Aruba
'anger een
happy
heiland
m
VV
(CP
3
CcicUcSouocmt
Hulp aan Ethiopië is
lang niet voldoende
Indrukwekkende
overmacht VS in
Midden-Amerika
ik
I
van Peter
en de boze
wolven in
het donkere
reisbos
«ifei
D/BINNENLAND
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1964 PAGINA 9
'^GEVOLGEN AANGEKONDIGDE
SLUITING LAGO NU AL MERKBAAR
;i er
ure
MBWHMHi
De olieraffinaderij van Lago op Aruba.
wari
•n ceiRANJESTAD Het
dat betaaldag voor de werk-
volgv
ïad)
riteei^n INlCOlas, op
;g. unt van Aruba. De arbei-
voofers gaan in groten getale
laar de bank voor hun
JJJjHaandloon. Het is waar-
erft (fhijnlijk een van de laat-
n. wie keren dat zij deze gang
en niaken. Een week geleden
Dnaffyegen zij een brief van
directie van Lago,
il-Antaarin stonc* dat ^et be-
lemefijf op 31 maart van het
nderplgend jaar de poorten
ereld|tl sluiten.
finds het bekend worden van
iet slechte nieuws praten wei-
ligen op Aruba meer over iets
inders. Als men zelf niet di-
°f indirect verbonden is
M net al zestig jaar bestaande
bedrijf, dan zijn er wel fami
lieleden of vrienden die het
slachtoffer worden van de
sluiting. Aruba zonder Lago is
voor velen absoluut ondenk
baar. De aankondiging dat de
raffinaderij er op een dergelij
ke korte termijn mee ophoudt
is als een harde klap aangeko
men. Veel Arubanen voorzien
een enorme economische in
zinking. Anderen hebben hun
hoop nog gevestigd op de poli
tici, die proberen te redden
wat er te redden valt.
Een 31-jarige werktuigkundige
van Lago ziet zijn eigen toe
komst en die van zijn vier kin
deren somber in. Als Lago in
derdaad sluit, verwacht hij
weinig goeds meer van het on
derwijs op Aruba. Hij komt bo
vendien in ernstige financiële
problemen omdat nij de lening
op zijn huis moet afbetalen. De
enige uitweg die hij nog ziet, is
emigratie naar Nederland.
Ook de 57-jarige Guus Dan
ker, die in Nederland is gebo
ren en al 35 jaar op Aruba
woont, houdt het na sluiting
van Lago voor gezien en zal
teruggaan naar zijn geboorte
land. „Ik heb vijf schoolgaan
de kinderen wat heb ik hun
hier nog te bieden?", zo vraagt
hij zich af. Danker zegt zich
bepaald niet te verheugen op
terugkeer naar Nederland en
hoopt nog steeds op een oplos
sing om het einde van Lago af
te wenden.
Niet naar Nederland
Niet iedereen denkt echter di
rect aan een overtocht naar
Nederland. Behalve degenen,
die vastbesloten ziin het eiland
niet te verlaten, blijken er nog
al wat Arubanen te ziin die
St.Maarten, de Verenigde Sta
ten of Venezuela als mogelijke
uitwijkplaats noemen. Vooral
onder Arubanen, die geen fa
miliebanden hebben in Neder
land of het land niet kennen,
lijkt Schiphol niet het meest
voor de nand liggende reis
doel. Daarbij spelen de geringe
kansen op werk en verhalen
over discriminatie mede een
rol.
Op het Lago-terrein reageert
een groepje schilders op de
journalistieke belangstelling.
Ook hun banen staan op het
spel. Behalve voor de 900 ei
gen werknemers, kost de slui
ting van Lago in andere be
drijven ongeveer 1.300 mensen
hun baan. De schilders zijn be
zig met het bijschilderen van
een benzinestation en staan
niet te springen om een ge
sprek met een Nederlandse
journalist. Voorzichtig komt er
uit dat zij na sluiting van de
raffinaderij hopen op andere
opdrachten, elders op het
eiland. Ze weten eigenlijk niet
precies wat hen te wachten
staat.
Een groot deel van het enorme
Lago-terrein is onbebouwd en
wordt doorkruist door wegen
die leiden naar het raffinade
rij-complex en de overslagha
ven of de groep luxe-villa's
van het hogere buitenlandse
gersoneel. Dit villa-dorpje, dat
eroe-Colorado heet, ligt aan
een strand met palmbomen en
een aantrekkelijk uitziende
groenblauwe zee. De afgelopen
jaren zijn als gevolg van de
Eersoneelsinkrimpingen bij
ago al ettelijke villa's afge
broken. De resterende huizen,
waar voornamelijk Nederlan
ders, Britten en Amerikanen
wonen, zullen binnen niet al
Dominee Stewart
Op een veld bij Seroe-Colora-
do loopt een man op leeftijd
met tropenhelm en geruite
korte broek golfballen te ra
pen. Hij is een gepensioneerde
Amerikaanse predikant, die
probeert de bewoners van Se-
roe-Colorado Gods woord bij
te brengen. De dominee, Ro
bert Stewart, heeft een mooie
kerk tot zijn beschikking,
maar de geloofsgemeenschap
is de laatste tijd ernstig geslon
ken. Vroeger wilde de kerk
nog weieens flink vol zitten,
maar nu hoeft hij op niet meer
dan enkele tientallen gelovi
gen te rekenen.
De predikant weet niet wat er
gebeurt met de keurig onder
houden kerk na sluiting van
de raffinaderij. Zelf gaat hij te
rug naar de Verenigde Staten,
naar Indianapolis. Hii vindt
het jammer dat hij Aruba moet
verlaten. „Ik voel me hier vei
lig met die Nederlandse mari
niers op het eiland".
De middenstand in San Nico
las heeft niet veel vertrouwen
in een toekomst zonder Lago.
„Natuurlijk gaat mijn zaak
dicht Wat kan ik hier doen
zonder de raffinaderij?", stelt
een winkelier die onder meer
souvenirs en kleding verkoopt.
Hij wil niet naar Nederland en
heeft zijn hoop gesteld op de
mogelijke aanwezigheid van
olie in de Arubaanse zeebo
dem.
De gevolgen van de aangekon
digde sluiting beginnen vol
gens sommige bewoners van
San Nicolas nu al merkbaar te
worden. Zo zouden er meer
huizen te koop worden aange
boden dan gewoonlijk. Verha
len doen ook de ronde dat
Arubanen hun geld al zo veel
mogelijk omzetten in Ameri
kaanse dollars uit vrees voor
devaluatie van de Antilliaanse
gulden.
Nadat zij hun geld gehaald
hebben blijven Lago-werkne-
mers in groepjes nog wat na
praten op straat of in een bar.
Betaaldag is traditioneel een
drukke dag voor de horeca.
Anderen stappen direct in de
auto en gaan op weg naar huis.
Op de gele kentekenplaten
van hun auto's prijken de
woorden: „Aruba, one happy
island". Het antwoord op de
vraag hoelang dit nog zal du
ren heeft Lago al gegeven.
VN-SECRETARIS-GENERAAL:
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG/ADDIS ABEBA Het Nederlandse Rode Kruis
heeft de afgelopen weken ruim drie miljoen gulden ontvangen
voor de hulp aan de slachtoffers van honger en droogte in Ethi
opië, Tsjaad en Mauretanië. De in Nederland ingezamelde gel
den vormen een klein deel van de totale hulp die Ethiopië is
aangeboden. Maar volgens VN-secretaris-generaal Perez de
Cuellar is de hulp nog volstrekt onvoldoende. Perez de Cuellar
bevindt zich momenteel in Ethiopië om zich persoonlijk op de
hoogte te stellen van de situatie in het land.
Hulporganisaties in Ethiopië hebben gisteren gewaarschuwd
voor de problemen in het zuiden van het land. De meeste aan
dacht is momenteel geconcentreerd op de noordelijke gebieden
als Tigre, waar de problemen van de droogte zijn verergerd door
een guerrilla. Maar in het zuiden van Ethiopië staat de bevol
king soortgelijke ellende te wachten, als de wereld niet snel in
actie komt.
(Vervolg van voorpagina)
WASHINGTON/MANAGUA De Verenigde Staten beschik
ken in Midden-Amerika en het Caribisch gebied over een in
drukwekkende militaire overmacht In landen als Panama,
Honduras en El Salvador, op Cuba en in Florida bevinden zich
talrijke militaire bases en speciaal getrainde eenheden.
In Fort Gulick in Panama is de 6.700 man sterke 193e infante
riebrigade gelegerd. In Panama hebben de VS ook grote en stra
tegisch belangrijke luchtmachtbases. Op Puerto Rico bevinden
zich, op ongeveer 2.000 kilometer van Nicaragua, 3.500 man spe
ciaal ogeleide mariniers. Op het oostelijke puntje van Cuba Be
zitten de VS nog steeds de luchtmacht- en marinebasis Guanta-
namo, waar meer dan 2.300 manschappen gelegerd zijn.
Van de landen in de directe nabijheid van Nicaragua is Hondu
ras de trouwste bondgenoot van de VS. In dat land houden deta
chementen van de Amerikaanse „special forcesa" en andere eli
te-eenheden hun oefeningen.
Tal van westerse landen hebben er gisteren bij de Amerikaanse
regering op aangedrongen terughoudend te zijn bij eventuele
maatregelen tegen Nicaragua.
In dat land zelf wordt de bevolking voorbereid op de naar
men denkt onafwendbare oorlog met de VS. Zo is jong en
oud onder meer gevraagd bloed af te staan.
gezinsuitbreiding
een dagblad-advertentie zit nergens mee.
nouvelle cuisine
angst
M1 J?/ï van de meest bittere
ndrafitdekkingen, die mannen doen
missiVens een hardnekkig
volgehouden huwelijksleven is het
e kaïf dat moeders per definitie
id Li)duidend beter Koken dan
,1 vjhtgenoten. Ik weet waarachtig
ir voi?*» waar dat aan hgt- Maar in
»ot viKJn ouderlijk huis smaakte het
ruimige aardappeltje met jus me
iderdaad stukken beter dan in de
Hoe komt dat nu? Ligt het aan de
aardappelen? Komt het door de
veranderde kwaliteit van de ius? Ik
vrees van niet. Nog niet zo lang
geleden heb ik vier aardappelen
van moeder meegekregen. Bintjes
als ik me goed herinner. En die heb
ik 's avonds door mijn vrouw laten
koken. Ik geef eerlijk toe: er zat
verbetering in. Maar ze konden
toch niet in de schaduw liggen van
moeders goudgele piepers.
Vreemd genoeg sta ik in die
ontdekking niet alleen. Want ook
mijn broers klagen steen en been
over het aan hen verstrekte
de
als we
voedsel. „Herinner jij ie nog
kaantjes, die moeder bakte, i
boerenkool aten?", vroeg ik laatst
aan Ernst. „Heb jij ooit nog zoiets
verrukkelijks geproefd?".
En Ernst, die als zielzorger toch
tegen een stootje kan en aan het
lenigen van menselijke noden
inmiddels al een gereserveerde
logeplaats in de hemel heeft
overgehouden, antwoordde
dromerig: Weetjedat ik soms die
smaak weer in miin mond krijg.
Dat eerlijke vet, dat tussen je
kiezen stolde. Alleen dat is al dik
drie Michelin-sterren waard".
„En vergeet asjeblieft haar pudding
niet", voegde ik er aan toe, „die
maakte ze altijd op
zaterdagmiddag. En dan vochten
we als leeuwen om de pan te
mogen uitlikken".
Ay, daar raak ik bij Ernst een
gevoelige snaar. Ontroerd vraagt
hij: „Geloof jij, dat er tegenwoordig
nog zulke puddingen gemaakt
worden?".
Vergeet het maar rustig", zeg ik
hoofdschuddend, alles komt
tegenwoordig uit een pakje. Want
moeder heeft het al zo moeilijk.
Vandaar die voorgebakken frieten
en de diepvriesgroenten. Ze mocht
van het spinazie hakken eens hoge
bloeddruk krijgen
„Geen woord gelogen", beaamt
Ernst, „ik moet in kerkelijk
verband nog wel eens in een
restaurant eten, waar de kok in een
vlaag van gekte allerlei modieuze
fratsen uithaalt. Dan kriig je een
wagenwiel van een bora voor je
neus met een zilveren deksel erop.
En als de ober dat praalgraf opent
zie je in een indrukwekkend
porseleinen niemandsland één
verdrietig kwarteleitje liggen, dat
van pure pleinvrees marmerbleek
is weggetrokken. Dat noemen ze
dan met groot lef Nouvelle Cuisine.
De mafkezen".
Hij schudt zijn grijze manen en
vervolgt: Van de week heb ik nog
geluncht in zo'n opgewaardeerde
herberg. „Ober", vraag ik, wat
kunt u vandaag aanbevelen?". Die
man trekt een pokerface en roept:
„De eendeborst is vandaag
uitzonderlijk gemotiveerd". Je
vraagt je in gemoede af, hoe die
man zo'n tekst door zijn strot
krijgt".
„Goed, het werd dus die
eendeborst. Want we hadden
allebei zin in kluiven. Nou geef ik
jou te raden, wat er ditmaal onder
die zilveren theemuts lag. Ik dacht
trouwens eerst, dat er helemaal
niks lag. Want de borden waren
bedrukt met een voorjaarsmotief
van vers fruit. En die twee
ongelukkige flintertjes vlees lagen
toevallig op een kers, die dezelfde
kleur had
„En de aardappelen?, hoor ik mijn
collega roepen, horen hier geen
gebakken aardappelen bij? Die man
kijkt ons aan. alsof hij water zag
branden. „Gebakken aardappelen",
stamelde nij. „worden al ruim drie
jaar niet meer door ons geserveerd.
Hier wordt gewerkt volgens de
Nouvelle Cuisine". Op dat
moment", bekende Ernst, „kreeg ik
een driftbui, waar je je paraplu aan
op kon hangen".
„Ik schreeuwde: Als nibeder dat
tegen mijn vader had durven
zeggen, zou hij de juskom naar d'r
hoofd hebben gegooid Maar mijn
moeder was wijzer. Die kookte een
pot, waar je lepel tenminste rechtop
in bleef staan. Peen met ui was bij
haar peen met ui. En geen
verdwaald worteltje dat zich
aanstelt. U zou eens bij mijn
moeder in de leer moeten gaan.
Dan durft u die woorden Nouvelle
Cuisine nooit meer in uw mond te
nemen
„Zo is het", zei ik dromerig, „een
koninkriik voor de kaantjes van
moeder'.
ge^ecordaantal
te
uim veertig miljoen sportieve
Mu
taanden weer in alle uithoeken
were^ hun slaloms maken
de witte berghellingen. Twintig
Q0 rocent van dit zigzaggend heirle-
er (ruim acht miljoen dus) beleeft
I eze afgang in Europa, waar 9000
ciliften de kinderen van de wei
aart gezwind naar de toppen van
dukzaligheid zullen brengen. Ne
erland blaast in die winterrapso-
ie een steeds pittiger partijtje mee
p zal, alle grimmige paniekverha-
n over recessie, inleveren en
joekriemen krachtig aansnoeren
loalin spijt, tussen nu en half maart
et recordaantal van 800.000 win-
irsporters voor korte of lange tijd
rif p itlenen aan Oostenrijk, Zwitser-
ind. Frankrijk, Duitsland, Polen,
^Qpemenië en Bulgarije.
b de wintersportreizen gaan we
In topjaar tegemoet", voorspelt
"IV-Holiday-directeur Peter Fel-
•hoff, die als oorzaken voor de
ende uittocht noemt de barre
er van 1984 en de gunstige
itperiode, waarin men door en-
Ie vakantiedagen op te nemen
twee weken tussenuit kan knij-
son
n
wallend vindt Felderhoff de be-
igstelling voor de relatief duur-
e wintersportreizen in zijn gid-
i, die in tegenstelling tot alle
orgaande jaren nu ook geboekt
•rden voor de stillere perioden
|^0ï) januari en februari.
Die spreiding is een verheugend
schijnsel", zegt deze diepgevro-
toeristische smaakmaker uit
i Haag, wiens miniportret deze
*k te kijk staat in Krantteke-
fngen.
Onze moerasdelta, die terecht
de koosnaam NEDERland
heeft gekregen, is van zulk
een laag allooi, dat iedereen
die het waagt zich boven het
maaiveld te verheffen on
middellijk wordt neergesa
beld door de zeis van kabou
ter Gelijkvormigheid. Als ie
mand groter is dan hii ont
waken in hem op slag de pri
mitieve onlustgevoelens van
een koppensneller en rust hij
niet voordat die doom in zijn
oog is gesnoeid.
Wie dat weet begrijpt ook
meteen waarom Peter Jaco
bus Felderhoff al zolang op
gespannen voet leeft met ka
bouter Gelijkvormigheid.
Deze besnorde reus van één
meter zevenentachtig heeft
namelijk de illusie dat achter
de Breitner-wolken, die hij
boven zich door de hemel
ziet ploegen, een hof van He
den ligt, waar voor hem
werk aan de winkel is. Tel
daarbij nog op, dat hij als zui
geling in zijn geboortestad
Amsterdam de burgerlijke
ongehoorzaamheid met de
moedermelk heeft opgeleb-
berd, dan is het niet verwon
derlijk, dat hij voor het be
oogde reisdoel in zijn leven
een weg heeft gekozen vol
valkuilen, uithollingen over
dwars en verbodsborden.
Stempel
Om hem beter te leren ken
nen volgde ik met hem het
spoor terug naar Amsterdam,
waar hij op 18 juni 1937 is ge
boren. Een jaar, waarin de
crisis nog steeds genadeloos
zijn stempel drukte op ons
volk. Maar ook het jaar van
de Jamboree in Vogelenzang
en van het verlovingsfeest
van kroonprinses Juliana en
Bernhard von Lippe Biester-
feld. Drie feiten, die zich als
feeën over hem heen bogen
en geschenken voor de jaren
daarna gaven.
Van de tobberige fee, die cri
sis heet, kreeg nij het vermo
gen mee af te zien en te in
casseren. De dauwverse fee
Jamboree maakte van hem
een verkenner, die met scha
de en schande de vluchtwe
gen ontdekte, die uiteindelijk
toch naar zijn succes leidden.
En van de vorstelijke verlo
vingsfee kreeg hij in bruik
leen de kroon op iijn werk,
die hij als kind reeds vanuit
zijn slaapkamer tussen de bo
men door in de bocht van de
Keizersgracht zag glanzen op
de top van de Oude Wester.
Kattelijf
Op een boogbrug, die als een
waakzaam kattelijf tussen
twee walkanten geklemd is,
kijken we samen naar het
huis op de hoek van de Brou
wersgracht waar hij door zijn
grootouders is opgevoed.
Opa, die hem 's avonds
staande het avondeten liet
nuttigen als een paard van de
koning, was een filosoof op
amateurbasis, tegen wie hij
eerbiedig opkeek. Hij had
trouwens geen andere keus.
Want opa mat baas boven
baas één meter tweeënne
gentig van zool tot kruin.
Aan zijn hand werd hij bin
nengeleid in die overdadige
kinderdroom van het IJ,
waar ze samen als stuurlui
aan de kant droomden van
verre reizen op stampende
oceaanschepen naar de ach
terkant van het verlangen.
De buurt kent hij nog steeds
als zijn eigen broekzak. De
stegen zonder groen, het
pleintje met de verpieterde
iepen waar hij als straatvech
tertje zijn eerste klappen uit
deelde en incasseerde.
Om in dat milieu te overle
ven moest je razendsnel zijn
en een reservestel ogen op je
rug hebben. Het waren in
vesteringen waar hij nog
steeds profijt van heeft. Want
ook in het grote mensenbos,
waar hij nu doorheen trekt,
worden alleen de eerste klap
pen met een daalder beloond.
Dwalen door de hartkamers
van Mokum. Felderhoff ui-
:r*$éd
teraard voorop. Met een rit
miek in zijn zeebenen, die
doet vermoeden, dat ze net
even te ver zijn opgewonden.
Het gaat allemaal rap en hoe
kig als in een vooroorlogse
stomme film. Zo praat hij ook
met je. De zinnen stormen als
korte trompetstoten zijn
mond uit. En op het moment
dat je meent een melodie te
herkennen, is hij alweer aan
zijn volgende tophit begon-
Dat zat er al vroeg in, bekent
hij ootmoedig. Altijd een
bulldozer geweest, die de
open deur het liefst vermeed
en bij voorkeur door de muur
binnenkwam. Ook van tijd
tot tijd een dwarsligger.
„Maar wat is daar op tegen?",
peilt hij, „zonder dwarslig-
Peter Felderhoff: altijd een bulldozer geweest, die de open
deur het liefst vermeed en bij voorkeur door de muur binnen
kwam. (Foto: Milan Konvalinka).
gers kun je geen rails leggen
En zonder rails kun je niet
opstomen".
Als 34-jarige dwarsligger
bouwde hij ook aan zijn Air
Benelux International. Een
jongensdroom, die bijna wer
kelijkheid werd. Icarus in de
wolken, zo zag hjj zichzelf.
Los van de spruitjes en bui
ten het bereik van kabouter
Gelijkvormigheid zouden zijn
Fellowships hun condensstre-
pen als fiere banieren uitrol
len tussen Zestienhoven en al
die steden in de Europese
verten, waar de wind van de
commercie hem heen zou lei
den.
En waarachtig: een ogenblik
leek het erop, dat een dol
drieste David de oppermach
tige Goliath met een meester-
worp uit zijn katapult had
gevloerd. Het bleek echter
een droom te zijn, begrensd
door de Staatscourant van 23
augustus 1973, die de oprich
ting van Air Benelux meldde
en de Staatscourant van 9 fe
bruari 1977, die op pagina elf
het bericht bracht, dat de
B.V. Air Benelux was ont
bonden wegens de toestand
des boedels. De Hollandse
maffia had hemelbestormer
Felderhoff eerst vakkundig
aan zijn eigen luchtlijntje ge
houden. En hem er vervol
gens aan opgeknoopt
Luchtridder
Beroofd van zijn laatste
spaarcenten, maar allerminst
verslagen kwam Felderhoff
daarna op aarde terug. Hij
wist nu wie zijn vrienden
waren. En stelde vast, dat hij,
om ze te tellen, één hand op
de rug kon houden.
Luchtridder te voet Felder
hoff probeert sindsdien toch
zijn honger naar ijle luchtla
gen te stillen. Want de lucht
van kerosine heeft op hem
dezelfde uitwerking als de
geur van wierook op roomse
prelaten. Alleen dat prikke
lende parfum kan hem in ho
ger sferen brengen.
NRV Holiday is dus bij deze
gewaarschuwd. De vrijage,
die Felderhoff enkele jaren
terug is begonnen met deze
levenslustige Haagse dame
van 77 lentes, heeft welis
waar alle kenmerken van
een harmonisch verbond,
maar toch
Toch zal er een dag komen
waarop uit het hoog opge
schoten snorregras van Fel
derhoff een feniks klapwie
kend zal opstijgen naar onge
weten hoogten. Meedrijvend
op de thermiek van zijn en
thousiasme zal hij dan in een
nieuwe lente van zijn leven
zijn droom alsnog achterna
gaan.
Want wie als Vliegende Hol
lander geboren is heeft vroeg
of laat aan aardse geneugten
toch niet genoeg.