Fj
grootscheepse verbouwing bij
ïff atha staat voor de deur
ter
Cli
RK
hond
zoekt:
huis
Wendy:
een kwiek
hondje
ÏDEN/REGIO
Ceidóc Souoant
ZATERDAG 22 DECEMBER 1984 PAGINA 5
arUNA honderd jarige opleiding voor doven begon in leiden
EK£Rkj "I 1 1
IORBURG In 1988
Itaat Effatha honderd
r, maar voordat daar
idacht aan kan worden
:eed, moet eerst een
itscheepse verbouwing
itsvinden in het chris-
tjk doveninstituut in
rburg. Als de ministe-
van onderwijs en van
sgezondheid een beet-
meewerken, kan vol-
>d jaar worden begon-
met het vernieuwen
de speelplaats en de
^iw van een nieuwe
beho-!Utersc^00^ keuken en
n omA ritmiekzaal aan de
rt vanèntsburghlaan.
k het monumentale pand
S moet geheel wor
plus. gerenoveerd want, zoals
Ltha's directeur K. Koenen
[noemt: „Het is geheel uit-
eefd. Voordat in 1981 de
lep van 13 tot en met 18 jaar
|r het Zoetermeerse Zalker-
verhuisde, was het hier
voort11 overbev°lkt. Nu is hier de
is om alles opnieuw op te
e vanlen". Hoeveel de renovatie
jt. weet de heer Koenen
gzul-f
-naat-lIS overigens niet de eerste
erzor-tr ^at wordt verbouwd aan
huisvesting van Effatha
l i ii: Wordt Geopend). Ten-
atipn'r werc* 'n ^8 begonnen
It vier dove kinderen in
Iden, waarna het instituut
ktop-ieicle' naar Dordrecht ver-
enst) is(*e en uheindelijk in 1926
liden'r stekkie vond in de Voor-
'L--,e buitenplaatsen Hoeken -
en Arentsburgh. Nu vol-
in het Zoetermeerse com-
in Voorburg in totaal
kinderen en jongeren de
van wie ongeveer de helft
•n is.
:teur Koenen: „Het doel
e opleiding in Effatha is
kinderen te leren com-
:eren, zowel via de
iktaal als gebaren. Voor
in was het doel de doven te
n^greren in de „horende"
reld, maar van lieverlee
a we tot de gedachte komen
dat niet kan. Een dove kun
iU eenmaal niet laten func-
ren als een horende. Li-
is zo moeilijk en ook
spreken van een dove is
or een horende vaak moei
te verstaan".
Op de zogeheten voorschool van Effatha leren de kinderen al op jonge leeftijd gebarentaal.
nancipatie
mmm enen noemt in dat verband
internationale congres dat
^^jl886 in Milaan werd gehou-
h. Daar werd met algemene
[temming besloten dat een
ke zich niet van gebaren
Directeur K. Koenen: „Het mo
numentale pand Hoekenburg
moet geheel worden gereno
veerd".
mocht bedienen, maar gewoon
moest kunnen praten. Pas een
kleine honderd jaar later, in
1980 in Hamburg, kwamen de
deskundigen terug op dat idee.
Een dove moet het recht heb
ben te communiceren op de
manier zoals hij of zij dat wil.
Koenen: „Omdat het vroeger
zo moeilijk was doven te leren
communicefen, konden zij ook
bijna, niets leren. Zij waren
niet ontwikkeld en kregen dus
ook geen inspraak. Vanaf de
jaren vijftig is daar een grote
verandering ingekomen, kun
nen do\fen steeds meer oplei
dingen volgen en heeft de
dove zich ook geëmancipeerd.
Vandaar ook de nieuwe stand
puntbepaling sinds „Ham
burg", waar de doven zelf hun
invloed op hebben gehad".
Volgens de directeur, die zelf
sinds 1956 aan Effatha is ver
bonden, leek het voorheen on
mogelijk doven iets anders,te
leren dan (technische) hand
vaardigheden. Maar nu zijn de
mogelijkheden uitgebreid bij
voorbeeld naar grafische tech
nieken de computer kan
nog een grote rol gaan spelen
metaal- en houtbewerking,
administratieve beroepen, de
verzorgende en agrarische be
roepen en chauffeursopleidin
gen. In Zoetermeer kunnen
doven onder meer ook de
Mavo volgen. De doven krij
gen daarmee de kans op de ar
beidsmarkt te concurreren
met horenden.
Er gaat echter nogal wat voor
af eer een dove op die arbeids
markt staat. Wanneer ouders
merken dat hun kind ernstig
gehoorgestoord is, kan er thuis
een hometrainster komen, een
maatschappelijk werkster die
enerzijds de ouders begeleidt
in de weg die zij met hun kind
moeten gaan en anderzijds het
kind leert met gebaren zijn of
haar wensen kenbaar te ma
ken. Met diezelfde gebaren
wordt aangesloten op de voor
school (vgl. kleuterschool) op
Effatha.
Achterstand
Vanaf hun derde levensjaar
kunnen kinderen op Effatha
terecht, ook intern, hoewel
daar gezien de leeftijd, niet de
voorkeur aan wordt gegeven.
„Daarna begint het echte ge
vecht met de tijd", aldus Koe
nen. „Het geluk van het kind
staat voorop en het moet ac
cepteren dat het ernstig ge
handicapt is, wanneer het de
taal niet op het gehoor af kan
leren. Maar dat neemt niet
weg dat keihard gewerkt moet
worden wil een dove als vol
wassene meeconcurreren met
de horenden. Horende kinde
ren die een lagere beroepsop
leiding (lbo) volgen gaan bij
voorbeeld 26 uur per week
naar school; doven zullen 30
soms 32 uur moeten volgen,
wil de achterstand niet de
groot worden".
De lessen worden als het even
kan in spreektaal gegeven,
maar op Effatha wordt ook
met gebaren gewerkt wanneer
daarmee veel tijdverlies kan
worden voorkomen. Rond het
zesde jaar moet een dove in
staat zijn alle Nederlandse
klanken min of meer ver
staanbaar over te brengen. Het
hoeft dan nog geen automatis
me te zijn en ook niet hele
maal perfect. Want hoe intelli
gent de dove ook is, het blijft
verschrikkelijk moeilijk.
taal. Omdat je oren er aan ge
wend zijn weet je (gevoelsma
tig) dat een zin als: „een aardi
ge jongen" goed is. en „een
aardige meisje" fout. Maar het
al of niet gebruiken van die
„e" op het einde is nauwelijks
af te lezen via de lippen. Dat
verandert ook niet wanneer de
dove kan lezen. Taal moet na
melijk een begrip worden; de
structuur van de taal een auto
matisme, gevoelsmatig toege
past. Maar dan nog: hoe leg je
bijvoorbeeld emotionele be
grippen uit als plezier, verdriet
of hartzeer. Kijk, ik kan met
een beetje goeie wil best Tje-
chisch lezen, maar de woorden
zullen mij niets zeggen. Zo ligt
dat ook in het geval van de
dove".
Wanneer een kind het lespro
gramma tot en met twaalf jaar
op het Voorburgse Effatha
heeft doorlopen, kan hij of zij
een vervolgopleiding gaan vol
gen aan het Zalkerbos in Zoe
termeer. In 1981 werd daar
een een nieuw complex loka
len en een internaat opgele
verd omdat op Hoekenburg en
Arentsburgh geen plaats meer
was. Zoals boven vermeld
kunnen de leerlingen daar di
verse lbo-opleidingen doorlo
pen maar ook de Mavo. In die
periode praten de leerlingen al
veel over het leven buiten de
school. Veel jonge doven erva
ren de stap van school naar de
maatschappij (zo rond 18 jaar)
als een enorme duikeling.
Daarom worden al vaak uit
stapjes gemaakt naar bedrijven
en dergelijke.
Sprinter
Structuur
Aan het eind van het gesprek
benadrukt de heer Koenen
nog eens extra dat ondanks
het feit dat doofheid een ern
stige handicap is en ondanks
het feit dat doven in hun jeugd
veel harder moeten werken
dan horenden, zijn leerlingen
niet zielig zijn. Behalve de do
ven, moeten ook horenden de
handicap kunnen accepteren.
„Maar het is een handicap die
deze jonge mensen echt niet
belet om kattekwaad uit te ha
len. Zeker weten dat zij ook
wel eens zitten te klieren in de
Sprinter. Er wordt hard ge
werkt, maar er wordt ook heel
plezier gemaakt en veel gela
chen. De jonge dove moet zich
tijdens de opleiding zo weten
te profileren dat het dovenin
stituut op een gegeven mo
ment niet meer in zijn of haar
leven past. De dove weet dan
zijn eigen weg wel te vinden".
JOOS PERSOON
ie
ÏTW A
EIDEN Het is een triest
j-2861 'erhaal: het relaas van Wen-
ly. Wendy is een hondje van
jaar oud en ze heeft in haar
even niet veel geluk gehad,
iij heeft al vier bazen gehad
'n steeds kwam ze weer in
iet asiel. Niet omdat Wen'dy
o'n vervelend hondje was,
naar omdat er steeds iets met
laar bazen aan de hand was.
vaardoor zij niet meer voor
Wendy konden zorgen. Een
•aar weken geleden kwam
Vendy weer in het asiel,
n uili gr iaar laatste bazin raakte door
deveii€n z'ekte gedeeltelijk ver-
"imd en kon niet meer voor
'endy zorgen. Deze me-
touw had Wendy twee jaar
oop v ;eleden bij Beestenspul in de
ulons. ïroenoordhallen gezien en
8 30 iet was direct liefde op het
erste gezicht. Dat die bazin
b R Vendy niet meer kan verzor-
|en, gaat haar ook erg aan het
lart Ze hoopt dat er weer een
ardige wat oudere mevrouw
I meneer zal zijn, die Wendy
nat gezelschap wil houden.
)mdat de hond al 9 jaar is, is
isielbeheerder Wil Tiele een
beetje bang dat Wendy geen
lieuwe baas meer vindt. Ze
komt namelijk niet zo goed
over in haar hok. Ze heeft al
een beetje een grijs snuitje en
Wil is bang dat de meeste
mensen toch liever een jonger
ding willen. Maar Wendy is
in haar gedragingen helemaal
geen oua honaje. Ze is waaks,
luistert goed. is heel erg lief.
gezond, aanhankelijk en rus
tig. Echt een schattig beestje.
En typisch iets voor oudere
mensen. De beide oudjes
(hond en mens) kunnen el-
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven die in het asiel ver
blijft om daar een zekere dood tegemoet te gaan... ten
zij het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek be
schreven honden zijn óf gevonden, óf door hondenbe
zitters naar het asiel gebracht. Ze worden om uiteenlo
pende redenen afgestaan, vaak begrijpelijk, maar
soms ook volslagen onzinnig. De in „Hond zoekt huis"
beschreven dieren zijn alle goed gezond, hebben een
wormkuur ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen
betaling van circa 80 gulden (voor katten is dat 45 gul
den) ten bate van zwerfdieren zijn ze af te halen.
Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden.
Tel.: 411670. Geopend di. t/m vr. 10-12 en 14-16 uur. Zon
dag en maandag gesloten.
ings-
luistert goed en vindt het fijn
zo nu en dan aangehaald te
worden. Een ideaal rustig
hondje zonder allerlei ge
bruiksaanwijzingen. Mis
schien niet meer zo mooi,
maar wel eentje met karakter.
Echt een leuk gezelschaps-
hondie voor een ouder ie
mand of een ouder echtpaar.
Het is niet dat Wendy niet te
gen jongere mensen zou kun
nen, dat Wil Tiele het een ty
pisch hondie voor oudere
mensen vindt. Nee. het is ge
woon omdat Wendy zelf al
een beetje op leeftijd is en
lekker rustig is, dat ze goed
gezelschap voor een ouder ie
mand zou zijn. Maar dat bete
kent niet dat ze daarom niet
De negen jaar oude Wendy.
kaar dan een beetje gezellig
heid geven op de oude dag.
Daarbij is een hond in huis
een prima aanleiding voor ou
dere mensen om de deur eens
uit te komen, want Wendy
moet natuurlijk uitgelaten
worden. Wendy hoeft echt
geen kilometers meer te lo
pen. Een blokje rond is ge
noeg. Daarbij is ze erg waaks
Dus bij onraad geeft ze direct
een sejntje, maar als het „goed
volk" is dan is ze daar direct
vriendjes mee. Wendy is dol
op haar eigen mand en daar
kruipt ze dan ook vaak in. Nu
staat de mand in het asiel,
maar die krijgt de nieuwe
baas gewoon mee. Wendy
I t tegen kinderen zou kunnen
- Nee hoor, want Wendy wordt
nu ook uitgelaten door de
kinderen in de buurt en dat
1 gaat prima. Ook met andere
honden en poezen heeft ze
geen problemen. Misschien
hele kleine kinderen kunnen
een probleem zijn voor Wen
dy, omdat die kinderen soms
nogal ruw kunnen zijn en
daar is Wendy niet meer te
gen opgewassen.
Poef
Poef, het mooie bruine hondje
van vorige keer, kreeg heel
erg veel reakties, maar hij
ging uiteindelijk naar een ge
zin met jonge kinderen in
Roelofarendsveen. Poef
woont lekker landelijk en hii
heeft flink de ruimte Veel
mensen waren nogal teleurge
steld dat Poef al zo snel on
derdak was, maar ia er was
nu eenmaal maar één Poef.
Onder redactie van Ton Pieters.
Laten we deze keer een ogen
blik stilstaan bij ..de roman
tiek van het oorlogsbedrijf",
zoals die ons gepresenteerd
wordt in het „Geïllustreerd
Zondagsblad", eind 1914. Ik
dacht altijd, dat de Duitsers er
wat van konden, maar vlak
die ouwe Fransen ook niet
uit. Het gaat om een zekere
Roger d'Harcourt (met zo'n
naam zou je eigenlijk min
stens majoor moeten zijn) die
tot sergeant was bevorderd.
„Dronken van vreugde had
hij de grove mouw van zijn
zware kapotjas uitgestoken,
opdat de bevelhebber de gou
den galons op de blauwe om
slagen zou hechten. Maar met
een schouderophalen had de
bevelhebber gemompeld:
„Helaas mijn zoon, wij zijn
arm; de galons kunnen wij u
thans niet geven". Zoo was hij
dus sergeant zonder het te
zijn, hij droeg de verantwoor
delijkheid van den rang zon
der er de eer van te genieten.
Roger boog neerslachtig het
hoofd, twee tranen parelden
in zijn heldere, levendige oog-
en De bevelhebber begreep
wat er in zijn jeugdige ziel
omging".
De bevelhebber wilde de jon
geling voor ontmoediging be
hoeden en stelde hem aan het
hoofd van tien manschappen
om een dépêche aan de opper
bevelhebber ter hand te stel
len. De jeugdige krijgsman,
zonder de galons weliswaar,
allang blij natuurlijk. Onder
weg passeerden zij een armoe
dig dorpskerkje, waar een
oude en armoedige priester de
Mis las. Na de Mis zag de oude
priester de lege mouwen van
Roger en hij raadde diens
smart. Om kort te gaan: het
mooiste kazuifel werd tevoor
schijn gehaald en Virginia, de
huishoudster, tevens de zuster
van de oude pastoor, knipte er
galons van gouddraad uit en
naaide ze op de mouwen van
onze prille sergeant. Die nu
inderdaad sergeant was. Nu
kan de vijand komen: „Roger
ducht hem niet, integendeel,
bijna ongeduldig verlangt hij
er naar zijn nieuwe galons in
te wijden door den strijd".
Welnu, Roger hoefde niet
lang te wachten. Sidderend
van vreugde ziet hij twee
Duitse officieren naderen,
legt aan en schiet ze dood.
Vervolgens, terwijl hij op an
dere vijanden met zijn sabel
inhakt, waarbij „het maan
licht honderden vonkjes uit
zijn schitterende strepen
schijnt te tooveren". Helaas,
de jongeling wordt dodelijk
getroffen: „Een bloedgolf ont
vliedt zijn wonde, bepurpert
de gouden galons van Roger
in doodstrijd". Het is fraai.
Ook Johan de Raadselredac
teur kreeg de geest en onder
hield zijn Beste Vriendjes en
Vriendinnetjes over Maurits
Veilchenstein, een Pool die
met de Oostenrijkers tegen de
Russen streed. Ook Maurits
trof het slecht en viel in han
den van kozakken. Maar
Maupie was een slimmerd. Hij
sprak de Russen in het Rus
sisch aan (goeie zet) en vroeg
hen om zoveel mogelijk ko
gelgaten in zijn soldatenjas te
schieten, voor het geval hij na
de oorlog weer bij de Oosten
rijkers zou terugkeren en dan
niet voor een lafaard geschol
den wenste te worden. Nou,
die Russen vonden Maurits
maar een leperd en gaven
hem zijn zin. De knaap trok
ook nog zijn wambuis uit en
dat werd ook aan flarden ge
schoten. Tot de Russen geen
munitie meer hadden Ta
bleau! De dappere Veilchen
stein trok zijn geladen revol
ver uit zijn hemd tevoorschijn
en voerde twaalf gevangenen
naar de Oostenrijkse voorpos
ten.
Tenslotte een borreltafelto-
neeltie. „Gastheer tot zijn be
diende: „Jan, het glas van me
neer B. is leeg. schenk nog
eens in". Jan: „Dat helpt niet,
mijnheer, hij drinkt het toch
dadelijk weer leeg!"
KAARTENHUIZEN: „Een afdeeling Engelsche lanciers in een
Fransch dorp, waar groote Duitsche granaten binnenvallen.
De huizen vielen ineen als kaartenhuizen, zei een officier van
het Engelsche expeditieleger in Noord-Frankrijk". De Engel
sen waren altijd al gespecialiseerd in „expeditieleger*".
VINCENTIANEN: „Twee gouden jubilarissen der St.Vincenti-
us-vereeniging te Leiden: de heeren J.Driessen en G.Speet,
die beiden hun gouden feest als Vincentianen vierden en van
Z.H.den Paus het eerekruis Pro Ecclesia et Pontifice mochten
ontvangen".
BLUMELEIN: „Herstelde Duitsche soldaten, uit het hospitaal zingend terugkeerend naar het
front. Niet minder dan 80 procent van de gewonde soldaten herstelt weer zoo dat ze naar
het front kunnen terugkeeren. Er zijn dan ook onder de strijders soldaten die reeds drie- of
viermaal als gewonde naar het vaderland zijn geweest!" Zo te zien zongen de lustige heren,
maar wel uit de maat: „Auf der Heide blüht ein kleines Blümelein, pom pom pom, und das
heiszt, pom pom pom...Eeerical"
