male #1*1111 S- I De „Oranje", het vlaggeschip van de baggervloot van Boskalis. De komende jaren zijn miljoenen-investeringen nodig om de vloot te moderniseren. BOSKALIS DEN HAjjVG Mr. Sterrenburg, voorzittervan de Centrale Werk gevers Baggerbedrijf in Den Haag, kijkt zorgelijk. „Boskalis zal het niet makkelijk krijgen", zegt hij. „Ook niet als het concern van de banken de kans krijgt zich louter toe te gaah leggen op het baggeren. In 1983 hebben we in de baggersec- tor een ongekende kentering be leefd. De .buitenlandse markt kel derde van 2,5 miljard gulden naar 1,8 miljard, terwijl het in Neder land al tien jaar bergafwaarts gaat. En we ga&n nog wel drie moeilijke jaren tegemoet. Er is in de Derde Wereld genoeg behoefte aan bag- gerwerk, maar het geld voor grote investeringen ontbreekt meestal. Dat zie je aan Argentinië, dat de pijpleiding die Boskalis daar heeft aangelegd niet kan of wil betalen". De geldnood van Argentinië heeft het ooit zo roemrijke baggercon- cern in grote financiële problemen gebracht. „Er zit gewoon geen peso meer in de staatskas", zei de Ar gentijnse staatssecretaris van ener giezaken Conrado Storiani onlangs zonder met zijn ogen te knipperen. Boskalis, dat keurig op tijd een 1.800 kilometer lang aardgasnet op leverde, dreigt daardoor voor ten minste 241 miljoen gulden het schip in te gaan, mogelijk genoeg om het concern failliet te laten gaan. De Nederlandse overheid, die welwil lend negentig procent van de order verzekerde, dreigt er maar liefst 2,2 miljard gulden bij in te schieten. Achteraf vraagt iedereen zich na tuurlijk hoofdschuddend af, hoe Boskalis dat toch wereldwijd opereert -7- zich zo heeft kunnen verkijken op een order van deze omvang. Waarom werd met een ge- neraalsbewind, dat het bovendien niet zo nauw nam met de mensen rechten, een contract gesloten voor het beheer en de exploitatie van het gasnet voor een periode van vijftien jaar? Waarom verrichtten Boskalis en de Nederlandse Cre-- dietverzekerings Maatschappij (NCM) geen grondiger Onderzoek naar de schuldenpositie van het land en dé bereidheid van de oppo sitie, die riu aan het bewind is, om oude afspraken na,te komen? Was de onderneming niet al te gretig en al te ambitieus? Risico's Volgens directeur H, Groen van de NCM waren de risico's in 1980, toen het exportkrediet werd ver strekt, in elk geval nog te overzien. „We hebben destijds uit verschil lende bronnen geput. De informa tie, met name van de ambassade in Argentinië, was in elk geval zoda nig dat de minister van financiën geen bezwaren had tegen de kre dietverzekering. Wie kon voorzien dat het land later door de Fal- klandoorlog in financiële moeilijk heden zou komen? U moet zich re aliseren dat exportfinanciering een wezenlijk onderdeel is voor de sti mulering van de Nederlandse eco nomie. Was de Falklandoorlog er niet tussen gekomen, dan was de hele operatie vlekkeloos afgerond". Een werkgever in de baggersector, die liever niet met name genoemd wordt, verklaart het Argentinië-fi- asco aldus: „Het is te vergelijken Werknemers van Boskalis-dochter Nacap bij de aanleg van de pijpleiding in Argentinië. Een project dat niet zonder risico's is gebleken. met eep bergbeklimmer. Hij is op weg naar de top. Maar dan wordt het weer slechter, de economie zit tegen. Voorzichtig gaat hij hoger, stapje voor stapje. En het blijft goed gaan. Maar er moeten ook meer ri sico's genomen worden. Dan gaan plotseling de stenen onder zijn voe ten rollen. De bergbeklimmer maakt een doodsmak". Boskalis, dat circa tachtig procent van zijn omzet in het buitenland behaalt, ligt na het Argentinië- avontuur weer onder aan de berg. Bewusteloos naar het schijnt, want de raad van bestuur van het con cern is al ruim een maand afge schermd voor de publiciteit. Direc teur Kraaijeveld van Hemert is zelfs niet bereid geheel vrijblijvend een aantal optimistische geluiden over het eventuele herstel van de patiënt te laten horen. De afdeling voorlichting meldt na ruggespraak met de topman: „Nee, hij staat de pers niet te woord. Wij wachten eerst het onderzoek van het organi satiebureau McKinsey af". Het bankconsortium, dat de expedi ties van Boskalis in het verleden altijd heeft gefinancierd, heeft zich Intussen zorgelijk over de bewuste loze baggeraar gebogen. De diagno se zal uiteindelijk gesteld worden door McKinsey, dat vanwegen zijn bloederige operaties de bijnaam „Mac the Knife" heeft gekregen. Misschien, zo hoopt men in Slie- drecht, zal een nieuwe financiële injectie de baggerreus overeind helpen, maar gevreesd wordt voor een faillissement, als de banken be sluiten hun tegoeden op te eisen. Tekenen van herstel In het duister van de omzichtige onderhandelingen tussen raad van bestuur en het bankwezen, tijdens de reis van onderhandelaar Van Lennep en zijn delegatie om alsnog in Argentinië de verschuldigde miljarden los te peuteren (Argenti nië maakte deze week al een be scheiden gebaar door 21 miljoen gulden op de rekening van de Bos kalis-dochter Cogasco te storten), vertoont het concern intussen de eerste tekenen van herstel. Op de Amsterdamse effectenbeurs steeg de koers van het aandeel Boskalis de laatste weken van nog geen tientje tot ruim zeventien gulden. Adviseur mr. F. Fechner van de Vereniging voor Effectenbescher ming, de organisatie die de belan gen van aandeelhouders vertegen woordigt, verklaart de koersstijging uit de gedwongen verkopen door net tattt-rconttm ken. In hoog tempo zijn de dochter bedrijven Dirk Verstoep, HVA en Petrogas (samen totaal 720 werkne mers) verzelfstandigd. Met het geld dat deze verkoop heeft opgeleverd, wil de raad van bestuur van Boska lis de kernactiviteit, het baggeren, weer op poten zetten. Fechner: „Hoeveel geld de verkoop van die drie dochters heeft opgele verd weet niemand, maar bepaalde beleggers verwachten dat het aan deel Boskalis daardoor meer waard is. Op zich is het ook niet zo'n vreemde politiek die de raad van bestuur van Boskalis volgt. We hebben meegemaakt dat NBM Bouw door de afstoting van allerlei dochterbedrijven die niet direct met de woningbouw te maken had den, weer winstgevend is gewor den. Door terug te keren naar je kernactiviteit, krijg je weer meer zicht op de onderneming". Nieuwe kredieten Ad Kamp, bestuurder bij de Hout en Bouwbond FNV, heeft al zes ge sprekken gehad met de raad van bestuur van Boskalis over op han den zijnde ingrepen en heeft daar bij „wat meer vertrouwen" gekre gen in de toekomst van het con cern. Hij zegt, aarzelend: „Het hangt helemaal af van de banken die, als ze dat willen, Boskalis zo :feüiiet kunnen verklaren. Ais het bankconsortium daarentegen met nieuwe kredieten over de brug komt, is er wellicht een winstge vend baggerconcern van te ma ken". Volgens Kamp zijn er in elk geval miljoenen-investeringen nodig om het baggerbedrijf overeind te hou den. De opbrengst van de uitver koop van HVA, Dirk Verstoep en Petrogas kan naar alle waarschijn lijkheid het te verwachten verlies van circa 200 miljoen gulden over dit jaar nog maar net goed maken. De vakbondsman: „Ik wil niet zeg gen dat de baggervloot van Boska lis verouderd is, maar de concur renten, vooral in het Verre Oosten, hebben de laatste jaren fors geïn vesteerd in nieuwe technieken. Er zullen tenminste twee nieuwe hop perzuigers gekocht moeten worden om de concurrentie bij te kunnen benen. Deze baggervaartuigen kos ten zo'n zeventig tot honderd mil joen gulden per stuk. Maar dat geld is er niet. En de kans dat Argenti nië met die 241 miljoen gulden over de brug komt, acht ik nihil zo lang de Nederlandse overheid zich daar niet voor wil inspannen. Die 21 miljoen die deze week werd be taald is een zoethoudertje". Werkgeversvoorzitter Sterrenburg schetst een soortgelijk beeld. Hij meent: „Er zijn de laatste tien jaar een aantal buitenlandse bagger- concurrenten bijgekomen: China, Japan, Korea en ook Singapore. De tijden van de vette winsten zijn daardoor voorbij. Om te kunnen blijven concurreren hebben de Ne derlandse baggeraars flink geïnves teerd in nieuwere en meer efficiën te schepen. Die innovatie blijft noodzakelijk. Het probleem is al leen dat de groei er uit is". Riskant Het „terug naar af" van Boskalis wekt al met al de indruk van een hachelijk avontuur. Het concern ontdoet zich immers op het mo ment dat het slecht gaat juist van Wjn meest winstgevende dochters- drijven. Een op deze'manier uitge kleed concern wordt wel erg kwetsbaar. Vooral als je bedenkt, dat de baggersector van het con cern zijn omzet vorig jaar fors zag teruglopen: van 979 naar 788 mil joen gulden. Toch zitten er een aantal positieve kanten aan het plan van Boskalis om terug te keren naar het bagge ren. Volgens werkgeversvoorzitter Sterrenburg is het baggeren, vooral voor een bedrijf met ervaring, al lereerst een veel minder riskante bezigheid dan bijvoorbeeld het aan leggen laat staan beheren van pijpleidingen in de verste uithoe ken van de wereld. Sterrenburg: „De kans dat je je een buil valt aan een baggeropdracht is vrijwel uitgesloten. Het enige dat je hoeft in te zetten zijn je bagger schepen en je mensen. Dat is kdpi- taal en kennis die je al in huis hebt. Je hoeft niet, zoals bij het aanleg gen van pijpleidingen, op eigen ri sico buizen in te kopen. Je bent minder snel afhankelijk van bui tenlands perspneel. Zit het tegen, dan kun je de afschrijvingen op je baggervaartuigen uitstellen, zodat je toch nog een redelijke winst boekt". Wedden op één paard FNV-bestuurder Ad Kamp meent: „Lange tijd leefde bij de grote con cerns het idee dat je beter op meer dere paarden kon wedden, ook al had je er geen verstand van. Ik moet bekennen: wij waren als vak organisatie ook onder de indruk van de forse uitbreiding van het Boskalis-concern. Maar achteraf is gebleken dat het management niet in staat is al die ondernemingen goed te runnen. Je ziet het tegen woordig bij wel meer concerns: men wil terug naar dat ene paard dat in het verleden al goede races liep". Tekortschietend management is volgens Kamp vooral voelbaar bij de dochter Nacap, die sedert 1982 naar schatting 250 miljoen gulden verlies heeft 'geboekt, hoófdttkeiijk op orders voor de aanleg van pijp leidingen. Kamp: „Die verliezen zijn voor ons niet uit de lucht ko men vallen. Het is bekend dat je enorme risico's loopt bij gecompli ceerde bouwopdrachten in de Der ZATERDAG 10 NOVEMBI V- Het kan verkeren in ondernemings- land. Nog geen twee jaar geleden kreeg Boskalis topman Kraaijeveld van Hemert de felbegeerde Willem I prijs voor flexibel ondernemerschap. Nu is het bagger en bouwconcern ruim 150 vennootschappen met circa 6.100 werknemers verwikkeld in een gevecht op leven en dood. Of de patiënt de ingrijpende operatie die voor de deur staat zal overleven, is nog maar de vraag. Met angst en beven wachten j; vakbonden en aandeelhouders op het eindoordeel dat het adviesbureau McKinsey volgende week zal vellen. Wordt het een sterfhuis constructie waarbij de gezonde bedrijven zelfstandig verder gaan, of 'n failliete boedel met massa ontslagen? Als het aan het bestuur van Boskalis ligt, beperkt het concern zich in de toekomst tot de hoofdactiviteit: baggeren. Aandeelhouders willen onderzoek j ROTTERDAM Op de eerstvolgende aandeelhoudersverg ring van Boskalis komt een voorstel aan de orde, een onderzo commissie in te stellen naar de gang van zaken bij het con<j Het is afkomstig van de Rotterdamse aandeelhouder Du\ dam, die al eerder een eenmans-actie voerde voor de gedu$ de aandeelhouders van Ogem, RSV en Volker-Stevin, en aandeelhouder, tevens ex-werknemer Hoeksema uit Elbuq Sinds het concern op de rand van een faillissement balanc brengen deze twee allerlei verhalen in omloop over steek ningen en misbruik van voorkennis bij aandelentransacties de top van het bedrijf. Daarbij worden de namen worden noemd van topman Kraaijeveld van Hemert en het lid va raad van bestuur Th. Danel. Beiden hebben tot nog toe niet len reageren op de beschuldigingen. Dubbeldam: „Dat is zeggend genoeg. Laten ze me maar voor de rechter dagen, zal ik dan keiharde bewijzen op tafel leggen de Wereld. De raad van be van Nacap heeft echter steed optimistisch gerapporteerd ov onder handen zijnde werken pende claims. Zo heeft Bo zichzelf rijk gerekend. Op ee ker moment was er een heli van te innen vergoedingen meerwerk en schadeclaims, daar is uiteindelijk weinig vj rechtgekomen. Ik schat de ringen die Nacap nu nog hei zeker honderd miljoen guldei Sterfhuis Uiteindelijk zal Boskalis ziel van zijn verliesgevende do moeten ontdoen wil het co toekomst hebben. Of dat via j sement dan wel een sterfhij structie gebeurt (wöarbij de vj gevende dochters in een apart ding worden ondergebracht) vooral de banken uit gaan rt Kamp: „Veel zal afhangen v steun die de banken al dal willen verlenen. Hoe springei het beste uit: bij een geleidelij bouw of een prompt faillissl van het concern? Dat is de, vraag die de banken en Mc? bezig houdt. Ik ben bang, d ons al gelukkig mogen prij? het aantal gedwongen onfl beperkt blijft tot een paar derd". Baggerwerkgeversvoorzitter I renburg loopt in zijn kantool een maquette van een baggej Zegt, met een brede grijn: baggeren, dat blijft toch houden van Hollands gloi frappante is: je bent onder] bezig. Je doet iets, wat je niJ Nederland heeft op dat geb enorme kennis opgebouwd, de bodemgesteldheid is een gebied? Dat pakken de buil se concurrenten ons niet z< Als we de komende drie ren goed doorkomen, zi> langere termijn nog wel Deze periode is niet alï Boskalis, maar voor de hel sector beslissend". PAUL KI

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 16