Monsterachtige
film-Kerstmis
op komst
Hoedt u
voor de
Belgische
douanier
Het nageslacht
van E.T. heeft
Hollywood in z'n greep
GRENS WORDT
STEEDS MEER EEN
ECHTE BARRIÈRE
BRUSSEL De man uit Veldho
ven had een idee. Als ik hengels
met lampjes ga verkopen kan er
's nachts gevist worden, verzon hij.
Maar omdat hij in Nederland niet
voldoende hengels en lampies kon
kopen, vertrok hij op aanraden van
zijn in Parijs wonende dochter naar
de Franse hoofdstad en laadde daar
zijn auto vol. Aan de grens bij Mons
werd hij aangehouden en moest hij
een borg betalen van 120.000 Belgi
sche francs (rond 6.600), die hij
niet had. Het kostte hem uiteinde
lijk een maand om zijn verbeurd
verklaarde auto en de hengels te
rug te krijgen plus 40.100 francs
(ongeveer 2.205) aan boete. In
middels hadden de potentiële klan
ten geen behoefte meer aan zijn
hengels; een ander was hem voor
geweest.
Een middenstander uit Maastricht
(68 jaar) besloot, net over de grens,
in België te gaan wonen. Hij voerde
keurig, zoals het moet, zijn auto ge
lijk met zijn inboedel in. Tijdens de
importformaliteiten, die enige we
ken in beslag namen, reed hij zijn
auto total loss. Maar toen hij een
maal in België woonde, eisten de
Belgische autoriteiten toch wegen
belasting over een niet meer be
staande auto. Inmiddels had hij een
andere auto gekocht op naam van
de zaak. Bij de grens werd hij be
keurd, omdat hij geen werknemer
is en toch in een auto van de zaak
rijdt. Een overdreven grote boete
werd zijn deel, maar wat nog erger
was, hij werd elke dag bij de grens
aangehouden en elke dag werd zijn
wagen gecontroleerd. Nu rijdt hij
dagelijks met de auto tot voor de
grens en fietst vervolgens naar zijn
Belgische huis.
Dit zijn slechts twee voorbeelden
uit een rits bijzondere belevenissen
aan de grens, die de Nederlandse
ambassade recentelijk ter ore
kwam. Het is een feit dat in toene
mende mate het verkeerslicht bij
de grensovergangen van Eersel,
Meer, Maasmecheïen en Eijsden op
rood staat en dat Belgische doua
niers met grote onverbiddelijkheid
boetes uitdelen, die de waarde ver
tegenwoordigen van tweemaal het
btw-bedrag.
Waarom is de Belgische douane
plotseling veel strenger geworden?
De minister van Financiën, Willy
De Clercq, wuift alle klachten
daarover vanuit Nederland lachend
weg. „Het is gewoon een steek
proef", zegt hij. „In feite is er niets
bijzonders aan de hand, want de
douane is gerechtigd om te eisen
dat alles boven de 12.800 francs
740) wordt ingevoerd en dus
aangegeven. Als de steekproef enig
resultaat heeft, bekijken we of we
ermee doorgaan". Willy De Clercq
spreekt slechts de halve waarheid.
Want die steekproeven zijn bijna zo
oud als de autowegen. Twee jaar
nadat de grote autowegen vanaf
Breda, Eindhoven en Limburg de
betere verbinding opleverden tus
sen Nederland en België stelde
men vast dat er veel misbruik ge
maakt werd van de wet op de ac
cijnzen. Men besloot dus al in 1974
enkele uren per dag het licht op
rood te zetten om steekproeven te
kunnen nemen. Wie even het rit
me van de grenspost te pakken
kreeg kon onbekommerd zijn goe
deren België invoeren zonder lasti
ge formulieren, urenlange wachttij
den en sloten met geld te hoeven te
betalen.
Dat er nog steeds alleen maar spra
ke is van vrij personenverkeer tus
sen Nederland en België en niet
van goederen houdt verband met
het verschil in btw- percentages. In
Nederland betaalt men naar gelang
het artikel 0,5 of 19 procent btw, in
België 6, 17, 19, 25 of zelfs 33 pro
cent. Onder de laatste categorie
valt alles wat met kijken of luiste
ren te maken heeft. Vandaar dat
menige TV, video of bandrecorder
de grens passeert.
Willy De Clercq zegt dus de halve
waarheid, maar een hoge ambte
naar van zijn ministerie is eerlijker.
Hij bevestigt het gerucht dat de Ne
derlandse ambassade kent, maar
nooit officieel gehoord heeft: „Dou
ane-beambten krijgen inderdaad
premies. Vraag me niet hoeveel,
maar ze krijgen een percentage van
wat ze opsporen". Het is dus begrij
pelijk dat ze aan het einde van het
jaar hun inkomsten wat proberen
op te vijzelen? Ja, vooral omdat aan
het einde van het jaar er meer dure
goederen de grens overgaan met
het oog op Kerstmis en dank zij de
extra uitkeringen, die employees
aan het einde van het jaar te wach
ten staan. Er is dus 'n ietsje meer
geld, er wordt dus meer gekocht in
Nederland, omdat op bijvoorbeeld
een tv-toestel een verschil tussen
33 procent en 19 procent btw veel
uitmaakt". Bovendien heeft de
Dienst Opsporing van de douane
sinds kort de opdracht om de in
komsten te verhogen om daarmee
de begroting aan het einde van het
iaar kloppend te maken. De Neder
lander mag dus meehelpen de Bel
gische inkomsten te verhogen,
want het is aan de grenzen opmer
kelijk dat Nederlandse auto's eer
der aan de kant gedwongen wor
den dan Belgische. „Jazeker", aldus
de zegsman van Financiën, „dat
komt omdat in toenemende mate
misbruik is geconstateerd. Neder
landse transporteurs wachtten de
nachtelijke uren af om zonder pro
blemen door te kunnen rijden.
Daar is nu een einde aan gemaakt.
En het is waar dat de Opsporings
dienst zich meer dan voordien pro
beert waar te maken".
De Unie, die Benelux heet, mag
dan wel een mooie organisatie zijn,
maar zij functioneert niet daar
waar dat zou moeten. „Nee", vindt
men op de Nederlandse ambassade,
„en dat zit 'm in de btw-problema-
tiek. Binnen de EG probeert men
al lang tot een harmonisatie te ko
men, maar dat wil niet erg lukken.
De praktische uitvoering van wat
in Benelux-verband is afgesproken
is er dus nog niet. Er wordt meer
naar de letter dan naar de geest
van de wet gehandeld. We zullen
op de volgende bijeenkomst van de
Benelux op 12 december daarover
praten."
Inmiddels moet de Nederlander,
die naar België reist en meer dan
voor 740,- goederen in zijn auto
vervoert langs het douanekantoor
om de zaak aan te geven. Doet hij
dat niet en wordt hij betrapt, mag
hij rekenen op een boete van twee
maal het btw-bedrag, in het ergste
geval dus tweemaal 33 procent.
Maar hij heeft dan wel de zeker
heid dat hij meebetaalt om de Bel
gische begroting kloppend te krij
gen en om de douanier aan een ex
tra inkomen te helpen.
AAD JONGBLOED
ZATERDAG 1 DECEMBER 1984
AMSTERDAM De Ameri
kaanse filmproducenten lijken
een monsterverbond gesloten
te hebben dat tijdens onze
Kerstmis de Nederlandse biso-
copen onveilig zal maken. Dat
moet dan niet te letterlijk ge
nomen worden, want het gaat
voornamelijk om films die hu
mor en horror hand in hand
laten gaan: „Ghostbusters" en
„Gremlins". Met de grote reis
door fantasieland „Neveren-
ding story" en de speelfilm-
lange STER-spot voor het We-
reldnatuurfonds „The golden
seal" zijn het de fiims die rond
de Kerst hier te zien zullen
zijn. Vroeger gingen de kerst-
films „uit" in de week vlak
vóór 25 december. Tegen
woordig krijgen de „Kerst-
films" al in de eerste of twee-
.-de week van de laatste maand
c van het jaar hun première.
r
Filmverhuurders plegen hun kost-
V baarste goed op te zouten voor een
uitbreng tijdens de lucratieve
Kerstdagen, respectievelijk in de
kerstvakantie. In één geval gaat
het werkelijk om een film waar de
Kerst een hoofdrol in speelt, al
ging die film in Amerika al in de
zomer in première, „Gremlins".
Die film staat in het teken van de
nieuwe trend in filmland. Het is de
golf van „loveable monsters", de
golf niet-menselijke wezentjes die
ontstaan zijn na het ongeëvenaarde
succes van Steven Spielbergs
„E.T.". Filmproducenten, Spielberg
zelf, ze zijn door gaan denken in de
trant van dat gekke buitenaardse
wezentje en je kan ze dan ook de
kinderen van E.T. noemen die
straks het witte doek bevolken. De
„Gremlin" is een schattig beestje,
een kruising tussen een koala en de
speelgoedbeer van onze kinderja
ren. Maar ga er slordig mee om en
je hebt de poppen aan het dansen.
Poppen is dan nog zwak uitge-
drukt, want als de Gremlin met
water in contact komt vermenig-
vuldigt hij zich via bollen die uit
zijn vacht springen en uit die bol-
len komt een uiterst kwaadaardig
nakomelingsschap dat na twaalf
i uur 's nachts absoluut geen voedsel
u mag hebben, anders kent z'n vraat-
zucht geen grenzen. Dat ene, lieve
monstertje moet zich dan in de
strijd werpen tegen duizenden van
z'n eigen nageslacht, door acteur
Hoyt Axton „E.T.'s met tanden" ge
noemd. Ze vernietigen een Anton
Pieck-achtig Amerikaanse stadje in
Kerststemming, met als apotheose
een bioscoop vol van die engerlin
gen die vals „Hey ho, hey ho" uit
„Sneeuwwitje en de zeven dwer
gen" - toevallig ook een film die
nier met de Kerst terugkomt, in
het Nederlands nagesynchroni
seerd - zitten mee te gillen.
Om op te eten
„Gremlins" is gemaakt door regis
seur Joe Dante, een beschermeling
van Steven Spielberg, die goea
naar de jonge meester geluisterd
'heeft. Het idee kreeg hij van Chris
Columbus: „Toen ik nog op een zol
der in Manhattan woonde, hoorde
ik voor ik in slaap viel muizen over
de vloer rennen. Ik sliep met m'n
handen buitenboord en ik werd
vaak wakker met de nachtmerrie
dat ze aan m'n vingers zaten te
knagen. Uit die tijd dateert m'n
idee voor Gremlins". Of je „Grem
lins" ondanks de humor een
Kerstfilm moet noemen, kan je je
afvragen. Een heel stadje gaat in
vlammen op, er vallen doden, en
van een stille nacht, laat staan een
heilige nacht is niets meer over. De
combinatie van humor en geweld
van „Gremlins" aldus de ma
kers zal beter begrepen worden
door kinderen dan door ouderen.
Voor wat Amerika betreft hebben
ze gelijk gekregen.
Spielberg, producent van de film,
had verordonneerd dat er vóór de
Zach Calligan als het jongetje Billy dat de Gremlin Gizmo van z'n vader krijgt.
firemière geen foto's van de Grem-
innetjs gepubliceerd mochten wor
den. Dat verbod is inmiddels zo
overtreden via uit Amerika ge
kochte publicaties, dat hij het maar
zo gelaten heeft. In de bioscooptrai
ler (voorfilm) en in de foto's in de
vitrines aldaar zijn ze alleen in sil
houet te zien. Ik kan u verzekeren
dat het oer-Gremlinnetje, dat de
naam Gizmo draagt en ontworpen
is door Chris Walas, om op te vre
ten is. Alle Gremlins bij elkaar (ge
maakt van latex materiaal) hebben
1,3 miljoen dollar gekost (E.T. al
léén kostte 1,5 miljoen) en worden
bestuurd via mensenhanden, kabels
en radiosignalen. Van Gizmo
vertelt ontwerper Walas zijn
twaalf versies gemaakt. „Elke voor
Links de lieve Gremlin, „om op te vreten rechts de duivelse nakomelingetjes.
i andere expressie
Spekspook
perk
man volgt het in „Ghostbusters'
dat dé hit-film van dit jaar in Ame
rika werd. Een stel maffelingen be
gint een bureautje ter bestrijding
van spoken. Nu wil het toeval dat
zich net een Soemerische demon in
een New Yorks appartement heeft
genesteld en zijn wederopstanding
daar brengt de meest waanzinnige
verschijningen met zich mee. Tot
en met een vrouw in de vorm van
een flatgebouw. Het basisspook
zelf, dat hier al enige tijd een be
taalde plek op de voorpagina's van
kranten heeft, is een wat klef ge
schapen spekspook dat allerlei vor
men aanneemt en bestreden wordt
Een tocht door het land Fantasie in Hollwyood-stijl in Ende s
,Neverending story".
De „Ghostbusters" op een rijtje: Bill Murray, Harold Ramis en Dan Ackroyd.
met „ectoplasma-geweren" die ver
dacht veel lijken op ordinaire in
secticide-spuitbussen. „Ghostbus
ters" is in Amerika zó'n succes dat
Columbia Pictures, waar men nog
nooit zo'n hit in handen had, heeft
besloten de film in augustus '85 op
nieuw in roulatie te brengen. En te
begeleiden met een reclame-cam
pagne, even groot als de originele.
première ging
Oneindig verhaal
In die sfeer van fantasie, van weg-
uit-de-werkelijkheid is inmiddels
ook Michael Ende's boek „Die
Unendliche Geschichte" belandt.
Ende's bestseller (in Nederland in
'83 een Zilveren Griffel, Sijthoff
Amsterdam gaf het uit, prijs
29,95) is het verhaal van het jon
getje Bastiaan uit een één-ouder
gezin dat zich niet zo best in de
werkelijkheid kan handhaven en
al lezend in „Het oneindige ver
haal" vlucht naar het land Fantasië
waar hij een heldenrol kan spelen.
Ende gebruikt opmerkelijke vond
sten. Zo merk je als lezer dat het
boek dat jij leest hetzelfde boek is
dat Bastiaan in handen heeft. Re
gisseur Wolfgang Petersen („Das
Boot") maakte zijn filmversie van
Ende's boek op Amerikaanse leest
met Amerikaanse „special effect"-
En daar schuilt de kneep.
Wat Ende bedoelde als een poëti
sche vlucht in de fantasie, kreeg
opeens zeer grijpbare handen en
voeten en werd opgeblazen tot in
het kwadraat. Horror-elementen
namen het over, geölied spelende
Amerikaanse kinderacteurtjes wer
den gebruikt, en Ende kon niet an
ders roepen dan dat de film „een
artistiek verraad" was, „een gigan
tisch melodrama van kitsch, com
mercie, pulp en plastic". De men
sen die de film maakten, haalden
hun schouders op. Hun investering
bedroeg 24 miljoen dollar en de
film versloeg in Duitsland zelf
„E.T.". In de eerste week van ver
toning kwamen er al een miljoen
kijkers. Regisseur Wolfgang Peter
sen wil Ende best een beetje gelijk
geven, maar vindt verder „dat
Duitse schriivers zich al gauw be
schouwen als de erfgenamen van
Goethe en Schiller. Met filmmen
sen werken is voor hun een pact
met de duivel sluiten". Zijn gno
men en heksen doen het prima tus
sen de Gremlins, en de geesten van
Hollywood. E.T. kan naar huis bel
len dat ze op aarde van hem ge
leerd hebben.
Een film als „The golden seal" valt
9eestenbestriiders ,™"e dr'etal
I" ..Ghostbusters". V0' ornaat
met „Sneeuwwitje en de dwergen"
(hoewel: wie had het daar over
gnomen?) uit dat rijtje van Kerst
films. Een film over een jongetje
dat de „gouden zeehond" tegen z'n
vader en andere jagers gaat be
schermen. Er lijkt een gala-premiè
re met Prins Bernhard en prinses
Juliana (dit keer in die volgorde
omdat het om Bernhard en zijn
werk voor het Wereldnatuurfonds
gaat) in aantocht. De film moet een
eiland van ouderwetse rust worden
in het Kerst-geweld. Want Kerst
mis is voor de bioscoop gelijk aan
kermis.
TEToa?a£)?^|10a:sdhe'!?"^'ie
-The golden ?eardVer<ledl9,i"
met ft r_'r?uc meester
--he.G^,|nXst^r'in9
