKOU Zeker 100 mensen zijn gedood of ernstig ge-
k >nd toen een lekkage in een gasleiding een explosie ver-
^^riaakte jn een flatgebouw van acht verdiepingen in het
HHitrum van de Russische stad Tiflis, zo heeft een journalist
The Guardian van een ooggetuige vernomen.
^Hgelopen week bracht hij een bezoek aan de hoofdstad van
HBBorgië, waar een ooggetuige hem had verteld dat de enor-
""fc explosie zich om 7 uur 's ochtends op 2 december voor-
cd. De ooggetuige, die anoniem wilde blijven, zei dat het
pouw eruit zag "alsof er met een gigantische bijl in het
Idden op in was gehakt." De man vertelde dat hij reddings-
jl erkers zeker 100 doden of ernstig gewonden had zien weg-
lagen en dat er nog steeds lijken werden gevonden.
Leden van het Politburo brengen de laatste eer aan Dmitri Oesti-
nov. V.r.n.l. president Konstantin Tsjernenko, premier Nikolai Ti-
chonov, Mikhail Gorbatsjov en minister van buitenlandse zaken
Andrei Gromyko.
MOSKOU De nieuwe
Sovjetminister van defen
sie, maarschalk Sergej So
kolov, blijkt in tegenstel
ling tot Oestinov een be
roepsmilitair. Uit het feit
dat hij reeds zaterdag
werd benoemd maakt
men op dat hij reeds lang
als opvolger was aangewe
zen van de donderdag
overleden Oestinov. Wes
terse militaire deskundi
gen hadden gegokt op
Grigori Romanov, lid van
het Politburo, het leiden
de orgaan in de Sovjet-
Unie. De Sovjettop bewees
zaterdag de laatste eer aan
Oestinov.
Oestinov was een burger en
lid van het politburo toen hij
in 1976 tot minister van defen
sie werd benoemd. Hij werd zo
een van de machtigste figuren
binnen het politburo, het lei
dende orgaan in de Sovjetunie.
Dat kan van Sokolov niet ge
zegd worden. Sokolov was een
van de drie eerste-vice-minis-
ters van defensie sinds 1967.
Veel langer dan de andere
twee, maarschalk Viktor Koe-
likov (tevens opperbevelheb
ber van de troepen van het
Warschaupact) en maarschalk
Sergej Achromejev. Volgens
westerse diplomaten in Mos-
Maarschalk Sokolov
kou is de ster van Sokolov
sindsdien niet verder gestegen.
Het ontbrak hem aan een par
tijachtergrond en daarom
wordt niet verwacht dat hij zal
proberen zijn positie te ver
sterken. Hij toont geen ambi
ties in die richting, zo werd
gezegd. Volgens de zegslieden
houdt dat vooral verband met
zijn leeftijd. Sokolov is 73. Hij
wordt beschouwd als een be
schermeling van wijlen Leo
nid Brezjnjev en als zodanig
een lid van de oude garde, met
aan het hoofd de huidige par
tijleider en president Konstan
tin Tsjernenko.
W/A4* STÊVEWHAGEW
ERÖ
2 (op
ar m2
Izenh
B. Dl
323a
Zes doden bij aanslag
in Druzendorp
BEIROET De bomaanslag
die vrijdag werd gepleegd in
een door Druzen bewoond
dorp ten oosten van Beiroet
heeft aan zes mensen het le
ven gekost. Aanvankelijk
werd aangenomen dat er meer
mensen waren overleden. Der
tig personen raakten gewond,
onder wie negentien kinderen.
In het onder Syrisch toezicht
staande dorp Ras Al-Metn ont-
filofte vrijdag een explosieve
ading in een auto. Het staat
niet vast wie voor de aanslag
verantwoordelijk is.
TEL AVIV Wie denkt
dat Israël alleen in Liba
non bij oorlogshandelin
gen is betrokken heeft het
mis. Er ligt een tweede
belangrijk front in het
duizenden kilometer van
Jeruzalem verwijderde
New York. Daar vechten
de staat Israël en het jood
se volk een verbeten strijd
tegen anti-semitische ele
menten. Zo tenminste ziet
„koning Arik Sharon" zijn
proces tegen het Ameri
kaanse weekblad Time.
Maar de Israëlische rege
ring vindt, dat Sharon al
leen zichzelf vertegen
woordigt. Het proces in
New York heeft een hevi
ge discussie opgeroepen
aan het thuisfront, met als
ingrediënten de eer en
goede naam van Israël,
het afwezigheidsverlof
voor ministers, en een niet
geringe onkostenvergoe-
ding.
Sharon vindt dat eigenlijk niet
hij, maar de staat Israël Time
had moeten aanklagen. Hij
wijst erop dat premier Mena-
chem Begin twee jaar geleden
het gewraakte artikel publie
kelijk hekelde. Maar de rege
ring had duidelijk geen zin in
het openbaar maken van ge
heime documenten, en vrees
de, naar nu blijkt terecht, dat
in de loop van het proces al
lerlei onverkwikkelijkheden
uit de Libanese oorlog zouden
worden opgerakeld. Kortom:
dat het imago van Israël er
niet beter op zou worden.
Het verhaal waar het om gaat
is indertijd geschreven door
een Israëlische Time-mede-
werker, David Halevy. Onder
de kop „Het oordeel luidt
schuldig" bevat het de aantij
ging dat Sharon eind 1982 de
Falangisten in Libanon heeft
aangemoedigd wraak te ne
men voor de moord op hun
leider, Bashir Gemayef, met
een aanval op Palestijnse kam
pen. Volgens Halevy blijkt een
en ander uit het verslag van
een gesprek van Sharon met
Falangistische leiders, vlak
voor de bloedige gebeurtenis
sen in de kampen Sabra en
Chatila. Het verslag zou zijn te
vinden in een geheime bijlage
van het openbare rapport-Ka-
hane, dat vorig jaar is uitge
bracht over de Israëlische kant
van de zaak. Halevy heeft het
niet zelf gelezen, maar de in
houd zou hem zijn meegedeeld
door „betrouwbare militaire
bronnen".
De Israëlische regering is be
reid rechter Kahane een ver
klaring te laten afleggen, maar
ze wil niet dat de advocaten
van Sharon en Time het ge
heime document bestuderen.
De juridische medewerkers
van Sharon klagen daarom dat
de Israëlische regering weigert
mee te werken aan de verde
diging van één van haar eigen
ministers. En de advocaten
van Time klagen op hun beurt
dat zij niet in staat worden ge
steld Israëlische militairen en
regeringsvertegenwoordigers
onder ede te horen.
Maar de regering verkeert in
een moeilijk parket. De wet
laat niet toe dat ze het betref
fende document ter inzage
geeft. Dat is extra pijnlijk om
dat er redenen zijn aan te ne
men. dat het stuk niet de pas
sage bevat waarop Halevy zijn
beschuldiging heeft gebaseerd.
Opschorting
Israël teruggekeerd, omdat het
proces wegens de Kerstdagen
is opgeschort. Verwacht wordt
dat hij de komende week alles
in het werk zal stellen om de
Israëlische overheid te bewe
gen zijn en Times' advocaten
alsnog inzage te geven.
Als hij zijn doel bereikt, kan
hij op 2 januari met meer ver
trouwen naar New York te
rugvliegen. Want dat hij het
proces zal winnen, staat lang
niet vast. Zijn advocaten zul
len moeten aantonen, dat het
Time erom was te doen de eer
en goede naam van de Israëli
sche minister aan te tasten. En
totnutoe heeft de verdediging
voortdurend getracht aan te
tonen, dat er van eer en goede
naam al lang niet meer ge
sproken kan worden in relatie
tot de figuur van Sharon. Ti-
me's juridische medewerkers
rakelden het ene na het ande
re schandaal uit de militaire
carrière van de minister op. Ze
konden daarbij te kust en te
keur citeren uit de Sharon kri
tisch gezinde Israëlische pers.
De aanvallen van Sharons ad
vocaten richtten zich op blun
ders in het journalistieke ver
leden van Halevy, in wie Time
ten onrechte vertrouwen zou
hebben gesteld.
Al met al heeft Sharon nog
steeds niet kunnen functione
ren als minister van Handel
en Industrie in het kabinet
van premier Simon Peres. Zijn
verblijf in Amerika kost de
staat volgens berichten in de
Israëlische pers zo'n 1000 dol
lar per dag. Want het mag dan
gaan om een privé-proces,
Sharon is niet te beroerd zijn
hotel- en verblijfkosten te de
clareren ten laste van zijn de
partement. Afgezien daarvan
wordt zijn niet geringe salaris
gewoon doorbetaald.
„Arik, koning van Israël", zo
als zijn bewonderaars hem
graag noemen, heeft met zijn
gevolg zijn intrek genomen in
het luxueuze Park Lane Hotel,
raison van 700 dollar per
dag. Journalisten die daar in
negatieve bewoordingen mel
ding van maakten, zijn vol
gens Sharon kleinburgerlijk in
hun denken. Het gaat immers
om een grote zaak en de kos
ten voor de processen zelf zul
len niet ten laste komen van
de Israëlische belastingbeta
lers, zo kondigde hij aan. Niet
dat Sharon van plan is die zelf
te betalen. Daarvoor is door
een paar rijke Amerikanen al
een fonds gesticht. En. over
een fonds gesproken. Sharon
weet ook al wat hij gaat doen
met de vijftig miljoen dollar,
die hij van Time heeft geëist.
Verdelen onder het Israëlische
volk misschien, dat immers
zijn verblijfkosten betaalt?
Nee, zegt Sharon, „iedere cent
zal gaan naar de vorming van
een anti-smaadfonds om de
joodse volk en de staat Israël
te beschermen tegen belaste
ring door Time of andere pu-
blikaties in de toekomst".
Warme maaltijd
Sharon's echtgenote Lily, die
altijd meereist met haar Arik,
lijkt wel wat verlegen met de
situatie. Ze vertrouwde het
dagblad Ma'ariv toe, dat ze, om
de kosten te drukken, wel
eens een warme maaltijd be
reidt in het bij hun suite beho
rende keukentje. De verslag
gever van The Jerusalem Post,
die de minister kwam inter
viewen, stelde met eigen ogen
vast dat Lily in de kamer kof
fie maakte op een electrisch
plaatje. Zo draagt ieder op zijn
eigen wijze zijn steentje bij aan
de verdediging van de staat Is
raël.
Kan een minister van Handel
en Industrie zomaar maanden
lang het land uit in een perio
de van economische crisis?
Een pijnlijke vraag tot premier
Simon Peres. Er is geen sprake
van dat hij Sharon uit het ka
binet kan verwijderen, al wil
hij dat zonder twijfel nog zo
graag. Wie aan Sharon komt,
komt aan de Likoed, en dat
kan Peres zich niet veroorlo
ven. Daarom doet hij er liever
het zwijgen toe. Om irritatie
met de Likoed te voorkomen,
staat de premier niet toe dat er
binnen net kabinet over de
zaak Sharon wordt gesproken.
Zijn afwezigheid uit Israël zit
Sharon zelf niet bepaald
dwars. „Het is een feit dat er
nu al meer dan drie maanden
geen minister van Binnen
landse Zaken in Israël is", zegt
hij in een interview met The
Jerusalem Post. „Maakt ie
mand zich daar druk over? Er
zijn wel eens tijden geweest
dat Israël het moest doen zon
der minister van Landbouw,
of een minister van Onderwijs,
voor langer dan drie maanden.
Maakten de mensen zich toen
zorgen? Laten we dus asje
blieft niet hypocriet doen".
Wat gaat er gebeuren als Sha
ron zijn zaak tegen Time ver
liest? De geschiedenis laat zien
dat de omstreden oud-generaal
een meester in het verkopen
van verlies als een daverende
overwinning. De campagne
lijkt al begonnen. „Israël heeft
in de loop van het proces al
behoorlijk terreinwinst ge
boekt op het terrein van pu
blic relations", pocht Sharon
in een interview. „Israël heeft
in jaren niet zoveel aandacht
en publiciteit gehad als nu met
dit proces, en dat is grote
winst".
Tot die publiciteit behoort ook
een door Sharon zelf geschre
ven artikel in The New York
Times van 16 december. ..Sha
ron, donder op, zeggen ze.
Maar ik ga niet'luidt de wei
nig subtiele kop De ex-gene
raal schrijft in het stuk dat het
veel moeilijker is in de Vere
nigde Staten een proces we-
fens smaad te winnen, dan in
sraël. Maar hij blijft van me-
ben hier gekomen", aldus Sha
ron, „omdat dit het juiste fo
rum was, hoeveel moeilijker
het hier ook is bewijs te leve
ren. Dit is de plaats waar Time
zetelt, hier is de smaad gepu
bliceerd. Ik ben een oude sol
daat. Ik ga naar het front. Ik
zoek de actie op. De actie is in
New York Ik heb het hier
naar mijn zin. Ik donder niet
op".
AD BLOEMENDAL
Vader
afwezig
„Opnieuw „v tAO
Kerstmis w
zonder je
vader" laat
deze
Argentijnse
moeder
weten die met
haar kinderen
dit weekeinde
meeliep in
een demon
stratieve
tocht waarin
opnieuw
opheldering
werd
verlangd over
de vermisten
in de smerige
oorlog ten
tijde van het
generaais-
bewind.
JARUZELSKI:
WARSCHAU De Poolse
partijleider, generaal Wojciech
Jaruzelski, heeft zaterdag aan
het einde van een tweedaagse
zitting van het centraal comité
van de Poolse communistische
partij verklaard dat de opposi
tie in het land nooit zal wor
den gelegaliseerd De Poolse
machthebber heeft het cen
traal comité ook ingelicht over
het onderzoek naar de moord
door veiligheidsbeambten op
de priester Jerzy Popieluszko.
De afgekondigde maatregelen
betekenen volgens waarne
mers dat de communistische
partij haar controle over poli
tie en veiligheidsdiensten ver
sterkt. Binnen het ministerie
van binnenlandse zaken zal
een ..speciaal controle-orgaan"
Uorden ingesteld
