TAFEL
Bettico s gouden bergen verdwijnen
als sneeuw voor de (tropische)
zon
Paus: Atheïstische regimes
oorzaak spanning in wereld
BV:T;VI
Ceidae Sotvtcwi'
kerk
wereld
Franse spoorwegen en leger helpen Abbé Pierre
Kerken in Argentinië:
zorgen over democratie
ACHTERGROND
CiidaeSoutant
VRIJDAG 21 DECEMBER 1984PAGINI1DE
Raad van Kerken versterkt overleg Moslems
De Raad van Kerken in Nederland wil het contact en de dia
loog met de 300.000 Moslems in ons land versterken door de
oprichting van een ..paritaire commissie". Het moderamen (be
stuur) van de Raad heeft gisteren ingestemd met zo'n commis
sie, waarin vertegenwoordigers van beide partijen op voet van
gelijkwaardigheid met elkaar kunnen spreken. De Raad heeft
al een dergelijk overlegorgaan met hel Humanistisch Verbond.
Het is de bedoeling dat er ook met de Joodse gemeenschap een
dergelijke commissie komi. Dat kan echter niet buiten het
overlegorgaan van Joden en Christenen (OJEC) om geschie
den. aldus voorzitter Mulder. „Wat dat betreft hebben we ho
pelijk onze les geleerd."
Bisschoppen Chili roepen op tot actie
De bisschoppen van Chili hebben zulke grote bezwaren tegen
het terugdraaien van de landhervorming, dat zij de boeren en
andere betrokkenen in een brief van 32 kantjes tot georgani
seerde actie aansporen. De tegenbeweging die de landhervor
ming gaandeweg ongedaan wil maken speelt naar de mening
van de bisschoppen de grootgrondbezitters in de kaart en ruï
neert duizenden kleine boeren en hun gezinnen. In de brief
schrijven zij dat de harde realiteit leert dat velen die van het
land moeten leven in een onderworpen positie verkeren De
bisschoppen vinden het nodig dat er gemeenschappelijk en ge
organiseerd tegenstand wordt geboden.
Te sterven is het niet,
maar hoe men heeft
geleefd
dat aan de bittre dood
die bittre smake geeft.
Guido Gezelle
De voorzitter van de Vaticaanse commissie Justitia et Pax, kar
dinaal Etchegaray van Marseille (I.) tijdens de persconferentie
waarop de vredesbrief van de paus werd gepubliceerd. Naast
hem vice-voorzitter mgr. Schotte.
De spanningen die de
wereld bedreigen zijn in
wezen het gevolg van
het streven naar expan
sie van atheïstische, de
mensen verachtende re
gimes, voor welke „God
niet telt", die de waar
digheid van de mens op
offeren aan een ideologie
en het collectief tot abso
lute norm verheffen. De
ideologie van deze regi
mes ligt ten grondslag
aan de spanningen, het
onrecht, de schending
van de mensenrechten,
de rassendiscriminatie en
de martelingen in de we
reld.
Dat schrijft paus Johannes
Paulus II in zijn boodschap
ter gelegenheid van wereld-
vredesdag, 1 januari 1985, die
gisteren in het Vaticaan is
gepubliceerd. Het thema van
de vredesdag is: Vrede en
jeugd, samen onderweg.
De paus meent, dat het ver
langen naar vrede alleen on
voldoende is om echte vrede
te bereiken. De voorwaarden
daartoe zijn veeleer ethische
opvattingen, die vertaald
moeten worden in concrete
activiteit ten gunste van het
leven en de waardigheid van
de mens alsmede de voortdu
rende actieve bemoeienis
voor vrede en gerechtigheid,
zo schrijft de paus. Hij roept
in het bijzonder de jongeren
op haat en geweld onomwon
den af te wijzen en in plaats
daarvan naar liefde en ver
zoening te streven. Hij prijst
hen om hun grote gevoelig
heid voor situaties van on
recht, voor het gevaar van de
„gigantische" wapenarsena
len en de dreiging van een
kernoorlog. De paus waar
schuwt de jongeren niet te
berusten en evenmin te
vluchten in een droomwereld
van alcohol en drugs, in kort
stondige seksuele relaties
zonder verplichting tot hu
welijk en gezin, of in onver
schilligheid, cynisme of zelfs
geweld. Hij roept de jongeren
op zich te hoeden voor een
bedrieglijke wereld, die hen
zou kunnen uitbuiten en hun
„krachtige en energieke
speurtocht naar geluk en een
zinvol bestaan" op dwaalwe
gen zou kunnen brengen.
De paus noemt de dialoog,
onderhandelingen, weder
zijds respect en een realisti
sche schatting van de recht
vaardige eisen en legitieme
belangen van iedereen nood
zakelijke stappen op weg
naar de vrede. Hij legt er de
nadruk op, dat de vrede in de
wereld niet alleen wordt be
dreigd door het Oost-West
conflict, maar evenzeer door
de spanning tussen Noord en
Zuid.
De spoorwegen en het leger
in Frankrijk zijn gisteren be
gonnen met het distribueren
van 1900 ton kleding, voedsel
en kerstpakketten, opgehaald
in een kerstactie voor minder
bedeelden Die actie is de af
gelopen weken gehouden op
initiatief van de 72-jarige
Abbé Pierre, de oprichter van
de Emmaus-beweging in
Frankrijk. Die telt inmiddels
23 centra in het hele land,
waar daklozen tijdelijk te
recht kunnen, zoals mensen
die uit de gevangenis komen.
Die centra belasten zich nu
met de uiteindelijke distribu
tie van de kerstpakketten.
Enkele maanden geleden trok
Abbé Pierre aan de bel. Hij
had gemerkt dat hoe langer
hoe meer mensen in zijn cen
tra een gratis maaltijd kwa
men halen: de nieuwe armen,
die dikwijls voor hun kinde
ren en buren niet willen we
ten dat ze geen geld meer
hebben om voldoende te kun
nen eten. Het gaat hier om
300.000 tot 6Ö0.000 personen.
De Franse regering heeft in
middels maatregelen getrof
fen om in de eerste noden te
voorzien.
Veel „nieuwe armen" komen
als gevolg van ontslag in een
onhoudbare situatie terecht.
Na verloop van tijd houden
de uitkeringen op, kunnen
schulden niet meer worden
betaald, worden telefoon en
elektriciteit afgesneden en -
het ergste - wordt de huur op
gezegd. Er zijn inmiddels
maatregelen om te bemoeilij
ken dat mensen uit hun wo
ning worden gezet.
Niettemin vertraagt de bu
reaucratie snelle hulpverle
ning. Om te bewerkstelligen
dat mensen in zijn dorp in elk
geval met Kerstmis niet in de
kou blijven zitten, heeft de
burgemeester van Loison-les-
-Lens in Noord-Frankrijk gis
teren een kortstondige hon
gerstaking gehouden. Dat
heeft geholpen: het landelijk
Abbé Pierre (foto ui» ÏSjJÏ
1978). ,en.
Vooruitstrevende sectoren van de kerken in Argentinië zijn
verontrust over de toekomst van de democratie in het land, die
een jaar geleden werd hersteld. Dit blijkt uit een gisteren ver
schenen document van de oecumenische beweging voor de
mensenrechten. Voorzitters hiervan zijn de r.-k. bisschop Jorge
Novak, de methodist Federico Pagura en de Nederlandse-Ar
gentijnse gereformeerde predikant Jan van der Velde. Tijdens
de militaire dictatuur (1976-1983) behoorden zij tot de weinige
geestelijken die openlijk de naleving van de mensenrechten
verdedigden.
„Het vertrouwen dat een jaar geleden in de democratie bestond
heeft weer plaatsgemaakt voor scepticisme", aldus het rapport.
„De regering heeft tot op heden zich niet duidelijk uitgespro
ken over de vermisten, een van de belangrijkste toetsstenen
voor de democratie". Het voortduren van de sociale en econo
mische problemen en met name van de inflatie die de gezinnen
zwaar getroffen heeft, is volgens het document reden voor toe
nemende frustraties.
Bruine bonensoep
appelkoekjes
vegetarisch
Voor twee personen hebt u
nodig: 250 g bruine bonen,
1,5 liter water, zout, 1 grote
ui, 15 g boter, kerrie, 1 dik
ke prei, 250 g selderijknol
met blad, ketjap, oregano;
80 g zelfrijzend bakmeel
(of bloem of volkorenmeel
met iets bakpoeder), 1 ei,
0J5 dl melk, iets zout, boter,
basterdsuiker of suiker
met kaneel.
Was vanavond de bruine bo
nen een keer en zet ze met
het water' en weinig zout
weg. Kook de bonen morgen
in dat weekwater gaar in on
geveer anderhalf uur. Maak
de bruine bonen dan zo fijn
als u lekker vindt: met een
elektrische mengbeker of
roerzeef voor een gladde
soep of met een pureestam-
per voor een soep met veel
hele bonen
Snijd de ui in dunne snippers
en fruit die in een ruime
braadpan met kerrie licht
bruin. Voeg vervolgens de
kleingesneden prei en knol
selderij toe met een paar le
pels water, sluit de pan en
smoor de groenten vijf minu
ten. Doe er de gare en klei
ner verdeelde bruine bonen
met kooknat bij en laat de
soep nog een paar minuten
zacht koken.
Breng de soep op smaak met
zout, ketjap en gedroogde
oregano en roer er op het
laatst fijngeknipte selderij
blad door
Wie een „snelle" bruine bo
nensoep wil maken, kan bo
nen uit blik gebruiken.
Neem een groot blik (voor
twee personen) en verdun
dat met een gelijke hoeveel
heid water. Het bezwaar van
bonen uit blik is dat ze duur
der zijn, anders smaken en
afval (het blikgeven.
Maak een glad beslag van
het bakmeel, ei. melk en
heel weinig zout. Schil en
boor de appels, snijd ze in
stevige schijven, steek die
aan de steel van een houten
lepel, haal ze door het beslag
en bak ze in warme boter in
de koekepan bruin. Geef er
basterdsuiker of een meng
seltje van suiker en kaneel
bij. JEANNE
kien at
Js in d<
ie mant
hbrekei
jrijden.
Veiligheid en orde
hebben een prijskaartje
De hinderlijke kleine criminaliteit als winkeldiefstal!^ au
vandalisme is dusdanig in omvang toegenomen, dat er sp
ke is van een miljardenschade en van een ernstige aantas(DEN -
van de kwaliteit van het bestaan. Gebrek aan toezicht isM, gis
van de belangrijkste oorzaken en herstel daarvan moet tot 1
halve uitkomst bieden. Voorkomen is beter dan meer stFerc*ar
rechtelijke sancties. Ingboti
A.LDUS de opmerkelijke en zeer onderbouwde concl#
van de commissie-Roethof in een voorlopig rapport over
aanpak van de kleine criminaliteit. De commissie doet
groot aantal suggesties waarbij zowel de politie als de indf
duele burger zijn taak krijgt toebedeeld. De laatste nietf 4
lid van een burgerwacht, maar als degene die kleine misd^G L-
kan signaleren. Ook organisaties als voetbalvereniging
krijgen een specifieke taak voorgehouden, opvoeders (ouc yer
en leraren) eveneens. Opvoeding en toezicht moeten I
plaats terugkrijgen in onze samenleving. Daarnaast krijgtK-|«^*i
overheid de suggestie op het terrein van bijvoorbeeld de vR-®-
keerswetgeving niet meer voor te schrijven dan aan maat)
gelen kan worden gehandhaafd.
ROETHOF stelt tegenover de schade die de maatschapen ov<
door de kleine misdaad oploopt (officieel twee miljard ja 40
jaar, al moet gevreesd worden dat de werkelijkheid een v«
voud is) het prijskaartje van de preventie. Het gaat omL°0j n
kosten van een conducteur bij het openbaar vervoer, mijiehtir
toezicht in de winkels en op school. Dit brengt aanzienlijgsbedr
kosten met zich mee, en wil de samenleving die niet opbrjt van
gen, zo stelt de commissie, dan houdt alles op en moet
niet langer kermen of de politie voor een onmogelijke tff^^
stellen. Vervaagde normen en daarmee samenhangende <Lver
minaliteit zouden dan moeten worden aanvaard als de sctverw;
duwzijde van onze samenleving. V het
ptig. C
DUIDELIJK zijn dus twee zaken. Ten eerste: het terugdn
gen van de massale kleine misdaad kost een flink deel tiwboui
wat de samenleving heeft uitgespaard door vermindert
controle. Het kan dus niet op een koopje. Daarnaast: uitbr^ onder-
ding van de politiemacht als corrigerende factor achtt
biedt geen oplossing. Wel ligt een belangrijk deel van de
pak in meer inzet van de kant van de burgerij: meer toeziï^xpl
op tribunes, in jeugdhuizen, in tram en trein, op scholen,
winkels en kantines. Daarnaast signalering van wat er
gaat in ieders omgeving, uit zorg voor privé- en gemi
schappelijk eigendom en meer nog voor eikaars welzijn,
als we onlangs op deze plaats formuleerden: een helpei
hand is belangrijker dan de vuist van een knokploeg.
commissie-Roethof heeft voortvarend gewerkt en de
gelegd op een wel erg zere plek in onze samenleving. H<
zaak dat we niet kiezen voor een zachte heelmeester.
nd
Opklaringen,
geen kou
DEN HAAG „Het is
moeilijk, zeer moeilijk".
Bettico Croes haalde zijn
zakdoek langs zijn voor
hoofd, streek zorgelijk kij
kend met een hand door
zijn baard en herhaalde
zuchtend: „heel moeilijk".
De Arubaanse leider filo
sofeerde wat over de som
bere toekomst van zijn
eiland, wanneer begin
volgend jaar de Lago-olie-
raffinaderij de poorten
sluit en honderden Aru
banen op straat komen te
staan. Voor zijn toehoor
ders was echter duidelijk
dat zijn woorden ook op
zijn eigen toekomst sloe
gen. „Bettico heeft de
Arubanen tegelijk met de
aparte status voor Aruba
gouden bergen beloofd",
aldus een Antillaans poli
ticus. „Daar had men wel
oren naar. Maar nu de
Lago dicht gaat en die
aparte status voorlopig al
leen geld gaat kosten,
kijkt men er heel anders
tegenaan".
Op de Nederlandse Antillen is
men van mening dat de Haag
se politiek een onvolledig
beeld heeft van de huidige én
van de toekomstige problemen
van het laatste stukje koloni
aal Nederland. Daarom moest
een delegatie waarin
Croes de problemen in Ne
derland gaan toelichten. De
delegatie lijkt niet in haar op
zet geslaagd. De Antillianen
zeiden te hopen op „meer be
grip", maar bedoelden eigen
lijk „meer geld". Minister van
Antilliaanse zaken De Koning
weet nu als hij het al niet
wist tot in detail hoe moei
lijk de positie van de eilanden
is. Maar hij heeft de delegatie
met lege handen naar de An
tillen teruggestuurd.
Steekspel
Het cruciale punt in de ver
houding tussen de Antillen on
derling én in de gezamenlijke
band met Nederland is de in
middels beruchte aparte status
van Aruba. Volgens de ak
koorden van de Ronde Tafel
Conferentie zouden de „rijke"
Antillen (Aruba en Curacao)
de overige eilanden financieel
helpen, na het vertrek van
Aruba uit het eilandverband
op I januari 1986. Maar als ge
volg van de sluiting van de
Lago heeft Aruba de anderen
niets meer te bieden. Het
eiland heeft juist extra geld
nodig. Bij de gesprekken van
vorige week in Den Haag pre
senteerde Bettico Croes het
prijskaartje van Aruba met
aparte status maar zonder de
Lago. Tot 1987 wil hij extra fi
nanciële hulp ter waarde van
160 miljoen gulden. Alleen al
in 1986 kost de aparte status
37,5 miljoen gulden.
Minister De Koning heeft er
op zich geen bezwaar tegen als
Aruba de komende jaren meer
geld krijgt toegeschoven. Zijn
enige voorwaarde is dat de
Antillen als geheel niet méér
geld krijgen dan nu: 250 mil
joen gulden per jaar en de Ka
mer steunt hem daarin. Dat
betekent dat de overige eilan
den (lees: Curasao) moeten in
leveren en mee gaan betalen
aan de verwezenlijking van
Arubaanse wensen en verlan
gens. Wie de verhouding tus
sen de eilanden kent, weet dat
dat een onhaalbare zaak is.
Vasthouden
Ondanks de opeenstapeling
van problemen zegt Bettico
Croes onverkort vast te hou
den aan de aparte status voor
Aruba met ingang van 1 janu
ari 1986. „Maar de Arubanen
moeten hun levenspatroon en
levenspeil aanpassen. Dat van
nu is kunstmatig hoog", aldus
Croes. De bevolking moet
worden „gemotiveerd, want
Aruba gaat een nieuw tijdperk
tegemoet". Voor de Arubanen
betekent dat nieuwe tijdperk
opdraaien voor de sluiting van
de Lago en als alle plannen
doorgaan vanaf 1 januari
1986 ook nog eens voor de
aparte status. Dat zal onder
meer gebeuren door middel
van verlaging van de ambte
narensalarissen en inkrimping
van het ambtenarenbestand.
ïesch
.Kg Vc
gisteren, toen het gehele lar voor
onder een dik pak regenbvarmi
wolking schuil ging. Met e
westenwind wordt nu drogs
en ook iets koelere lucht aal
DE BILT (KNMI) Vandaag, gevoerd, waarin een wisselen
de kortste dag van het jaar, de bewolking voorkomt. D
maar toch minder somber dan betekent, dat we toch af en ti
de laagstaande zon zullen zia
Wel kan er af en toe een
vallen. De middagtemperatJ
wordt zo'n graad of zevenl
dat is iets boven normaal v<
deze tijd van het jaar. Er z
nog geen aanwijzingen, dat h
de komende dagen belangri -
kouder wordt. De kansen
een witte kerst mogen dan oh"
niet hoog worden aangeslagt
Alleen sneeuw
op hoge pistes
DEN HAAG Er zijn ge
wintersportmogelijkheden
gebieden dicht-bij-huis. Ook
de komende 36 uur is er w-
nig verandering te verwad
ten. In de Alpen zijn op hog
gelegen pistes redelijke skim
gelijkheden, doch afdalingÜIDE.
tot het dal zijn zeer beperJdA-I
(gm.) geen wintersportt%eru<
gelijkheden.
Straatbeeld van San Nicolas, de plaats die door het vertrek van de Lago ten dode is opgeschreven
Het levenspeil zal binnen en
kele jaren zeker 25 procent la
ger moeten worden. In februa
ri '85 komt minister de Koning
weer naar de Antillen. Bettico
zal dan nogmaals proberen
geld bij hem los te praten.
Maar die pogingen lijken bij
voorbaat tot mislukken ge
doemd.
Croes heeft, zo wordt op Aru
ba benadrukt, nog enige ijzers
in het vuur. In de zeebodem
voor de Arubaanse kust zit
olie. Maatschappijen die daar
wilden gaan boren, zijn de af
gelopen jaren steevast op af
stand gehouden. Er mocht niet
worden geboord voordat Aru
ba de aparte status had bereikt
en het eiland de opbrengst niet
met de andere Antillen zou
hoeven te delen. Maar nu de
Lago sluit en de oliemarkt
meer overschotten dan tekor
ten kent, zit Bettico in de pro
blemen. Wanhopig probeert
hij geïntereseerden te vinden
voor de olie in de zeebodem,
die dan het liefst ook de Lago
zouden moeten overnemen.
Een zwakkere onderhande
lingspositie is nauwelijks
denkbaar. Een andere troet
van Aruba is een verdere ve- Arubanen zo snel mogelijk los
groting van het toerisme. Maar van Curacao. Nu men in de
in het Caribische gebied lopen problemen zit, klopt Aruba
meerdere eilandbestuurders aan bij de Antilliaanse rege-
met datzelfde idee rond. En ring in Willemstad (Curacao),
sociale en economische onrust Volgend jaar gaat Aruba op
is bepaald geen toeristische nieuw naar de stembus, met de
trekpleister. invoering van de aparte status
waarschijnlijk als inzet van de
verkiezingen. Maar zelfs als
Bettico dan wint, kan niemand
Geen uitstel hem beletten de aparte status.
onder verwijzing naar de zeer
Alle moeilijkheden zijn voor nadelige economische gevol-
Bettico Croes echter geen aan- gen, voor een aantal jaren op
leiding om de aparte status te schorten. Over de onafhan-
van Aruba ter discussie te stel- kelijkheid van het eiland, die
len, zegt-ie. „Aruba zonder de voor 1996 op het programma
Lago, maar met de status apar- staat, rept niemand meer. De
te is nog altijd beter af dan plannen daarvoor zijn, als het
Aruba zonder de Lago binnen aan de Arubanen ligt, allang
de Antilliaanse band". Velen van tafel,
nemen die woorden niet meer
zo serieus. Er is op de eerste
plaats een organisatorisch pro-
bleem De voorbereiding voor Strategisch
de aparte status zijn inmiddels
dermate vertraagd, dat invoe- Het politieke gekrakeel op en
ring begin 1986 moeilijk haal
de Antillen ontstijgt vaak
baar is. Bovendien dringt de nauwelijks het niveau van de
vraag zich op of de Arubaanse Nederlandse dorpspolitiek. Het
bevolking bereid blijft Croes te zijn zes eilandjes die weinig
steunen. Toen het het eiland met elkaar gemeen hebben
voor de wind ging, wilden de maar om louter administratie
ve redenen op een hoop zijn
geveegd, met in totaal nog
geen 250.000 inwoners.
Het is echter de strategische
ligging van met name de Be
nedenwinden, die de eilanden
onevenredig belangrijk maakt:
aan de zuidflank van het roe
rige Caribische gebied, op een
steenworp afstand van de kust
van Zuid-Amerika.
Niet zo vreemd dus dat de
Verenigde Staten en Venezue
la de ontwikkelingen met gro
te belangstelling volgen. Op
het eerste gezicht is het wél
vreemd dat beide landen, die
belang hebben bij rust en sta
biliteit in het Caribisch gebied,
een nadrukkelijke rol hebben
gespeeld bij het onstaan van
de huidige crisis op Aruba. De
Amerikaanse maatschappij
Exxon sluit haar raffinaderij,
omdat Venezuela niet langer
bereid is de olie tegen een
voordeelprijsje te leveren. Vol
gens de Antilliaanse autoritei
ten neemt de sociale onrust
met de dag toe en is de situa
tie, vooral op Aruba, „explo
sief".
Toch is de handelswijze van
Venezuela niet zo onlogisch.
Het land heeft altijd aanspraak
gemaakt op de Benedenwin
den. Toen Bettico Croes on
langs in Caracas over de Lago
kwam onderhandelen, werd
de problematiek volgens zeg
gen behandeld alsof het een
binnenlandse aangelegenheid
betrof.
Venezuela voelde er niets voor
om door middel van een voor-
deelprijs „subsidie" te geven
aan olie-gigant Exxon. Maar
het heeft Aruba inmiddels wel
laten weten, bereid te zijn het
„aparte" eiland financieel te
helpen. Op welke manier is
nog niet bekend, maar duide
lijk is dat Aruba in dat geval
concessies zal moeten doen.
Welke? Dat laat zich, gezien
de Venezolaanse aanspraken,
makkelijk raden.
Als dit scenario juist is. zal bij
de verkieizngen van volgend
jaar een keus van de Aruba
nen voor een aparte status
zonder de Lago wel eens neer
kunnen komen op een keus
voor zeer nauwe banden met
Venezuela. Het is zeer twijfel
achtig of de Arubanen Bettico
daarin zullen willen volgen.
JOS TIMMERS
30-70 Val C.ardena 30 e
de komend» moi
10-50 Morz'Avoriaz 21 er*de:
45-150Tignes 20-1 Rj
15-30 Val d' Isere 21
rwachtingen voor de kome Fr»
al en toe regen, boven 100
De vorslgrens rond 1500 t
pporten van vanmorgen 08.00 uu Pt
Weer Max Min
temp lamp t
Amsterdam h.bew
De Bilt regenb.
Oeelen regenb.
Eindhoven l.bew.
10
Bordeaux
Helsinki
Innsbruck
Ktagenlurt
Kopenhagen
amp (lap—
l ,J:io
Ï,E
io r eestr
6. ters
or i» eir
I 1C&
de
,'g g<
3$ dc'
os -r k«
3iboe
■4 0.1 U
oi*nen;
