Finale
I.
A:
y oplossing vorige puzzel
NR. 48
KRUISWOORDRAADSEL
uveekpuzzel door dr. Pluizer
1
HifMIi'ilfll
SCHAKENI
w®m*m
■AS ÈMtm
S Q SA
m
1 SAS4B
SAS
m
□SS
AO S SAO
m pwssg
■mi'iw
WETENSCHAPPEN
w
,a"g
postzegels
£eicUc0otnatit
ZATERDAG 8 DECEMBER 1984 PAGt.
De prijswinnaars van puzzel 47 zijn:
Mevr. Moerkerk, Leidseweg 218, 2253 AG Voorschoten.
Mevr. Heemskerk-v.d. Ham, Kersappelstraat 7,
2201 NL Noordwijk.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1. Europeaan.
7. Schilderstuk.
8. Land in Azië.
10. Onjuist.
12. Genoeg gekookt(van
spijzen).
14. Schijf.
15. Honingdrank.
17. Op die plaats.
19. Sterke afkeer.
21. Niet hol.
24. Land in Afrika.
25. Paardeslee.
27. Oieregeluid.
28. Devies.
30. Zwemvogel.
31. Klein kind.
32. Aanhanger,
supporter.
34. Soort
grammofoonplaat
(afk.).
36. Zaadkorrel v.e.
37. Stoomschip (afk.).
38. Zoon (afk.).
39. Kaartspel.
41. Verbrandingsrest.
43. Walkant.
44. Toestel voor
warmwater
voorziening.
45. Onvolkomenheid.
46. Ingezonden
mededeling (afk.).
48. Voorzetsel.
49. Signaal.
51. Voorzetsel.
52. Maangestalte (afk.).
53. Boom.
55. Koninklijk besluit
(afk).
57. Oude lap.
58. Circa (afk.).
59. Watervlakte.
60. Binnenste v.e. zaad.
62. Ten bedrage van.
64. Uitroep.
65. Wagenvracht.
66. Soort paard.
69. Afreis.
71. Fraai.
72. Metaal.
74. Schoorsteenzwart.
75. Schop.
77. Vlerk, vleugel.
78. Bijbelse naam.
80. Watervlakte.
81. Spits toelopend
stalen veertangetje.
VERTICAAL:
1. Persoon zonder
2. Vaste regel.
3. Persoonlijk vnw.
4. Muzieknoot.
6. Duistere zaak (fig.).
7. Voorzetsel.
9. Zulvelprodukt.
10. Uitroep.
11. Muzieknoot.
13. l-vormlge
gordijnroede.
14. Drank.
15. Met name (afk.).
16. Eminentie (afk.).
18. Langwerpig stuk
chocolade.
19. Dans.
20. Titel (afk.).
22. Aan boord (afk.).
23. Vistuig.
24. Harssoort.
26. Vaartuig.
29. Beklagenswaardig
persoon.
31. Onvergetelijk.
32. Vis.
33. Kleurling.
35. Verworpeling (fig.).
38. Gek.
39. Hoofddeksel.
40. Kippenloop.
42. Japanse munt.
47. Insekt.
50. Mannelijk beroep.
52. Nlet-deskundlge.
54. Gebogen.
56. Soort aap.
58. Driewlelige bakfiets.
59. Smaakgewaar-
wording.
61. Vrucht.
63. Muzieknoot.
64. Symbool van Helium.
65. Gierigaard.
67. Jonge kabeljauw.
68. Sint (afk.).
69. Wereldorganisatie
(afk).
70. Omwenteling.
73. Dieregeluid.
76. Voor (Latijn).
77. Flauwhartig.
79. Amsterdams peil
(afk).
80. Moet zijn (afk.).
Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 44 11 26 33 67 27 18 3
53 32 en 29 81 51 39 36 5 13 17 30 45?
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 48 moeten uiterlijk woensdagmiddag in bezit
zijn van de:
Leidse Courant, Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blokletters vermelden.
Op het tweejaarlijkse congres
van de FMJD komt altijd de
toekenning van titels aan de
orde. Over het algemeen is de
uitkomst van dit beraad be
kend omdat spelers in de voor
afgaande periode immers hun
titel hebben verdiend.
Dit jaar is besloten ook titels
voor vrouwen in te stellen.
Ook voor deze categorie is ge
kozen voor de bij de mannen
al gebruikelijke onderverde
ling: grootmeester, internatio
naal meester en kandidaat-
meester.
Zes speelsters verkregen de ti
tel grootmeester, allen Russin
nen, namelijk Altsjoel, Lewi-
na, Michailovskaja, Trawina,
Sochnenko en Pasjkevitsj. Tot
internationaal meester werden
benoemd de Russinnen Saka-
lauskaite en Spasskaja en de
Nederlandsen Barbara Graas,
Mieke Heitmeier en Petra Pol
man; tot kandidaat-meester de
Russinnen Sadovskaja en Vit-
kaukaite, de Nederlandsen Le-
nie Toonen-Geurts, Eefje
Nieuwenhuizen en Iepie Poep-
jes-Koopman, de Francaise
Barras en de Israëlische Samo-
falova.
Uit dit lijstje blijkt overduide
lijk dat de Russische speelsters
oppermachtig zijn. Zelfs bij de
Nederlandse speelsters is er
niet één die in de schaduw
kan staan van de Russische
topspeelsters.
Van Nederlandse zijde is men
afhankelijk van de internatio-
WK voor vrouwen
ALTSJOEL
nale doorbraak van de nieuwe
lichting, namelijk Leun Otten
en Karen van Lith. De titel-
toekenning aan de andere
speelsters is meer een erken
ning van bewezen diensten.
De strijd om de wereldtitel is
dan ook voortdurend een Rus
sische aangelegenheid. De
laatste WK-match is in augus
tus uitgevochten door Jelena
Altsjoel en Olga Lewina. De
tweekamp van twaalf partijen
eindigde in 15-9. De wereld
kampioene is nog maar 20 jaar;
haar uitdaagster 23. In 1981
veroverde Altsjoel de wereld
titel voor de eerste keer. Olga
Lewina leek even voor een
verrassing te zorgen door
winst in de tweede partij. Met
vier overwinningen maakte
Altsjoel daarna aan alle onze
kerheid een einde.
In de tweede partij had Lewi
na met sterk centrumspel
LEWINA
groot voordeel behaald. In de
stand van het eerste diagram
is de beslissing gevallen. Alts
joel kan immers niet met 42-37
voortzetten wegens 18-22 en
37-31 wordt gevolgd door 22-
28 33x22 17x28 enz.
Partij verloop: 48. 40-35 29x40
49. 35x44 18-22 50. 42-37 25-30
51. 44-40 23-29 52. 40-35 22-28
53. 33x22 17x28 54. 37-31 28-32!
55. 38x27 12-18 56. 21-17 11x22
57. 26-21 29-34 58. 39-33 34-39!
59. 33x44 30-34 Lewina behan
delt dit gedeelte heel sterk.
Gezien dit verloop had Altsjoel
toch beter 48. 42-37 kunnen
spelen...
60. 31-26 22x31 61. 26x37 18-22
62. 37-32 34-40 63. 32-28 22x33
64. 21-17 40x49 65. 17-11 33-39
66. 11x2 49-43 67. 2x30 43-48
68. 30x43 48x39 en wit verliest
op problematische wijze.
In de stand van het tweede di
agram, uit de derde partij,
heeft Lewina juist 38. 48-43 ge
speeld. Altsjoel reageert met
38.24-29 heel sterk, want nu
is 27-22 18x27 32x12 23x41
47x36 verhinderd door 29-33
38x29 26-31 36x27 19-23 29x18
13x31 en bovendien dreigt 18-
22.
39. 47-42 18-22 40. 27x18 13x33
41. 30-24 29x20 42. 38x18 3-8!
Want op 18-12 komt laconiek
11-16 met dam op 47. 43. 32-27
8-13 44. 27-21 13x22 45. 21x12
9-13. Ook in deze variant heeft
wit op 12 een krachteloze
voorpost.
46. 45-40 20-24 47. 42-38 22-27
48. 49-44 13-18 49. 12x23 19x28
50. 40-34 27-31 51. 34-30 31x33
52. 30x10 4x15 53. 35-30 28-32
54. 43-39 33-38 55. 39-33 38x29
56. 30-24 29x20 57. 25x14 32-37
58. 14-9 26-31 59. 44-39 37-41
Lewina geeft het op.
Door drie achtereenvolgende
nederlagen in de zesde, zeven
de en achtste ronde zat Alts
joel op rozen. In de achtste
partij viel de beslissing in de
cijferstand zwart: 2, 3, 4, 6, 11,
12, 13, 15, 16, 18, 20, 21, 24, wit:
27, 28, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 38,
42, 43, 45, 48.
28. 33-29 24x22 29. 31-26 22x31
30. 26x19 11-17 31. 36x27 17-22
32. 27-21 16x27 33. 32x21 4-10
34. 38-33 2-8 35. 45-40 3-9 36. 33-
29 20-25 37. 42-37 9-14 38. 29-23
18x29 39. 34x23 25-30 40. 35x24
14-20 41. 23-18 22x13 42. 21-17
20x29 43. 17-12 13x24 44. 12x3
24-30 45. 3-17 15-20 46. 40-35 30-
34 47. 17-12 20-24 48. 43-39
34x43 49. 48x39 en Lewina
geeft zich gewonnen. De laat
ste zetten had zij zich kunnen
besparen.
door
L. Hofland
Parijs
Vorige maand werd in een
sterk bezet open toernooi ge
streden om de titel Internatio
naal kampioen van Parijs.
Huizenhoog favoriet was de
onvermoeibare Viktor Kortsj-
noj (als ik de tel niet ben
kwijtgeraakt, was dit zijn acht
ste toernooi dit jaar). Deze rol
maakt hij waar door met 7,5
uit 9 de eerste plaats op te ei
sen. In de top van het klasse
ment zien we verder de groot
meesters Ivanovic en Lobron,
terwijl onze landgenoot Hans.
Ree met een teleurstellende
19e plaats genoegen moest ne
men. Zijn resultaten zijn dit
jaar ver beneden die van een
grootmeester.
De jonge talentvolle Fransman
Eric Prie speelde een goed
toernooi (13e), maar in onder
staande partij blijkt dat er
voor hem nog een lange weg
te gaan is naar de wereldtop.
E.Prie-V.Kortsjnoj.
Bogo-Indisch.
I.Pf3 Pf6 2.c4 e6 3.d4 Lb4+.
Het Bogoljuvov-Indisch. Te
genwoordig het belangrijkste
alternatief voor het uitge
kauwde Dame-Indisch (3...b6).
4. Pdb2 c5.
Een scherpe voortzetting; ge
bruikelijker is 4. ...a5 of 4...d5.
Niet goed is 4...Pe4 5.e3 f5
6.Ld3 d6 7.a3 Lxd2+ 8. Pxd2
Pxd2 9.Lxd2 0-0 10.0-0 Lb7
II.f3! en wit krijgt het centrum
in handen.
5.a3 Lxd2+ 6.Dxd2 cxd4
7.Dxd4?!
Speelt zwart in de kaart. Na
het betere 7. Pxd4 d5 8.cxd5
Dxd5 9.f3! kan wit op enig
voordeel rekenen, bijv.: 9..e5
10.Pc2 e4 ll.Dxd5 Pxd5 12.Pd4!
exf3 13.ef3 en het witte loper-
paar geeft wit enig overwicht
7...Pc6 8.Dh4 0-0 9.Lg5?
Kost een belangrijk tempo, wit
had met 9.e4 op een snelle ont
wikkeling moeten aansturen.
9...Da5+ 10.Ld2 Df5!
Deze en zwart's volgende zet
moeten Prie ontgaan zijn. Wit
kan zich nu niet meer normaal
ontwikkelen.
U.e3.
De inval op c2 kan niet meer
verhinderd worden: ll.Tcl?!
ll...Pe4 en nu is 12.e3 niet mo
gelijk vanwege 12...g5 en
13...g4.
ll...Dc2 12.Lcl Pe4 13.Le2
Pc3!
Hiemee wordt de witte koning
definitief in het centrum ge
houden.
14.Pd2 Pxe2 15.Kxe2 d5
16.cxd5 exd5 17.Tel b6 18.f4.
Veroorzaakt nog meer zwak
ten, maar na 18.f3 La6+
19.Kf2 Pe5 gevolgd door
20...Pd3 wint zwart beslissend
materiaal.
18...Te8 19.Kfl.
Na 19.Kf2 d4 20.exd4 (20.e4 d3
gevolgd door 21..Pd4 is na
tuurlijk hopeloos) Txel
21.Kxel La6 is de zwarte aan
val te sterk.
19...Dd3+ 20.Kf2 La6 21.Pf3
d4 22.Ld2.
De enige manier om de koning
in veiligheid te brengen, maar
het kost wel een pion.
22...dxe3+ 23.Lxe3 Dc2+
24 Kgl Dxb2 25.Df2 Df6!
Kortsjnoj speelt heel goed op
verdere complicaties, want zijn
koning staat veiliger, boven
dien biedt het eindspel met de
ongelijke lopers wit enige re
misekansen.
26.Tadl h6 27.cl Tad8
28.Txd8 Txd8 29.H3 Lb7
30.Kh2 Pa5 31. Pe5 Pb3
32.Le3 Dd6 33.Dc2 Dd5.
Met zijn laatste zetten heeft
Kortsjnoj zijn stukken op de
ideale velden neergezet, waar
door zijn tegenstander snel ten
onder gaat.
34.Db2 Pd2! 35.Te2 Pfl+.
Wit geeft het op vanweg
36.Kgl Pxe3 37.Txe3 Ddl+
38.Kh2 Td2 enz.
Dameoffer
Het offer van de dame, 2
een directe knock-out,
altijd bewondering af. T
in een, overigens onbelai)
open toernooi op Maf
Hier werd de schoonheid
gegeven voor de vol|
spectaculaire partij.
J.Gil (Australië)-Wfi|
(BRTD).
Moderne verdediging.
I.d4 g6 2.c4 Lg7 3.e4
d6 5.Pc3 Pa6 6.Ld3 -
Ld 7 8.Pf3 Tb8 9.(H)
zwarte
zeer wonderlijk maar i
dit moment in het centi
willen ageren getuigt vai
nig realiteitszin! 10.e5! 1
II.exdö Pe6 12.f5!Pd4 lji
hxg6 14.Pg5 Pf5 l5.Lxf5lPE
(diagram) 16.Dxd4ü
fraai dameoffer: de zwai
ning wordt door twee s
en de pion op d6 in de tai*
nomen) 16...cxd4 17.1
Dxd7 18,Pxd5 f5 19.L
20.Tael Te8 21.Txe8
22.Tel+ Kf8 23.Pe6+|
24.Pg5+ Kf8 25.Te6 b6
Th5 (paard g5 moet j_
neerd worden) 27.Txg6
28.Txg5 De6 29.H3 b5? (d
was 29...Ph6) 30.d7! pe
31.Txg8+! ;de i
Zwart geeft het op. Welofikj
vroeg, maar na 31 LpJn
32.Th8! Dc6 (32FUU
33.Th7+!) 33.Th7+ Fwe
34.Lh6-*- Ke8 35.Te7+ tfuce
36.Lg5! is het inderdaad i
Correspondentieadres: Ifront
Hofland, C.Fockstraat e jaai
2615 DE Delft. fikar
ïrsfo«
i op<
zon zou kunnen verwijdfoert
zodat het onwaarschijnlitoeki
dat de ster nog een looptteui
beschrijft die de het regel ong
tig optreden van het uitndag
ven zou kunnen verklarediens
Maar er is een alternate iri
theorie. Roman Smoluchdst". 1
van de universiteit van T
is de laatste sterrekuiHB
heeft er op gewezen dat,
wel ons sterrenstelsel de v
heeft van een sterk afgetfiS
schijf, een „pannekoek
sterren zijn zoals onze zod
niet gelijkmatig zwevend
baan draaien, maar die daR
Wederom is op diverse fronten
gebleken hoe vreemd para
doxaal zelfs het is gesteld
met het bridgen achter het
IJzeren Gordijn. Aan de ene
kant is het een sport die in het
Oostblok bijna overal officieel
„verboden" is. Het is in de
ogen der machtshebbers een
overduidelijk specimen van
westerse decadentie en om die
reden is vrijwel iedere georga
niseerde vorm van bridge al
daar onmogelijk. Aan de ande
re kant zit er een enorm brid-
gepotentieel, waarvan we de
laatste tijd de evidente bewij
zen op tafel hebben gezien.
De wereldtitel van Polen in
Seattle is een formidabele
prestatie en zeker geen toe
valstreffer, gezien het interna
tionale optreden van de laatste
jaren. Ook de Westeuropese
parentoernooien weten daar
van mee te praten. Zo ook het
Caransa-MAI-viertallentoer-
nooi, dat gezien de ongelooflij
ke sterke internationale deel
name met reden de bijnaam
„Wimbledon der viertallen-
toernooien" heeft.
Indonesië won de ouverture,
daarmee revanche nemend
voor het matige optreden een
week daarvoor in Bussum. In
de halve finale werd het Ne
derlandse vrouwenteam ver
slagen en in de finale het Ne
derlandse open team.
In het eigenlijke toernooi do
mineerden Oosteuropese
teams. Met nog twee ronden te
spelen was de stand: 1. Polen
(een van de vier deelnemende
Poolse teams, niet de kersver
se wereldkampioenen) 211; 2.
HOK 1 (het Amsterdamse
team dat ook in de MK-com-
petitie op de titel afstevent)
207; 3. Hongarije (het Caransa-
team, de winnaars van vorig
jaar) 197 en 4/5 Zweden en
Italië 194.
In die voorlaatste ronde ver
loor HOK met 14-16 van Zwe
den en bracht de Vugraph (en
daarmee Teletekst) de wed
strijd
beeld.
Bondgenoot
De Hongaren bleken in de
eerste spellen een uitstekende
bondgenoot voor HOK. Snel
liepen ze naar een 18-1 voor
sprong, onder meer door het
volgende spel:
W/—
Sekooski
V B 10 7 6
«53 2
013
4 A 109 2
Kov.cs
N
Lincanayer
A93
•H2
O A H V 7 6
W O
<?108
OHV64
z
O 10872
7
Stoklosa
18 5 4
©|B94
OAB95
V 8 5
HB643
In de gesloten kamer ging het
bieden, met de Polen op de
OW-stoelen:
zuid west noord oost
1 KI 1) pas 1 SA 2)
pas 2 Ha pas 3 KI
pas 3 Ru pas 3 Ha
pas 4 Ha a.p.
1). Poolse (sterke) klaver.
2). forcing.
West had i.p.v. 4 Ha natuurlijk
ook 3 schoppen kunnen bie
den, waarna OW mogelijk in
een zeer redelijke 3 SA waren
beland. De Hongaarse Noord
startte met schoppenboer (Ru-
sinow) en de leider draaide di
rect driemaal schoppen, de
laatste in oost getroefd. (Na
schoppenaas eerst klaver 7
„proberen" is een iets beter
plan). In slag vier ruiten van
tafel, waarop zid opstapte me-
thet aas en ruiten 5 naspeelde.
De leider legde - begrijpelijk -
een hoge ruiten en ging één
down.
In de open kamer een snelere
bieding: 1 harten - 1 SA - 3
ruiten - 4 harten. Start schop
penvrouw voor de heer en di
rect ruiten na.
Op dit moment informeerde
Stoklosa naar de betekenis van
3 ruiten en hij kreeg te horen
dat dat ook op een driekaart
kon geschieden. Hij dook, zo
dat de slag bij ruitenheer te
rechtkwam. Nu schoppenaas
en schoppen in oost getroefd
en weer ruiten na. Zuid is nu
te laat. Hij kan z'n partner nog
wel een ruitenintroever bezor
gen, maar dan maakt hij rui-
tenboer niet meer. Stoklosa
dacht lang na en zag nog één
kans: harten 7-derde bij part
ner noord. Hij nam ruitenaas,
Bridgen in
het Oostblok
gaf z'n partner de ruitenin
troever en gooide onder klave
raas zijn vrouw, duidelijk vra
gend om schoppennaspel.
Schoppen kwam na en inder
daad. als harten 7 aan het
hoofd had gestaan van noords
driekaart, dan zou het spel op
de valreep toch nog down zijn
gegaan. Nu leverde het de
Hongaren 10 imps op.
Klein of groot
In het laatste van de acht spel
len zag Polen nog kans iets
van de forse achterstand af te
knabbelen, ook al was dat gro
tendeels te danken aan matig
Hongaars bieden.
Aan de andere tafel stoorde
zuid niet op het middenveld.
Het enige wat ten nadele van
wests bieden hier gezegd kan
worden, is dat hij niet de mo
gelijkheden voor groot slem
onderzocht wat onverlies-
baar is maar in klein slem
berustte:
1 Ru
1 SA
3 SA
6 KI
1 Sch
3 KI
4 KI
W/_
VB32
O V6
O 10863
4 1093
64
O A982
O A1197
H B8
N
W O
z
AH98
°|3
O B 5
A V 6 5 4 2
•H07S
o;HB107S4
OV42
♦(7
Commentator Carol van Op
pen had al aangekondigd dat
er slem op tafel kwam, rnaar
het Hongaarse bieden stokte:
zuid west noord oost
1 Ru pas 1 Sch
2 Ha pas pas 3 KI
pas 3 Sa pas pas (4)
pas
Een afschuwelijke biedserie,
iets anders valt er niet van te
zeggen.
1. In de eerste biedronde lijkt
de oosthand geschikter voor
2 klaver, dan komen er
geen herbiedproblemen
meer.
2. 3 SA van west is in deze
biedsituatie halfzacht.
Waarom niet eerst 3 harten
minimaal is?
3. Oosts pas op 3 SA kan inge
geven zijn door angst voor
een misfit; 3 SA zal wel
meer dan één enkele har
tenstopper aangeven, bij
voorbeeld HVx. Zelfs in
deze fase zou 4 klaver nog
geholpen hebben.
Met overslag gemaakt, waar
door de Polen het verlies nog
konmden beperken tot 11-21,
op de nieuwe winstpunten
schaal 12-18.
Met nog één ronde te gaan was
de stand: 1. Polen 223, 2. OK
221, 3. Hongarije 215, 4. Zwe
den 210 en die laatste ronde
gaf helaas geen directe
Finale op de Bugraph, aange
zien de diverse kanshebbers al
tegen elkaar hadden gespeeld
en bij een Zwitsers systeem is
er dan geen mogelijkheid voor
een herhaling, wat bij het
Deense systeem telkens no.
1 tegen 2, 3 tegen 4, enz.
wel mogelijk is. (Vervolg vol
gende week.)
Agenda: 15 en 16 december
MK en 1 ste div. viertallen
Noordwijkerhout; 22/23 en
29/30 december selectiewed
strijden Nieuw-Vennep.
Correspondentie: p/a Lehér-
straat 10, 2162 AC Lisse.
De theorie dat de inslag van
een groot voorwerp uit de
ruimte het massaal uitsterven
van plant- en diersoorten op
aarde zou kunnen veroorza
ken, heeft de laatste jaten
steeds meer bijval gekregen,
vooral sinds in 1980 een aantal
wetenschappers zo het uitster
ven van de dinosaurus zo'n
65 miljoen jaar geleden ver
klaarde.
De veranderingen die er toen
in de flora en fauna van de
aarde plaatsvonden, maakten
de weg vrij voor de zoogdieren
en dus voor ons, zodat het erop
lijkt dat wij ons bestaan te
danken hebben aan een gigan
tische meteoorinslag. Maar hoe
liggen de kansen dat zoiets
zien nog eens zal voordoen?
De aanvankelijke sceptische
houding in wetenschappelijke
kring tegenover deze stelling
neemt aF, zeker sinds onder
zoekingen aangetoond hebben
dat er bij het uitsterven van
planten of dieren sprake is
van een zekere regelmaat.
Een massale sterfte blijkt dan
een keer in de 250 miljoen jaar
op te treden, terwijl er om de
30 miljoen jaar een kleinere
vorm van sterfte onder plant
of dier te zien is. Er zijn geen
natuurlijke aardse processen
gevonden die zo'n regelmaat
kunnen verklaren en daarom
zou de oplossing van het pro
bleem in de ruimte gezocht
moeten worden.
Elk van deze gebeurtenissen
zou in principe het gevolg
kunnen zijn van een meteoor-
of komeetinslag op aarde,
waardoor puin en stof in de at
mosfeer terecht komen en de
temperatuur op aarde daalt,
zodat planten afsterven en die
ren geen voedsel meer kunnen
vinden.
Een brokstuk met een diame
ter van 16 kilometer en een
snelheid van 160.000 kilometer
per uur en dat is voor ko
meten nog langzaam zou
meer energie vrijmaken dan
een explosie van alle kernwa
pens, en een klimaatsverande
ring veroorzaken die veel ern
stiger zou zijn dan de „nucleai
re winter".
Kometen komen uit een wolk
van materiaal die zich losjes in
het aantrekkingskrachtgebied
van de zon bevindt. Als deze
wolk van brokstukken de
Oort-wolk —om de een of an
dere reden verstoord wordt,
kan het gebeuren dat kometen
in een loopbaan terecht komen
die hen rechtstreeks naar het
binnenste van ons zonnestelsel
Uitsterven dinosaurus
I door „kosmische jojo"
voert, met een goede kans dat
een van die kometen de aarde
raakt. De vraag is nu wat voor
kosmische storingen de ontre
geling van de Oort-wolk kun
nen veroorzaken.
Er zijn drie mogelijke oorza
ken te noemen; één om een
„lange termijn"-cyclus van 250
miljoen jaar te verklaren en
twee voor gebeurtenissen die
zich om de dertig miljoen jaar
voordoen. Wat de cyclus op
lange termijn betreft: wij ken
nen maar een kosmisch pa
troon dat met deze tijdsduur
overeenkomt de tijd die de
aarde nodig heeft om een keer
de Melkweg rond te gaan, het
„Galactische jaar".
Ónze Melkweg is een spiraal
vormig sterrenstelsel, waarin
sterren en gaswolken gerang
schikt zijn in spiraalarmen.
Grofweg berekend heeft de
aarde 250 miljoen jaar nodig
om haar omloop om het cen
trum van de Melkweg te vol
brengen.
Ook over de verklaringen
voor de gebeurtenissen die
eens in de 30 miljoen jaar
plaatsvinden lopen de menin-
fen uiteen. Het probleem van
eze theorie is dat de aantrek
kingskracht van andere ster
ren zo'n ster makkelijk van de
op en neer bewegen jFI
als de naald van een naai JL
cop
chine op een circelvcoi
stukje stof of een giganti
jojo. Het duurt 32 miljoei
voordat zo'n op-en-neer
de beweging voltooid is,
houdt in dat eens in de 32
joen jaar ons zonnestelseL r
deel van de Melkweg <jyA
kruist, waar zich een tfker
concentratie van puinwokey
bevindt en waar de Oort-f^of
dus de grootste kans heeftf
stoord te worden. L j
Volgens Smoluchowski ir?u
enorm geconcentreerde 1^ v
trekkingskracht van al Drie
zwevende materiaal ope gc
punt van de Melkweg op L<
zelf al voldoende om
bl
zonnestelsel een schok
zorgen waardoor komel
hun baan in de Oort-wollptS 1
schud wordan. lusti
ië
De Antilliaanse PTT bracht op
7 november de jaarlijkse kin
derzegels in omloop: drie stuks
met toeslag en een souvenir
velletje. De thema's zijn ach
tereenvolgens: kind met boek
(45 en 20 ct), voorlezende ou
ders (55 en 25 ct) en het gezin
in de kerk (100 en 50 ct). Het
ontwerp is van Armando Ra-
velo uit Willemstad, Curagao.
Het uitgifte-programma voor
de Nederlandse Antillen voor
1985 ziet er als volgt uit:
9 januari: drie flamingozegels,
waarden: 25 c., 45 c., 55 c. en
100 c.
21 februari: drie zegels in ver
band met het 200-jarig bestaan
van de loge „De Vergenoe
ging"; waarden: 45 c., 55 c. en
100 c
27 maart: sportzegels met toe
slag: waarden 10 en 5 ct., 15 en
5 c., 45 en 20 c., 55 en 25 c. en
85 en 40 c.
29 april: sociale- en culturele
zegels met toeslag: waarden 45
en 20 ct., 55 en 25 ct. en 100 en
50 c.
5 juni: twee zegels ter herden
king van veertig iaar Verenig
de Naties; waarden 55 c. en
100 c.
4 september: twee zegels ten
behoeve van papiamentu.
Waarden van 45 c. en 55 c.
2 oktober: vijf kinderzegels
met souvenirvelletje van drie
zegels. Waarden: 5 en 5 c., 10
en 5 c., 25 en 10 c., 45 en 20 c.,
en 55 en 25 c.
6 november: Antilliaanse flora,
waarden van 5 c., 10 c., 20 c„
45 c., 55 c. en 150 c.
Het derde en laatste gedeelte
van de standaardserie van de
Antillen verschijnt op 4 de-
Kinderzegels
Antillen
cember. Deze zegels hebben
een waarde van 100 c en 150 c.
Daarnaast verschijnt op deze
datum een postzegelboekje met
twee zegels in de waarde van
45 c. en 55 c. Het gaat hier om
het voorlopig programma, er
kunnen dus nog wijzigingen
plaats vinden.
Josef de Tweede, vorst van
Liechtenstein, vele van zijn
regeringstaken over aan zijn
zoon, erfprins Hans Adam.
Ondanks zijn 78 jaren blijft
Frans Josef staatshoofd, doch
de erfprins zal hem op vele
punten gaan vervangen. Erf
prins Hans Adamn werd op 14
februari 1945 geboren als oud
ste zoon van vorst Frans Josef
en zijn vrouw Gina. Op 30 juli
1967 trad de prins in het hu
welijk met gravin Marie Kin-
sky. Uit dit huwelijk werden
vier kinderen geboren, drie
jongens en één meisje.
Op 10 december aanstaande
brengt de PTT van het vor
stendom twee gebruikszegels
in omloop die de portretten
dragen van de prins en prin
ses. Een zegel van L.fr.1,70
toont erfprinses Marie. De ze
gel van L.fr.2.- draagt het por
tret van erfprins Hans Adam.
Zowel de foto's als het ont
werp voor deze zegels werd
ichte
tijc
spe
vervaardigd door W. Wacf.5^
uit Schaan. J*1*1
Sinds 1 december heeftJj
PTT een nieuwe directeur?
gelwaarden en filatelie.
G A. Glas (57) die
functie de opvolger is ge^
den van J.M. Deenik. 1 s'
vervulde deze functie s
1977, toen deze directie bi
PTT tot stand kwam. 1 °ro(
dienst beoordeelt jaarlijks
80 a 90 aanvragen voor bij e
dere postzegels, afkomstig
alle mogelijke instanties,"
drijven of particulieren.
