Iran hielp kapers
Koeweitse Airbus
Schadeclaims tegen
Union Carbide ruim
120 miljard gulden
Felle brand in
eactor Kalkar
SOMS KUNNEN KERSTDAGEN JAREN DUREN
BESCHULDIGINGEN NA AFLOOP KAPING:
Nucleaire
winter
minder
erg dan
verwacht
Lang proces in strafzaak-Kamer voorkomen
UITENLAND
C&klaeScwiwnt
WOENSDAG 12 DECEMBER 1984 PAGINA 11
INA "egenstanders apartheid
rlaten Brits consulaat
■KI
ANNESBURG De drie tegenstanders
de Zuidafrikaanse apartheidspolitiek, die
13 september hun toevlucht hebben gezocht
het Britse consulaat in Durban, zullen het
jouw vandaag verlaten. Dit heeft Faroek
een woordvoerder van de apartheidsac-
isten, gisteren bekend gemaakt. Volgens
ier menen de drie dissidenten met hun ver-
f in het consulaat „maximale publiciteit te
iben bereikt voor de rassenongelijkheid, on-
■drukking, detenties zonder proces en het
billijke apartheidssysteem". Afgelopen
andag werd in Zuid-Afrika de hechtenis
i 14 apartheidsactivisten opgeheven, maar
van hen werden onmiddellijk opnieuw ge-
esteerd. De drie dissidenten vrezen dat ook
van verraad beschuldigd zullen worden.
Duizenden Ethiopische
joden vluchten naar Israël
NEW YORK Duizenden Ethiopische joden
zijn de afgelopen maanden naar Israël gevlo
gen om aan de hongersnood in hun land te
ontkomen. Dat meldde het Amerikaanse dag
blad New York Times. Volgens het blad
wordt de luchtbrug verzorgd door derde lan
den.
Verwacht wordt dat in totaal ongeveer de
helft van de ongeveer 30.000 joden uit het
noordwesten van Ethiopië naar Israël zal
gaan. Tot nu toe is het uitwijken van de joden
naar Israël buiten de publiciteit gehouden uit
vrees dat Ethiopië hieraan een einde zou ma
ken. De Israëlische minister van buitenlandse
zaken, Shamir, heeft al laten weten dat zijn
land 350 miljoen gulden nodig heeft om de
Ethiopische joden op te nemen.
Pijpleidingennet
NAVO
van vitaal belang
BRUSSEL Het pijpleidingennet van
de NAVO in Europa, dat gisterochtend
in België het mikpunt was van een se
rie aanslagen is van vitaal belang voor
het Atlantisch bondgenootschap. Dit is
gisteren door een NAVO-woordvoerder
bevestigd. De aanslagen zijn opgeëist
door de extreem-linkse organisatie
Strijdende Communistische Cellen.
Het leidingnet in Midden-Europa is
vooral in oorlogstijd van zeer groot be
lang. Nederland, België, Frankrijk, Lu
xemburg en West-Duitsland zijn direct
afhankelijk van het leidingnet.
Russen vinden gave
eieren van dinosaurus
LENINGRAD Russische archeologen hebben
in Centraal-Azië voor het eerst een nest gave ei
eren gevonden van het prehistorische reptiel di-
nonaurus. De ouderdom van de eieren wordt ge
schat op 105 miljoen jaar. De archeologen deden
hun vondst in het gebied van de Fergana-berg-
keten. De leider van een archeologische expesi-
tie, Lev Nesov, verklaarde dat men kennelijk
een unieke broedplaats van de reusachtige hage
dissen heeft gevonden, die miljoenen jaren in
deze streek moeten hebben geleefd. Volgens de
Russische onderzoeker overtreft deze ontdek
king eerdere vondsten in de Gobi-woestijn in
Mongolië, waar tot dusver de meeste overblijfse
len van dinosarusen aan de oppervlakte zijn ge
bracht.
Sovjet -
raketontwerper
Tsjelomej
overleden
MOSKOU De 70-jarige
Russische raketten-ontwer
per Vladimir Tsjelomej is
overleden. Dat is gisteren
door het persbureau Tass
meegedeeld. Tsjelomej. die 29
jaar lang aan het hoofd van
een „belangrijk wetenschap
pelijk onderzoeks-, ontwerp
en ontwikkelingsbureau"
stond, is volgens Tass zater
dag overleden.
Zoon schiet zieke vader
op diens verzoek dood
PARIJS Een 30-jarige Fransman
heeft in een ziekenhuis zijn onge
neeslijk zieke vader doodgeschoten
Volgens de justitie belde de man
vervolgens de politie en zei dat hij
gevolg had gegeven aan de wens van
zijn 67-jange vader. Naar de zoon
vertelde had zijn vader, een oud-mi-
litair, hem maandagavond ingelicht'
over zijn lijden en tegen hem gezegd.,
„Dat wil je zo toch niet laten?" De
zoon kwam gistermorgen met een:
revolver van groot kaliber terug enk
schoot zijn vader dood. De familie,
die niet van tevoren was ingelicht,
steunde meteen de zoon. De justitie
heeft stappen ondernomen.
)EN HAAG Wordt
et Midden-Oosten over-
poeld door een nieuwe
olf van terreur? De ka-
ing van de Koeweitse
.irbus en de moordaan-
ag op een Jordaanse di-
lomaat in Boekarest (vo-
ige week dinsdag) lijken
liet zonder meer afgè-
laan te kunnen worden
ls twee los van elkaar
taande incidenten, die
oevallig op dezelfde dag
ilaatsvonden. Weliswaar
de verantwoordelijk-
ïeid voor beide terreur-
I I icties door twee verschil-
I lende groeperingen opge-
it, maar dat neemt niet
dat vorige week
[insdag de regeringen
'an twee gematigde Ara-
lische landen werden ge-
roffen. Zowel Koeweit
lis Jordanië steunen Irak
Invoorwaardelijk in de
ïorlog tegen Iran en bei-
landen onderhouden
[oede contacten met de
resterse landen.
Ijlerden terreuracties in het
«gin van de jaren zeventig
peestal onmiddellijk opgeëist
foor een min of meer beken-
Je groepering, sinds de revo-
ptie in Iran in 1979 en de op-
lomst van het gewapend isla-
nitisch-fundamentalisme
leeft de terreur in het Mid-
en-Oosten geleidelijk myste-
lieuze vormen aangenomen,
to weet vrijwel niemand pre-
lies wat de. Jihad al-Islami
Islamitische Heilige Oorlog)
s, die met de kaping van het
toeweitse passagiersvliegtuig
pn nieuw sinister feit op
aar terreurlijst heeft bijge-
phreven.
[elen houden er rekening
nee dat de Jihad al-Islami
pen hecht georganiseerde be
leging is. Volgens dezetheo-
le zou de Jihad niet veel
neer zijn dan een begrip,
faarvan in principe elke isla
mitische terreur-groepering
gebruik kan maken. Zo zou
de kaping van de Koeweitse
Airbus uitgevoerd zijn door
vier of vijf Libanese sji'iten,
die met hun actie de vrijlating
van dertien in Koeweit ge
vangen zittende moslim-fun
damentalisten wilden afdwin
gen. Deze gevangenen waren
vorig jaar betrokken bij een
serie-aanslagen in Koeweit.
Deze aanslagen werden opge
ëist door de pro-Iraanse mos
lim-groepering Al-Da'wa al-
Islamia (Islamitische Roep),
die tot 1980 met name in Irak
actief is geweest.
Pro-Iraans
De Jihad-beweging, die de af
gelopen jaren niet alleen ac
ties heeft uitgevoerd tegen ge
matigde Arabische regeringen
maar ook de verantwoorde
lijkheid heeft geclaimd voor
zelfmoord-acties op Israëli
sche, Amerikaanse en Franse
doelen in Libanon, staat ideo
logisch gezien dicht bij het re
gime in Iran. Sinds de kaping
van de Koeweitse Airbus
dringt zich dan ook opnieuw
de vraag op óf en in hoeverre
de terreur vanv Arabische
moslim-fundamentalisten
vanuit Teheran wordt gecoör
dineerd.
De regering van Koeweit
heeft Iran formeel bedankt
voor de beëindiging, zondaga
vond, van de kaping. Maar in
de Koeweitse pers is fel uitge
haald naar het regime in Iran.
Volgens het officiële dagblad,
de Arab Times, „bestond er
een vorm van samenwerking
tussen de kapers en Iraanse
autoriteiten".
Deze mening is eind vorige
week, toen de onderhandelin
gen tussen Koeweit en de ka
pers op niets dreigden uit te
lopen, officieel in het open
baar gebracht door hoge Koe
weitse functionarissen. Vol
gens hen hadden de Iraanse
autoriteiten al eerder de ka
ping kunnen beëindigen,
maar zouden zij hiervan heb
ben afgezien omdat de actie
ook hun belangen diende.
Kritiek van VS
Behalve Koeweit sluit ook de
Amerikaanse regering een
Iraanse betrokkenheid niet
uit. Robert Oakley, hoofd van
de afdeling contra-terrorisme
van het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken,
verklaarde vorige week don
derdag al dat „wij van me
ning zijn dat er van de kant
van de Iraanse regering spra
ke is van veel sympathie, zo
niet steun en actieve deelna
me" aan de kapingsactie. Het
Witte Huis heeft Iran er giste
ren andermaal van beschul
digd de kapers te hebben ge
holpen. Washington wil van
Teheran een verklaring over
het verloop van de kaping en
heeft Iran opgeroepen de ka
pers te berechten of anders
uit te wijzen naar Koewit.
Iran heeft al deze beschuldi
gingen „als ongegrond" van
de hand gewezen. Volgens
Teheran zijn ze „de moeite
van een reactie niet waard".
Toch somde de Iraanse rege
ring maandag in een uitge
breide verklaring de argu
menten op waarom niet eer
der tot een beëindiging van
de kaping was overgegaan.
Hoewel de regeringsverkla
ring een zeer plausibele in
druk maakt, roept de uit
spraak die de Iraanse presi
dent Khamenei maandag
avond deed toch weer de no
dige twijfels op. Volgens Kha
menei had de kaping drie da
gen eerder beëindigd kunnen
worden als „de Koeweitse
functionarissen niet zo nalatig
waren geweest". Dit versterkt
de indruk dat de Iraanse re
gering de eisen van de kapers
in zekere zin ondersteunde en
dat zij verwachtte dat Koe
weit hierover zou willen on
derhandelen.
Geen bewijzen
Harde bewijzen van een mo
gelijke Iraanse betrokkenheid
bij de kaping zijn er niet en
zullen waarschijnlijk ook
nooit worden gevonden.
Daarom zijn verklaringen van
gegijzelde passagiers des te
belangrijker.
Volgens twee Pakistaanse in
zittenden zijn de kapers door
de Iraanse autoriteiten gehol
pen. Zij zeiden te hebben ge
zien dat de kapers aanvanke
lijk over slechts één pistool en
één handgranaat beschikten.
Nadat het gekaapte toestel op
het vliegveld van Teheran
was geland en de kapers de
eerste onderhandelingen met
de Iraanse autoriteiten achter
de rug hadden, beschikten zij
ineens over een revolver van
een zwaarder kaliber, hand
boeien en nylon touwen, zo
lieten deze twee Pakistaanse
ex-gijzelaars weten.
Behalve de reacties van de
passagiers roept ook de Iraan
se reddingsoperatie de nodige
twijfels op. Volgens Teheran
hadden de kapers om een
schoonmaakploeg gevraagd,
die de rommel in het vliegtuig
zou moeten opruimen. De
Iraanse autoriteiten zeiden
hierop te zijn ingegaan, maar
stuurden een aantal comman
do's die als schoonmakers wa
ren verkleed en de kapers
wisten uit te schakelen.
Opmerkelijk in deze toe
dracht is dat de uiterst ner
veuze kapers om een schoon
maakploeg hadden verzocht
op het moment dat zij geheel
en al voorbereid waren om
het toestel op te blazen. Zij
zouden zelfs al hun laatste ge
bed hadden gedaan. Het lijkt
niet erg waarschijnlijk dat
mensen die op het punt staan
een zelfmoord-actie uit te
voeren, nog een huiselijk oog
hebben voor rommel.
De kaping van de Koeweitse
Airbus is weliswaar door Iran
beëindigd, maar de indruk
blijft bestaan dat de kaping
niet tegen de wil van de
Iraanse autoriteiten is uitge
voerd. Dit feit, en de stille
goedkeuring die Teheran
heeft gegeven aan eerdere ac
ties van de Jihad-beweging,
duiden erop dat er in de na
bije toekomst waarschijnlijk
nog meerdere terreurdaden te
verwachten zijn.
RICK KERSJES
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
NN Op het dak van de snelle kweekreactor in Kalkar
|ft op 22 november een felle brand gewoed: De brand werd
porzaakt door een storing in het leidingensysteem van de re-
Ibr, waardoor ongeveer 50 liter natrium naar buiten trad. De
jwer van de centrale, de firma SBK in Essen, heeft alles ge
in om het voorval geheim te houden. Minister Wilhelm Fart-
ann van Volksgezondheid van Noordrijn- Westfalen sprak
eravond van een „catastrofale en volstrekt onacceptabele in-
inatie-politiek van de bouwer". Dat er iets niet in orde was
l dé snelle kweekreactor, werd door een Nederlandse binnen-
pper ontdekt, die een vuurgloed zag op het dak van de kern-
Itrale. Nadat hij alarm geslagen had, ging de brandweer van
kerncentrale, die niet wist dat er natrium in het spel was, het
Ir met water te lijf. Toen dat een averechts effect had en de
pd zich sterk uitbreidde werd overgestapt op schuim, waar-
e het vuur uiteindelijk gedoofd kon worden. De centrale,
kraan twaalf jaar is gewerkt en die bijna zeven miljard mark
ft gekost, is medio 1985 bedrijfsklaar.
Mij r «mp
41
Negen doden
bij zwaar
verkeers
ongeval
Een veelvoudige
botsing in dikke
mist op een auto
snelweg ten zuiden
van Londen heeft
gisteren het leven
gekost aan negen
personen. Enkelen
van hen verbrand
den levend. Zo n 22
voertuigen, waaron
der negen vracht
wagens, reden op
elkaar in na een
botsing tussen twee
personenwagens.
De aanrijdingen ver
oorzaakten een oor
verdovend lawaai
en een enorme ra
vage. Nadien bleek
dat de hoeveelheid
verwrongen staal
maar een goede 36
meter lang was, zo
dicht zaten de wrak
stukken in elkaar.
BHOPAL Amerikaane
advocaten hebben bij een
rechtbank in New York
een tweede eis tot schade
vergoeding ingediend te
gen Union Carbide, de ei
genaar van de giffabriek
in het Indiase Bhopal. De
hoogte van de geëiste
schadevergoeding is 70
miljard gulden. Eerder
was al een eis ingediend
van 52,5 miljard gulden.
De nieuwe eis tot schadever
goeding is ingediend namens
ongeveer 10.000 overleven
den van de giframp, die de
afgelopen dagen door Ameri
kaanse advocaten zijn gere
gistreerd als potentiële cliën
ten. Ook de Indiase autoritei
ten onderzoeken of Union
Carbide financieel aanspra
kelijk kan worden gesteld
voor de gevolgen van de
ramp. Behalve tegen Union
Carbide zijn ook schade
claims ingediend tegen de re
gering van de deelstaat
waarin Bhopal ligt, Madhya
Pradesh, die onvoldoende
toezicht zou hebben gehou
den. Een advocaat heeft voor
elk gezin waarin doden of
gewonden zijn gevallen een
schadevergoeding geëist van
500.000 roepiah (rond 140.000
gulden). De ramp heeft aan
2.500 mensen het leven ge
kost. Meer dan 125.000 men
sen zijn behandeld in de zie
kenhuizen, waar zich nog
steeds nieuwe patiënten met
ademhalingsmoeilijkheden
en oogklachten melden. On
der de hulpverleners heeft
zich ook moeder Teresa ge
schaard. Zij wil zich bekom
meren om de kinderen die
bij de ramp hun ouders heb
ben verloren.
De autoriteiten in Bhopal
hebben gisteren besloten de
krottenwijken rond de fa
briek van Union Carbide te
ontruimen. Na de evacuatie
kunnen gemakkelijker
werkzaamheden worden
verricht om de ongeveer
vijftien ton giftig gas onscha
delijk te maken, die nog in
een ondergronds reservoir is
opgeslagen. Volgens de pre
mier van de deelstaat Mad
hya Pradesh, Arjun Singh, is
er geen enkele reden voor
paniek en zijn de technici er
zeker van dat zij de noodza
kelijke werkzaamheden vei
lig kunnen uitvoeren.
Een groep van ongeveer zes
tig buitenlandse wetenschap
pelijk onderzoekers, onder
wie deskundigen op het ge
bied van chemische oorlog,
zouden op het ogenblik in
Bhopal zijn om informatie te
verzamelen over de medi
sche gevolgen van het ont
snappen van de gifwolk.
Volgens het Indiase PTI, die
een anonieme medische
functionaris in Bhopal citeer
de, houden de deskundigen
zich op onder de Amerikaan
se, Britse, Canadese en West-
duitse artsen die „in naam
van" humanitaire organisa
ties naar het rampgebied zijn
gestuurd.
ADVERTENTIE
Briljant Idee
Onvergankelijke schoonheid. Geel- of wit
gouden alliance-ring met 10 briljanten (026 kar.
loepzuiver wit) van 1495.- voor 995,-
Charmante gouden ring Aparte ci
met 3 loepzuivere witte geel goud met 2
briljanten (0.11 kar.) 675,- diamanten van 290,- vo
229,-In zilver 39,
Eindeloze vanatie in geel-
ol wit gouden solitair-
oorknoppen van 119.- tot
9950,- Afgebeeld met 0,11
kar. van 300, voor 198,-
Exclusieve hanger in
combinatie van geel- en
wit goud met 6 diamanten
en een cultivé parel450,-
(exd. collier)
SIEBEL HEEFT ER MEER VAN
ledingen geldig t/m 29 december 1984. echter zolang de voorraad
Maak kennis met de
dierenwereld in miniatuur
Dolfijnen, walvissen,
nijlpaarden, ooievaars, enz.
Afgebeelde zilveren pinguïn
in 3 maten 32,-, 59, en 95,
„Trois nves"-ring, strakke
compositie in 3 kleuren
;l goud 375,-
Met briljant 795,
JUWEllERS
Amsterdam, Kalverstraat 121-123; Rotterdam. Stadhuisplein 24-26; Den Haag. Lange Poten 9-11ütrechL Bakkerstraat 27-29; Haarlem, Grote Houtstraat 63-65.
Nu ook in: Amsterdam Noord, Buikslotermeerplein 61Hilversum, Kerkstraat 75; Alkmaar, Langestraat 22.
INFORMATIE OVER FILMS MltZHX
THEATER RECREATIE EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGFNDA
RAPPORT VS
OVER GEVOLGEN
KERNOORLOG
WASHINGTON Een
nieuw Amerikaans rap
port, dat speciaal bestemd
is voor het Pentagon, is
aanzienlijk minder dra
matisch over een nucleai
re winter, die volgens an
dere deskundigen al bij
een beperkt conflict met
kernwapens een einde aan
de beschaving zou maken.
De deskundigen van de Ame
rikaanse academie van weten
schappen, die gisteren hun
rapport presenteerden, advise
ren vooral nader onderzoek
naar de gevolgen in de vorm
van rook en stof die in combi
natie met straling een sterke
temperatuurdaling aan het
aardoppervlak kunnen veroor
zaken. Het rapport gaat er van
uit dat in een conflict de helft
van de kernwapens in de we-"
reld zouden worden gebruikt
boven de landmassa's van de
NAVO en het Warschau-Pact.
Eén van de deskundigen zei
evenwel te menen dat een nu
cleaire winter het einde zou
kunnen betekenen van mense
lijk leven op het noordelijk
halfrond.
Zou een kernoorlog in de zo
mer worden uitgevochten, dan
zou dit tot een daling van de
temperatuur van 10 a 25 gra
den in de landen met een ge
matigd klimaat kunnen leiden
Een aanval in de winter zou
daarentegen weinig effect
hebben op de temperaturen in
de landen van het noordelijk
halfrond
WM STEAJEMHAOtJJ
(Vervolg van de voorpagina)
LOS ANGELES Het
onderhandelingsresultaat
maakt een kostbaar en
langdurig strafproces te
gen Kamer en zijn 67-jari-
ge medeverdachte* Ber
nard Whitney, overbodig.
Het proces zou op 8 janua
ri beginnen.
Volgens een woordvoerster
van de rechtbank in Los An
geles hadden zowel Whitney
als Kamer gisteren ruim een
uur nodig om schuld te be
kennen op drie van de 57
punten van de aanklacht te
gen het tweetal. De rechter,
Richard Gadbois, spreekt op
11 januari het vonnis uit. Tot
die tijd blijft Kamer in de ge
vangenis. Whitney loopt vrij
rond na het storten van een
grote borgsom. Kamer en
Whitney was ten laste gelegd
dat zij duizenden beleggers
in Nederland. Belgie en
West-Duitsland geld hebben
afgetroggeld met het verhaal
dat zij het zouden beleggen
in grond- en onroerend-
-goedprojecten in de VS
De door belastingvoordelen
aangelokte investeerders be
taalden echter veel te veel
voor de grond. Verder bleek
de financiering in de meeste
gevallen een wassen neus
Door toe te geven dat zij
frauduleuze bedoelingen
hadden met hun onroerend-
goedprojecten zullen beiden
nu veroordeeld worden we-
Rossbacher. Met Kamer is
afgesproken dat hij hier drie
jaar voor krijgt. De dag voor
de uitspraak zal Rossbacher
die straf ook formeel eisen
Aangenomen mag echter
worden dat Kamer op of snel
na 11 januari zijn koffers kan
pakken, zo zei Rossbacher
De Nederlander heeft er al
een voorarrest van vijftien
maanden op zitten. In Ne
derland loopt overigens ook;
nog een strafzaak tegen Ka
mer
