{omanov
tandidaat-
volger
Saigon, eens opwindend,
nu een ingetogen stad
Kleine problemen bij verkiezingen in India:
Amok makende olifanten en stembusdieven
lts
)estinov, pure technocraat
net veel onderscheidingen
WEERZIEN MET ZUID-VIETNAM
gin; jitenland
CcidöcGoivumt
ZATERDAG 22 DECEMBER 1984 PAGINA 11
nde d 7
Treemde
ogels staan
<^pndidaat
4716!
20.00
lostbut
14.00,
13.
*BYLl
1.45. v.i
RhineiF
JEAC
630637
in dwer
18.45
.Indira Gandhi's
oi boorteplaats treedt voor
komende verkiezingen
24, 27 en 28 december
onverslaanbare
nitabh Bachchan in het
Deze 42-jarige,
ïlaire filmacteur (de
betaalde van India) is
vriend en
iooikameraad van
>mier Rajiv Gandhi. Hij
liet de enige vreemde
9like/." In de deelstaat
ld"*tar Pradesh (150
og Ijoen inwoners) zijn
[a\tyele lieden kandidaat
bekend staan als
za toire misdadigers. Een
n hen is de vriend en
-en -trouweling van de
OA du we van Indira's
IQ ongelukte zoon,
ijay, en geldt als een
fyvetenloos bendeleider.
Bombay prijkt de naam
de beruchte
Ijonairsmokkelaar Ajji
MEjstón op het stembiljet,
heeft korte tijd in de
rangenis gezeten, maar
t nu te zijn „bekeerd"
In de straten van het oude gedeelte van New Delhi maakt een
met vlaggen getooide olifant reclame voor de Congres Partij.
NEW DELHI Tijdens de
verkiezingen van 1981 kwam
in de Zuidindiase deelstaat
Kerala plotseling een wilde
olifant uit de wildernis het
verkiezingsterrein opstormen.
In de chaos die volgde werd de
stembus ontvreemd. Amok
makende olifanten en stem
busdieven: dat zijn nog maar
de kleinste problemen waar de
organisatoren van de komende
algemene verkiezingen in In
dia mee zitten. Het grootste
probleem is alleen al de om
vang van de verkiezingen: De
stembusstrijd van 24, 25 en 27
december voor het Indiase
parlement wordt de grootste in
de wereldgeschiedenis.
Het Indiase electoraat wordt
gevormd door 379 van de 730
miljoen inwoners van het
land. De ervaring leert dat
minstens de helft van hen
stemmen gaat. Van de in totaal
467.000 stembureaus zullen er
vele komen te staan in woestij
nen. palmgaarden, en op meer
dan 4.500 meter hoogte in het
Himalayagebergte. Bijna drie
miljoen mensen onder wie
de duizenden die de biljetten
uit 1,5 miljoen stembussen met
de hand moeten tellen zul
len in de weer zijn om de ver
kiezingen mogelijk te maken.
De kiezers variëren van gedis
tingeerde inwoners van New
Delhi en Bombay met een uni
versitaire opleiding, tot leden
van primitieve stammen in het
noordoosten van India die op
hun tocht naar de stembus
door tijgers en andere wilde
dieren worden bespied.
Onaanraakbaren
Sommige stembureaus zijn uit
sluitend bestemd voor de laag
ste kaste van India de Ha-
rijans of „onaanraakbaren"
om intimidatie door leden van
hogere kastes te voorkomen.
Een kolonie van lepralijders in
West-Bengalen krijgt ook een
eigen stembureau. „Maar de
verkiezingen zullen soepel
verlopen", zo beloofde de vice-
-voorzitter van de verkiezings
commissie Rama Krishan in
een interview.
Krishan: „India kan putten uit
een ervaring van zeven alge
mene verkiezingen sinds het
in 1947 onafhankelijk werd
van Groot-Brittannie. De ver
kiezingscommissie, die kort na
de onafhankelijkheid werd in
gesteld, geniet een reputatie
waar sommige andere rege
ringsinstellingen jaloers op
kunnen zijn en functioneert
volgens regels die nog door de
Britten zijn vastgelegd. Ons
streven is er al die jaren op ge
richt geweest het stemmen zo
eenvoudig mogelijk te ma-
Analfabetisme
Aangezien voor het uitbren
gen van een stem geen ont
wikkelingsgraad is vereist en
het analfabetisme in India
meer dan zestig procent be
draagt (in sommige deelstaten
zelfs tachtig), staan op de kies-
biljetten slechts de namen van
de kandidaten vermeld met
hun symbolen of de symbolen
van hun partij. De kiezers zet
ten eenvoudigweg een stempel
naast het symbool van hun
keuze.
De symbolen moeten opval
lend en visueel aantrekkelijk
zijn. In een bepaald kiesdis
trict van de deelstaat Tamil
Nadoe bijvoorbeeld moet een
kiezer, die niet kan lezen maar
toch op verantwoorde wijze
zijn stem wil uitbrengen, een
keuze maken tussen maar
liefst 84 symbolen. Populaire
symbolen zijn fietsen of trei
nen (als teken van vooruit
gang), leeuwen en olifanten
(symbolen van kracht), en
ploeg en os (als vrienden van
de boer).
Krishan zei dat voor het ver
kiezingsproces ongeveer twee
duizend ton papier nodig is. In
1983 werd voor alle zekerheid
vast extra papier uit Scandina
vië ingevoerd.
Een tweede probleem vormt
de veiligheid, vooral in de
armste, dichtstbevolkte en
meest gewelddadige Indiase
deelstaten als Oettar Pradesh
en Bihar in het noorden. Oet
tar Pradesh, dat 120 miljoen
inwoners heeft, is van plan
100.000 veldwachters, 100.000
man politie en 24.000 vrijwilli
gers in te zetten om „stembus-
diefstal", verkiezingszwendel
en geweld te voorkomen.
Bij voorgaande verkiezingen is
het wel voorgekomen dat kan
didaten plaatselijke bendes in
de arm namen om een stembu
reau vlak voor de opening te
bezetten, de aanwezige func
tionarissen te bedreigen of
weg te jagen, en vervolgens de
stembussen vol te stouwen met
vervalste biljetten. Een kenner
van de Indiase verkiezingen
wees erop dat de gangbare
straf voor het stelen van een
stembus tijdens de verkiezin
gen van 1980 bestond uit een
boete van 500 tot 650 gulden
per dag. Voor een „ordeversto-
Ineesneeuwd
Tijdens de verkiezingen van
1980 vielen twintig doden en
tientallen gewonden. Maar ge
zien de enorme omvang van
de verkiezingen mogen het ge
weld en de oneerlijke praktij
ken toch kleinschalig en geïso
leerd worden genoemd Dit
keer zullen meer dan 5 300
kandidaten in het veld treden
voor de strijd om 514 parle
mentszetels Behalve in de
deelstaten Assam en Punjab,
die te kampen hebben met po
litieke troebelen, zal in alle In
diase deelstaten gestemd woor
den, al wacht het ingesneeuw
de Ladakh met stemmen tot
de zomer.
Behalve in afgelegen en dun
bevolkte gebieden, zal nie
mand in India meer dan twee
kilometer hoeven lopen om bij
een stembureau te komen
Daar staan dan met het „hand
boek der verkiezingswetten"
gewapende functionarissen
klaar om instructies te geven
en de rechter wijsvinger van
de stemmer# in onafwasbare
inkt te dopen ter voorkoming
van dubbel kiezen.
DENIS GRAY
21.30
21.30
21.30
i6 0o'ervolS van voorpagina)
endOSKOU Voor de be-
"afenis van maarschalk
ioudei>estinov is een begrafe-
«kommissie samenge-
eld onder voorzitter-
'thoni hap van het lid van het
terve» lirtmro Grigori Roma-
ac v. Romanov is een van
mensen die genoemd
'{iel orden als mogelijke op-
ilger van Oestinov. Hij
als niet-militair, binnen
it politburo verantwoor-
>lijk voor de defensie-in-
istrie en heeft als oud-
artijleider van Lenin-
ad, een centrum van
wapenproduktie, ervaring
met defensiezaken.
Tot zijn ontslag drie maanden
geleden als eerste vice-minis
ter van defensie en opperbe
velhebber van de Sovjetstrijd
krachten gold maarschalk Ni-
kolaj Ogarkov als de meest
waarschijnlijke opvolger van
Oestinov.' Volgens sommigen
maakt Ogarkov, die niet ver
dween maar een andere hoge
militaire functie kreeg, nog
steeds een kans. Indien de
voorkeur wordt gegeven aan
een beroepsmilitair, maakt
maarschalk Sergej Sokolov
(73) echter de grootste kans.
Sokolov heeft Oestinov de af
gelopen maanden regelmatig
vervangen tijdens belangrijke
gebeurtenissen. Sokolov kan
bogen op meer dan 40 jaar er
varing in de strijdkrachten
van de Sovjet-Unie. Andere
namen die worden genoemd
zijn maarschalk Viktor Koeli-
kov (opperbevelhebber van de
troepen van het Warschau
pact), maarschalk Sergej Arc-
hromejev (eerste vice-minister
van defensie en opperbevel
hebber van de Sovjetstrijd
krachten) en generaal Vasili
Petrov (opperbevelhebber van
de landstrijdkrachten van de
Sovjetunie). De enige niet-mi
litair, naast Romanov, die eni
ge kans maakt is volgens
waarnemers Lev Zajkov (par
tijleider van Leningrad).
ppèlï OSKOU De eergiste-
°P 76-jarige leeftijd
erleden Sovjetrussische
inister van defensie,
aarschalk Dimitri Oesti-
romp- iv, heeft een lange -car-
9.00 (re jn het defensie-appa-
at achter de rug, die
m tot een van de mach-
[ste en een van de meest
decoreerde leiders van
i° totKremlin maakte.
OREN
er Be
lhoren
stinov, die sinds het begin
n zijn loopbaan onder Stalin
de jaren dertig een groot
litiek overlevingsvermogen
eft gedemonstreerd, gold als
a pure technocraat. Hij werd
1908 geboren in Samara
eral) en begon zijn loopbaan
eenvoudige arbeiders ach-
de draaibank. Door de ge-
rceerde industrialisatie en de
's: or Stalin doorgevoerde zui-
ringen, kon hij een bliksem-
rrière maken. Hij werd in-
nieur, deed onderzoek en
srd 1935 benoemd tot fa-
ieksdirecteur. In 1941 werd
na de Duitse inval, aange-
ld als volkscommissaris
or defensie (een soort minis
ter), in welke functie hij lei
ding gaf aan de evacuatie van
de wapenindustrie tot achter
de Oeral en het in hoog tempo
opvoeren van de wapenpro
duktie. Hij was na Lev Trotski
de tweede niet-militair die aan
het hoofd van het ministerie
van defensie van de Sovjet-
Unie kwam te staan.
Hoewel hij pas in 1976 minis
ter van defensie werd, had hij
Qp dat terein al lange tijd grote
invloed. Sinds het overlijden
van Brezjnev werd hij, met
name op grond van zijn lange
ervaring, beschouwd als het
samenbindend element in het
politburo, die het evenwicht
wist te bewaren tussen de el
kaar bevechtende facties en
belangengroepen. Bovendien
had hij, meer dan de overige
leden van het politburo, prak
tische ervaring in het besturen
van de zware industrie, het
coördineren van de defensie
inspanningen en de verdere
uitbouw van de ruimtevaart-
industrie. Vanwege zijn gerin
gere politieke ervaring en zijn
slechte gezondheid werd hij in
1982 en begin dit jaar echter
niet als een serieuze kansheb
ber beschouwd voor de opvol
ging van Brezjnev en Andro
pov.
In de afgelopen vijfentwintig
jaar heeft Oestinov een sleu
telrol gespeeld in de ontwik
keling van de nucleaire macht
van de Sovjet-Unie en later bij
het opbouwen van het ruimte
vaartprogram. Onder zijn ver
antwoordelijkheid maakte
Joeri Gagarin in 1961 als eer
ste mens een omwenteling
rond de aarde in de Vostok-1.
Aan dat wapenfeit heeft Oesti
nov zijn onderscheiding tot
„Held van de socialistische ar
beid" te danken. Oestinov be
hoorde tot de meeste gedeco
reerde leiders in het Kremlin.
Op zijn borst prijken verschei
dene onderscheidingstekenen
van de orde van Lenin, de
hoogste civiele onderscheiding
in de Sovjet-Unie.
In zijn lange loopbaan heeft
Oestinov nooit echt in de
schijnwerpers gestaan. Hij
bleef, althans voor het oog van
het publiek, wat op de achter
grond en verscheen maar wei
nig in het openbaar. Over zijn
jïrive-leven is vrijwel niets be-
George Esper, in 1974/'75 de
laatste chef van het bureau
van Associated Press in de
voormalige Zuidvietnamese
hoofdstad Saigon, keerde bijna
tien jaar na de Noordvietna-
mese overwinning terug naar
wat nu Ho Chi Minh stad heet.
HO CHI MINH STAD
De rode vlammen van de
strijd die eens de nachte
lijke hemel verlichtten,
zijn verdwenen en ver
vangen door de gedempte
boordlichten van schepen
en pramen op de rivier.
Saigon, de hoofdstad van
het oude Vietnam, heet nu
Ho Chi Minh stad, naar de
beroemde revolutionaire
leider wiens volgelingen
tien jaar geleden de beide
Vietnams onder commu
nistisch bewind verenig
den.
De geluiden en beelden van de
oorlog ziin verdwenen. Meer
dan 3.000 nachten heb ik in
Vietnam doorgebracht, en vrij
wel geen ervan bracht me een
nachtrust, die niet verstoord
werd door het gedreun van ar
tillerie, raketten en mortieren
of schietpartijen en misselijk
makende explosies van bom
aanslagen.
Mijn eerste nacht na terugkeer
is vredig. Ik lig niet wakker in
afwachting van de volgende
aanval met de gedachte dat
deze keer misschien een
122-millimeter raket in mijn
appartement zal inslaan. Het
gezoem van fietsen en gesnor
van brommers heeft de gillen
de sirenes van door de stad
scheurende ziekenwagens, het
gonzen van helikopters en het
gedreun van verre bombarde
menten vervangen.
Ingetogen
De opwinding, het avontuur
en het gemakkelijke leventje
in het Saigon van die dagen
bestaan al Tang niet meer. Het
leven is sober vandaag de dag.
De drie miljoen inwoners tel
lende stad is ingetogen, gere
serveerd. voorzichtig; de stra
ten zijn donker 's nachts en de
cafe's worden slechts door
kaarsen verlicht, ook al is er
geen avondklok.
Slechts weinig herinnert aan
de aanwezigheid van de drie
miljoen Amerikaanse troepen
in Vietnam. De beruchte Mi
mi-bar en andere gelegenhe
den aan Tu Do- en Nguyen
Thiep straat zijn veranderd in
cafetaria's of winkels voor lak-
waren, fotobenodigdheden, bij-
Duizenden mensen verdrongen elkaar op 29 april 1974 op het terrein van de Amerikaanse ambas
sade, om een plaatsje te bemachtigen aan boord van de laatste Amerikaanse helikopters die Ame
rikanen en bevriende Zuidvietnamezen uit Saigon evacueerden.
i A*:r: r 7*1 *0
W/M Sr&JEWHA6EW
outerien en soevenirs. De zan
geressen die er plachten op te
treden, Vietnamese vrouwen
die Amerikaanse hits vals na
zongen, zijn er niet meer. Nu
klinkt soms een droevige Viet
namese ballade. In eenvoudig
restaurant speelt een violist de
„Fascination" wals.
De meest blijvende en in het
oog vallende Amerikaanse er
fenis vormen de zogenaamde
Ameraziatische kinderen, ge
boren uit Amerikaanse vaders
en Vietnamese moeders, en
achtergelaten tussen de puin
hopen van de Amerikaanse in
menging. De vaak bruin- of
blondharige halfbloedkinde
ren zijn inmiddels uitgegroeid
tot teenagers en zien er zelfs in
hun bedelaarskleren knap uit,
terwijl ze voor een paar dong
zakjes pinda's proberen te ver
kopen of bedelen om shampoo
en andere Amerikaanse luxe-
-artikelen. Slapen doen ze op
straat
Vroegere ambassade
Het prikkeldraad en de zand
zakken waar het in het oude
Saigon van wemelde, de vroe
gere drukte van de militaire
centra en hotels vol Ameri
kaanse burgers en GI's: alles is
weg. Op de luchthaven Tan
Son Nhut liggen de wrakken
van Amerikaanse transport
vliegtuigen waarmee soms de
lichamen van gesneuvelde
GI's naar huis werden ver
voerd. Onderdelen zijn er af
gesloopt om andere toestellen
te repareren. De stalen hek
ken van de vroegere Ameri
kaanse ambassade in de Thong
Nhut straat zijn vergrendeld,
en het gebouw staat leeg op
een afdeling van de Vietname
se veiligheidsdienst na. De
muren zijn afgebladderd, het
terrein is met gras overwoe
kerd en bezaaid met rommel.
Ik sta er slechts omringd door
enkele nieuwsgierige kinde
ren, en bedenk hoe lang het
geleden lijkt dat ik hier dui
zenden mensen elkaar in
doodsangst en paniek zag ver
dringen om over het hek te
komen en aan boord van de
Amerikaanse helikopters, die
de laatste Amerikanen uit
Vietnam evacueerden. Ameri
kaanse mariniers en burgers
sloegen hen met geweerkolven
terug.
Als ik in een park op het Lam
Son plein een ogenblik stil sta,
zie ilc weer uitgeputte Zuid
vietnamese soldaten .terugko
men van hun laatste gevechts-
posten om hun wapens op een
hoop te gooien bij de overgave
van 30 april 1975 Ik keer te
rug naar de plaats waar een
Saigonese politie-officier zich
zelf doodschoot, terwijl ik hem
interviewde temidden van de
paniek en de chaos. Terwijl ik
op de plaats sta waar hij dode
lijk gewond neerviel, word ik
plotseling tot de werkelijkheid
teruggeroepen door gelach van
kleine jongetjes die „hello, hel
lo" roepen en willen dat ik een
foto van hen neem. Dit is een
nieuwe Vietnamese generatie.
Zij waren op die historische
dag in 1975 nog niet eens gebo-
Geen herinnering
Ik haast me naar het vroegere
AP-bureau in de Nguyen Hue
straat, de „Bloemenstraat", zo
als ik dat honderden keren
eerder heb gedaan. Nu is het
echter om redenen van senti
ment. Ik ben buiten adem als
ik de vier trappen heb beste
gen. De lift neeft het nooit
goed gedaan, ook niet in vroe
ger dagen. Instinctief ga ik
meteen naar kamer 422
Binnengekomen tref ik een
stuk of zes mannen en vrou
wen aan het werk in wat een
foto-atelier is geworden. De
ruimte is armetierig. Een ge
broken lamp is provisorisch
aan elkaar geplakt Behalve
een groot aanplakbord waarop
we eens de oorlogsopdrachten
vastprikten, herinnert niets
meer aan de elf iaar die AP in
dit kantoor doorbracht.
In het nabijgelegen Continen
tal Palace hotel, in de Saigon-
dagen favoriete verblijfplaats
van de journalisten, logeren
nu Vietnamezen. Het terras
aan de straatzijde, bii ingewij
den bekend als het „Continen
taal plat", waar men zich ver
poosde onder het gezoem van
grote vertilatoren, is ook ver
anderd. Het is niet langer een
verblijfplaats van prostituées,
pooiers, verminkte bedelaars
en andere wrakstukken van
de oorlog
Onder het nieuwe bewind lij
ken zij allemaal te zijn ver
dwenen, en het terras gaat
's avonds om acht uur dicht.
In het oude Saigon ging de
avondklok om twaalf uur
's nachts in, soms eerder
Maar tot de laatste minuut wa
ren de straten vol met mensen
en lawaai van verkeer. In het
nieuwe Ho Chi Minh stad ziin
tegen tien uur 's avonds ae
straten verlaten, de neonlich
ten uit en de winkels gesloten;
dan beginnen de lange stille
nachten, zonder oorlog buiten
de deur
GEORGE ESPER
Veel blanke Zuidafrikanen voor dialoog met ANC
JOHANNESBURG Een
aanzienlijk percentage van de
blanken in Zuid-Afrika is
voorstander van een dialoog
tussen de Zuidafrikaanse rege
ring en de verboden verzetsor
ganisatie, het African National
Congress Dat blijkt uit een
opiniepeiling van de onder
zoeksraad voor mensweten
schappen in Johannesburg.
Voor- en tegenstanders van
een dialoog waren bijna even
sterk: elk ongeveer 43 procent
og r
het ANC zou afwiizen Uit de
opiniepeiling bleek overigens
ook dat dat de overgrote meer
derheid van de blanken tegen
een zwart meerderheidsoe-
wind is. Slechts 3,3 procent
vond dat aanvaardbaar.
EG machteloos tegen
slachten kangoeroes
DEN HAAG De Europese
Commissie is niet bij machte
iets te doen aan de manier
waarop in Australië kangoe
roes worden geslacht De Ge
meenschap kan zich niet in de
binnenlandse aangelegenhe
den van andere landen men
gen. Dat heeft de commissie,
het „dagelijks bestuur" van de
Gemeenschap, geantwoord aan
leden van het Europees Parle
ment, die vragen hadden ge
steld naar aaneleiding van een
televisie-uitzending, waarin te
zien was dat kangoeroes wor
den geslacht door ze de hals af
te snijden. Omdat vlees en
huid ook naar de Europese
Gemeenschap worden uitge
voerd het vlees is ten dele
bestemd voor menselijke con
sumptie was gevraagd of
het akkoord tussen de Ge
meenschap en Australië kan
worden gebruikt om een min
der barbaarse manier van
slachten af te dwingen.
Vrijheid gloort
na 24 jaar
gevangenschap
BATON ROUGE Een Ame
rikaanse moordenaar die de
laatste 24 jaar in de gevangenis
heeft gezeten, waarvan 11 in
een dodencel, zal mogelijk bin
nenkort zijn vrijheid kunnen
herkrijgen dank zij zijn voor
beeldig gedrag en talent als
Eurnalist. De uit vier leden
istaande „Parole Board" (een
soort reclasseringsraad) van
Lousiana, de staat waar Wil-
bert Rideau gevangen zit,
heeft eenstemmig besloten dat
Rideau lang genoeg gevangen
heeft gezeten. Rideau was om
wat omhanden te hebben in de
gevangenis een krantje begon
nen, dat met 2.000 exemplaren
twee keer per maana uit
kwam. In de acht iaar van zijn
bestaan is het blad zeven keer
onderscheiden Rideau was ter
dood veroordeeld wegens het
wurgen van iemand en het
verwonden van twee andere
personen tijdens een roofover
val. Later werd zijn straf om
gezet in levenslang.
Libië gul
voor UNECO
SANAA Libië zal een mil
joen dollar aan extra contribu
tie overmaken aan de UNES
CO ter compensatie van het fi
nanciële verlies dat de organi
satie lijdt door het vertrek van
de Verenigde Staten Was
hington droeg jaarlijks 45 mil
joen dollar bij aan UNESCO.
Libië heeft de 44 lidstaten van
de Organisatie van de Islamiti
sche Conferentie (ICO) opge
roepen eveneens hun steun
aan de UNESCO te betuigen
door extra geld over te maken
Chinees leger
moet zuiniger
PEKING De Chinese strijd
krachten (PLA) moeten het
voortaan zuinig aan doen. door
hun eisen voedsel te verbou
wen. hun eigen faciliteiten
(havens, vliegvelden, kazer
nes, magazijnen en ziekenhui
zen) open te stellen voor civiel
gebruik en bijstand te verle
nen aan plaatselijke bouwpro
jecten. Ook moeten de fabrie
ken van het leger hun moder
ne uitrusting en personeel in
zetten voor civiele produktie
Het PLA is met 4.2 miljoen
militairen de grootste strijd
macht ter wereld Vorige
maand viel de officiële Chine
se pers linkse facties ui het le
ger aan vanwege hun „ex
treem-linkse ideeen" Zij zou
den daardoor hervormingen
blokkeren
