male
#1*1111
S-
I
De „Oranje", het vlaggeschip van de baggervloot van Boskalis. De komende jaren zijn miljoenen-investeringen nodig om de vloot te moderniseren.
BOSKALIS
DEN HAjjVG Mr. Sterrenburg,
voorzittervan de Centrale Werk
gevers Baggerbedrijf in Den Haag,
kijkt zorgelijk. „Boskalis zal het
niet makkelijk krijgen", zegt hij.
„Ook niet als het concern van de
banken de kans krijgt zich louter
toe te gaah leggen op het baggeren.
In 1983 hebben we in de baggersec-
tor een ongekende kentering be
leefd. De .buitenlandse markt kel
derde van 2,5 miljard gulden naar
1,8 miljard, terwijl het in Neder
land al tien jaar bergafwaarts gaat.
En we ga&n nog wel drie moeilijke
jaren tegemoet. Er is in de Derde
Wereld genoeg behoefte aan bag-
gerwerk, maar het geld voor grote
investeringen ontbreekt meestal.
Dat zie je aan Argentinië, dat de
pijpleiding die Boskalis daar heeft
aangelegd niet kan of wil betalen".
De geldnood van Argentinië heeft
het ooit zo roemrijke baggercon-
cern in grote financiële problemen
gebracht. „Er zit gewoon geen peso
meer in de staatskas", zei de Ar
gentijnse staatssecretaris van ener
giezaken Conrado Storiani onlangs
zonder met zijn ogen te knipperen.
Boskalis, dat keurig op tijd een
1.800 kilometer lang aardgasnet op
leverde, dreigt daardoor voor ten
minste 241 miljoen gulden het schip
in te gaan, mogelijk genoeg om het
concern failliet te laten gaan. De
Nederlandse overheid, die welwil
lend negentig procent van de order
verzekerde, dreigt er maar liefst 2,2
miljard gulden bij in te schieten.
Achteraf vraagt iedereen zich na
tuurlijk hoofdschuddend af, hoe
Boskalis dat toch wereldwijd
opereert -7- zich zo heeft kunnen
verkijken op een order van deze
omvang. Waarom werd met een ge-
neraalsbewind, dat het bovendien
niet zo nauw nam met de mensen
rechten, een contract gesloten voor
het beheer en de exploitatie van
het gasnet voor een periode van
vijftien jaar? Waarom verrichtten
Boskalis en de Nederlandse Cre--
dietverzekerings Maatschappij
(NCM) geen grondiger Onderzoek
naar de schuldenpositie van het
land en dé bereidheid van de oppo
sitie, die riu aan het bewind is, om
oude afspraken na,te komen? Was
de onderneming niet al te gretig en
al te ambitieus?
Risico's
Volgens directeur H, Groen van de
NCM waren de risico's in 1980,
toen het exportkrediet werd ver
strekt, in elk geval nog te overzien.
„We hebben destijds uit verschil
lende bronnen geput. De informa
tie, met name van de ambassade in
Argentinië, was in elk geval zoda
nig dat de minister van financiën
geen bezwaren had tegen de kre
dietverzekering. Wie kon voorzien
dat het land later door de Fal-
klandoorlog in financiële moeilijk
heden zou komen? U moet zich re
aliseren dat exportfinanciering een
wezenlijk onderdeel is voor de sti
mulering van de Nederlandse eco
nomie. Was de Falklandoorlog er
niet tussen gekomen, dan was de
hele operatie vlekkeloos afgerond".
Een werkgever in de baggersector,
die liever niet met name genoemd
wordt, verklaart het Argentinië-fi-
asco aldus: „Het is te vergelijken
Werknemers van
Boskalis-dochter
Nacap bij de aanleg
van de pijpleiding in
Argentinië. Een
project dat niet
zonder risico's is
gebleken.
met eep bergbeklimmer. Hij is op
weg naar de top. Maar dan wordt
het weer slechter, de economie zit
tegen. Voorzichtig gaat hij hoger,
stapje voor stapje. En het blijft goed
gaan. Maar er moeten ook meer ri
sico's genomen worden. Dan gaan
plotseling de stenen onder zijn voe
ten rollen. De bergbeklimmer
maakt een doodsmak".
Boskalis, dat circa tachtig procent
van zijn omzet in het buitenland
behaalt, ligt na het Argentinië-
avontuur weer onder aan de berg.
Bewusteloos naar het schijnt, want
de raad van bestuur van het con
cern is al ruim een maand afge
schermd voor de publiciteit. Direc
teur Kraaijeveld van Hemert is
zelfs niet bereid geheel vrijblijvend
een aantal optimistische geluiden
over het eventuele herstel van de
patiënt te laten horen. De afdeling
voorlichting meldt na ruggespraak
met de topman: „Nee, hij staat de
pers niet te woord. Wij wachten
eerst het onderzoek van het organi
satiebureau McKinsey af".
Het bankconsortium, dat de expedi
ties van Boskalis in het verleden
altijd heeft gefinancierd, heeft zich
Intussen zorgelijk over de bewuste
loze baggeraar gebogen. De diagno
se zal uiteindelijk gesteld worden
door McKinsey, dat vanwegen zijn
bloederige operaties de bijnaam
„Mac the Knife" heeft gekregen.
Misschien, zo hoopt men in Slie-
drecht, zal een nieuwe financiële
injectie de baggerreus overeind
helpen, maar gevreesd wordt voor
een faillissement, als de banken be
sluiten hun tegoeden op te eisen.
Tekenen van herstel
In het duister van de omzichtige
onderhandelingen tussen raad van
bestuur en het bankwezen, tijdens
de reis van onderhandelaar Van
Lennep en zijn delegatie om alsnog
in Argentinië de verschuldigde
miljarden los te peuteren (Argenti
nië maakte deze week al een be
scheiden gebaar door 21 miljoen
gulden op de rekening van de Bos
kalis-dochter Cogasco te storten),
vertoont het concern intussen de
eerste tekenen van herstel. Op de
Amsterdamse effectenbeurs steeg
de koers van het aandeel Boskalis
de laatste weken van nog geen
tientje tot ruim zeventien gulden.
Adviseur mr. F. Fechner van de
Vereniging voor Effectenbescher
ming, de organisatie die de belan
gen van aandeelhouders vertegen
woordigt, verklaart de koersstijging
uit de gedwongen verkopen door
net tattt-rconttm
ken. In hoog tempo zijn de dochter
bedrijven Dirk Verstoep, HVA en
Petrogas (samen totaal 720 werkne
mers) verzelfstandigd. Met het geld
dat deze verkoop heeft opgeleverd,
wil de raad van bestuur van Boska
lis de kernactiviteit, het baggeren,
weer op poten zetten.
Fechner: „Hoeveel geld de verkoop
van die drie dochters heeft opgele
verd weet niemand, maar bepaalde
beleggers verwachten dat het aan
deel Boskalis daardoor meer waard
is. Op zich is het ook niet zo'n
vreemde politiek die de raad van
bestuur van Boskalis volgt. We
hebben meegemaakt dat NBM
Bouw door de afstoting van allerlei
dochterbedrijven die niet direct
met de woningbouw te maken had
den, weer winstgevend is gewor
den. Door terug te keren naar je
kernactiviteit, krijg je weer meer
zicht op de onderneming".
Nieuwe kredieten
Ad Kamp, bestuurder bij de Hout
en Bouwbond FNV, heeft al zes ge
sprekken gehad met de raad van
bestuur van Boskalis over op han
den zijnde ingrepen en heeft daar
bij „wat meer vertrouwen" gekre
gen in de toekomst van het con
cern. Hij zegt, aarzelend: „Het
hangt helemaal af van de banken
die, als ze dat willen, Boskalis zo
:feüiiet kunnen verklaren. Ais het
bankconsortium daarentegen met
nieuwe kredieten over de brug
komt, is er wellicht een winstge
vend baggerconcern van te ma
ken".
Volgens Kamp zijn er in elk geval
miljoenen-investeringen nodig om
het baggerbedrijf overeind te hou
den. De opbrengst van de uitver
koop van HVA, Dirk Verstoep en
Petrogas kan naar alle waarschijn
lijkheid het te verwachten verlies
van circa 200 miljoen gulden over
dit jaar nog maar net goed maken.
De vakbondsman: „Ik wil niet zeg
gen dat de baggervloot van Boska
lis verouderd is, maar de concur
renten, vooral in het Verre Oosten,
hebben de laatste jaren fors geïn
vesteerd in nieuwe technieken. Er
zullen tenminste twee nieuwe hop
perzuigers gekocht moeten worden
om de concurrentie bij te kunnen
benen. Deze baggervaartuigen kos
ten zo'n zeventig tot honderd mil
joen gulden per stuk. Maar dat geld
is er niet. En de kans dat Argenti
nië met die 241 miljoen gulden
over de brug komt, acht ik nihil zo
lang de Nederlandse overheid zich
daar niet voor wil inspannen. Die
21 miljoen die deze week werd be
taald is een zoethoudertje".
Werkgeversvoorzitter Sterrenburg
schetst een soortgelijk beeld. Hij
meent: „Er zijn de laatste tien jaar
een aantal buitenlandse bagger-
concurrenten bijgekomen: China,
Japan, Korea en ook Singapore. De
tijden van de vette winsten zijn
daardoor voorbij. Om te kunnen
blijven concurreren hebben de Ne
derlandse baggeraars flink geïnves
teerd in nieuwere en meer efficiën
te schepen. Die innovatie blijft
noodzakelijk. Het probleem is al
leen dat de groei er uit is".
Riskant
Het „terug naar af" van Boskalis
wekt al met al de indruk van een
hachelijk avontuur. Het concern
ontdoet zich immers op het mo
ment dat het slecht gaat juist van
Wjn meest winstgevende dochters-
drijven. Een op deze'manier uitge
kleed concern wordt wel erg
kwetsbaar. Vooral als je bedenkt,
dat de baggersector van het con
cern zijn omzet vorig jaar fors zag
teruglopen: van 979 naar 788 mil
joen gulden.
Toch zitten er een aantal positieve
kanten aan het plan van Boskalis
om terug te keren naar het bagge
ren. Volgens werkgeversvoorzitter
Sterrenburg is het baggeren, vooral
voor een bedrijf met ervaring, al
lereerst een veel minder riskante
bezigheid dan bijvoorbeeld het aan
leggen laat staan beheren van
pijpleidingen in de verste uithoe
ken van de wereld.
Sterrenburg: „De kans dat je je een
buil valt aan een baggeropdracht is
vrijwel uitgesloten. Het enige dat je
hoeft in te zetten zijn je bagger
schepen en je mensen. Dat is kdpi-
taal en kennis die je al in huis hebt.
Je hoeft niet, zoals bij het aanleg
gen van pijpleidingen, op eigen ri
sico buizen in te kopen. Je bent
minder snel afhankelijk van bui
tenlands perspneel. Zit het tegen,
dan kun je de afschrijvingen op je
baggervaartuigen uitstellen, zodat
je toch nog een redelijke winst
boekt".
Wedden op één paard
FNV-bestuurder Ad Kamp meent:
„Lange tijd leefde bij de grote con
cerns het idee dat je beter op meer
dere paarden kon wedden, ook al
had je er geen verstand van. Ik
moet bekennen: wij waren als vak
organisatie ook onder de indruk
van de forse uitbreiding van het
Boskalis-concern. Maar achteraf is
gebleken dat het management niet
in staat is al die ondernemingen
goed te runnen. Je ziet het tegen
woordig bij wel meer concerns:
men wil terug naar dat ene paard
dat in het verleden al goede races
liep".
Tekortschietend management is
volgens Kamp vooral voelbaar bij
de dochter Nacap, die sedert 1982
naar schatting 250 miljoen gulden
verlies heeft 'geboekt, hoófdttkeiijk
op orders voor de aanleg van pijp
leidingen. Kamp: „Die verliezen
zijn voor ons niet uit de lucht ko
men vallen. Het is bekend dat je
enorme risico's loopt bij gecompli
ceerde bouwopdrachten in de Der
ZATERDAG 10 NOVEMBI
V-
Het kan verkeren
in ondernemings-
land. Nog geen
twee jaar geleden
kreeg Boskalis
topman
Kraaijeveld van
Hemert de
felbegeerde
Willem I prijs
voor flexibel
ondernemerschap.
Nu is het bagger
en bouwconcern
ruim 150
vennootschappen
met circa 6.100
werknemers
verwikkeld in een
gevecht op leven en
dood. Of de patiënt
de ingrijpende
operatie die voor
de deur staat zal
overleven, is nog
maar de vraag. Met
angst en beven
wachten j;
vakbonden en
aandeelhouders op
het eindoordeel dat
het adviesbureau
McKinsey
volgende week zal
vellen. Wordt het
een sterfhuis
constructie waarbij
de gezonde
bedrijven
zelfstandig verder
gaan, of 'n failliete
boedel met massa
ontslagen? Als het
aan het bestuur
van Boskalis ligt,
beperkt het
concern zich in de
toekomst tot de
hoofdactiviteit:
baggeren.
Aandeelhouders willen
onderzoek j
ROTTERDAM Op de eerstvolgende aandeelhoudersverg
ring van Boskalis komt een voorstel aan de orde, een onderzo
commissie in te stellen naar de gang van zaken bij het con<j
Het is afkomstig van de Rotterdamse aandeelhouder Du\
dam, die al eerder een eenmans-actie voerde voor de gedu$
de aandeelhouders van Ogem, RSV en Volker-Stevin, en
aandeelhouder, tevens ex-werknemer Hoeksema uit Elbuq
Sinds het concern op de rand van een faillissement balanc
brengen deze twee allerlei verhalen in omloop over steek
ningen en misbruik van voorkennis bij aandelentransacties
de top van het bedrijf. Daarbij worden de namen worden
noemd van topman Kraaijeveld van Hemert en het lid va
raad van bestuur Th. Danel. Beiden hebben tot nog toe niet
len reageren op de beschuldigingen. Dubbeldam: „Dat is
zeggend genoeg. Laten ze me maar voor de rechter dagen,
zal ik dan keiharde bewijzen op tafel leggen
de Wereld. De raad van be
van Nacap heeft echter steed
optimistisch gerapporteerd ov
onder handen zijnde werken
pende claims. Zo heeft Bo
zichzelf rijk gerekend. Op ee
ker moment was er een heli
van te innen vergoedingen
meerwerk en schadeclaims,
daar is uiteindelijk weinig vj
rechtgekomen. Ik schat de
ringen die Nacap nu nog hei
zeker honderd miljoen guldei
Sterfhuis
Uiteindelijk zal Boskalis ziel
van zijn verliesgevende do
moeten ontdoen wil het co
toekomst hebben. Of dat via j
sement dan wel een sterfhij
structie gebeurt (wöarbij de vj
gevende dochters in een apart
ding worden ondergebracht)
vooral de banken uit gaan rt
Kamp: „Veel zal afhangen v
steun die de banken al dal
willen verlenen. Hoe springei
het beste uit: bij een geleidelij
bouw of een prompt faillissl
van het concern? Dat is de,
vraag die de banken en Mc?
bezig houdt. Ik ben bang, d
ons al gelukkig mogen prij?
het aantal gedwongen onfl
beperkt blijft tot een paar
derd".
Baggerwerkgeversvoorzitter I
renburg loopt in zijn kantool
een maquette van een baggej
Zegt, met een brede grijn:
baggeren, dat blijft toch
houden van Hollands gloi
frappante is: je bent onder]
bezig. Je doet iets, wat je niJ
Nederland heeft op dat geb
enorme kennis opgebouwd,
de bodemgesteldheid is een
gebied? Dat pakken de buil
se concurrenten ons niet z<
Als we de komende drie
ren goed doorkomen, zi>
langere termijn nog wel
Deze periode is niet alï
Boskalis, maar voor de hel
sector beslissend".
PAUL KI