Indiase oppositie
leider veroordeelt
benoeming Rajiv
Rajiv Gandhi voelde
niets voor politiek
Popieluszko
slachtoffer
van kritiek van
staat en kerk
Verbod op lozen giftige stoffen
Sluiting
van Lago
is geen
verrassing
voor de
Antillen
WA 3Y-ÊV&WHA6LA)
MINISTERS OP NOORDZEE-CONFERENTIE:
-BUITENLAND!
CcidócSotuont
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1964 PAGINA IS
Tanker
explodeert
Een helikopter van
de kustwacht vliegt
laag over het
voordek van een
brandende
olietanker, tien mijn
uit de kust voor de
baai van San
Francisco. Voordat
het schip gisteren na
enkele hevige
explosies
doormidden brak,
konden 29 van de 28
bemanningsleden
worden gered.
Japanse „gifbende"
daagt politie uit
OSAKA Een geheimzinnige
Japanse groep, die een fabri
kant van snoepjes een groot
geldbedrag wil afpersen, heeft
vanochtend de politie belache
lijk gemaakt en haar aangera
den met de zoekactie te stoppen.
De afgelopen weken was gif
aangetroffen in snoepgoed van
deze fabrikant.
„Hoe lang kunt u hier 40.000
mensen voor vrijmaken?"
vraagt de bende openlijk in de
massakrant Asahi Shimbun. De
bende presenteerde zich als „de
man met 21 gezichten" en richt
te zich vervolgens tot de politie
met de woorden: „U hebt vast
ander werk te doen".
„Laatste" poging
bemiddeling mijn
staking mislukt
LONDEN Een „laatste"
poging om een oplossing te
vinden voor de staking in de
Britse kolenmijnen is giste
ren mislukt. Daardoor werd
het vrijwel zeker dat de sta
king, die al acht maanden
duurt, zich zal voortzetten
tot in de winter. „Een nieu
we afspraak voor onderhan
delen is niet gemaakt", zo
verklaarde de plaatsvervan
gend voorzitter van de Brit
se Nationale Kolenraad. Ja
mes Cowan.
Stephanie van
Monaco ontsnapt
aan ontvoering
PARIJS Prinses Stéphanie van
Monaco heeft bij de Parijse politie
aangifte gedaan van een poging tot
overval door een man en een vrouw,
van wie eerstgenoemde gewapend
was met een pistool. Hoewel de poli
tie zich er niet over uitlaat, wordt
vermoed dat het tweetal van plan
was de prinses te ontvoeren. De 19-
jarige Stépahnie keerde net terug
naar haar Parijse woning aan de
Avenue Georges Mandel, toen zij te
gen werd gehouden. „Schiet op en ga
achterin de auto zitten", kreeg zij te
horen, waarna ze kans zag te ont
snappen.
Belgische regering
wil reclame op tv
BRUSSEL De Belgische regering zal spoe
dig het ontwerp van een wet naar de Tweede
Kamer sturen, die het mogelijk maakt recla
meboodschappen uit te zenden op radio en te
levisie. In het parlement verwacht men wei
nig tegenstand, zodat reclame via de Belgi
sche nationale en regionale zenders wellicht
al volgend jaar een feit zal zijn. Volgens het
voorstel moeten de reclameboodschappen ge
scheiden blijven van de normale uitzendin
gen, mogen ze geen politieke of filosofische
boodschap bevatten en mogen ze niet direkt
voor of na jeugdprogramma's uitgezonden
worden. De opbrengsten gaan voor een groot
gedeelte naar de schrijvende pers en naar de
Vlaamse en Waalse deelregeringen.
WILLEMSTAD Het
bericht van de sluiting
van de olie-raffinaderij
Lago op Aruba kwam
voor velen op de Antillen
niet als een verrassing. De
afgelopen maanden circu
leerden al hardnekkige
verhalen over de moge
lijkheid dat het bedrijf,
gezien de uiterst slechte
bedrijfsresultaten, haar
poorten zou moeten slui
ten. De Arubaanse leider
Croes, die zich voor kort
altijd optimistisch uitliet
over de bestaanskansen
van Lago, liet vorige
week plots weten ernstig
bezorgd te zijn over het
behoud van het bedrijf.
Volgens Croes moet Nederland
zijn eiland hulp bieden, in een
poging het bedrijf alsnog te
redden. Zo moet Nederland
volgens hem invloed uitoefe
nen op het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse za
ken, dat op zijn beurt Lago's
moedermaatschappij Exxon
moet beïnvloeden. „Want als
Nederland en de Verenigde
Staten sociale onrust in dit ge
bied willen vermijden, dan
zullen zij er rekening mee
moeten houden dat deze raffi
naderij op dit ogenblik dit
eiland economisch op de been
houdt".
Volgens Croes heeft de slui
ting van Lago geen invloed
heeft op het streven van Aru
ba naar de aparte status in het
koninkrijk, die op 1 ianuari
1986 moet ingaan. „Aruba zon
der de Lago, maar met de sta
tus aparte is er nog altijd beter
aan toe dan Aruba zonder de
Lago binnen Antilliaanse
band".
In een interview met het An
tilliaanse dagblad Amigoe
wees de Antilliaanse premier
Liberia-Peters op de negatieve
gevolgen van sluiting, niet al
leen voor Aruba, maar ook
voor de overige eilanden. „De
pijlers van onze economie zijn
zo met elkaar verbonden, dat
de vraag rijst wat er gebeurt
die pijlers wegvalt".
Israël en Libanon
gaan praten over
jf troepenterugtrekking
tRI "EW YORK Israël en Li-
||W banon zullen maandag in het
Unifil-hoófdkwartier in Na-
koera in het zuiden van Liba
non in tegenwoordigheid van
VN-functionarissen onderhan-
'delingen op militair
v;
Z
oi
i
5
I
l
over terugtrekking
van de Israëlische troepen uit
Zuid-Libanon. Dit is gisteren
officieel bekendgemaakt door
een VN-woordvoerder in New
York.
De conferentie van militaire
vertegenwoordigers van Israël
en Libanon zal ook de regeling
veiligheidskwesties in
Zuid-Libanon bespreken. Zij
wordt, naar een VN-woord
voerder zei, gehouden na
óverleg van de secretaris-ge
neraal van de VN, Perez de
Cuellar, met de Libanese en de
Israëlische regering.
(Vervolg van de voorpagina)
NEW DELHI Charan
Singh, een van de be
langrijkste 9ppositielei-
ders in India, heeft de
benoeming van Rajiv
Gandhi tot premier
scherp veroordeeld. Het
feit dat Rajiv tot opvol
ger van zijn moeder is
gekozen, onthult het be
staan van „een regel
rechte dynastie", aldus
de 81-jarige Charan
Singh, die zelf van juli
1979 tot januari '80 pre
mier is geweest. Volgens
hem bevestigt de benoe
ming van Rajiv de onder
het Indiase volk levende
vrees, dat „de democratie
geleidelijk aan wordt uit
gehold met als doel de
vestiging van een dynas
tie".
De dood van premier Gandhi
kwam op een moment waar
op de voorbereiding voor de
algemene verkiezingen in In
dia in volle gang zijn. De ver
kiezingen .worden als alles
volgens plan verloopt eind ja
nuari '85 gehouden. De afge
lopen weken waren er steeds
meer aanwijzingen dat de op
positie, die op veel punten is
gaan samenwerken, steeds
meer steun kreeg van het
Leden van de sikh-gemeenschap in Londen zijn zeer verheugd
over de dood van Indira Gandhi en hebben dit gisteren heel
duidelijk gedemontreerd. Een sikh-lid ontsteekt op de foto
vuurwerk, als teken dat er een grote overwinning is behaald.
De sikhs in Londen zien de dood van premier Gandhi als een
rechtvaardige wraak voor de bestorming door het Indische le
ger van de Gouden Tempel in Amritsar in juni van dit jaar.
volk. De mogelijkheid werd
zeker niet uitgesloten dat zij
de macht zou kunnen over
nemen van de regerende
Congres-partij.
In de internationale gemeen
schap heeft de moord op pre
mier Gandhi de vrees doen
ontstaan voor een mogelijke
periode van instabiliteit in
een van de gevoeligste gebie
den in de wereld. Westerse
diplomaten en deskundigen
in Aziatische zaken noemde:;
het duidelijk dat de moord
ernstige gevolgen zal hebben
voor de Indische nationale
eenheid en de rol van het
land in de wereld.
De snelle benoeming van
Gandhi's zoon Rajiv vermin
dert echter de risico's op een
uit de hand lopende chaos,
aldus deze diplomaten. De
meeste analytici zeiden geen
zorgen te hebben over de In
dische democratie op lange
termijn. Sommige menen dat
het Indische leger een be
langrijkere rol zal spelen bij
het bewaren van de stabili
teit, maar zij wezen de moge
lijkheid van een militaire
machtsgreep van de hand.
„Er is nog altijd de bureau
cratie, het boek met regels
dat het land leidt".
Maar anderen wezen erop
dat de Indische politieke in
stellingen de afgelopen jaren
door het toenemende geweld
ernstig zijn verzwakt. De
wraak van hindoes op de 14
miljoen sikhs zal een van de
grootste problemen voor de
nieuwe premier zijn en een
uitdaging voor mevrouw
Gandhi's filosofie van een
krachtig centraal leiderschap.
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft
gisteren een commentaar van
het Russische persbureau
TASS op de moordaanslag
„hemeltergend" en „onver
antwoordelijk" genoemd.
Volgens het State Depart
ment wilde Moskou in zijn
commentaar indirect duide
lijk maken, dat de VS achter
de aanslag op premier Gand
hi zou hebben gezeten. Vol
gens het TASS-commentaar
had de CIA en andere wes
terse inlichtingendiensten
„de nauwst mogelijke ban
den" met de extremistische
sikhs, die de verantwoorde
lijkheid van de aanslag heb
ben opgeëist. De woordvoer
der van het State Depart
ment, John Hughes, noemde
het „weerzinwekkend" om te
suggereren dat de VS ook
maar iets maken zou hebben
gehad met de aanslag op In
dira Gandhi.
Gandhi in
interview:
Niet bang
voor de dood
NEW DELHI Als hoofd
van een natie waar armoede
heerst en gewelddadigheid
broeit, was premier Indira
Gandhi altijd een doelwit.
Maar ze zei enkele weken ge
leden in een interview met
een Amerikaans persbureau
dat ze de dood niet vreesde.
„Nee. ik ben niet bang. Zoals u
ziet rijd ik gewoonlijk in êen
open auto". De dag voordat zij
vermoord werd, zei zij in een
gesprek dat „als ik zou sterven
in dienst van de natie, dan zou
ik daar trots op zijn".
Ondervraagd over de op het
oog bescheiden veiligheids
maatregelen rondom haar een
voudige witte bungalow aan
een rustige straat, waar ze gis
teren werd neergeschoten,
antwoordde ze: „Ik word
voortdurend aangevallen. Een
man richtte eens een pistool op
me. Een andere keer gooide
iemand in Delhi een mes naar
me. En dan zijn er, uiteraard,
altijd de stenen, de keien, de
flessen. Vooral in verkiezings
tijd".
Peter Ustinov
was geen
getuige van
aanslag
NEW DELHI De Britse ac
teur en regisseur Peter Usti
nov, die in India was om een
tv-documentaire te maken
over premier Indira Gandhi,
heeft wel de schoten die een
einde aan haar leven hebben
gemaakt gehoord, maar was
geen getuige van de aanslag.
Ustinov zei dat hij op onge
veer 80 meter van mevrouw
Gandhi was verwijderd, toen
zij werd neergeschoten. Vei
ligheidsagenten verhinderden
hem om naar de plek te gaan
waar mevrouw Gandhi was
neergeschoten.
NEW DELHI Rajiv
Gandhi, zoon van de gis
teren vermoorde premier
Indira Gandhi en diezelf
de dag nog tot haar op
volger beëdigd, is „bij
toeval" in de politiek ge
komen. Hij vond zichzelf
na het vliegtuigongeluk
van zijn jongere broer
Sanjay in 1980 plotseling
in het brandpunt van de
Indische politiek en werd
al spoedig aangewezen tot
opvolger van zijn moeder.
Rajiv, die 14 jaar lang piloot is
geweest bij de Indische lucht
vaartmaatschappij Indian Air
lines, liet op 36-jarige leeftijd
zijn baan in de steek en stelde
zich kandidaat voor de open
gevallen parlementszetel van
zijn broer. „Ik was erg geluk
kig als piloot maar na de dood
van Sanjay was er een va
cuüm in de partij ontstaan.
Bovendien overheerste het
gevoel dat alleen ik dat va
cuüm kon opvullen", zei hij
later in een interview.
De oppositie was fel gekant
tegen Rajivs intrede in de po
litiek, niet in de laatste plaats
de weduwe van Sanjay, Ma-
neka. Zij vormde een eigen
politieke partij. Volgens de
oppositie was de inschakeling
van Rajiv een onverholen po
ging de rol van de familie
Nehru naar een derde genera
tie uit te breiden. Indira
Gandhi en haar vader, Jawa-
harlal Nehru. hebben India,
met uitzondering van enkele
korte periodes, geleid sinds de
onafhankelijkheid in 1947.
Indira Gandhi deed openlijk
een beroep op de familieban
den tijdens de verkiezings
campagne in juni 1981 voor
haar zoon Rajiv in Amethi,
een kiesdistricht ten zuiden
van de hoofdstad New Delhi.
Zij zou tijdens een verkie
zingsbijeenkomst gezegd heb
ben. „Ik sta hier voor u noch
als premier, noch als leider
van de Congrespartij, maar
als een moeder die steun
zoekt voor haar zoon".
Gemakkelijk in de
omgang
Hoewel premier Gandhi ont
kende een dynastie te willen
stichten, gaf Rajiv toe dat het
voordelen heeft een familielid
van Nehru te zijn. De verkie
zingen in Amethi werden
moeiteloos door Rajiv gewon-
Rajiv en Sanjay waren duide
lijk verschillende persoonlijk
heden. Sanjay werd door de
pers en de oppositie afgeschil
derd als onhandig, ambitieus
en hooghartig. Rajiv (39)
daarentegen komt naar voren
als redelijk en gemakkelijk in
de omgang. Hij kreeg zijn on
derwijs op een exclusieve pri-
véschool in het noorden van
het land en ging studeren aan
de universiteit van Cambrid
ge in Groot Brittannië.
Tijdens de verkiezingscam
pagnes legde Rajiv de nadruk
op alledaagse praktische za
ken, zoals het aanleggen van
wegen en waterputten. Na
zijn verkiezing in het parle
ment bleef hij tijd vinden om
langdurig in het stoffige dis
trict rond te kijken, en met ei
gen ogen de schrijnende ar
moede en de verschillende
ontwikkelingspogingen te be
zien. „Je moet het land ken
nen voor je er wat kuni
doen", aldus Rajiv.
Rajiv Gandhi wordt door de Indiase president Zall Singh beë
digd tot premier.
De deelstaatverkiezingen var klom Rajiv op naar de top var
1983 leverden een zware ne- de partij. Hij werd benoemc
derlaag op voor de regerende tot één van de vijf secretaris-
Congrespartij. In dat jaai sen-generaal.
De ouders van de vermoorde priester Popieluszko woonden gis
teren in zijn parochiekerk een mis bij ter nagedachtenis van hun
zoon.
DEN HAAG/WAR
SCHAU De vermoorde
poolse priester Jerzy Po
pieluszko is het slachtof
fer geworden van de kri
tiek die staat én kerk vele
malen op hem hebben ge
leverd. Regeringswoord
voerder Urban noemde
hem eens de „Savonarola
van het anti-communis-
me" (de Italiaanse predi
ker uit de 15e eeuw, die
geen gezag toonde voor de
geestelijkheid, de paus en
de wereldse regering), en
ook kardinaal Glemp had
vaak felle kritiek op de
priester. In zijn streven de
vrede tussen kerk en staat
in Polen te handhaven,
veroordeelde Glemp
meermalen de „politieke
preken van de priester".
De Poolse geheime politie
heeft uit de kritiek van
staat en kerk de uiterste
consequentie getrokken.
De pater is vermoord. De
regering is in haar hemd
gezet. De kardinaal is ver
bijsterd. De bevolking is
bedroefd.
Pater Popieluszko heeft, vanaf
het uitroepen van de staat van
beleg in Polen, zijn afschuw
over het verbod van de onaf
hankelijke vakbond Solidari
teit nimmer onder stoelen of
banken gestoken. Elke week
leidde hij in Warschau kerk
diensten, waarin hij de recht
matigheid van het bestaan van
een vrij vakverbond onder
schreef.
De communistische partij
heeft intussen opnieuw gezwo
ren alle schuldigen op te spo
ren en te straffen, daar zij ver
moedt dat er meer personen
achter de ontvoering en de
moord zitten dan de drie gear
resteerde daders, leden van de
politieke politie, die als zoda
nig ambtenaren zijn van het
ministerie van binnenlandse
zaken. Het hele personeel van
het ministerie is opgeroepen
mee te werken om het „brein"
achter de misdaad bloot te leg-
In Warschau wordt verwacht
dat de ontvoeringszaak zal lei
den tot een grondige reorgani
satie binnen de communisti
sche partij, vooral nu er aan
wijzingen zijn dat de moord op
Popieluszko deel uitmaakt van
een tegen generaal Jaruzelski
gerichte actie van aanhangers
van de harde lijn in Polen.
Onmogelijke positie
vooraanstaande leden van de
oppositie in Polen, en mede
oprichter van de „Beweging
voor de Rechten van de Arbei
ders" (KOR), wijst erop, dat
het niet de eerste keer is dat
de geheime dienst in Polen
mensen om het leven brengt.
In 1977 gebeurde dat voor het
eerst. Een student in Krakow
werd toen het slachtoffer. Er
zijn nog andere voorbeelden.
Volgens hem heeft de regering
haar machtsapparaat, de vei
ligheidsdienst, niet meer in de
hand en zijn de generaals door
de ontvoering van en de
moord op pater Popieluszko in
een onmogelijke positie te
rechtgekomen. „Als een rege
ring niets te zeggen heeft over
zijn eigen veiligheidsdienst, is
te en sinds tien jaar in Neder
land, maakt een vergelijking
met de Verenigde Staten. On
danks de persvrijheid en de
openheid aaar is de CIA er
een staat in een staat. Als dat
in de VS al zo is. dan geldt dat
in Polen helemaal".
De vermoorde priester wordt
zaterdag in Warschau begra-
dag en nacht voor zijn ziele-
rust gebeden en wordt hg
reeds als martelaar van Solida
riteit vereerd. „Heilige patroon
van Solidariteit", deze naam
van een gedicht ter ere van de
priester verscheen op een goed
zichtbare plaats in de parochie.
BREMEN De ministers
van de Noordzeestaten
zijn het er gisteren op hun
conferentie in Bremen
over eens geworden, dat
gevaarlijke stoffen niet
meer in zee mogen wor
den gestort. Hieronder
vallen alle stoffen die op
de zwarte lijst voorkomen,
zoals kwik en cadmium
en andere giftige stoffen.
De bewindslieden hebben ver
der afgesproken dat de lozing
van radio-actieve stoffen van
kerncentrales en opwerkings
fabrieken moet worden ver
minderd. Geen overeenstem
ming kon worden bereikt over
stoffen, die het zeemilieu mo
gelijk schaden. De Scandinavi
sche landen, de Bondsrepu
bliek Duitsland en Nederland
vonden dat het met het storten
van afvalstoffen vanaf sche
pen in de Noordzee helemaal
afgelopen moet zijn. Groot-
-Brittannie verzette zich daar
tegen. terwijl Belgie de moge
lijkheid open wilde houden
om op die manier van bepaal
de afvalstoffen af te komen.
Ook over het aanwijzen van
de Noordzee als speciaal be
schermd gebied, waardoor
schepen verboden wordt olie
en chemicaliën te lozen, be
stond onder de bewindslieden
grote verdeeldheid. Daarover
is vandaag verder gepraat
