symbool van India:
bewonderd, gerespecteerd,
maar ook omstreden
Sikh-fundamentalisme predikt haat
té-EGON
Wraak
van sikhs
DEN HAAG Mevrouw Indira Gandhi,
die 66 jaar is geworden, had haar levens
lot verbonden aan dat van India. Als eni
ge dochter van Jawarharlal Nehru
een van de aanzetters tot de Indiase on
afhankelijkheid werkte zij 28 jaar
lang om haar volk van bijna 700 miljoen
mensen de 21ste eeuw binnen te leiden.
Aan deze immense taak stelde zij zich
met een onwrikbare trouw, die echter'
niet gespeend was van persoonlijke ambi
tie. Wilskrachtig fhaar eigenzinnig, op
recht maar weinig toegankelijk, beschei
den tot aan de grens van het mysterieuze;
met al deze haar toegedichte eigenschap
pen oogstte zij tegelijkertijd bewondering
en respect, vrees en irritatie. Precies zoals
haar land dat doet, waarvan zij de ver
langens en de tegenstellingen in haar ei
gen persoon verenigde. Zij was, volgens
de Indische formulering, het symbool
van de eenheid in verscheidenheid.
Geurende haar gehele politie
ke loopbaan straalde Indira
Gandhi eigenschappen uit die
haar waren bijgebracht in het
aristrocratische milieu van
Nehru: enerzijds realisme en
anderzijds idealisme. Dit dua
lisme in haar opvoeding stelde
haar in staat haar tegenstan
ders, zowel binnen als buiten
de Indiase grenzen, de wind
uit de zeilen te nemen. Zo kon
ze haar inspanningen blijven
richten op dat ene doel: een
socialistische, seculiere demo
cratie voor India.
Daarbij moest tijdens alle fa
sen van haar leven als stu
dente, echtgenote, moeder, we
duwe en grootmoeder de
taak van mevrouw Gandhi als
huisvrouw en moeder onder
geschikt blijven aan de poli
tiek. „Als kind reeds waren al
mijn spelletjes politieke spelle
tjes. Ik was Jeanne d'Arc die
voortdurende op de brandsta
pel in de vlammen stond", zo
zei Indira. Evenals Jeanne
d'Arc, met wie zij zich vaak
vergeleek, behield Gandhi
haar vrouwelijke aantrekke
lijkheid. Haar markante havi
kachtige trekken werden ver
zacht door grote lichtende
ogen en haar grijze haar was
doorschoten met een witte lok.
Erfenis
Indira Gandhi was gedurende
vele jaren de leidster van de
grootste democratie ter we
reld. Zij werd voor het eerst
premier van India in 1966,
twee jaar na de dood van haar
vader Jawaharlal Nehru. Hij
was een prominente leider tii-
dens de onafhankelijkheid-
strijd van India en de eerste
post-koloniale jaren. Met uit
zondering van drie jaren in de
oppositie, 1977-1980, is zij
sindsdien aan de macht geble
ven.
Gandhi erfde niet alleen de
politieke nalatenschap van
Nehru, de eerste premier van
het onafhankelijke India,
maar eveneens van haar
grootvader, de nationalistische
leider Motital Nehru. Zij dank
te haar greep op partij en rege
ring echter minder aan haar
illustere voorvaderen dan aan
haar politieke scherpzinnig
heid, hardheid en persoonlijke
inzet.
Na een rustige intrede in de
politiek, ontwikkelde de soms
verlegen ogende en terugge
trokken Gandhi zich tot een
meedogenloze en sluwe vecht-
ster. Toen ze de greep op haar
Congres-partij dreigde te ver
liezen, veroorzaakte zij tot
tweemaal toe een afsplitsing
binnen de partij en ontdeed
die van veel politieke zwaar
gewichten.
Wereldmacht
Onder Indira Gandhi's bewind
werd India, dat bij haar ambts-
aanvaardig gekenmerkt werd
door enorme voedselproble
men, een van de grote wereld
machten. Haar populariteit in
het land bereikte een hoogte
punt tijdens de oorlog tussen
India en Pakistan in 1971, die
resulteerde in de stichting van
de staat Bangladesh, het vroe
gere Oost-Pakistan.
Maar de publieke opinie richt
te zich in de daaropvolgende
{aren tegen haar. India's pro-
>lemen namen toe en men be
schuldigde haar ervan een
vergaand autocratisch bewind
te voeren. In plaats van af te
treden, toen zij zwaar onder
druk stond wegens beschuldi
gingen van corruptie, kondig
de zij in juni 1975 de interne
noodtoestand af. Honderden
politieke tegenstanders wer
den gearresteerd, democrati
sche rechten werden opge
schort en de pers kwam onder
censuur. Omgeven door een
kliek van functionarissen en
aanhangers van de harde lijn,
onder aanvoering van haar
zoon Sanjay, raakte Gandhi
geïsoleerd en verloor het con
tact met de mensen in het
land. Massale sterilisaties, ge
propageerd door Sanjay,
vormden wellicht het onpopu
lairste aspect van de noodtoe
stand.
In 1977 kondigde Indira Ganhi
verrassend de opheffing van
de noodtoestand aan en
schreef zij verkiezingen uit.
Tijdens die verkiezingen werd
zij verslagen (ze verloor ook
haar eigen zetel) en kwam de
Janata-partij aan de macht.
Terugkeer
In januari 1980 maakte zij haar
politieke comeback door de al
gemene verkiezingen te win
nen. Drieendertig maanden
nadat zij door het electoraat in
de steek was gelaten. Verne
derd, voor het gerecht ge
daagd, tweemaal naar de ge
vangenis gestuurd, verlaten
door partijgenoten en uit het
parlement verbannen, toonde
zij haar vechtersmentaliteit
door een twee derde meerder
heid te behalen in de volks
vertegenwoordiging. De aan
klachten die later werden in
getrokken, stelden haar in
staat zichzelf als een martelaar
af te schilderen en veel sym-
gathie te herwinnen,
inds haar terugkeer aan de
macht werd Gandhi echter ge
confronteerd met enkele ern
stige persoonlijke en politieke
tegenslagen. In juni 1980
kwam haar zoon Sanjay, haar
naaste adviseur en gedood
verfde opvolger, bij een vlieg
tuigongeluk om het leven.
Twee jaar later verliet Sanjays
vrouw Maneka Indira Gand
hi's huis onder vijandige om
standigheden. Maneka stichtte
een nieuwe, oppositionele, po
litieke partij onder haar mans
naam. Gandhi's tweede zoon
Rajiv nam Sanjays plaats in en
werd secretaris-generaal van
de regerende Congres-I-partij.
De premier werd verder ge
confronteerd met twee grote
1 i
In 1966 werd Indira Gandhi de eerste vrouwelijke premier van
India.
interne problemen, die beide
tot heftige gewelddadigheden
leidden. In ae noordoostelijke
staat Assam kwamen in 1983,
nadat Gandhi's partij de ver
kiezingen had gewonnen, 3.000
personen bij etnische rellen
om het leven. In Poenjab,
waar de Congres-I-partij ook
aan de macht was, voerde de
Akali Dal partij van de sikhs
een harde strijd voor meer re
ligieuze en politieke vrijheden.
Gandhi besloot het leger in te
zetten, toen extremisten van
de sikhs begin dit jaar het hei
ligdom van de sikhs, de Gou
den Tempel in Amritsar, be
zetten. Bij de ontruimingsactie
kwamen honderden personen
om het leven en een van de
gevolgen van de actie was dat
de Sikhs zich meer dan ooit
verenigden. Volgens de laatste
gegevens zou de aanslag van
vanmorgen het werk zijn van
militante sikhs, die al eerder
hadden gedreigd Gandhi te
vermoorden.
Ongebonden
De buitenlandse politiek van
premier Gandhi stond vaak
bloot aan kritiek, omdat zij te
veel op de Sovjet-Unie zou
leunen. Maar om haar onaf
hankelijkheid te onderstrepen
legde zij in 1982 bezoeken af
aan zowel Washington als
Moskou.
Gandhi's internationale repu
tatie werd in maart 1983 be
kroond met het voorzitter
schap van de Beweging van
Niet-gebonden Landen. De
verkiezing van mevrouw
Gandhi, als opvolger van de
Cubaanse president Fidel Ca
stro in een tijd van een groei
ende spanning tussen Oost en
West, werd hartelijk verwel
komd in de wereld, waar men
haar beschouwde als een ver
tegenwoordiger van de gema
tigde vleugel. Zij zou in staat
zijn India, en misschien de
hele beweging Beweging van
Niet-gebonden Landen, in een
baan tussen de grote mogend
heden te leiden.
Twee India's
Onder Indira Gandhi dat is
haar duidelijkste erfenis is
India in twee delen uiteeen
het land zijn eerste atoombom.
In 1980 lanceerde het zijn eer
ste satelliet en vorig jaar ging
aan boord van een Russisch
ruimteschip de eerste Indiase
atronaut ae ruimte in. Het
land is opgeklommen in de
top-tien van industriële mo
gendheden.
Aan de andere kant staat het
India, dat van al die nieuwe
ontwikkelingen weinig tot
niets heeft gemerkt. Hoewel
het land zelfvoorzienend is op
voedselgebied, heerst er nog
steeds grote armoede én hon-
Sersnood. Op het platteland
oen zich nog middeleeuwse
situaties voor. Berucht zijn ste
den als Bombay, Madras en
Calcutta, waar miljoenen men
sen in uiterst miserabele om
standigheden moeten leven.
Maar wat kan men eigenlijk
anders verwachten van een
land, waarvan de 700 miljoen
bewoners 800 verschillende ta
len spreken. Een land, waar
van de helft van de bevolking
niet kan lezen of schrijven en
waarin, door de overheersende
invloed van het hindoeïsme,
sociale veranderingen die van
hogerhand worden opgelegd
in de praktijk niet of mondjes
maat worden doorgevoerd.
Een land ook waar, door de
enorme omvang, de slechte
communicatie en de onderlin
ge tegenstellingen de corruptie
welig kan tieren.
Het laatste jaar zijn die interne
tegenstellingen steeds duidelij
ker aan het daglicht gekomen.
Bewijs voor de afkalvende
steun voor premier Gandhi
was bijvoorbeeld het verlies
tijdens verkiezingen in twee
zuidelijke staten, Kamataka
en Andhra Pradesh. Dat wa
ren altijd bastions van de Con
gres-I-partij die zelfs in 1977,
toen het hele land mevrouw
Gandhi liet vallen, partij voor
haar kozen.
De opstandige sikhs in Poen
jab, de strijd in Assam, de on
vrede van de Tamils in Tamil
Nadu: in steeds meer deelsta
ten klinkt de roep om meer
onafhankelijkheid. Na de dood
van Gandhi lijkt de vraag ge
wettigd hoe land de Indiase
schijn-eenheid nog stand zal
houden?
I!?1!
Tbr
Ade
este ervolg van de voorpagina)
HAAG/NEW DEL-
De dood van me-
bjk: puw Gandhi veroor-
vanochtend grote
3°gg rwarring op de Indiase
Ujtïbassade in Den Haag.
89 i ambassadrice, me-
ouw Soonu Kochar, was
geschokt, dat ze aan-
ikelijk slechts een kor-
eactie wilde geven op
gebeurtenissen. „Het is
n vreselijke tragedie. Ie
reen op deze aardbol
>et deze daad van terro-
!taci^ne veroor^elen- Alle
'^iden moeten zich ver
nis gen tegen het terroris-
af- dat onze wereld teis-
t", aldus mevrouw Ko-
ge-fcr.
—{een latere reactie vertelde
t de dood van mevrouw
indhi „een groot, heel groot
fcsoonlijk verlies voor mij-
K" te vinden. Op de ambas-
3e wilde men nog niet veel
ïjt over de wijze waarop de
base gemeenschap in Ne
land mevrouw Gandhi zal
'denken. Verwacht wordt
dat spoeig een rouwregister
zal word» opengesteld waarin
men zijnmedeleven kenbaar
kan maki. Een tijdstip voor
een heienkingsplechtigheid
is nog ni< vastgesteld. De am
bassade bef de gehele dag ge
sloten.
De AiTTikaanse president
Reagan It weten „persoonlijk
diep bediefd" te zijn over de
dood vai mevrouw Gandhi.
Reagan, <e was gewekt nadat
de Indiaspremier was overle
den, zouater op de dag een
officiële ïrklaring afleggen.
Het officie Russische persbu
reau TAS heeft bijzonder
snel geregeerd op het overlij
den van idira Gandhi. TASS
meldde diter alleen de feiten
en heeftzich nog van com
mentaar mthouden. Ook de
overige hssische media heb
ben de dod van Gandhi uitge
breid geield. Daar de Russi
sche mech doorgaans traag en
voorzickg reageren tijdens
belangrje gebeurtenissen,
duidt de nelle reactie erop dat
Moskou tich zorgen maakt
over da eventuele gevolgen
die de dod van Gandhi met
zich rte kunnen brengen.
MevrouwGandhi is in Moskou
altijd beshouwd als een bond
genoot.
Het ministerie van buitenland
se zaken gaf vanochtend een
verklaring uit, waarin namens
de Nederlandse regering af
schuw wordt uitgesproken
over „de lafhartige moord" op
Indira Ghandi. „Zoals steeds
veroordeelt de regering met
klem het nastreven van doel
einden door middel van ge
weld of terroristische metho
den", aldus de verklaring. „De
regering spreekt diep medele
ven uit met de nabestaanden
en met het Indiase volk, dat
met dit heengaan een groot
staatsvrouw heeft verloren".
Tenslotte wordt de hoop uitge
sproken „dat India kracht kan
putten uit zijn rijke democrati
sche traditie om de gevolgen
van deze terreurdaad het
hoofd' te bieden".
„Een bijzonder tragische ge-
beurtenis", noemde ook dr. B.
Landheer, voorzitter van de
Vereniging Nederland-India.'
de dood van de Indiase pre
mier. „De grootste democratie
van de wereld verliest een be
langrijke kracht", zegt Land
heer. De toekomst van India
ziet hij somber in. „Handha
ving van de toch al broze een
heid in het land zal nu pas
echt moeilijk worden".
NEW DELHI De aan
slag op premier Indira
Gandhi is de jongste in
de recente reeks van ge
welddadigheden die het
afgelopen jaar in India
hebben plaatsgehad. Bij
dat sectarisch geweld zijn
vele honderden mensen
om het leven gekomen.
Het bloedvergieten over
trof bij lange na niet de
drieduizend doden die
door het etnisch geweld
vorig jaar in de noord
oostelijke deelstaat As
sam vielen. Het geweld
woekerde echter uit over
heel India, 's werelds
grootste democratie.
De grootste onrust deed
zich dit jaar voor in de
deelstaat Poenjab, in het
noordwesten van het land.
In de hoofdstad Amritsar
stierven in juni 800 mensen
toen het leger de Gouden
Tempel bestormde om sik
h-extremisten, die zich had
den verschanst in de tem
pel, te verwijderen. De
Gouden Tempel is het
hoogste heiligdom voor de
sikhs.
Op 23 juni van dit Jaar bracht premier Gandhi een verzoenlngsbezoek aan de Gouden Tempel
in Amritsar, waar het Indiase leger twee weken tevoren ten koste van vele honderden mensen
levens een einde had gemaakt aan het verzet van militante sikhs.
De sikhs, met ongeveer ware moordcampagne op de miljoen mensen tellende
twaalf miljoen aanhangers, hindoes, die de meerder- bevolking van India Ze
waren begonnen met een heid vormen van de 700 wilden op die manier
kracht bijzetten aan hun eis
voor autonomie in de Poen
jab waar ze de meerderheid
vormen van de bevolking.
Tot twee jaar geleden heb
ben zich geen noemens
waardige conflicten voorge
daan tussen de hindoes en
de sikhs. In 1982 begon ech
ter de Akali Dal, de politie
ke partij van de sikhs, een
guerrilla tegen de regering-
-Gandhi. De eisen waren
deels van religieuze aard
(onder andere het verlenen
van de status van heilige
stad aan Amritsar), deels
van politieke aard, met als
voornaamste eis het ver
krijgen van meer politieke
en economische autonomie
in de Poenjab.
De sikhs willen dat hun ge
loof als een afzonderlijke
godsdienst naast de hindoe-
-religie worden erkend om
dat ze vrezen dat ze door de
hindoes in de Poenjab wor
den overvleugeld. Dat werd
het grootste binnenlandse
kruitvat. In ruim twee jaar
heeft het haat predikende
sikh-fundamentalisme vat
gekregen op sikh-gelovigen
die eeuwen vreedzaam
naast en met hun hindoe-
-landgenoten hebben ge
leefd.
W/W
eieetTiveajuei«Annuel
ttih up- wdcht'hf cvem
paiu k WW jui-ufe vca.-
Links staat een fiets
i rechts een tandem. En... Ennla
Recreatie heet voortaan AEGON Recreatie
De rest is hetzelfde gebleven: de gastvrijheid, de fijne
bungalows, de ruime kampeerplek. Bel. ook voor 'n ftynt
herfst- of wtntcrvakantie, AEGON Vskantleiyn 070-523141.
AGO en ENNIA semen AEGON.
Daarom heel Ennla Recreatie
voortaan AEGON Recreatie,
t Wordt even wennen.
De man die in een anoniem
telefoonQe met het Ameri
kaanse persbureau Associa
ted Press in New Delhi de
verantwoordelijkheid voor
de aanslag opeiste, bena
drukte dat de sikhs „wraak
hebben genomen
Lang leve de sikh-gods-
dienst. Dit is een daad van
de gehele sikh-gemeen
schap' aldus de man.
