a TAFEL In katechese-materiaal ontbreekt de Joodse werkelijkheid CcidócSotwcmi Po I WJ.li'i kerk wereld Bhopal 24 hee£t ■ACHTERGROND ËoidócSoutant ZATERDAG 8 DECEMBER 1984 PAGINi 5 LEI] „Reisleider" paus in Nederland In het kader van de voorbereidingen van het komende bezoek van paus Johannes Paulus II komt pater Roberto Tucci sj van II tot en met 14 december in Nederland. Dat heeft de pers dienst van de Nederlandse kerkprovincie medegedeeld. Pater Tucci is directeur van Radio Vaticana en „reisleider" van de paus. Hij zal met het dagelijks bestuur van de Stichting Paus bezoek Nederland besprekingen voeren en de locaties bezoe ken die in het reisprogramma de paus zijn opgenomen. Deze week is pater Tucci in België en Luxemburg ter voorbereiding van het bezoek dat de paus aan die landen brengt, na zijn reis door Nederlands. Prof. Van Melsen onderscheiden Prof. dr. N. van Melsen (72) is benoemd tot commandeur in de Orde van de H. Gregorius. De versierselen bij deze pauselijke onderscheiding werden hem gisteren uitgereikt door de admi nistrator van het bisdom Den Bosch, mgr. J. van Laarhoven. Prof. Van Melsen is hoogleraar in de natuurfilosofie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Prof. Van 1972 tot 1974 was hij voorzitter van het college van bestuur van deze universiteit, daarvoor drie jaar president-curator was en in 1955-'56 rector- -magnificus. Hij kreeg de onderscheiding wegens zijn grote verdiensten voor het rooms-katholieke leven in Nederland. Voor een volk dat honger lijdt en werkloos is, kan de enige vorm waarin God het wagen kan te verschijnen, slechts zijn: werk, en de belofte van voedsel als loon. Mahatma Gandhi In katechesemateriaal ontbreekt de Joodse werkelijkheid geheel of nagenoeg geheel. Bijna nergens wordt vermeld dat het Oude Testament het boek van de Synago ge is gebleven. Doordat Joden alleen in verband met het Nieuwe Testa ment worden genoemd, ontstaat het onuitgespro ken beeld dat het Joden dom een overleefde godsdienst is. Alleen in het meest recent kate- chetisch materiaal be steedt enige aandacht aan jodenvervolging en jodenvernietiging. Dit zijn conclusies van een onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van de twee ad viesorganen van de Neder landse Hervormde Kerk: de Raad voor de verhouding van Kerk en Israël en de Raad voor de Katechese. Het rapport is getiteld „Het beeld van Joden en Jodendom in katechetische methoden. Een onderzoek ten behoeve van predikanten, katecheten en producenten van kateche- tisch materiaal." Aan het on derzoek is twee iaar gewerkt. Dertien methoden zijn gea nalyseerd. Doel van het onderzoek is vooroordelen te bestrijden, aldus het rapport. Christelij ke voorooraelen hebben hand- en spandiensten ver leend aan het racisme dat tot Auschwitz heeft geleid, en hebben bovendien de solida riteit met de bedreigde Joden ernstig bemoeilijkt. Boven dien kan de ontmoeting met het Jodendom zuiverend werken op het christelijk be lijden. Daarvoor moeten eerst de vooroordelen worden op geruimd. Bonte wereld In bijna alle katechetische methoden ontbreekt de bonte wereld van het Jodendom, tegen welke achtergrond het Uit de „bonte wereld van het Jodendom" is het Nieuwe Testament ontstaan. Dat wordt in de meeste katechese-methoden verzwegen. Nieuwe Testament ontstond. Als gevolg daarvan wordt het conflict tussen de messiaanse Jezus-beweging (het Chris tendom) en de rest van het toenmalige Jodendom niet of slechts uiterst summier be handeld. Veel aandacht wordt in het katechetisch materiaal aan het Oude Testament geschon ken. Niet alleen blijft onver meld dat dit het boek van de Synagoge is gebleven, maar het wordt ook geheel van zelfsprekend als een boek van de Kerk gezien van waaruit men probleemloos bij Jezus terecht komt. In katechetische methoden die zich volledig door de di- rekte ervarings- en bele vingswereld van jongeren la ten bepalen, blijven Joden en Jodendom een onbekend ge bied, omdat de meeste Joodse gemeenschappen uit onze sa menleving zijn verdwenen. De onderzoekers zeggen in hun conclusies dat zij niet hadden verwacht dat de le vende werkelijkheid van het Jodendom in zo goed als alle katechetische methoden af wezig is. Ze hadden rekening gehouden met het ontbreken van Israël alsmede met uitge sproken valse beeldvorming in de zin van onjuiste voor lichting over het Jodendom. Het frappeert de onderzoe kers dat uitgesproken beeld vorming nauwelijks plaats vindt. De Joodse godsdienst wordt indirekt echter als overleefd afgebeeld. Dit be vestigt de opvatting dat de zogenaamde substitutie-theo rie (dat de Kerk de plaats van Israël heeft ingenomen) nog wijd verbreid is, aldus het rapport. Op gespannen voet Eeuwenlang heeft de kerk geen problemen gehad met de hier en daar bitse opmer kingen in het Nieuwe Testa ment over Joden. Het alge meen maatschappelijk inzicht ten aanzien van Joden ver bond zich naadloos met zulke uitspraken. „Nu wij weten waartoe dit inzicht heeft ge leid en eindelijk weer gaan leren dat Oude en Nieuwe Testament nog al eens op ge spannen voet staan met alge meen aanvaarde inzichten, kunnen wij het Nieuwe Tes tament niet meer zo lezen." De onderzoekers zetten op grond hiervan enige lijnen uit naar een vervolg op dit onderzoek. De Kerk zal het toenmalige conflict tussen messiaanse gemeenten en het Jodendom nader onder ogen moeten zien. In dit verband dient aandacht te worden be steed aan de verhouding van Jezus tot de Farizeeën en de Sadduceeën, aan die tussen het Jodendom en de Messi aanse gemeenten en tenslotte aan de belijdenis „Jezus is de Messias". De discussie tussen Kerk en Synagoge is de afgelopen 2000 jaar vaak afgebroken. De kerken willen hiervoor weer ruimte scheppen, getui ge het feit dat de Wereldraad van Kerken, de Rooms-Ka- tholieke Kerk en de Neder landse Hervormde Kerk zich duidelijk hebben uitgespro ken voor een dialoog met Is raël. Dit betekent, aldus het rapport, dat er vanuit het Jo dendom soms pijnlijke vra gen aan de Kerk gesteld kunnen worden die niet zo gemakkelijk te beantwoor den zijn. Deze situatie brengt ingrij pende gevolgen voor de kate chese met zich mee. Het bete kent dat men katechisanten in contact zal brengen met vragen die het christelijk ge loof in het hart raken en waarop eventuele antwoor den nog niet mogelijk zijn. De onderzoekers vragen zich af of in de katechese hier voor wel ruimte is. In geen enkele methode wordt aan dacht besteed aan de oorza ken van verwijdering tussen Joden en Christenen. Wel constateren zij een verande ring in het pedagogisch kli maat. „Voor wat betreft de onderwerpen het Joodse volk, Jooas geloof en de staat Israël kan men misschien de moed opbrengen Joodse au teurs mee te laten werken aan de samenstelling van een methode," zo besluit het rap port. HILLE houdini jaar oui ALLEEN dit jaar al hebben zich in de industrie in de Dei Wereld drie rampen voorgedaan, die op het eerste gezic^jong het gevolg waren van technisch falen. Een ongeluk in Brai, Het lië met een oliepijpleiding en met een gasoverslagstation jLvembei Mexico eisten honderden slachtoffers. Maar wat een ontsnap av°" te gaswolk in de Middenindiase stad Bhopal heeft aangericlj baarde onder de bevolking tart de verbeelding. In feite wordt i u,t de deze landen op een gruwelijke manier de prijs betaald vo^ remaar technologische vernieuwing. Toch is het niet juist, zoals \t4schade wordt gesuggereerd, de schuld voor dergelijke drama's één bepaalde partij of groep te leggen. Er is een samensj van factoren aanwezig waardoor dit soort ongelukken in c Derde Wereld kunnen uitgroeien tot rampen van de omvai^ als in Bhopal. Als westerse industrieën in Derde-Wereld-landen willi investeren, nemen zij het in het algemeen minder nauw de voorschriften dan wanneer zij in eigen land een fabrii opzetten. Het Amerikaanse bedrijf Union Carbidge heeft ii dit opzicht al voor de ramp in Bhopal een dubieuze reputat» opgebouwd. De manier waarop met de gezondheid van hj personeel van een batterijenfabriek van Union Carbidge f Indonesië werd omgesprongen, zoals eerder deze week in oi blad gemeld, was veelzeggend. wt schade Ie tiern sj* OMGEKEERD laten plaatselijke overheden gevaarlijke s, I tuaties ontstaan doordat het wonen rond deze industries niet wordt verhinderd. Vaak komen de mensen juist nas zo'n fabriek toe en niemand legt hen ook maar een strobreehyg^o in de weg. Zelf beschikken de autoriteiten bijna nooit ove^EID! de competentie effectieve controle uit te oefenen op de risiomva] co's van uit het westen afkomstige technologieën. Kortoi\operal deze samenlevingen zijn door het vrije spel van economiscl^Qg^, krachten wel bijzonder kwetsbaar. De ramp in Bhopal maalfvan c duidelijk dat door verstrengeling van westerse en Derde Wijqqq j reld-cultuur de gevolgen van een eenmaal uit de hand gelovan pen situatie uiterst explosief zijn. Het leed valt niet te oveiirujmj zien. Wat in Bhopal is gebeurd, is veel erger dan een natuuteen ramp. Dergt IN ATUURLIJK ontbreekt het niet aan verzekeringen v^ondei fabrieksdirecteuren en autoriteiten in het Westen dat eq„Men ramp als deze in onze samenleving ondenkbaar is. De oraals e< standigheden maken het inderdaad weinig waarschijnlijk d*zond* zo iets hier gebeurt. Toch wordt het gif methylisocyanide d?meesl nu voor zoveel onheil zorgt, ook in westerse landen gemaak Leidc Ongelukken daarmee zijn dan ook nooit met honderd pn dens cent zekerheid te voorkomen. In onze samenlevingen is me De 1 al jaren eenzijdig geobsedeerd door ongelukken met ken word centrales. Ze worden gezien als de voornaamst mogelijk genoi oorzaak van gewelddadige verstoring van het leefmilieu. Êi ke li< cente rapportage door de Nederlandse Gezondheidsraad li te slt verde als resultaat op dat de risico's en desastreuze gevolgi van (lekkende) kerncentrales aanzienlijk kleiner zijn da De op wat steeds in brede kring werd aangenomen. Dit risico mw ^ecen daarmee niet onderschat worden. Als het besef echter ta neemt dat de gevaren van meer conventionele aard die i Mors, onze industriële samenleving direct om de hoek liggen c weg-S waarvan de uitwerking zeker zo gruwelijk is, heeft de rara; Kort in Bhopal nog ergens voor gediend. hun 1 Deurt wordt Knolselderijsoep kipfilet met perzik, veldsla en aardappelpuree au gratin kabinetpudding Voor twee personen hebt u no dig: 0,5 liter bouillon vlees of tablet), 150 g knolselderij, 15 g bloem, 2 lepels melk, zout, pe per, selderij blad, 2 lepels room; 200 g kipfilet, 20 g boter, zout, kerrie2 halve blikperziken, peterselie; 175 g veldsla, 2 lepels azijn, zout, peper, suiker, mosterd, 1 lepel olie, ui, 1 appel, 1 hard gekookt ei; 0,5 tot 1 kg aardappelen, zout, peper, melk, 1 volle lepel ge raspte kaas, 15 g boter; 15 g krenten, 15 g rozijnen, 4 blaadjes gelatine, 1 ei, 40 g suiker, 2 dl melk, 0,5 dl slag room, 2 lepels rum, Franse vruchtjes of 0,5 dl slagroom met 10 g basterdsuiker. Kook blokjes selderijknol in tien minuten in de bouillon gaar. Bind de soep met de met melk aangemengde bloem, voeg zout, peper en fijngeknipt selderijblad toe en doe er van het vuur de room bij. Bak de kipfilet in tien minuten gaar in de boter. Strooi er tijdens het bakken zout en kerrie over en warm de laatste twee minu ten de uitgelekte perzik mee. Garneer met peterselie. Doe een smakelijke aardappel puree in een ingevette oven schaal. strooi er kaas over en leg daarop klontjes boter. Zet de 'schaal ongeveer een kwartier in een oven die op 5 of 200 staat. Maak de pudding vandaag. Kook de krenten en rozijnen tien minuten, zet ze op een zeef en laat ze afkoelen. Week de ge latine. Splits het ei en roer het met de suiker. Bind de melk met het eigeelmengsel en los er dan de gelatine in op. Klop het eiwit stijf. Meng kren ten. rozijnen, gebonden melk, ei wit en rum, laat het mengsel ge- lei-achtig worden en doe het in de met olie bestreken vorm. Garneer morgen de omgekeerde pudding met Franse vruchtjes of slagroom. Menutip voor maandag: boeren koolstamppot met worst kar- nemelkgruwel. JEANNE LEIDEN: O.L.Vr. Hemelvaart: za. 19.00 euch. viering, zo. 09.30, 11.00 mmv dames- en herenkoor. H. Leonardus: za. 19.00 avondmis; zo. 09.00 euch.vlerlng, 10.45 hoog mis. H. Middelares; za. 19.00; zo. 9.30 ge zongen viering, 11.30. H. Lodewljk: za. 19.00, zo. 8.30, 10.00 hoogmis. 11.30, 18.00, 19.00 Lof. St. Anthonius van Padua: za. 19.00 euch., zo. 9.30 en 11.00 euch. H. Petrus: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30 hoogmis. O.L.Vr. Onbev. Ontv.: za. 19.00; zo. 9.30, 10.45 hoogmis, 12.15. Oud Katholieke Kerk: za. 19.00 hoog mis (alleen tweede za. van de maand); zo. 10.00 (behalve op tweede zo. van de maand). AARLANOERVEEN: za. 19.00; zo. 10.30 hoogmis. AARDAM: zo. 9.00 hoogmis, 12.00. ALPHEN AAN DEN RIJN: H. Pius: za. 19.00; zo. 9.00, 10.30 hoogmis. H. Bonifatius: za. 19.00; zo. 9.45 hoogmis, 11.30. De Heilige Geest: za. 19.00; zo. 9.00 en 11.30. BOSKOOP: za. 17.30 „De Stek"; 19.00 in kerk; zo. 9.30 en 11.00. HAZERSWOUDE DORP: za. 19.00 met orgel; zo. 9.30 hoogmis; 11.30 wisselend van opzet. HAZERSWOUDE-RIJNDIJK: zo. 10.00. Dep. Het Anker: za. 19.00; zo. 8.45 en 11.15. HILLEGOM: St. Jozef: za. 19.00 met Ned. liederen; zo. 10.00 gezinsmis (kinderkoor), 11.30 Ned. liederen. H. Martinus: za. 19.00; zo. 9.00 en 11.00. HOOGMADE: za. 19.00; zo. 10.00. KATWIJK A D. RIJN: za. 19.00 euch- viering met zang; zo. 9.30 hoogmis, 11.15 met zang. Dep. Rijnsburg: za. 19.00, gebeds- en communieviering; zo. 10.30 met zang. (Buiten) KAAG/ABBENES: za. 19.00; zo. 10.00. LANGERAAR: za. 19.00; zo. 9.30 en 11.30. LEIDERDORP (Menswording): za. 19.00; zo. 10.00 en 11.30 LEIMUIDEN: za. 19.00; ZO. 7.30, 9.30, 11.15. LISSE: Agathakerk: za. 19.00 euch.; zo. 10.00 en 11.30 (klnderneven- dlenst). Dep. Poelpolder: za. 19.00 euch.. zo. 9 en 11.30 euch.viering. Marlakerk: za. 19.00; zo. 8.30, 10.00 hoogmis, 11.45. H.H. Engelbewaarders (Beekbrug): za. 19.00; zo. 9.30 hoogmis (behalve eer ste zo van de maand). 11.00 (hoogmis eerste zo van de maand) en 17.45. NIEUWKOOP: za. 19.00; zo. 9.00 hoogmis, 10.45. NIEUWVEEN: za. 19.00; zo. 9.00, 11.00. NIEUW-VENNEP: za. 19.00 avondmis; zo. 10.00 hoogmis. NOORDEN: za. 19.00; ZO. 9.00, 10.30 hoogmis. NOORDWIJK-BINNEN: za. -19.00; zo. 8.00, 10.00 hoogmis, 11,30. NOORDWIJK AAN ZEE: za, 19.00 euch.; zo. 9.30 hoogmis, 11.00 euch. NOORDWIJKERHOUT: St. Victor: za. 19.00 met koorzang; zo. 9.30 hoog mis. 11 00 mis met samenzang. St. Jozef: za, 19.00; zo. 9.00 en 10.30. OEGSTGEEST: St. Willlbrord: za. 19.00; zo. 9.00 en 10.30. OUD-ADE: za. 19.00 avondmis: zo. 8.30 hoogmis, 10.30 gezinsmis. OUDE-WETERING: za. 19.00 avond mis; zo. 9.30 en 11.30. ROELOFARENDSVEEN: Marlapre- sentatle: za. 19.00; zo. 9 00 en 11.00. Petrusbanden: za. 19.00 avondmis; zo. 9.30 hoogmis. 11.30. RIJPWETERING: za 19 00 avondmis; zo. 9.00 noogmls (herenkoor), 10.30 mis, SASSENHEIM: za. 19.00 euch.; zo. 9.30 hoogmis, 11.00 euch. STOMPWIJK: za. 19.30 met zang; zo. 9.30 hoogmis, 11.00. VOORHOUT: za. 19.00; ZO. 9.00 hoogmis, 10.30, 11.45. VOORSCHOTEN: St. Laurentlus: za. 19.00; zo. 11.30. Moeder Gods: za. 19.00; zo. 10.00. WARMOND: za. 19.00; zo. 8.30, 10.00 hoogmis, 11.30. WOUBRUGGE: za. 19.00; zo. 10.00. ZEVENHOVEN: za. 19.00; zo. 9.00 hoogmis, 10.45. ZOETERWOUDE-RIJNDIJK: Meer burgparochie: za. 19.30 met wisselen de koren; zo. 10.00 hoogmis met wis selende koren, 11.30 met orgel en Ned. liederen. ZOETERWOUDE: St. Jan: zo. 9.30 hoogmis, 11.00. Chr. Dienaarkerk: za. 19.00 met zang; zo. 10.00 hoogmis. DE ZILK (Noordwijkerhout): H. Hart- kerk: za. 19.00; zo. 10.00 hoogmis, 11.30. /predikbeurten STAD LEIDEN: Herv. Gemeente: Hooglandse kerk: 10.00 u. ds. E. M. Pannekoek 11.45 u. Oec. Studenten- dienst. Marekerk: 10.00 u. ds. A. J. de Jong; 17 u. ds. G. F. Smaling, Rijnsburg. Maranathakerk: 10.00 u. ds. ds. R. J. Kooistra (H.A.). Regen boog: 9.30 u. ds. H. J. Hortensius; 11.15 u. Ds. H. Hortenlus en past. J. A. A. v. Well. Bethlehemkerk: 10.00 u. ds. H. J. v. Achterberg. Open Deur dienst. Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds. L. C. Rietveld. Vredeskerk: 10.00 u. ds. ds. J. Nauta. Eglise Wallone: 10.30 u. pasteur D. Ribs. Acad. Zie kenhuis: 10.15 u. ds. J. Bovenberg en ds. M. van Belnum (H.A.). Diacones- senhuls: 10.30 u. dhr. H. J. van Straalen. Jeugdkapeldlensten: Vre deskerk: 10.00 u. Bevrijdingskerk: 10.00 u. J. P. Karstens. Stevenshof: 10 u. kand. H. P. de Roest. Geref. kerken en andere kerken Stad Lelden: Vredeskerk: 10.00 u. ds. J. Nauta. Petrakerk: 10.00 u. ds. V.d. Zwaan.). Oude Vest: 10.00 u. dr. Vlijm. Maranathakerk: 10.00 u. ds. R. J. Koolstra (H.A.). Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds. L. C. Rietveld: 17 u. ds. R. K. Koolstra. Bejaardenhuls Groen hoven: 10.00 u. drs. A. C Jacobl-v. Duljn. Merenwijk aula Valkenpad: 9.30 en 11.00 u. Eucharistie/Avond maal. Chr. Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. G. C. den Hertog. Geref. Kerk Vrijg.: 10.00 u. en 17.00 uur ds. P. Houtman Doopsgez./Rem. Kerk: 10.30 u. ds. B. A. Koek en ds. J. Mos- tert Bapt. gem.: 10.00 u. ds. G. Bos veld. Ev. Luth. Kerk: Oec. dienst in de Doopsgez./Rem. gemeente In de Lok- horstkerk, Nieuw Apost. Kerk: Dien sten 9.30 en 16.00 u. Ev. Chr. Ge meenschap: 10.00 u. Evang. Dikkes. Leger des Hells: 10.00 en 19.30 u. sa menkomsten. Zevende-Dag-Adventis ten: zat. 9.45 u. Bijbelstudie, 10.45 u. Eredienst. Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10.00 u. dhr. Zijlstra. Zendings- groep „Jeruel": samenkomst 17.00 u. Pinkstergemeente Oude Vest 13: 10.00 u. dhr. J. Eikerbout. AARLANOERVEEN: Herv. Gemeente: 10.00 u. ds. G. van Drlel; 19.00 u. ds. E. M. Pannekoek, Leiden. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. F. D. Kraan, A'dam; 18.30 u. kand. L. Eigenhuis, Purmer- end. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. Dienst Kerk: 9.30 ds. J. Broer; 18.: H. Jaspers Focks, Oude Wetering. ABBENES: Herv. Gem.: 9.30 u. en 19.00 u. ds. M. Bergsma. ALPHEN A/D RIJN: Herv. Gem. Op- standlngskerk: 10.00 ds. J. J. v.d. Helden; 18.30 u. ds. W. J. Bouw. Ad- ventskerk: 10.00 u. drs. R. H. M. de Jonge; 17 u. ds. J. H. Bogers. Kruis kerk: 10.00 u. drs. R. H. M. de jonge. Geref. Kerk: Maranathakerk: 10 00 u. ds. P. Wilschut; 18.30 u. ds. P. Wil schut. Savatorikerk: 10.00 u. dr. B. Rietveld; 18.30 u. ds. J. Couvée. Bap tistengemeente: 10.00 u. en 18.30 u. ds. H. G. Koekkoek. Leger des Heils: 10.00 en 18.30 u. samenkomsten. Volle Evangelie Gemeente: 10.00 u. dhr. A. v.d. Hoorn. ALPHEN-NOORD: Herv./Geref. dien sten: Goede Herder: 10.00 u. ds. Ver heul; 18.30 u. ds. Mulder (H.A.). De Bron: 9.30 u. ds. P. Taselaar; 10.15 en 18.30 u. ds. Nieuwenhuis (H.A.). Ashramcollege: 10.00 u. ds. Mulder (H.A.). Drlehoorne: geen dienst. ALPHEN-NOORD: Herv. Gem.: Sions- kerk: 9.30 u. dhr. W. Groenenboom, Capelle a/d IJssel; 18.30 u. ds. C. Ge luk, Baarn. Oudhoornseweg: 10.00 u. ds. Oort. BODEGRAVEN: Herv. Gemeente: Dorpskerk: 10.00 u. ds. J. Wieman; 18.30 u. ds. J. G. Jansen, Gouda. Sal- vatorkerk: 10.00 u. ds. J. Richter; 18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef. Bethle hemkerk: 10.00 u. ds. R. J. v.d. Hoef (H.D.); 18.30 u. ds. J. Wieman. Geref. Kerk: 10.30 u. ds. D. H. Elderman; 19.00 u. ds. B. J. F. Schoep, Gouda. BOSKOOP: Herv. Gemeente: Dorps kerk: 9.30 u. ds. W. A. Vlasblom. 18.30 u. ds. A. Romein, Ede. Jgdd. De Stek (Herv./Geref.): 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. J. C. W. van t Hoff; 17 u. ds. W. Da- vidse. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. P. N. Ribbers. HAZERSWOUDE: Herv, Qem.: 9.30 u. en 18.30 u. ds. Z. de Graaf. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. Th. Ferwerda, Sas- senhelm; 17 u. ds. G. Snel. Rijnsburg. HOOGMADE: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. H. L. Boonstra. DE KAAG: Herv. Gem.: 10.00 u. dhr. Koldewijn. KATWIJK a/d RIJN: Herv. Gem.: Dorpskerk: 10.00 u. ds. M. J. Aarents, 18.00 u. ds. L. Boer. Ontmoetlngs- kerk: 10.00 u. ds. L. Boer; 18.30 u. eerw. hr. J. W. Hoffenaar. KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gemeente: Nieuwe Kerk: 10.00 u. ds. J. Vroegln- dewelj; 18 u. ds. C. B. Schuurman. Oude Kerk: 10.00 u. ds. D. Drieber gen; 18 u. ds. C. van Sliedregt. Ich- tuskerk: 10.00 u. ds. J. P. van Roon; 17.00 u. ds. S. de Jong. Pnlëlkerk: 9.30 u. ds. C. van Sliedregt; 18 u. ds. D. Driebergen. Bestevaer Mavo: 10.00 u. ds. G. Smaling, Rljnsburg. Kapel Overduin: 14.15 u. ds. H. van den Beid. Geref. Kerk: Open Hof: 10.00 u. dhr. D. J. Brouwer; 17.00 u. ds. J. van Breevoort. Triumphator: 10.00 u. ds. P. C. Koster; 18.30 u. Opendeur dienst In Ontmoetingskerk. Vredeskerk: 10.00 u. ds. J. van Bree voort; 17.00 u. ds. P. C. Koster. Chr. Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. Slagboom. KOUDEKERK a/d RIJN: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. A. L. Lapré; 19.00 u. ds. A L. Lapré. gez. dienst In Ger. Kerk. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. H. Bade; 19.00 u. ds. A. L. Lapré, gem. dienst in Geref. Kerk. LEIDERDORP: Herv./Geref. diensten: Dorpskerk: 10.00 u. ds. A. W. J. A. Knorth (H.A.); 15 u. ds. J. Bovenberg; 18.30 u. (mw. ds. H. Westera-Franke. Hoofdstraat: 10.00 u. ds. G. van Loe- nen (H.A.). Scheppingskerk: 9.00 en 10 30 ds. J. J. van den Born. LEIMUIDEN: Herv. Gem.: 9.30 u. Dienst des Woords. Geref. Kerk: 9.30 uur ds. C. van der Kooi, Lelmuiden, 19.00 u. ds. E. Boswijk, Llsse. LISSE: Herv. Gem.: Dorpskerk: 10.00 u. ds. P. C. 't Hooft; 17.00 u. ds. B. C. de Gelder. Pauluskerk: 10.00 u. ds. B. C. de Gelder (H.A.). Geref. Kerk: 10.00 ds. E. Boswijk; 17.00 u. ds. M. J. Aalders, Woubrugge. Chr. Ge ref. Kerk: 10.00 en 16.30 u. ds. J. van Dijken (H.A.). Geref. Gem.: 10.00 en 16.00 u. ds. D. Hakkenberg. Geref. Kerk Vrijg. (Prlnc.str.): 8.45 en 16.30 u. stud. M. A. Dronkers. Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 9 u. ds. J. van Dij ken; 15.00 u. ds. J. Stuij, Kampen. NIEUWKOOP. Herv. Gem.: 9.30 u, ds. J. C. J. Bronsgeest. Lelden; 18.30 u. ds. F. Moll, Alphen. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. H. Stroes, Nieuwerkerk a/d IJs sel; 16.30 u. Vesper. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u. Dienst des Woords; 14.15 u. ds. P. Roos. NIEUWVEEN: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. H. O. Molenaar; 18.30 u. ds. J. Ou- wendljk. NIEUW-VENNEP: Herv. Gem.: 9.30 u. Dienst des Woords; 19.00 u. ds. M. Bergsma. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. N. Wijngaarden; 16.30 u. ds. G. Rang. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u. ds. D. Visser. NOORDWIJK: Herv. Gemeente: Grote Kerk: 10.00 u. ds. W. v.d. Lee. Kerk aan Zee: 10.00 u. ds. K. J. Jansen. Leiden; 17.00 u. ds. J. J. Kuiper (G.D.). De Rank: 10.00 u. ds. A. van Eijk (H.A.). Grote Kerk; 17.00 u. kand. S. W. Kirtensteln. Geref. Kerk: Hoofd straat (Buurtkerk): 10.00 u. ds. J. J. Kuiper. Vinkenlaan: 10.00 u. ds. R. S. Elgersma; 19.00 u. ds. W. v.d. Lee (G.D.). Stlchtingskerk: 11.15 u. ds. R. S. Elgersma. Sole Mio: 9.00 u. ds. M. v.d. Werff, Voorhout. NOORDWIJKERHOUT: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. A. v.d. Mey. gem. dienst. OEGSTGEEST: Herv./Geref. dien sten: Endegeest: 10.00 u. pater J. W. M. Boshouwers. Maurltskerk: 10.00 u. ds. J. Th. Heemskerk. Groe ne Kerkje: 10.00 u. ds. J. J. Kooman. Pauluskerk: 10.00 u. ds. K. Vegter. Gemeentecentrum: 10.30 u. prof. dr. L. Leertouwer; 19.00 u. ds. J. Th. Heemskerk. Van Wijckersloot: 16.00 u. ds. J. J. Kooman. Acad. ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Bovenberg en mv. ds. M. van Belnum (H.A.). Ned. Geref. Kerk: 8.45 en 16.00 u. ds. G. de Lan- &UDE EN NIEUWE WETERING: Herv. Gem.: 9.30 u. ds. H. Jaspers Focks. Geref. Kerk: 9.30. u. ds. J. de Korte; 17.00 u. ds. J. Broer. Ter Aar. RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem.: 9.30 u. en 19.00 u. ds. W. van de Kamp. RIJNSBURG Herv. Gemeente: Grote Kerk: 9.30 u. ds. Smaling; 17.00 ds. v. Niel. Bethelkerk: 9.30 u. ds. v. Niel. Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 u. ds. Baayen; 17.00 u. ds. Rlbberlnk. Im- manuelkerk: 9.00 en 10.30 u. ds. ds. Czlrla; 17.00 u. ds. Damsma Jeugd dienst. Maranathakerk: 9.30 u. ds. Damsma; 17.00 u. ds. Baayen. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. W. van Sorge. SASSENHEIM: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. Germans (H.A.); 19.00 u. ds. Th. Ferwerda (H.A.). Geref. Kerk: 10.00 u. ds. W. Baas (H.A.); 19.00 u. ds. Th. Ferwerda (H.A.). Chr. Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. J. M. Aarnoud- se. Ned. Prot. Bond Sassenhelm/Lis- se: 10.30 u. ds. J. W. H. Blaauw. VALKENBURG Z.-H.: Herv. Gem.: 10.00 en 18.30 u. ds. C. Vermeulen. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u. drs. S. Oegema (H.A.). VOORHOUT: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. C. J. de Jong. VOORSCHOTEN: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. J. v. Leusden, Leidschendam; 19.00 u. Oec. Zangdienst. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. De Zeeuw, 19.00 u. Oec. Zangdienst, ds. G. de Zeeuw. „Ontmoeting" (Herv./Geref.): 10.00 u. ds. A. K. v.d. Schoot. WARMOND: Herv. Gem.: 10.00 u. A. J. den Tonkelaar, Geldermalsen WASSENAAR: Herv. Gem.: Dorps kerk: 10.00 u. ds. R. Steenstra; 16.30 u. ds. G. J. Wolters. Kievietkerk: 10.00 u. ds. W. van Bruggen. Messl- askerk: 10.00 u. ds. W. van Waasber- aen. Dorpscentrum: 9.30 u. drs. M. J. Paul, Zoetermeer. Geref. Kerk: Bloemcampkerk: 10.00 u. Dienst des Woords. Zijllaan 4: 10.00 u. ds. C. v.d. Woude; 17.00 u. ds. D. W. Ge- sink, Noordwljk. Ned. Prot. Bond: 10.30 u. ds. L. H. C. Frlederich, Oegstgeest. WOUBRUGGE: Herv. Gem.: 9.30 u. en 18.30 u. ds. W. J. J. Koelewljn. Ge ref. Kerk: 9.30 u. ds. M, J. Aalders; 18.30 u. mv. J. v.d. Meeberg. Jeugdd. ZEVENHOVEN: Herv. Gem.: 9.30 u. ds W. v.d. Kamp; 19.00 u. kand. J. Boer Geref. Kerk: 9.30 u. ds. Van der Bos; 19 00 u. ds. G. hang. ZWAMMERDAM: Herv. Gem.: 10.00 u. ds. T. A. Eysenga, Zwammerdam; 18.30 uur ds. T. Zevenbergen. Geref. Kerk: 10.00 u. Drs. P. B. Bulkema, 18.30 u. drs. J. J. Aalders, Woubrug- llUl ARTSEN Lelden: Groep 1: Mas tenbroek. Tan. Van Tol. Zwijnenburg, Meyer, R. van Leeuwen, Verhage, Groeneveld en Kloproage: za. en zo. dr. Van Erp. tel. 414097. Groep 2: Pieterse, Van Gent, Taytelbaum, Van Luyk, Klaassen, Rus, Kruis en Lahr: za. dr. Kruis, tel. 126371, zo. dr. Luyk, tel. 122522. Groep 3: Pleiter, J. van Leeuwen, Smit, W. de Bruljne, J. de Bruljne. Stolk. Engel en Fogdberg: za. dr. De Bruyne, tel. 126866, zo. dr. J. de Bruyne. tel. 141225. Groep 4: Van Wingerden, Van Rijn, Bénit. Nieuwenhuis. Roos, Boer. Van de Waard en Arnou: za. dr. Boer, tel. 310420, zo. dr. Van der Waart. tel. 311414. Groep 5: Schaefer, Jasper- se, Crul, Kooyman, De Jong, Prince, Relnders, Hammerstein en Hemmer- stein: za. dr. Kooyman, tel. 122268, zo. dr. Reinders, tel. 760947. Oegstgeest: vanaf za. 10 uur: dr. Held, tel. 174955. Patiënten van dr. Steenhoven of dr. Voorzaat: bellen naar 176867. Spreekuur za. en zo. 11.30-12.30. Leiderdorp: za. dr. Van der Leden, tel. 894539, zo. dr. Van de Beek, tel. 894539. Spreekuur van 12.30 tot 13.00. Voorschoten: za. dr. Schotanus, zo. dr. Baar. Warmond - Voorhout: dr. Lempers, tel. 02522-10140. Noordwijk: Groepspraktijk tel. 19300. Noord wijkerhout - Llsse: Antwoordappa raat eigen huisarts Katwijk asn Zee: dr. Henneman, tel. 12182. Kat wijk - Rijnsburg - Valkenburg: dr. Van Delft, tel. 15366. Saseenhelm: dr. De Graaff, tel. 12479. Alkemede - Rijnsaterwoude - Lelmuiden: dr. Beekhuls, tel. 01712-8202. Alphen: groep 1, za. dr. Visser, zo. dr. Zlkel, groep 2, za. dr. Klelnhaneveld, zo. dr. Hetzberger. Hazerswoude -Koude kerk: dr. Sprangers, tel. 01714-3700. Benthuizen - Boekoop: dr. De Goe- je, tel. 079-313737. Langeraar - Nieuwveen Ter Aar Woubrugge: dr. Van Dongen, tel. 01723-8101. Nieuwkoop - Noorden: dr. Essens, tel. 01724-8482. TANDARTSEN Lelden - Leider dorp Oegstgeest: dr. Berendsen, tel. 124172, za en zo spreekuur om 13.00 uur. Leidschendam: Voor spoedgevallen tel. 238356. Bollen streek: Dr. De Wilde. tel. 02520- APOTHEKEN Lelden - Leiderdorp - Oegstgeest - Voorschoten: Hulp en Kok In Lelden en Apotheek Voor schoten In Voorschoten. Alphen: Apotheek Herenhof. Alkemade: Apotheek Alkemade, open: zat 12-13, 17.30-18 u, zon feestdagen 12.30- 13 en 17.30-18 u. Katwijk: Katwijk- se Apotheek. Noordwijkerhout: za geopend van 9-13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-13 u. en 17-18 u. Spoe- drecepten tel. 3511 of dienstbel. WIJKVERPLEGING Lelden: Inter- kruis, tel. 122222. Bollenstreek: Wijk verpleging Gezondheidscentrum, tel. 02522-14147. Hillegom: Opgave via het antwoordapparaat, tel. 02520- 16217. Leidschendam: Leldschen- damse Kruisvereniging, tel. 070- 455300. DIERENARTSEN Lelden: dr. Muurllng. tel. 125057. Oegstgeest: dr. Van Duyn. tel. 173266. Voorecho- ten - Leidschendam: dr. Koster, tel. 01717-3836. ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI ZEN LEIDEN Ongevallendlenst elke dag Academisch Ziekenhuis be halve van dinsdag 13.00 u. tot woens dag 13.00 u. (Diaconessenhuis) en van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zlekenhuis). BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis: Bezoekuur dage lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet meer dan twee bezoekers per patiënt. Sint Elizabeth-zlekenhuls: Volwas senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen ook 11.15-12.00 u. Kraamafdellng: dag. van 11.15-12.00 u. (alleen voor echtgenoten) van 15.00-16.00 u. en van 18.30-19.30 u. Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u. CCU (hartbewa- klna) dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-19.30 u. Intensieve verpleging: dag. van 14.00-14.30 u. en van 18.30- 19.00 u. Sport-Medisch Adviescen trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u. In het St. Elisabeth-ziekenhuis. En degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer ste klasse: de gehele dag. Acade misch Ziekenhuis: Voor alle patiën ten (behalve kinderen) zijn de be zoekuren als volgt: Dagelijks 14.15- 15.00 u. en 18.30-19.30 u. Avondbe zoekuur afdeling verloskunde: 18.00- 19.00 u. De Praematurenafdeling da gelijks van 14.30-14.45 u. en 18.30- 18.45 u. Bezoek aan ernstige patiën ten: wanneer aan ernstige patiënten doorlopend bezoek wordt toegestaan kan de hoofdverpleegkundige hier voor speciale kaarten verstrekken. De bezoektijden van de kinderkliniek zijn dagelijks 15.00-15.45 u. en 18.30- 19.00 u. De bezoektijden van de kin derafdeling (alleen voor ouders van kinderen kan er een afwijkende tijd afgesproken worden met de hoofd verpleegkundige) zijn dagelijks van 14.15-15.00 u. en van 18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis: Dagelijks 14.30- 15.15 u. en 18.30-19.30 u. Extra be zoek hartbewaking: 11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinderafdeling 15.00- 15.30 u. alleen voor ouders 18.00- 18.30 u. S.O.S.-DIENST Telefonische hulp dienst, tel. 071-125202. Voor allen die In moeilijkheden verkeren of eenzaam zijn. Vertrouwelijk. Dag en nacht be reikbaar. BUREAU VOOR RECHTSHULP Herengracht 50. tel. 123942; spreeku ren ma. en di. 10.00-12.30 u., wo. 13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u. LEIDSE RECHTSWINKEL Juri disch Adviesbureau, Ketelboeters- steeg 10. tel. 130775; Afdeling wo nen en werken: ma. 18.30-20.30, wo. 10.00-12.00, do. 18.30-20.30. Afde ling belastingen: di. 18.30-20.30, wo. 18.30-20.30. Klachtenbureau: di. 18.30-20.30. do. 18.30-20.30. DIERENHULPDIENST Hulpverle ning aan verongelukte honden, kat ten, vogels, e.d. in de gemeenten Lei den, Leiderdorp. Oegstgeest, War mond en Zoeterwoude. Tel. 071- 220021. BURGERRAADSLIEDEN Koren brugsteeg 2. tel. 143171 (kantooru ren). Spreekuren ma., di. en wo. 11.00-12.00 u.. do. 18.30-20.00 u. GEZINSVERZORGING Stichting gezinsverzorging Leiden. Aanvragen hulp voor bejaarden en langdurige zieken en gezinsverzorging, Rem- brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.). KINDER- EN JONGERENTELEFOON Op woensdag- en zaterdagmiddag van 14-18 u. telefoon 071 - 120611. MAATSCHAPPELIJK WERK Bu reau Maatschappelijk werk. Oude Rijn 44c, spreekuur dagelijks 14.00- 15.00 u.; do. ook 19.00-20.00 u., tel. 142144. Spreekuur gemeentelijke so ciale dienst: dl 14.00-15.00 u. Apollo- laan 1a, Zuid-West; do. 14.00-15.00 u. Herensingel 3, Lelden Noord. Ook tel. van 09.00-10.30 vla 766600, afde ling maatschappelijk werk. RAAD VAN ARBEID Hoge Rijndijk 306, Lelden, tel 071-899375. Kantoor geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14-16 u. Telefonische Informatie over kinder bijslag: 8-12 u. SOCIALE RAADSVROUW Spreek uren sociale raadsvrouw. Binnenstad: Gerecht 10, wo. 17.00-18.00 u.; Noord: Van Hogendorpstraat 36, ma. 10.30-11.30 u.; Kool: Driftstraat 49a, di. 10.30-11.30 u.; Morskwartier: Buurthuis Morskwartier, Topaaslaan. 10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.00 u.; Tulnstadwljk: Herengracht 45, vr. 10.30-11.30 u. SOCIALE RAADSVROUW VOOR- SCHOTEN Spreekuren: ma. 19.00- 20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u. Leld- seweg 33. Voorschoten. Tel. 3254. - draag SP HULP- EN INFORM ATI EOtENS veeV Groenesteeg 33, Lelden. Tel 071 134640 of 071-144600. Hulp en Inlo &en°' matie op medisch, juridisch en mllH moet gebied, werk, sociale verzekering i sleute huurkwesties. Spreekuur: elke dc wordi derdag van 20.00-21.00 u. öpnf STICHTING VRIJWILLIGERS Cf j*®"1 TRALE Pallasstraat 1. Alphen t conir den Rijn. Tel. 01720-33033. Bega kers ding en opvang van mensen, dieo het •welke reden dan ook. tijdelijk tn willif nodig hebben. Bovendien wordt Into matie verstrekt over andere mogelif r heden van hulpverlening en de to tier) reikbaarheid daarvan. politi VRIJWILLIGERS CENTRALE U Vana gegracht 246a, Leiden. Tel. 14906 man{ Dagelijks bereikbaar van 9 00-17^ f u. voor Informatie over vrijwillig» werk en cursussen of een persoonl» de v gesprek. gen i WERKENDE JONGEREN Klatt jn d< ten- en Informatieuur Elke dinsdi) nprt; avond van 17.00 tot 20.00 u. KWi kantoor Koppenhinksteeg 2, Leida8elu' Tel. 071-121139. word WERKLOZEN ADVIES CENTRUM de r; Breestraat 19. tel. 122000. Spreekt» zette ma. en do. 14-16 u. (Gedurende 4wo_j maand augustus gesloten). LEIDS WERKLOZEN KOMITE T>Konc terskerkchoorsteeg 15, tel 12327) dem< Spreekuur wo. 10.11.30 u. nen. WETENSCHAPSWINKEL lnforn*twee tlecentrum voor onderzoek van - Leidse universiteit. Stationsweg I tel. 071 - 148333. Geopend: ma. «wijk vr. 10.00-16.00 u. sluiti FIOM Hulpverlening bij zwangerese, schap en alleenstaand ouderach» iin h ioi 14471<; neni aang Noordeinde 40 b, tel. 144715. GASTOUDERPROJECT SticMt» ?ai Gastouderproject, Merenwijk Co is, dorhorst 1, tel. 210430 (dag. 13J)tegei 15.30 u.). betrt HULP VOOR MOEDER EN VCVID t Bij niet gewenste zwangerschap, tet toon 071-895724 en 01728-8333. HUURAANGELEGENHEDEN -n Spreekuren huurcommiasle. Voor 16 den: Schuttersveld 9 (tel. 071-1315) 1: van 10.00-12.00 u.). Spreekuur mi w t/m vr. 8.30-10.00 u. Voor Alph<| Opstandingskerk, Prinses Mariji) straat 69. Spreekuur do. 14-15.30 MOEDERS VOOR MOEDERS M vrouw zuster E. Janaaen-Niemeyt Hofdijck 32. Oegstgeest. tel. <07| 1 153652. I, BORSTVOEDING BEGELEIDING) GROEP LEIDEN Voor prakttoc» hulp en informatie, tel. Oa 211318/216256/213417. Iedere der»WA woensdag van de maand wordt ei 'v Informatie-avond gehouden. mol ONDERWIJSWINKEL Sophlastr#K 36. tel 071-214256 of 126325. Opjai*J maandag tot en met vrijdag 12J»SCh: 17 30 u. Dlai OPVANGCENTRUM VROUWEN ^Lat Crisiscentrum voor vrouwen i(njZ6Tl eventuele kinderen) in nood. Huize adv Maartén, St. Jacobsgracht 1, Leidë f tel.071-142497. Dag en nacht bere»Bai baar. de HULP AAN BUITENLANDERS Spreekuur voor Marokkanen, aan den Rijn, Emmalaan 2 - 94841. ma. 9-10 u. C den, bureau voor i werk, Oude Rijn 44c t< en 146049. do. en vr. 14-16 u. mo JONGEREN ADVIES CENTRUM _or Caeciliastraat 67. Lelden. Teleloteer 126052. Geopend: ma. t/m vr. Itttzoe 22.00; za. 14.00-17.00. je, VO( |iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiuni i Geen krant ontvan- 5 gen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur, E telefoonnr. 071- 122248 en uw krant wordt nog dezelfde E avond nabezorgd. ÜuiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinmBf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 2