Leidse Courant | 1984 | 7 november 1984 | pagina 18

Hondebezitter moet een
autoritaire leider worden

einti

■071-1222441

PTT krijgt vier maanden
voor opstellen verhuisplan

Voor derde keer Emily

De mens centraal

CD
CO

600.- korting
op Suzuki bromfietsen

Opgelet!

Fa. J. de Nobel

Gejo

Rob Chrispi jn tussen
literatuur en beleving

KUNST/ BOEKEN

£&idóc@ou/umt

WOENSDAG 7 NOVEMBER 1984 PAGINA 18

AI

DEN HAAG Dat een stuk over een dichteres ruim zestig keer
een volle zaal kan trekken, bewijst „Emily", de succesvolle solo
voorstelling van Anne-Marie Heyligers., waarin zij minutieus en
ontroerend gestalte geeft aan de Amerikaanse dichteres Emily Dic
kinson. Ook na twee series extra voorstellingen blijkt er vanuit het
publiek nog veel vraag naar dit stuk te zijn. Daarom heeft de
Haagse Comedie besloten voor de derde maal extra voorstellingen
van „Emily" te geven.

In dit stuk solo-toneel zijn gedichten en citaten uit brieven van de
dichteres Emily Dickinson verwerkt. De dichteres, die in 1886
overleed, werd tijdens haar leven volkomen miskend door toon
aangevende literatoren uit haar tijd. Onder pseudoniem werden tij
dens haar leven slechts zeven gedichten gepubliceerd van de totaal
1775 die zij hereft nagelaten. Meer dan duizend brieven konden
worden achterhaald. De voorstellingen worden gegeven in de pe
riode 15 november t/m 2 december in het Paradijs, het zolderthea
tertje van de Koninklijke Schouwburg.

Anne-Marie Heyligers.

Pruiken en
patriotten herleven

AMSTERDAM „Pruiken en Pa
triotten" is het motto van een ver-
volgexpositie over de geschiedenis
van de hoofdstad in de 18e eeuw
die in het Amsterdams Historisch
Museum wordt gehouden. In de ti
tel zijn, aldus het AHM, de twee
extremen vervat die kenmerkend
zijn voor de geschiedenis van de
18e eeuw: de overheersende politie
ke macht van de bepruikte regen
ten en de toenemende kritiek hier
op, die in het derde kwart van die
eeuw resulteert in de politieke be
weging van de Patriotten. De eer
ste tentoonstelling in 1982 over het
zelfde onderwerp heette „Op weg
naar 1795".

„Pingping"
in première

HAARLEM

„Pingping", de

nieuwste musical van
Annie M.G. Schmidt,
Harry Bannink en
Paddy Stone, gaat op
20 november in de
Haarlemse Stads
schouwburg in pre
mière. Aan „Ping
ping" werken onder
anderen mee Leen
Jongewaard, Gerrie
van der Klei, Hans
van der Woude, Ferd
Hugas, Tanneke
Hartzuiker en Jan
Willem Ruyter.

Boeken bij de Turkse koffie

ANKARA Volgens het in Istanbul verschijnen
de dagblad Hurriyet moeten de Turkse koffiehui
zen binnen een half jaar lectuur in huis hebben.
Het ministerie van onderwijs, sport en jeugdzaken
in Ankara zal hiervoor 3,3 miljoen gulden be
schikbaar stellen. „Wij leggen wel een paar kran
ten en een boek of twee neer in een hoek", zei
Osman, eigenaar van een koffiehuis in een woon
wijk van Ankara. „De mensen komen hier om te
spelen en niet om te lezen". Osman zegt dat hij
niets heeft gehoord over rijkssubsidie bij het aan
leggen van een bibliotheek, en dat hij de aanschaf
van kranten en boeken zelf zal bekostigen. Turkse
koffie- en theehuizen zijn een eerbiedwaardige in
stelling waar geen gehucht buiten kan. Ze zijn de
toevlucht van werklozen en onderbetaalden, die
er hun tijd met het dominospel, kaarten en back
gammon doorbrengen. In een land met een werk
loosheidspercentage van 20, hebben de koffiehui
zen niet te klagen over klandizie.

Nieuwe generatie
choreografen

UTRECHT In de Stadsschouwburg inl
Utrecht gaat op 21 november het pro-P
gramma van de Nieuwe Generatie Chore-'
ografen van Het Nationale Ballet in pre
mière. Deze generatie wordt gevormd t!3
door Leo Besseling, Clint Farha, Jan Lin- y
kens en John Wisman. Besseling maakte
een werk voor drie danseressen op mu- Lr-
ziek van de Engelse zanger en componist r
David Sylvian, Farha een ballet op mu-Jw
ziek van Jean Sibelius, Frank Zappa en
David Bowie, Linkens vervaardigde een
choreografie voor dertig dansers op mu-
ziek van Joseph Haydn en Wisman één
voor acht dansers gezet op muziek van ^in
Luciano Berio. eru
icht

i

De hond heeft geen inspraak.
Dat is het credo van Martin
Gaus, presentator van het tv-
programma Dierenmanieren
en eigenaar van het Dierenho
tel in Lelystad. Als baas hoeft
u dus geen rekening te houden
met t regent, dus de hond
heeft geen zin", of „wil je niet
op je plaats? Ga dan maar lek
ker bij de warme kachel".
Uw hond kent geen democra
tie, vindt Gaus. Al eeuwenlang
gaat hij aan ijzeren wetten ge
bonden door het leven. In zijn
pas verschenen boek „Honde
manieren" maakt Gaus over
duidelijk, dat hij niet kiest
voor een zachtzinnige aanpak.
„Want", zegt de in dierenbe
schermingskringen nogal om
streden schrijver, „u heeft ei
genlijk een wolf in huis. Het is
misschien niet goed voor te
stellen, maar diep in zijn hon
delijf is uw Duitse dog, peki
nees, poedel en ook uw terriër
een wolf. Hij gedraagt zich als
een wolf, vooral wat zijn taal
betreft. Het enige dat de hond
niet meer met de wolf gemeen
heeft, is zijn schuwheid voor
de mens".

Roedelleider

Gaus, zo beweert hij, kan u
helpen de taal van uw hond te
leren begrijpen. Hoe? Door
hond met uw hond te worden

en als dat is gelukt baas te
worden. Niet dat aardige
„baasje", maar echt de baas.

Roedelleider dus.

Want daar draait het volgens Autoritair
Martin Gaus om: de roedellei
der is vaak het sterkste man
netje met de meeste ervaring
en die roedelleider dient on

zoet is krijgt lekkers, wie stout
is krijgt straf" en „stel uw re
gels en maak ze waar".

te worden. He.t gezin is in dit
geval de roedel en het „baasje"
(of die nu mannelijk of vrou
welijk is) is de roedelleider. En
lukt het u niet die rol naar be
horen te spelen, dan zal de
hond de aangewezen partij zijn
om de leiding over te nemen.
En dan begint het gedonder
volgens Gaus. Een hond die
het gezin regeert, wordt name
lijk niet geduld en dan volgt al
snel een vroegtijdige dood in
de handen van de dierenarts.
Om dat te voorkomen leert
Gaus de hondebezitter stapje
voor stapje hoe hij een respec
tabele roedelleider wordt.
Geen leider die er zonder enig
inzicht maar wat op los slaat,
maar een zorgzame attente
baas. die opvolging van zijn
bevelen eist vanuit een supe
rieure positie.

Geen anti-autoritaire opvoe
ding dus. De filosofie van
Gaus is door het hele boek
heen terug te vinden in op
merkingen als „regels zijn er
om toegepast te worden", „wie

Dat het moeilijk is in onze de
mocratische samenleving een
autoritaire leider te worden,
geeft Gaus volmondig toe:
„Omdat wii waarden als laten
uitpraten, begrip voor de an
der, respect voor een andere
mening hoog in het vaandel
hebben, kost het ons de groot
ste moeite terug te keren naar
de dictatoriale staat: geen in
spraak, geen initiatieven, lijf
straf bij overtreding van de re
gels, de leiding beslist, enz.".
Toch zal het moeten, vindt
Gaus. De hond functioneert
namelijk zo. Wanneer u niet
bereid bent een haast dictato
riale leider te worden, zou u

feen hond moeten nemen,
'olgens Gaus doet u dan na
melijk heel het wezen hond
geweld aan.

Troetelinstinct

En wanneer dat gebeurt gaan
bij Gaus de nekharen overeind
staan. Genadeloos haalt hij uit
naar het zogeheten troetelin
stinct van de mens. Volgens
hem is dat een instinct dat
meestal alleen maar in het na
deel van dieren werkt: „De

troetelende mens voelt zich
prima, maar menig dier gaat
ten onder".

Als eigenaar van het Dieren
hotel Lelystad is zijn belang
rijkste bezigheid het heropvoe
den van gestoorde dieren,
meestal honden. „Maar", zegt
Gaus, „het grootste probleem
dat iedere keer weer naar vo
ren komt, is de heropvoeding
van bazen. Want deze bazen
zijn er in geslaagd door volsla
gen onwetendheid de meeste
vriendelijke honden om te to
veren tot een onleefbaar dier.
De beesten die bij dierenartsen
worden aangeboden als agres
sief, vals, onbetrouwbaar, ner
veus en onwillig".

Wat is dan de oplossing? Vol
gens Gaus de honden in een
kennel plaatsen met een zeer
sociale, speelse partner. Hon
den onder elkaar reageren
niet inconsequent en de neuro
tisch geworden hond komt
weer in balans. En vanuit die
situatie kan de hond heropge
voed worden.

Natuurlijk is het prima,
schrijft Gaus, dat er ook in ons
een aangeboren gevoel tot be
scherming van het kwetsbare
is, maar bij al ons getroetel en
verzorgen vergeten we één
ding: het oerwezen in de hond.
En dat is de wolf. „Dat hij lei
ding nodig heeft willen we
nog wel snappen, maar als we

Een nieuwe grap van Ir. H. A. Schuringa

11

Martin Gaus: „De troetelende mens voelt zich prima, maar menig
dier gaat ten onder".

die leiding daadwerkelijk de hoogstgeplaatste hond wor-
moeten geven, vinden we dat den...

zielig". GERRIT WOLTERS

En toch is dat de hamvraag
volgens Gaus: wie wordt de

leider' U bent dus gewaar- Martin Gaus:,, Hondemanie-
schuwd: u moet niet alleen ren Uitgeverij Elsevier,
hond worden, u moet ook nog Prijs ƒ24,50.

Twee jaar geleden ontstond er
enige deining rond een boek,
waarin nogal wat personen uit
het Nederlandse openbare le
ven aan het woord kwamen,
op een manier die ze zelf niet
hadden voorzien of gewenst.
„De brieven van ir. H. A.
Schuringa" was een practical
joke van formaat: een be
kwaam en bekend Amster
dams journalist had onder de
naam van deze ingenieur al
lerlei bekende Nederlanders
een briefje geschreven en pu
bliceerde in dit boek hun ant
woorden.

Ir. Schuringa heeft nu op
nieuw toegeslagen. Zijn boekje
„De mens centraal" bevat in
terviews met, alweer, bekende
Nederlanders: premier Lub
bers, Maarten 't Hart, kardi
naal Simonis, Prins Bernard,
Anja Meulenbelt, Adriaan van
Dis, en nog wat anderen.
„Grensverlegende gesprek
ken", zo worden ze aangekon
digd. Ze zouden eerder ver
schenen zijn in het bekende
maandblad „Interingenieur"
Kent u het? De loftuitingen op
de flap van het boekje houden
niet op: „pareltje van inter
viewkunst' „een poging om
de lezer uit de wurgende
„splendid isolation" te bevrij
den".

Wie het boekje ter hand neemt
komt hopelijk snel tot de ont
dekking dat het hier ook om
een practical joke gaat. zo niet,
dan volgt hij de landelijke pers
erg slecht. De grap van „De
mens centraal" is, dat de opge
nomen interviews stuk voor

stuk uitspraken bevatten, dier®
door de betrokkenen zijn ge-
daan, zonder dat het afgedruk-^3
te interview ooit plaats vond.K"c
Wie de weekbladen, de zater-|/"
dagbijlagen van kranten, an-Jeti
dere tijdschriften volgt, her-fOO
kent bij lezing herhaaldelijk Of
iets bekends, wat hij eerder przc
las: de interviewer heeft zichm
er met een jantje van leiden per
afgemaakt. Hij is de deur nietF
uitgeweest, maar bleef thuis, vr(
met een aantal knipselmappen! ei
naast de schrijfmachine, waarL^
hij te pas en te onpas uit ci
teert, naar aanleiding van vra-*
gen die hij bij de knipsels be-E
dacht heeft.

En het merkwaardige en grap
pige is, dat deze nooit gehou-lfl i
den interviews vaak evengf e
waarheidsgetrouw lijken alst^
vele interviews die wel echtyor
plaatsgevonden hebben en die ^/e
je alom tegenkomt. Niet dat.
Schuringa steeds een heel lief-f
devol beeld geven van dep
„geïnterviewden", integen-r J
deel, soms wordt de vloer aan-Jj!
geveegd met de dames en he"1 c
ren. Ir. Schuringa, die in zijn®1'6
ware gedaante binnenkort'
hoofdredakteur van een Am#'i
sterdams weekblad van zekerefwfi
kleur wordt, nadat hij vele ja-Hei
ren een belangrijk medewer-ir t
ker van een vooraanstaand) kri
links weekblad geweest is, zaWijn
veel plezier hebben van zijn bal
grap. En veel lezers met hem.jtie
JAN VERSTAPPEN". 1

lit i

Ir. H. A. Schuringa: „De)r0/
mens centraal". Uitgave Vaner7n
Gennep. Prijs 17,50.

(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De PTT moet
nog vóór 1 maart een concreet
verhuisplan voor een deel van
de Centrale Directie gereed
hebben. Een commissie onder
voorzitterschap van Den Bes
ten, secretaris-generaal van
het ministerie van Verkeer en
Waterstaat, gaat de PTT bij
het opstellen van het sprei
dingsplan begeleiden.

In de commissie zitten ook de
directeur Kottman van het ad
viesbureau Berenschot, de di
recteur van de directie finan-
cieel-economische zaken van
de PTT, Zoeteweij, en de di
recteur van de directie organi
satie-aangelegenheden,
Schaake.

Eén en ander blijkt een de
brief die minister Smit-Kroes

;n staatssecretaris Scherpen- reau Berenschot 29 oktober stelt het kabinet, evene

en staatssecretaris Scherpen-
huizen gisteravond naar de
Kamer hebben gestuurd. De
brief, die vergezeld ging van
een rapport van het bureau
Berenschot, geeft een nadere
toelichting op het kabinetsbe
sluit over de PTT-spreiding.
De Tweede Kamer zal daar
volgende week over debatte
ren.

Het kabinetsbesluit, zo blijkt
nu, wijkt op een aantal belang
rijke punten af van het (ver
trouwelijk) advies dat het bu

reau Berenschot 29 oktober
gaf over de PTT-spreiding.
Berenschot acht in dit laatste
rapport de overplaatsing van
één hoofddirecteur (Techni
sche Zaken) en nog eens ruim
1300 functies naar Groningen
voor totaal 250 miljoen gulden
mogelijk. Het kabinet heeft
vrijdag evenwel besloten drie
hoofddirecteuren plus het bu
reau van directeur-generaal ir.
C. Wit en nog eens 1400 banen
naar het Noorden over te
plaatsen. Dit kan, zo veronder-

eveneens
voor 250 miljoen gulden gerea
liseerd worden.

Hoewel het kabinet geen pre
cieze invulling aan de soorten
over te plaatsen functies geeft
(dat wordt aan de PTT overge
laten), is duidelijk dat de over
plaatsing van de diensten (of
delen daarvan) Telecommuni
catie en Post niet meer aan de
orde is. Berenschot had over
plaatsing van 630 functies uit
de dienst Telecommunicatie en
275 functies uit de dienst Post

geadviseerd. Een deel van het
dokter Neherlaboratorium kan
van Leidschendam naar Gro
ningen, aldus Kottman. Het
kabinet evenwel, wil alleen
nieuwe laboratoriumfuncties
in Groningen plaatsen.
De overplaatsing van de direc
teur-generaal en drie van zijn
hoofddirecteuren gaat onge
veer dertig miljoen gulden
kosten, zo blijkt verder uit de
aanbiedingsbrief van Smit-
Kroes en Scherpenhuizen. In
het kabinetsbesluit wordt geen
melding gemaakt van de door
Berenschot in zijn rapport uit
gesproken verwachting dat
Groningen er na 1990, nog 275
tot 300 hoogwaardige techni
sche functies bij krijgt als de
PTT-onderdelen inderdaad
naar Groningen gaan.

Reconstructie
tuinbouwgebied

Het LTB-bestuur in Roelofa-
rendsveen ziet in de toekomst
mogelijkheden voor recon
structie van het oude glastuin

bouwgebied. Zij neemt hier
mee duidelijk afstand van de
uitspraken en suggesties van
de heer C. de Jong in de Leid-
se Courant van gisteren. De
heer De Jong zei geen goede
ervaringen te hebben met de
reconstructie.

Zoals een goed kweker be
taamt, had de heer De Jong al
uitgebreide plannen nog voor
dat de reconstructiecommissie
geinstalleerd was. De nu bij
hem tot stand gebrachte be
drijfsstructuur is een mooi
voorbeeld van hoe een bedrijf
kan worden na reconstructie.
Vandaar dat er door ons be
stuur en door de reconstructie-
commissie bij herhaling op is
aangedrongen op een snelle
beslissing en honorering inza
ke de aanvraag van de heer
De Jong. Maar het is en blijft

de Landinrichtingsdienst die
hierin beslist. Wij vinden het
jammer dat de heer De Jong,
door welke oorzaak dan ook,
tot nog toe geen gebruik heeft
kunnen maken van subsidies
in het kader van de recon
structie.

Het is onjuist om de mogelijk
heden van reconstructie te be
oordelen op ervaringen in een
enkel geval. De rekonstruktie
is immers nog nauwelijks be
gonnen, als men bedenkt dat
er nog tien jaar gebruik ge
maakt kan worden van de re
gelingen. Bovendien is de Be
schikking Rekonstruktie Oude
Glastuinbouwgebieden in be
weging. Voorwaarden en mo
gelijkheden veranderen op
aandrang en ervaring van ver
schillende commissies in het
land. Speciaal voor ons gebied
doe de vier leden-kwekers van

de commissie hun uiterste best
om de voorwaarden te verrui
men en het plan te voltooien.
Wanneer zij hierin slagen zal
er aanzienlijk makkelijker via
de ambtelijke wegen gewerkt
kunnen worden.

Tot slot. Niet voor niets is ons
gebied door het Ministerie van
Landbouw aangewezen als re-
konstruktiegebied. Niet voor
niets stelt men hier gelden be
schikbaar. Wij zijn ervan over
tuigd dat een kweker met een
goed plan voor bedrijfsverbe-
tering of iemand die wil sane
ren de volle medewerking kan
krijgen van de reconstructie-
commissie. Op die manier
kunnen de mogelijkheden die
de Beschikking geeft, in de
toekomst zeker benut worden.

Allerzielen

Ik vind het een schandaal, dat
vrijdagavond 2 november de
harmonie door Roelofarends-
veen ging. Het was immers Al
lerzielen. Ik heb erover ge
beld, onder anderen naar bur
gemeester Wagenaar. Hem
heb ik gevraagd of hij voor
vrijdagavond permissie had
gegeven. Dat had hij gedaan,
want hij had niet aan Allerzie
len gedacht.

C.J. DE JONG

Roelofarendsveen

LEIDSE COURANT

BROMFIETSEN EN RIJWIELEN

Van 12595.- voor slechts 1995.-.

Ook per maand te betalen.

Leen Rehorst, Apeldoornselaan 149, Den Haag. Tel. 070-
65.00.33

BROMFIETSEN v a. 10.- per
week, o.a. Puch Maxi, Honda,
Yamaha. Suzuki. Zündap. Ook
zonder vooruitbetaling. Leen
Rehorst. Apeldoornselaan 149,
Oen Haag. T. 070-650033.

ZUNDAPP CS 50. i.z.g.st. b.J.
'81. vierkant blok 1250,-. Tel.
070-470568.

ZUNDAPP GTS 50. met 125 wa
ter gekoeld blok. 2250,-. Tel.
070-470568.

Tientallen guldens voordeliger

oma-fietsen

grootste keus. laagste prijs, ga
rantie en gratis servicebeurt, In
alle kleuren. Polanen Haarlem-
merstr. 201/5-Melplein,

128/Morsweg 174, Leiden.

I AUTOMARKT

Peugeot 204

Break, 1976, I.z.g.st. Vraagprijs
2000,-. Tel. [phone]. na
18.00 u.

Honda Civic eind'78

Lz.g.st. Mercedes 230 bj. dec.
'76

OPEL Manta 19 S bj. 1976,
I.z.g.st. 3500. Tel. 01749-
46222. na 18 uur.

OPEL Manta 16 S '77, kl. geel,
I.z.g.st. Vr.pr. 4250,-. Tel. 070-
659784 na 17.00 uur.

Opel Ascona 1200 bj. '78

Pr.n.o.t.k. Tel. [phone].

Te koop VOLVO 144 GL bj. '74.
I.z.g.st. Prijs f 1750,-. Tel. 070-
455116.

T.k. Opel Ascona

Oldsmobile Delta 68 Royal

i.p.st., bj. eind '79. alles elec.
met airco, stereo radio cass.
Vr.pr. 3950 Te». 070-933230

Bedrijven
Particulieren

gebracht betalen wij voor uw
oud papier 0.17 per kg. Ge
haald 0.16 per kg.

Containers beschikbaar min 2.5
ton.

FORD Mercury Capri Fastback,
mei '80, 58.000 km., 6 cll.,
2600cc, alle keuringen toege
staan, 9850,-, tel. 070-
553318.

ALFA Romeo GTV 2.0 bj. 81,
(nieuw model) rood. 70.000 km.
Vr.pr 15.500.-. Tel. 070-
901433.

BMW 525 veel extra s mooie
Installatie. Pr. 2800.-. Tel.
070-899925.

CHEVROLET Oldtimer 1960,
vrachtwagen, uz.ton, 6 cyl. t.k.a.
t.e.a.b. Tel. 463047 of 460954.

Voor de liefhebber. Citroen SM

CITROEN HÜ Bestel,
nov '81. pr. 5500,-. tel. 070-
657675.

Toyota Cressida, bj. eind '78

Geen krant ontvangen? Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur, za
terdags tussen 14.00 en 15.00
uur, telefoonnr. 071-122248 en
uw krant wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.

Kreisler Horizon

13 GLS, m. 1980, kl. wit, 71.000
km, i.pr.st. 2950,-. Tel. 02524-
5875.

KLEDING EN KAPSEL

kousenhuis

Ook groot gesorteerd in

dameskousen

20 - 30 - 60 denier, In veel kleuren
Haarlemmerstraat 8. Leiden
Egelantier 4. Leldsenhage

BONTMANTELINRUIL. Nü een
schitterende nieuwe bontman
tel met een (kleine) bijbetaling.
Reparatie/cleaning v.a. 45,-
Bel voor uitgebreide documen
tatie: 020-233488.

BONTMANTELINRUIL. Uw
oude mantel tegen een schitt.
nieuwe met een (kleine) bijbeta-"
ling. Tevens 20%-50% korting.
Snelle en vakk. reparatie v.a.
50,-. Weg. gr. belangst. Tel.
alspr. 020-233488 waarna
vrijbl. ultgebr. documentatie
wordt toegezonden.

KUNST EN ANTIEK

Verbouwingsopruiming antiek, kristal

Op onze hele collectie antiek, kristal en zilver: Kortingen van 20-
30%. Antiek Archipel, Ln. Copes van Cattenburgh 99. Den Haag.
Geop. dl. t/m zat. 12-17 uur. Tel. [phone].

Ant. JACHTGEWEER met goud
en zilver ingelegd ca. 1835
1250.-. Tevens enkele antieke
revolvers. Tel. [phone].

De hoogste prijs voor

goud en zilver

Goudmunt. Haarlemmerstr.
124. Lelden. Tel [phone]

Onderschrift:
Uit de
woorden in
Chrispijns
teksten
ontstaan
nieuwe
bouwsels.

Liedschrijver Rob Chrispijn, al
jaren werkzaam voor Herman
van Veen, bevindt zich in het
tussengebied tussen literatuur
en belevingsnotities. Hij hangt
heel sterk aan het waarneem
bare beeld. Zoals uit hout en
steen een huis wordt opgetrok
ken, een bescherming om de
mens heen, zo bouwt hij uit
zichtbare objecten een sfeer op
waarbinnen men zich thuis
kan voelen. Men stuit dan op
regels als: Jij zit te gapen, de
kat ligt te slapen, de merel wil
niet zingen en ik sta niet te
springen.

Dergelijke beschrijvingen van
alledaagse taferelen vormen
de grondstof en tevens het
bindmiddel in de teksten van
Chrispijn. Maar telkens en
vaak als bij verrassing haalt
hij ook abstracties binnen zijn
regels, begrippen waarvan de
omlijning wordt bepaald door
de persoonlijke beleving er
van. En dan hebben we het
niet over de liefde, die een
centrale rol speelt in al wat hij
schrijft, maar zinnen als: Een
onverwachte duik in het ver
leden, vlagen van verstands
verbijstering, plotseling ge
dachteloos tevreden, weinig
woorden ter verdediging.

Hier raakt hij aan literatuur,
inzoverre deze zich kenmerkt
door het gebruik van de taal
bij het scheppen van een nieu
we werkelijkheid. Herman
van Veen ontdekte dit ver
schijnsel in Chrispijns werk
eerder, toen hij het lied
„Kletsnatte clowns" in zijn re
pertoire opnam, weliswaar be

schrijving van kletsnatte
clowns in een optocht, maar
naarmate de beelden zich sta
pelen, ontstaat een bijna hallu
cinerende verbeeldingswereld:
De lucht betrekt en lijkt van
lood, moeders proberen te
schuilen, de hemel huilt van
geluk, het weerlicht, God
maakt een foto van een stad
onder druk.

Op deze manier werkt Chris
pijn nu al vijftien jaar met zo
grote regelmaat en zo constan
te kwaliteit, dat zijn werk ook
al zijn weg vond naar mensen
als Ramses Shaffy, Liesbeth
List en Lenny Kuhr. Zijn lied
„Werk" over het meisje, dat
wil leven als een zanglijster,
maar veroordeeld is tot stom
werk, werd in 1982 uitgeroe
pen tot het beste lied van het
jaar en zijn tekstboek „Dinges"
kreeg warm onthaal van Her
man van Veen, die mede zijn
naam er aan wilde verbinden.
Terecht leidt de hoeveelheid
van al die activiteiten nu tot
een heus boek, dat men zowel
tot zich kan nemen als een
dichtbundel, alswel als een
boek proza. Ook in dit opzicht
beweegt Chrispijn zich in een
tussengebied, in die zin dat uit
de door hem opgeroepen beel
den zich verhalen ontwikke
len, belevenissen, die gevan
gen in metrische regels zich
van tijd tot tijd verdichten tot
een gedicht.

TON OLIEMULLER
Chrispijn. vijftien jaar lied
teksten. Uitgeverij Harle
kijn. Prijs 25,90.

Amerikanen^
vertellen,, G

Bruna (de uitgever en dftp
boekhandel met zijn landelijke
keten van winkels) houdt o*
het ogenblik een actie waarbi
de Verenigde Staten centraï'
gesteld zijn, misschien in verïorVf
band met de binnenkort
houden presidentsverkiezirJ
gen. Deze Amerika-aktie
een van de pogingen van Bn
na om een slagvaardig beleifc
te voeren in de wereld van
Nederlandse uitgeverij
boekhandel, die volgens rapO J(
porten al te weinig aktiviteiROS
vertoont. 0 Pi

fik c

Een van de leuke gevolgeiP Ti
van deze aktie is de uitgaven
van een erg mooi boek, dat toP Kl
15 november voor bijna geeitons
geld te krijgen is bij Bruna-za* Kif
ken. Het heet „Amerikanefran<
vertellen" en het bevat eeiïn d
aantal zeer goede voorbeeldeDS
van het genre kort verhaaP Jc
„short story", waar de Ameril Si
kaanse schrijvers, meer dafB.
hun collega's elders, zich mdlOS
grote ijver mee bezig houderf Dl
Jan Donkers, die de literatuiAizik
van de V.S. heel goed ken! Dl
heeft het boek samengestelds
en uit de enorme hoeveelheifwur
materiaal een keuze van
verhalen gemaakt.

Zo'n keuze is nooit echt reprelbbi
sentatief. Donkers stelt datftro
ook vast dat hij, met spijt, veel Al
auteurs niet kon opnemen) Dl
hoewel ze eigenlijk in dit boejPS
thuishoorden. Eén schrijver ij Jo
met twee verhalen, die nau\$ Ni
met elkaar verbonden zijriochl

vertegenwoordigd: John Updi»

ke, met twee messcherp^)E|

-em

inte

schrijnende verhalen over eei
huwelijk dat stuk loopt.

?S.

Verder vindt de lezer in d$ Ni
boek, dat erg mooi is uitgege^
ven, verhalen van mensen i
Truman Capote. Ernst H
mingway, Katherine Ann Poj
ter, Paul Theroux, Irwi
Shaw, William Faulkner, PN
lip Roth, om maar enkelen j
noemen van de vele belangq
ke auteurs, die in „Amerik
nen vertellen" zijn opgeni
men. Bij elk verhaal is el
klein, helder en toepassel||
inleidinkje geplaatst van
hand van Jan Donkers, n
een paar belangrijke gegeverl
die op een persoonlijke manii
zijn genoteerd.

Tot 15 november is
er voor een opvallend lal
prijs, daarna is het wat duiu
der, maar voor zo'n boek r
erg goedkoop.

JAN VERSTAPPEJ

„Amerikanen vertellen" jlfli
samengesteld en ingeliL Bo
door Jan Donkers. Uitgau
Bruna. Prijs tot 15 novef
ber 15,-, daarna 25.-.