Leidse Courant | 1984 | 1 december 1984 | pagina 20

Publiek bij uitwerking van
Oom Wanja''door De Appel

I
I

r.' CcicLe Somant

Jasperina geloofwaardig
als aangerande wreekster

bioscopen

Kinderdag
verblijf stap
dichterbij

Vrouw en film
met vier premières

KUNST

QaidóaQowiant

ZATERDAG 1 DECEMBER 1984 PAGINA 20

Marjo Postma wint
de Prix de Rome

IAMSTERDAM De Prix de
.Rome - de belangrijkste aan
moedigingsprijs in ons land
jvoor aankomende kunstenaars -
'is dit jaar gewonnen door Marjo
'Postma uit Amsterdam. De
^Rijksacademie van Beeldende
tKunsten in de hoofdstad, die de
'wedstrijd sinds 1870 organiseert,
•heeft dit gisteren meegedeeld.
•Postma ontvangt dinsdag 11 de-
Icember in Amsterdam de gou-
Iden medaille van de Prix de
tRome. Ada de Koning, ook uit
;de hoofdstad, krijgt dan een zil
veren medaille en Henk van
Ider Spoel uit Dokkum een eer-
ivolle vermelding.

DEN BOSCH Vier premières voor ons land staan op het
programma van Vrouw en Film en Film en Vrouw, het in
ternationale festival van de stichting Filmclub 's-Hertogen-
bosch en het Casino. Het wordt voor de vierde keer gehou
den. Nu zijn op 7, 8 en 9 december in vier zalen dertig speel-
fims en documentaires te zien. De nadruk ligt op werk van
cineastes. De films die voor het eerst in ons land zijn te zien,
zijn: Papir Fuglen van de Noorse Anja Breien, For Love or
Money van de Australische Megan McMurchy, Anne Devlin
van de Ierse Pat Murphy en Committed van de Amerikaan-
sen Sheila McLaughlin en Lynne Tillman. De film van
Breien kreeg onlangs de Silver Hugo op het Festival van
Chicago.

Het festival vertoont ook een aantal films en een videopro-
duktie van en over vrouwen in niet-westerse culturen.

Winnaar Kondrashin - Concours

HIROKAMI LEIDT RADIO FILH. ORKEST

Vooral zijn uitvoering met toen ook het Radio
Filharmonisch Orkest van Richard Strauss
„Till Eulenspiegel" in het Concertgebouw in
Amsterdam maakte veel indruk.

HILVERSUM De winnaar van het deze zo
mer voor de eerste maal door de NOS georgani
seerde Kirill Kondrashin Concours, de Japan
ner Jun'ichi Hirokami zal vanavond tijdens een
openbaar concert in de VARA-studio in Hilver
sum zijn eerste van de reeks veertien gewon
nen gastdirecties uitvoeren. Hij leidt dan het
Radio Filharmonisch Orkest. Uitgevoerd zal
worden de Ouverture „Karnaval" van Antonin
Dvorak, het vioolconcert van Dvorak, uitge
voerd door Kees Hiilsmann, concertmeester
van het Radio Filharmonisch Orkest, en de
Symphonie Fantastique van Hector Berlioz.
Hirokami werd in september op overtuigende
wijze winnaar van het Eerste Internationale
Kondrashin Concours voor jonge dirigenten,
waarvoor zich zo'n kleine tweehonderd diri
genten uit veertig landen hadden aangemeld.

Hirokami (26) kreeg als winnaar van dit con
cours veertien gehonoreerde gastdirecties aan
geboden, te weten met vijf Nederlandse en ne
gen buitenlandse orkesten. Volgend jaar sep
tember zal Hirokami nog tweemaal het R.F.O.
leiden. Voorts zal hij in Nederland nog als gast-
dirigent optreden bij het Concertgebouw Or
kest, het Residentie Orkest, het Rotterdams
Philharmonisch Orkest en het Brabants Orkest.
Het concert in de VARA-studio begint zaterdag
om 20.00 uur. De TROS zal van het concert ra
dio-opnamen maken, bestemd voor uitzending
op een later tijdstip.

DEN HAAG De Haagse
toneelgroep De Appel
'geeft vrijdagavond 7 de
cember een openbare re
petitie van het toneelstuk
van Anton Tsjechow
*,Oom Wanja" in de regie
'van Erik Vos, met Carol
-Xanssen als Oom Wanja.

Voor het toneelbeeld is Niels
iHamel met zeer eigen ideeën
'druk in de weer. De overige
Jspelers zijn Sacha Bulthuis,
;Rein Edzard, Will van Kralin-
jjen. Trudy Labij, Eric Schnei
der, Mieke Verstraete en Wil
lem Wagter. Voor vrienden
Van De Appel is de openbare
Repetitie kosteloos toeganke
lijk, andere belangstellenden
■moeten vijf gulden betalen om
"binnen te komen. De Appel:
„Vrijwel niemand weet, wat er
'allemaal aan te pas komt, voor
een toneelstuk rijp is voor pu
blieke vertoning. De regisseur,
degeen die verantwoordelijk is
voor het toneelbeeld en ook de
acteurs en actrices zelf, hebben
.zo hun inbreng. Daardoor is de
sfeer van een stuk bij elke
groep weer anders; soms van
opvatting, soms van toneel-
'beeld en meestal van beide".
Om een deel te laten zien van
wat er allemaal wordt gedaan,
geroepen en geantwoord, ver
schoven en verplaatst, biedt
sDe Appel de geïnteresseerde
met de openbare repetitie de
gelegenheid hiervan kennis te
nemen. Te meer, omdat het
gaat over een stuk van Anton
'Tsjechow, een van de meestge-
speelde toneelschrijvers, bo
vendien uil een relatief be
trekkelijk onbekende cultuur
als de Russische.

Belangstelling

AI sinas de eerste keer dat er
een openbare repetitie werd

{gehouden, bleek er grote be-
angstelling voor te bestaan.

Repetitie-foto van Tsjechows „Oom Wanja", met Carol Linssen en Sacha Bulthuis.

werd gerepeteerd aan Koning
Lear, Victor of de Kinderen
aan de macht, De Vrek en, aan
het begin van het seizoen De
Thuiskomst.

Na afloop ontstonden elke
keer weer naar aanleiding van
het gerepeteerde levendige

discussies tussen publiek, de
regisseur en akteurs. Voor ak-
teurs en regisseur een span
nende toetssteen - het is im
mers de eerste ontmoeting met
de partner publiek - en voor
het publiek is het een boeien

de

hoe De

dichtbij
Appel

zich voorbereidt op
stelling, om iets te er
een werkklimaat, problemen
van realisatie, keuzen die ge
maakt moeten worden, achter
gronden van waaruit rollen
worden opgebouwd, een mise
en scène ontstaat, een ruimte
wordt bespeeld.

Slaperig

Niels Hamel, verantwoordelijk
voor het toneelbeeld, over de
ontwikkeling van de vier be
drijven van Oom Wanja: „Ik
denk dat het steeds dynami
scher wordt. Het eerste bedrijf
is voor mij heel, zoals ze dat in
het Engels noemen, „laid
back". Slaperig warm hangen
die mensen om de tafel. Het is
een open ruimte waarin Jele-
na op de schommel het enige
bewegen is, een soort pendu
lum in een stille ruimte. Voor
mij zou het daar doodstil moe
ten zijn met alleen het tsjirpen
varï de krekels. Verder enorm
lange stiltes. In het volgende
bedrijf is er de regen. Eigenlijk
zou je altijd het ruisen, het
druppen van de regen moeten
horen, dat druppen. Met het
licht hoop ik te bereiken dat
het allemaal gecentreerd is.
Allen komen bijelkaar om de
stoel van de oude proferssor
heen. In dit bedrijf zijn de in
tieme scènes. Alles is naar bin
nen gericht en in het derde
bedrijf krijg je dan opeens de
explosie. De stoelen zijn daar
in een rechte lijn tegenover
het publiek opgesteld. Eerlijk
gezegds had ik konsekwent
gezien meer gedacht- aan aan
een ronde spiraalvormige op
stelling van de stoelen, puur
visueel denkend.

In het vierde bedrijf is de cha

os nog groter, de stoelen zijn
bijelkaar gegooid. Ineens is
weer de diagonaal zichtbaar
uit het eerste bedrijf en er is
weer een lege plek gekomen.
Ik vind dat daar die stilte van
het begin weer terug moet ko
men, maar veel zwaarder, veel
drukkender. Alsof ze ineens
onder een wattendeken zit-

Humor

Ook de (soms cynische) humor
van Tsjechow laat Hamel in
tact: „Dat zit er bij Tsjechow
duidelijk in. Scènes uit het
landleven noemt hij Oom
Wanja. Ik denk, dat dat heel
cynisch bedoeld is. Tsjechow
was zelf, denk ik, behoorlijk
geëngageerd, was zich zeer be
wust van wat er in die buiten
wereld afspeelde. Dat bewijst
ook wel de reis die hij naar Si
berië heeft gemaakt. Hij zag
mensen over wie hij schrijft
bezig met hun beslommerin
gen, hij zag hun kleinsteedse
problematiek, terwijl op het
zelfde moment er een enorme
omwenteling voorbereid werd
- hoewel hij zich daar mis
schien maar nauwelijks van
bewust was. Hij zag dat op een
beetje cynisch lachende, toe
kijkende manier. Er zijn heel
veel cynische en gewoon lach
wekkende aspecten bij Tsje
chow".

VEILING BU CHRISTIE'S

AMSTERDAM Christie's in Amsterdam veilt op 4 december
136 schilderijen van meesters uit de 16e, 17e en 18e eeuw. Twee
dagen later, op 6 december, komen ceramiek, meubelen en
kunstvoorwerpen uit Azië onder de hamer. Judaica (Joodse
kunst) en juwelen worden op 11 december ter veiling aangebo
den. De collectie Judaica bestaat uit zeventig kavels. Zilverlief
hebbers kunnen op 12 december aan hun trekken komen wan
neer 420 kavels worden aangeboden. 13 en 14 december staan in
het teken van meubelen, klokken, sculpturen en varia. De laat
ste veiling van dit jaar is gewijd aan schilderijen en tekeningen.

Het unieke Surlgame is voor u wanneer u een nieuwe
abonnee opgeeft. 1 speelmeer, 6 surfboards, 2 eilanden, 3
boeién, 1 windpijl, 1 start/finish. ISsurfcards, 1 dobbelsteen
en wedstrijdreglement. Alles waterproof en verpakt in een
handige koker.

De nieuwe abonnee wordt ook hartelijk door ons onthaald:
deze krijgt de krant de eerste twee weken gratis.

Noteer als nieuwe abonnee per:

NAAM:

ADRES:

POSTCODE/PLAATS:

TELEFOON:

Deze ontvangt de eerste twee weken de krant gratis.
Daarna wordt het abonnement betaald per:
D kwartaal

B automatisch per maand
jaar

Stuur het Surfgame naar:

NAAM:

ADRES:

POSTCODE:PLAATS:

2500 VD Den Haag (postzegel niet nodig). Code [NZ Jjj

Stuur de bon ingevuld aan de Leidse Courant, Antwoordnummer 998,
2500 VD Den Haag (postzegel niet nodig).

Titel: Bij gebrek aan bewijs. Auteur

Wijs. Regie: Jan Keja. Decor: Jaap
Binnerts. Zaal: Stadsschouwburg,
Haarlem. Herhaling: Landelijke tour-

Cabaretière en musicalster
Jasperina de Jong bracht in de
loop der jaren al zoveel uren
op het podium door, dat zij be
hoefte voelde zichzelf ook als
actrice te bewijzen, d.w.z. haar
dramatische mogelijkheden af
te tasten in een toneelstuk.
Daarvoor had zij een passend
spel nodig en daarop stuitte zij
bij een bezoek aan New Vork.
Gisteravond stond zij ermee in
première in de Haarlemse
Stadsschouwburg, „Extremi
ties" van William Mastrosimo-
ne, door Ivo de Wijs omgezet
in de thrillertitel „Bij gebrek
aan bewijs". Jasperina speelt
daarin de rol van de vrouw,
die onderhevig is geweest aan
een vergaande poging tot ver
krachting, maar naar buiten
toe en tegenover de politie dit
niet waar kan maken, omdat
getuigen en andere bewijzen
ontbreken. Zij verzamelt die
zelf door de dader, een soort
beestmens, in een staat te
brengen waarin hij geen uit
vluchten en verzinsels meer
kan bedenken om zichzelf vrij
te pleiten.

Dat vergt van deze rol een
grote geloofwaardigheid in het
veruiterlijken van de ge
moedstoestand, waaraan een
vrouw in die situatie ten prooi
is, terwijl zij tegelijk een
krachtig karakter moet tonen,
omdat zij de man in kwestie,
een rol van Paul Gieske. per
soonlijk op zijn schokkende
daad aan wil spreken.

Zij riep hiervoor de medewer
king in van regisseur Jan
Keja, vooral bekend als de
man die de contouren van een
houding zoekt in nuances van
psychische erupties, trekjes die
vooraf gaan, een voorbode
vormen van wat gezegd en ge
daan wordt, de diepere lagen
van een "mens in een bepaalde
toestand. Aan diens hand liet
Jasperina zich voeren tussen
uitersten, extremities, van
weifelmoedige verslagenheid
tot ferme doortastendheid. Zij
slaagt er in de man te over
meesteren en hem geboeid te
deponeren achter het hek van
haar open haard. Dan begint
haar voor beide partijen ver
nederende gevecht tegen de
man die haar eerst tot in de pit
van haar wezen omlaag haalde

Jasperina de Jong en Paul Gieske in de verkrachtingsscène.

door ronduit vunzige eisen te
stellen. Die roepen ook een
taalgebruik op, die men onge
kuist moet noemen, ware het
niet, dat hier een stuk realiteit
zichtbaar wordt gemaakt
waarvan het schennende ka
rakter niet in fatsoenlijke taai
is weer te geven. Men mag wat
in zo'n overweldiging gebeurt
walgelijk noemen, maar men
kan onder de walgelijke waar
heid van die werkelijkheid
niet uit.

Die benadering, deze speelwij
ze moet wel het hele stuk door
volgehouden worden. Op het
gevaar af dat anders het slot te
weinig aannemelijk wordt. Ze
ker dit stuk moet naar een
dergelijk einde toegedragen
worden, waarin sprake is van
twee slachtoffers, gezien al
thans de geestelijke geslagen
heid, waarin zowel de dader
als het slachtoffer komen te
verkeren.

Het trauma wordt de vrouw
niet alleen toegebracht door de

ingreep van de dader in haar
gevoel van eigenwaarde. Die
wordt nog eens verscherpt

door het feit, dat 2ij haar
vriendinnen (Maija Lieuwen
en Ellis v.d. Brink) niet kan
overtuigen van het schandelij
ke dat haar is overkomen. Er
ontstaat tussen deze drie als
het ware een juridisch steek
spel over^de vraag of de ver
krachter wel zo schuldig is als
hij lijkt en of de vrouw in
kwestie wel vrij-uit gaat. In al
die overwegingen en stelling
namen wisselen dader en
slachtoffer strafmatig van
plaats. Voor de vrouw om hels
van te worden en tegelijk aan
sporing het hoofd koel te hou
den. Dat heen en weer geslin
gerd worden tussen het geloof
waardig zijn voor haar omge
ving en tegelijk als wreekster
tegenover de man moet in
deze hoofdrol gelegd worden.
Dat is Jasperina toevertrouwd,
al zou zij met haar toch van
nature al sterk aansprekende
persoonlijkheid op sommige
momenten best een pas terug
hebben mogen doen, omdat dit
anders ten koste gaat van de
indruk van totale gekwetst
heid die zij ook aan de dag
moet leggen.

Zowel de auteur als de verta
ler zagen terecht in, dat bij die
broeërige spanning op het to
neel een tegenwicht gevonden
moet worden in humor, al was
het maar om de aandacht vast
te houden. Die vonden zij in
wat men vervreemdende hu
mor zou kunnen noemen, het
lachen om zaken die slechts
terzijdes vormen in dit ver-

TON OLIEMULLER

Scylla
verplettert
Tempo Team

LEIDEN Scylla sloot gister
avond het seizoen af met de
beste wedstrijd van dit seizoen.

Paardesport Tineke Bar-
tels-De Vries (Ned) heeft met
Duco de dressuurprijs om de
Grote Prijs van Zuidlaren ge
wonnen.

De Nederlander Emiel Hen-
drix werd bij het concours hip-
pique van Brussel derde in een
internationale springrubriek.

Het won met 6-1 van Tempo
Team en stelde daarmee de
vierde plaats veilig. De Leidse
tafeltennissers kwamen dank
zij de overwinning een punt
voor op het Hazerswoudse
Avanti, dat thans een degrada
tiewedstrijd moet spelen tegen
het als tweede geëindigde
team van de eerste divisie.

De wedstrijd werd gespeeld op
het scherpst van de snede er
vooral Patrick Swier was mei
overwinningen op Radema^
kers en Winnubst zeer goed op
dreef.

Ook Anne Vlieg bleef
twee keer overeind tegen Beh-
rends en Rademakers, terwijl
het enige tegenpunt voor reke
ning kwam van Frits Kante
been. In drie games ging hij
ten onder tegen Winnubst.

Voor een uitgebreide agenda, ook voor de komende da
gen, raadplege men „UIT", de gratis wekelijkse bijlage

DEN HAAG* BIJOU (Spui 27.
tel. 463500): Love streams (16);
14.00, 20.00. BABYLON 1
(naast Centraal Station, tel.
471656): Amadeus (al); 14.00,

21.30. zo. 13.30, 16.00, 19.15,
21.30. BABYLON 3: Under the
vulcano (16); 14.00, 18.45,
13.15, 15.45, 18.45,

4.00. 18.45. 21.30. zo. (12); 14.30. 19.00. 21.15.

harina, de naakte tsarina (18);
14.00, 18.45, 21.30. za. zo. wo.
18.45, 21.30. EURO CINEMA
(Leyweg 910, tel. 667066): Ge
broken spiegels (12);

456756): Under fire (16); 14.00,
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. METROPOLE 2:
Once upon a time in Ameri-
ca(l2); 13.30, 19.30. METRO-
POLE 3: Paris, Texas (16);
14.00, 20.30 METROPOLE 4:
Top secret! (al); 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00. 18.45,
21.30. METROPOLE 5: Purple
rain (al); 14.00. 18.45, 21.30. zo.

tel. 462400): „1984" (12); 13.45,
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16.00,

124130): Amadeus (al); 20.00.

123875): De schorpioen prikt

raak (16); 14.30. 19.00, 21.15.
zo. 14.15, 16.30, 19.00, 21.15.

REX (Haarlemmerstraat 52,
tel. [phone]): Diamanten
spetters (16); 14.30, 19.00,
21.15.

KINDERVOORSTELLING

LIDO IV: Alice in Wonderland

(al); za. zo. wo. 14.30. zo. ook
16.45.

(16); vr. za. 23.30.

13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.15,

16.00, 18.45, 21.30. ODEON 4:

The karate kid (al); 13.45, 18.45, 01719-12800): Escape from the

5.00. ma. 21.15. dl.

k (18); 12.15 tot 22.45.

Startrek III (al); 14.00, 18.45,

zaak Zonnebloem (al);

1.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45, Blue thunder (12); d

NACHTVOORSTELLINGEN
CINEAC 1: The woman in red

(16); za. 00.15. CINEAC 2:
Cheeoh Chong: up in smoke

ROCINEMA: Hey baby, hey (18);

KINDERVOORSTELLINGEN
EUROCINEMA: Knokken voor
twee; za. wo. 14.00. CINEAC
3: Walt Disney's festival; za. wo.

14.00. zo. 13.15, 16.00.

traat 6. tel. [phone]): Once
upon a time in America (12);

4.45. 19.00, 21.15. wo. 14.45.
ma. di. 19.00, 21.15. CITY
THEATER II: The postman al-

THEATER IV: Angel (16); C
14.45. 19.00, 21.15. za.

KINDERVOORSTELLING

CITY THEATER IV: De schele
koning en de kraai (al); za. wo.

VOORSCHOTEN GREENWAY
THEATER (Schoolstraat 69. tel.
01717-4354/2566): Blazing

WASSENAAR ASTRA (Lang-

21.00. (beh. di.)

meisjes (18); za. 24.00.

LEIDERDORP De
stichting van een kinder
dagverblijf is een stuk
dichterbij gekomen in
Leiderdorp. Tijdens de be
grotingsbehandeling in de
Leiderdorpse gemeente
raad deelde wethouder
mevrouw I.J. Gehner-El-
lenberger (VVD) mee dat
er een compromis is be
reikt tussen de Stichting
Kinderspeelzaal en de
Werkgroep Kinderdag
verblijf over samenwer
king.

Er zal waarschijnlijk een
Stichting Kinderopvang Lei
derdorp worden opgericht die
wordt ondergebracht in loka
len van de openbare kleuter
school 't Startblok. Er zal dan
sprake kunnen zijn van volle
dige kinderopvang, in de vorm
van een baby- en een peuter-
groep, die jaarlijks ongeveer
160.000 gulden gaat kosten.
Tegelijkertijd worden er be
zuinigingen doorgevoerd, het-

feen neerkomt op de ophef
ing van één van de peuter
speelzalen, waarbij de kinde
ren over de andere peuter
speelzalen worden verdeeld.
Voor de overige zalen geldt
overigens dat de vaste krach
ten gehandhaafd kunnen blij
ven. Het compromis voldoet
aan een aantal eisen die vooraf
aan de oprichting van een kin
derdagverblijf in Leiderdorp
waren gesteld, namelijk vol
waardige kinderopvang voor
kinderen van zes weken tot
vier jaar, acceptabele kosten

en een binding met de Stich
ting Peuterspeelzaal.

In de commissie welzijn zal
het nieuwe voorstel ten aan
zien van de kinderopvang
worden besproken, waarna het
spoedig in de gemeenteraad
zal worden gebracht. De VVD-
fractie stelde gisteravond ove
rigens nog eens, dat het geld
voor het kinderdagverblijf hoe
dan ook binnen de begroting
voor 1985 gevonden zal moe
ten worden.

Ten aanzien van de begroting
werden gisteravond vier mo
ties ingediend, waarvan er
slechts eén werd aangenomen.
Dat was een motie van het
PPR-raadslid H. van der Zan-
de waarin het decentralisatie
beleid van de overheid wordt
veroordeeld.

Ten aanzien van het kunst
grasveld voor hockeyvereni-
ging Alecto werd gisteravond
door meerdere partijen ge
steld, dat het college eerst
maar eens met een goed finan
cieel verhaal moet komen. Pas
dan zijn de verschillende frac
ties bereid over een dergelijke
voorziening te praten. Wet
houder Gehner zegde dat toe.
Een opmerkelijke suggestie
werd gisteravond nog gedaan
door het D'66-raadslid R.D.
Stam, die voorstelde om de la
gere scholen in Leiderdorp uit
te rusten met microcomputers
als leermiddel. Wethouder J.
Bezemer stond sympathiek te
genover dat voorstel, maar
stelde dat het een investering
op lange termijn zou worden,
omdat de computers straks
niet meer weg te denken zou
den zijn en steeds tot vervan
ging zou moeten worden over
gegaan.