Verder onderzoek naar werking
medicijnen dringend noodzakelijk
ALLERLEI(DS)
til
Peters legt schoorsteen plat
25 jaar onderzoek naar
effecten van straling
CcicbcSommit
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1964 PAGINA 3
OPZETTELIJKE AANRIJDING
omfietser aangehouden
^DEN De Leidse politie heeft vanmorgen omstreeks half
jen een 17-jarige Leidenaar aangehouden, die gistermorgen
res een meisje van haar fiets had gereden. Het meisje, een
arige fietsster uit Rijnsburg, werd gistermorgen op de Rijns-
riërs j ;erweg ter hoogte van het Terweepark door de 17-jarige
i tUe nhetser aangereden en kwam daarna te vallen. Zij liep daar-
rnstige verwondingen op aan het gezicht en moest worden
^gebracht naar het Diaconessen ziekenhuis,
igzaanf
soms bromfietser reed gewoon door. Een getuige die de bromfiet-
i moespver zÜn gedrag aansprak kreeg slechts te horen dat zij zich
'n ver 'et mee moest bemoeien. Vanmorgen postten Leidse agenten
le vader van het gewonde meisje langs de Rijnsburgerweg
ig» oni ioogte van het Terweepark. De Leidenaar kwam daar van-
laats i|gen weer langs en kon direct in de kraag worden gevat. Hij
leegenomen naar het bureau voor verhoor.
Man maakt val
van 4 meter
LEIDEN Een 33-jarige
Rotterdamse werknemer
van het Leidse construc
tiebedrijf HCW aan de
Zoeterwoudseweg in Lei
den is gistermiddag ge
wond geraakt nadat hij
van een ladder viel. De
man viel vier meter om
laag en kwam op een be
tonnen vloer terecht. Hij
is met onbekend ruglet
sel overgebracht naar het
Academisch Ziekenhuis
in Leiden.
Terrein Perquin vervuild
LEIDEN Het terrein van de firma Perquin aan
de Haagweg is vervuild. Volgens de gemeente
heeft het bedrijf dat auto's tectyleerde en in
middels naar Sassenheim is verhuisd in elk ge
val één olietank achtergelaten die de grond heeft
vervuild. Of dat ook voor een tweede olietank
geldt, is nog onduidelijk. Tevens staat nog niet
vast of dp mogelijke vervuiling door de tweede
tank door Perquin is veroorzaakt of door een olie
handel die er eerst zat.
Volgens de gemeente is het terrein op andere
plaatsen nauwelijks vervuild. De bestrating zou
het tectyl een teerachtige substantie vol
doende hebben tegengehouden. Perquin en even
tueel zijn voorganger zullen moeten opdraaien
voor de kosten die het opruimen van de gifgrond
met zich meebrengen. De gemeente gaat 465.000
gulden besteden aan het slopen van de gebouwen
en het verder onderzoeken van het terrein. Er
moeten volgend jaar woningen komen.
Symposium over
dopingcontrole
LEIDEN Ter gelegenheid van de 99ste ver
jaardag van de Leidse farmaceutische studen
tenvereniging Aesculapius wordt morgen in he
Gorlaeus Laboratorium aan de Wassenaarse
weg een symposium gehouden over dopingcon
trole. Het symposium begint om kwart voor ne
gen. Prof. dr. J.M. van Rossum (hoofd van het
dopingonderzoek in Nederland) spreekt vanaf
kwart voor elf over de beïnvloeding van sport
prestaties. Om twee uur gaat dr. M.A.M. de
Wachter in op de ethiek rond dopinggebruik en
voorafgaande op een forumdiscussie spreekt
prof. dr. E.L. Noach (de voorzitter van de com
missie voor medische ethiek van het AZL en de
medische faculteit) over de grenzen van de op
sporingsbevoegdheid van de onderzoeker.
Volksdansinstuif
De Leidse volksdansvereniging Krielkrici. Ticek
viert zaterdag 24 november haar 13-jarig bestaan met
een instuif. Deze volksdansinstuif wordt gehouden in
het Vlietcomplex aan de Voorschoterweg in Leiden. De
toegangsprijs is twee gulden vijftig. Van acht tot
twaalf uur wordt dan een gevarieerd volksdanspro
gramma geboden. Belangstellenden kunnen die avond
vrijblijvend een kijkje komen nemen en zich op de
hoogte stellen van lessen en andere activiteiten van
Krici, Krici, Ticek. Nadere inlichtingen 02522-17505.
Volkshuis
ïenter for Bio-Phar-
iceutical Sciences
liversity of Leiden",
at er op het kleine
Hertje. Op deze ma-
presenteert de
11 oeuwe subfaculteit
1| o-farmaceutische we-
13 oschappen van de
jksuniversiteit in
o tiden zich aan de (in-
10 tstriële) buitenwe-
7* ld.
o
4 °it ontstaan van de
tuwe subfaculteit is
is paald geen kwestie
b luxe, maar is
12 ortgesproten uit de
tuinigingsopera ties
n het kabinet-Lub-
rs. Het kwam in de
^^uats van de veel alge-
HBnere subfaculteit
y made. Voor de apo-
bkersopleiding is
In nu aangewezen op
oningen of Utrecht.
hoofddoelstelling
i de nieuwe studie-
hting is het verrich-
van multidiscipli-
onderzoek van
kwaliteit op het
tied van de prod uk-
van geneesmiddelen
de verwerking en
rking ervan in mens
dier. Hierbij behoort
Reagatfer meer een oplei-
lvadorig- tot wetenschappe-
steunt^ onderzoeker. Hoe
de San< nieuwe subfaculteit
rkteconmoe5^ uitzien is ge
in fietst door een com-
^a" js«j'e onder voorzitter-
armeiEr*
teeds
TOnnf* hoogleraar zetelt
?eft ee^e' Sylviuslaborato-
ZestiC* *n Leiden. Op zijn
r, de fkkamer gaat zijn
e gebilde gestalte schuil
d be tal (er enorme stapels
uden. pier op zijn bureau.
de vroii Friese afkomst
üQ.OOQHoochent bij niet;
s grotq sticker op de deur
'olutietldt De wrald is
SK mar de ni ins ken
?n bet%ue better". Douwe
mer probeert eraan
apere c dat **eke
ïrinesr nsen worden.
ne gebeurt ondermeer
e van r. ^et verdiepen van
zaak I inricht in de tarma-
itie ov< inetiek. Over dat
iden i 'erzoek naar hoe het
?t zond 'ram omspringt met
e bevljocgediende genees-
ïka wjtfefe/eu sprak hij met
vandjl van onze verslagge-
.1 Vee»
Bij het Volkshuis gaat een cursus van start om onzekerheid
te overwinnen. De cursus bestaat uit tien bijeenkomsten op
dinsdagavond van acht tot tien uur. De kosten bedragen
vijfendertig gulden, inlichtingen bij de afd. volwassenen-
werk, tel. 149180.
Stadswandeling
De ANWB houdt op 24 en 25 november een stadswan
deling door Leiden. Een gelukkige omstandigheid is
dat alle rijksmusea dit weekend gratis toegankelijk
zijn. In de wandeltocht is ondermeer het stadhuis en
de Pieterskerk opgenomen. Aanmeldingen op beide da
gen tussen 9 en 14 uur bij de ANWB aan de Stationss-
weg. Deelname kost 5 gulden (f 2,50 voor leden).
complex behorende Ziekenboeg werden gesloopt, ver
loor ook de schoorsteen zijn functie. Daarom werd be
sloten dit historische rookafvoersysteem „plat" te leg
gen. In de voet van de schoorsteen werd daartoe door
de springmeester (de deskundige op het gebied van ex
plosieven) 200 gram springstof van het type iremite ge
plaatst. Dit opvliegende goedje moest een hap uit de
voet van de schoorsteen nemen en wel op een zodanige
plaats dat de pijp in de juiste richting zou vallen.
Alles verliep volgens plan. Wethouder Peters drukte op
de knop, een harde knal weerklonk en de schoorsteen
maakte een klein, speels sprongetje om vervolgens keu
rig op de geplande plek neer te ploffen. Nadat de stof
wolken waren opgetrokken bleek dat de brokstukken
netjes in een rechte lijn lagen.
Prestatieloop
De Rudolf Steiner School (Cesar Franckstraat) houdt zater
dag een prestatieloop. De start heeft plaats bij het schoolge
bouw. Inschrijvingen vanaf tien uur Voor de afstand van
2 kilometer wordt om half elf gestart, deelnemers voor de
afstanden 6.5 en 10 kilometer vertrekken om elf uur. Kos
ten van deelname bedragen twee gulden vijftig voor kin
deren en drie gulden vijftig voor volwassenen. Deelnemers
ontvangen een vaantje en dingen mee naar drie keramiek-
prijzen.
Boerhaa vecursus
De Boerhaa vecursus „Diagnostiek en therapie van im-
portziekten" heeft vandaag en morgen plaats in het
Laboratorium voor Fysiologie aan de Wassenaarse weg
62. Tijdens de cursus wordt ingegaan op de manier
waarop tropische ziekten West-Europa bereiken. Ver
dere inlichtingen over de cursus zijn verkrijgbaar bij
D. Overboscb tel. 071-262980.
SYMPOSIUM IN LEIDS LABORATORIUM
Hij heeft zijn zeventigste verjaardag niet meer mogen
meemaken. Gisterochtend werden zijn fundamenten
bruut onder hem weggeslagen en ging hij gestrekt tegen
de grond waar hij in duizenden stukken uiteen spatte.
Dat was de dank voor jarenlange trouwe dienst. Scher
prechter was wethouder J. Peters van ruimtelijke orde
ning, die dit karwei met zichtbaar genoegen volbracht.
De schoorsteen van het Marinecomplex is niet meer.
Tweehonderd gram springstof maakten een einde aan
zijn rechtlijnige bestaan.
De zeventien meter lange schoorsteen maakte onder
deel uit van het ketelhuis van het Marinecomplex aan
het Noordeinde. Maar omdat het ketelhuls en de tot het
v-'i
II
V' dtsti&ftSSi
LEIDEN Het Laborato
rium voor Stralengenetica
en Chemische Mutagenese
van de Leidse universiteit
bestaat 25 jaar. Ter gele
genheid hiervan wordt
morgen een symposium
gehouden in de kantine
van de Sylvius Laborato
ria aan de Wassenaarse-
LEIDSE HOOGLERAAR BREIMER:
LEIDEN „Of de patiënt nu
dik is of dun, 20 jaar of 60 jaar,
man of vrouw, ze krijgen alle
maal evenveel. Het is nauwe
lijks te verwachten dat dit uni
forme voorschrijfpatroon voor
alle patiënten een adequate
behandeling betekent, tenzij
we de beschikking hebben
over geneesmiddelen die stan
daard zo hoog gedoseerd kun
nen worden dat vrijwel ieder
een er baat bij heeft en bijna
niemand last. Dit is helaas
maar zelden het geval".
Al op vrijdag 29 oktober 1976
sprak Douwe Breimer deze
woorden bij zijn aanvaarding
van het hoogleraarschap in de
farmacologie aan de Rijksuni
versiteit in Leiden. In wezen
is er in die tijd niet veel ver
anderd. De huisartsen schrij
ven nog steeds de gebruikelij
ke standaarddoseringen voor,
waarbij driemaal daags de gro
te koploper is. En nog steeds
zijn de patiënten geen stan
daardmensen, die allemaal
hetzelfde reageren. In een
aantal gevallen lijkt de conclu
sie daarom gewettigd, dat men
niet dankzij maar ondanks de
voorgeschreven therapie weer
opknapt.
Na het innemen van een ge
neesmiddel begint een aantal
processen in ons lichaam. Het
middel wordt opgenomen in
het bloed, het komt terecht in
weefselorganen, mogelijk
wordt het chemisch omgezet
en op een gegeven moment
verlaat het middel ons lichaam
weer. De snelheid waarmee
die processen verlopen kent
van patiënt tot patiënt een
grote variatie.
„Die verschillen worden ver
oorzaakt door de werking van
de enzymen die men in het li
chaam heeft", legt Breimer uit.
„Die wordt vooral bepaald
door de genetische constitutie
van de mens". Een kwestie
van erfelijkheid dus. Het komt
voor dat er mensen geboren
zijn zonder bepaalde enzymen.
Omdat de enzymen zorgen dat
chemische reacties optreden,
zoals het afbreken van stoffen,
kan dit betekenen dat deze
mensen bepaalde geneesmid
delen niet afbreken. Ook de
leeftijd speelt een rol als het
gaat om ae werkzaamheid van
„Juist bejaarden slikken ae
meeste geneesmiddelen. Hoe
ze erop reageren weten we
niet. Net zo min of de midde
len wel op dezelfde manier
worden verwerkt als bij jonge
mensen, waarop vaak testen
met nieuwe medicijnen wor
den uitgevoerd. Vandaar dat
in de goedkeuringsprocedure
nu is opgenomen dat, als de
verwachting bestaat dat vooral
ouderen het middel zullen ge
bruiken, die ook moeten wor
den uitgetest op bejaarden".
Groot probleem bij dit alles is,
dat enzymen „eigenwijs" zijn.
Er zijn er, die bij het ouder
worden anders gaan werken.
Maar dat geldt lang niet voor
allemaal. De spreiding in de
reacties wordt daarom bij het
voortschrijden van de leeftijd
steeds groter. Met gemiddel
den werken heeft daarom
geen enkele zin, temeer omdat
de reacties ook nog voor elk
geneesmiddel verschillend
zijn.
tisch toepasbaar resultaat ople
vert is nog niet te overzien,
maar in principe zou dat wel
kunnen".
Een dergelijk onderzoek zou
na het vijftiende jaar kunnen
gebeuren. Dan zijn alle enzy
men in het lichaam tot volle
wasdom gekomen. Breimer
vindt het overigens niet direct
aan te bevelen iedereen dan
maar aan zo'n onderzoek te
onderwerpen. Wel kan het erg
nuttig zijn als men in hoge
mate afhankelijk is van het in
nemen van medicijnen. „Ik
sluit het overigens niet uit dat
we over een jaar of twintig bij
iedereen de belangrijke afwij
kingen constateren en dat dan
vastleggen in een soort genees
middelenpaspoort".
Bel nog even'
Experiment
„Als je het heel goed zou wil
len doen, zou je iedereen hele
maal moeten onderzoeken", is
de logische conclusie van Brei
mer. „Dat gebeurt niet en dat
hoeft volgens mij ook niet.
Elke therapie met geneesmid
delen is een experiment, die
door de huisarts moet worden
gevolgd. Een standaarddose
ring hoeft lang niet altijd de
goede te zijn. Nu denkt men
vaak: de patiënt reageert te
sterk op een middel, dus hij of
zij kan er niet tegen. Maar het
kan ook aan de dosering lig
gen die zou moeten worden
aangepast. Dat moet worden
bekeken per geval. Ik vind
niet dat we in ons land te ma
ken hebben met zulke onveili
ge middelen, dat een uitge
breid onderzoek naar enzy
men altijd nodig is. Wel moet
de huisarts de behandeling
zorgvuldig evalueren en aan
de hand daarvan de dosering
aanpassen. En dat gebeurt
mijns inziens te weinig
Voor een aantal middelen
geldt al, dat de werking ervan
goed in de gaten wordt gehou
den. Dat geldt met name in
ziekenhuizen, waar de apothe
kers zeer alert zijn. Het gaat
dan vaak om een therapie
waar geen echt eind aan komt,
bijvoorbeeld bij epilepsie (val
lende ziekte). Op gezette tijden
wordt het bloed van de patiënt
onderzocht om te zien hoe
groot de hoeveelheid werken
de stof is. Die kan dan worden
aangepast om een optimaal re
sultaat te behalen. Hetzelfde
geldt voor middelen die wor
den toegepast tegen hoge
bloeddruk en om ritmestoor
nissen van het hart te voorko
men.
Modelstof
Van belang is te weten hoe de
samenstelling van de enzymen
in het menselijk lichaam is. Op
dit gebied loopt in Leiden
thans een onderzoek, zodat er
modelstoffen kunnen worden
gevonden die de werking van
de enzymen bepalen. Men is
daarmee al een eindweegs ge
vorderd. Eind dit jaar promo
veert iemand op dit onder
werp Een arts is inmiddels be
gonnen met een onderzoek op
Prof. dr.
Douwe
Breimer:
huisarts moet
werking
genees
middelen
beter in de
gaten
houden.
(Foto Jan
Holvast)
mens kunnen vaststell
heb ie natuurlijk nog wel het
probleem dat er in de loop der
jaren een verandering in op
treedt. Wat betreft de geneti
sche oorsprong is de zaak ech
ter in ieder geval vastgelegd.
De veranderingen die later op
treden zijn ten opzichte daar
van maar beperkt Of het on
derzoek ook werkelijk prak-
Voorlopig is het nog lang niet
zo ver. Wie heeft niet ooit van
zijn huisarts gehoord: „Neemt
u dit maar in en als het niet
onjuiste gang van zaken. Het is
de huisarts die zou moeten
controleren of het voorge
schreven middel ook juist voor
die patiënt goed is Dat kan
eventueel in overleg met de
apotheker die veel van farma
cie weet. Hij is daarom voor
stander van therapiebespre
kingen tussen huisartsen en
apothekers, die in een aantal
Saatsen worden gehouden
at gaat nu echter nog op vol
strekt vrijwillige basis.
„Het is nauwelijks denkbaar
dat alle artsen op dat complexe
gebied kunnen bijblijven Het
is de taak van de apotheker
daarover voorlichting te ge
ven; hij blijft wel op de hoogte.
Er kunnen dan overleggroe
pen ontstaan, waarin bijvoor
beeld ook artsenbezoekers, die
nieuwe middelen komen aan
prijzen, kunnen worden ont
vangen. Een betere onderken
ning van de problematiek kan
leiden tot een betere behande
ling van de patient. Ab maar
in de gaten wordt gehouden
dat een zo optimaal mogelijke
therapie een middel is en niet
het doel. Dat is een zo opti
maal mogelijke behandeling
van de patiënt".
PI ETER TAFFLJN
weg in Leiden. Sprekers
zijn onder anderen prof.
dr. F.H. Sobels, prof. dr.
E.W. Vogel, dr. ir. A.A,
van Zeeland, dr. A.D. Ta-
tes en prof. dr. A.A.H
Kassenaar en mr. K.J.
Cath.
Prof dr. F.H. Sobels werd in
1959 benoemd op de nieuwe
leerstoel in de stralengenetica.
De aanleiding om deze leer
stoel in de stellen was de be
zorgdheid over de genetische
en andere biologische effecten
van straling, die in de jaren
vijftig bij het aanbreken van
het atoomtijdperk ontstond.
In het Leidse laboratorium
wordt onderzoek verricht met
de bedoeling, inzicht te krijgen
in de fundamentele processen
die een rol spelen bij het ont
staan van afwijkingen in het
genetisch materiaal en om een
bndrage te leveren aan de
schatting van de overerfbare
stralenschade bij de mens.
Het laboratorium neemt een
unieke plaats in Europa in,
omdat het zeer veelzijdig on
derzoek verricht Ook onder
houdt het laboratorium zeer
nauwe contacten met gezag
hebbende collega's uit heel de
wereld. Een groot aantal bui
tenlandse wetenschappers van
Japan en India tot Zuid Ame
rika en uit alle Europese lan
den brengt bijvoorbeeld stages
op het laboratorium door om
ervaring op te doen Daarnaast
neemt het laboratorium actief
deel aan een aantal internatio
nale samenwerkingsprojecten.
Brandveiligheid
LEIDEN Hoe zinvol zijn de
voorschriften die de brand
weer oplegt om de gevolgen
van een brand zoveel mogelijk
in te perken? Daar wordt ge
nuanceerd over gedacht. Zeer
omstreden zijn in elk geval de
ijzeren trappen die langs flat
gebouwen worden aange
bracht. Zeker als die dingen
tot de begane grond komen en
niet om heen en weer ge
loop van de jeugd en vandalis
me te voorkomen bij de
eerste verdieping ophouden.
De laatste tijd schijnt de
brandweer echter in tegenstel
ling tot de afgelopen jaren
weer voor te schrnven dat
brandtrappen tot de grond
moeten komen Tot wanhoop
van menig galerijbewoner, die
de hele dag wordt geteisterd
door het gedaver over de trap
Volksh uis vestings wethouder
Dick Tesselaar blijkt een op
lossing gevonden te hebben
voor het probleem die je van
een bestuurder niet zo gauw
verwacht Op een verzoek tij
dens een commissievergade
ring om nog eens met de
brandweer over het probleem
te gaan praten antwoordde hij
gisteravond: „Ik heb het opge
geven met sommige instanties
te discussiëren over welk pro
bleem dan ook. Ik heb de wo
ningbouwvereniging die de
nieuwbouw op net Doelenter
rein heeft neergezet maar aan
geraden het onderste deel van
trap er weer af te schroeven
als de keuring door de brand
weer achter de rug is. Al had
ik dat misschien beter niet in
het openbaar kunnen zeggen
