TAFEL
Nederlandse kerkmensen
blijven gevangen in
hun middenklasse
Ccidoc Somant
Ï.T.VI
De angst voor andermans bloed
JONGEN VAN TIEN JAAR EVANGELISEERT VS
\kerk
}en
wereld
weer
Hoeveel HTL VIII-virus zit er in het Nederlandse bloed?
Brochure
m
ACHTERGROND
CcidócSotvuMit
WOENSDAG 24OKTOBER 1984 PAGINA; JÜI
Vrijwel elke zondag beklimt
de nu tienjarige zwarte jongen
Tommy Howcott een koffer
van zijn vader, neergezet in
een preekstoel van een kerk
in de staat Virginia of een na
burige staat, om een preek te
houden. De jongen heeft de
koffer nodig om met zijn
hoofd boven de rand van de
preekstoel uit te kunnen ko-
Zijn vader, een fotograaf, en
zijn moeder, een ambtenares,
hadden aanvankelijk weinig
op met de bekeringsijver van
hun zoon, maar inmiddels
heeft de vader zijn baan opge
geven om Tommy in zijn roe
ping te kunnen begeleiden.
,,A1 vanaf zijn vierde jaar pro
beert Tommy zijn vriendjes
en vriendinnetjes te bekeren",
aldus de vader en zoonlief
zelf zegt: „Ik ben alleen maar
een zwarte jongen die graag
in de bijbel leest en eruit
preekt". Volgens vader How
cott is er heel wat weerstand
gerezen tegen de vrome veld
tocht van de jongen. „Toch
proberen we Tommy zoveel
mogelijk een normale jeugd te
geven", tekent de vader hier
bij aan, „maar van het preken
laat hij zich niet afbrengen".
Howcott sr. meldt verder nog
er aanvankelijk bezwaar te
gen gehad te hebben dat
Tommy geld kreeg voor zijn
optreden. „Maar met al dat
reizen en zo moet we dat nu
wel aannemen". Tommy
wordt minstens eenmaal per
week voor een preek ge
vraagd, maar soms laat zijn
vader hem lekker thuis om
naar de t.V. te kijken.
Voor wie omhoog
kijkt, zijn er geen
grenzen.
Japans gezegde
KRITIEK VERTEGENWOORDIGERS EUROPESE KERKEN:
,,De Nederlandse kerken zijn
middenklasse gemeenschap
pen, die moeite hebben de
mensen te bereiken, die zij
willen helpen. Er zijn veel
actiegroepen, maar die staan
vaak buiten de kerk, uit ver
legenheid of om een alibi te
hebben. Diakenen zijn zeer
betrokken bij de problema
tiek, maar nog te veel denkt
men in termen van geven in
plaats van wederzijdse hulp".
Aldus de analyse van de
Deen Uffe Gjerding, die als
lid van een delegatie van de
Conferentie van Europese
Kerken, vorige week een be
zoek bracht aan ons land. De
overige delegatie-leden wa
ren afkomstig uit Denemar
ken, Finland, Oost-Duitsland,
Spanje en Griekenland.
Hun excursie naar Nederland
vloeide voort uit het besluit
van de Wereldraad van Ker
ken om door wederzijdse be
zoeken de oecumene te be
vorderen. De delegatie stak
haar licht op bij ondermeer
het Utrechtse Citypastoraat,
Pax Christi, Solidaridad,
Youth for Christ en de dia-
konale organen van her
vormde en gereformeerde
kerken. De resultaten van
een en ander zullen worden
vastgelegd in een rapport dat
aan de Raad van Kerken in
Nederland wordt aangebo
den, maar ook aan de kerken
van de bezoekers zelf.
„Het was voor ons een leer-"
proces, om mensen te zien en
samen mens te zijn", zegt dr.
Antonios Papantoniou, secre
taris van de interkerkelijke
hulporganisatie van de
Grieks Orthodoxe Kerk en
hij vervolgt: „Griekenland zit
pas in de. EEG, er wordt in
ons land veel over Nederland
gesproken. De plaats van de
kerk in de samenleving is in
de twee landen heel verschil
lend. In Nederland ontdek
ten wij dat elke opvatting
mensen dreigt te scheiden, of
het nu het vredesvraagstuk is
of de economische sutuatie,
politiek of kerkelijke leer,
overal is men over verdeeld.
De scheidslijnen lopen niet
tussen kerken, maar meestal
er dwars doorheen. Boven
dien neemt de secularisatie
toe, zelfs binnen het gezin.
Bij ons is dat (nog) niet het
geval, misschien gaat van dit
bezoek voor ons een soort-
preventie uit".
Boerentheologie
Ook de Spaanse gedelegeerde
Carlos Morales Mattey, predi
kant van de Evangelische
Kerk, ontmoette hier een ge
heel andere situatie dan in
zijn eigen land. In Spanje
neemt de protestantse kerk
een minderheidspositie in.
Het zuiden van zijn land
noemt Mettey „de derde we
reld van Europa". De kerken
in Spanje proberen de arme
boeren te steunen, materieel
en door het ontwikkelen van
en theologie die inspeelt op
hun eigen situatie. „Je zou
kunnen spreken van een
boerentheologie, naar analo
gie van de bevrijdingstheolo
gie van Zuid-Amerika", al
dus Mattey. „Wij zijn bewust
bezig met nadenken over de
christelijke getuigenis in een
situatie van armoede. Wij
voelen ons daar voor mede
verantwoordelijk".
Het is vooral de ervaring van
de Zuideuropese vertegen
woordigers, die leidde tot de
slotverklaring van de Deen
Gjerding. Een slotverklaring
die, door haar duidelijke ver
gelijking van de situatie in
Zuid en Noord-Europa, er
misschien toe kan bijdragen
dat de kloof in Nederland
tussen „middenklasse kerk
volk" en „buitenkerkelijke
armoede" kan worden door
broken. Het lijkt immers on
betwistbaar dat Nederlandse
diakenen er niet in slagen
duidelijk te laten zien dat de
kerk wil staan naast hen die
te lijden hebben onder een
verslechterende economische
situatie, onder discriminatie
en eenzaamheid. „Theorie en
praktijk moeten een geheel
zijn", meenden de Europese
bezoekers.
JANTINE J. DE BOER
Raad van Kerken
VS positief over
Nicaragua
Uitgedaagd door critici die
volhouden dat de Nationale
Raad van Kerken in de Vere
nigde Staten zich door Nica
ragua een rad voor ogen laat
draaien, heeft een zes man
sterke afvaardiging van de
Amerikaanse Raad een uit
voerige reis gemaakt door
dat land. De delegatie heeft
twintig ontmoetingen gehad
met politieke en religieuze lei
ders, zowel van rooms-katho-
lieke als protestantse kant.
Delegatielid ds. James Cogs
well vertelde na terugkeer dat
men geen spoor van bewijs
s «fe - heeft kunnen vinden voor eni-
ge vorm van godsdienstver
volging in Nicaragua. „Inte
gendeel, de leiders van de
protestantse kerken daar ver
zekerden ons om strijd dat zij
nog nooit zoveel godsdienst
vrijheid hebben gekend en
dat hun kerken de afgelopen
vijf jaar een verheugende
groei hebben doorgemaakt,
aldus ds. Cogswell. Op de
foto twee Nicaraguaanse
vrouwen op weg naar een oe
fening van het Sandinistisch
Front.
DISK wil toetreden tot sectie Raad van Kerken
Het DISK (Dienst in de In
dustriële Samenleving van
wege de Kerken) wil lid wor
den van de Sectie Sociale
Vragen van de Raad van
Kerken. Dat is gebleken tij
dens de jongste vergadering
van het dagelijks bestuur van
het DISK.
De sectie moet nog haar
goedkeuring hechten aan de
toetreding van het DISK,
maar het moderamen van de
Raad van Kerken heeft in
een gesprek met het bestuur
van het DISK al laten blij
ken, dat het de deelneming
van het DISK in de sectie
Sociale Vragen zou toejui
chen. Directeur C.H. Koetsier
van het DISK heeft laten
weten dat het DISK zich in
de sectie Sociale Vragen on
der meer wil beijveren voor
de Zondag van de Arbeid.
Verder moet volgens hem
worden voorkomen, dat het
DISK en de Raad in hun be
oordeling van vraagstukken
van werkgelegenheid en so
ciale wetgeving langs elkaar
heenwerken. Hij meende, dat
de standpunten van de Raad
en het DISK ten aanzien van
de Zondag van de Arbeid
dichter bij elkaar zijn geko
men. In maart dit jaar ging
de Raad niet in op een ver
zoek van het DISK om elk
jaar rond 1 mei een zondag
van de arbeid te houden. De
Raad vond het wel belang
rijk, dat vraagstukken van
arbeid en werkloosheid in de
eredienst aan de orde komen,
maar kon niet instemmen
met een thematische liturgie
die door de actualiteit wordt
bepaald.
Ruzie bij de PvdA
INDIEN er veel ophef wordt gemaakt van verdeeldheid b
een grote fractie in de Tweede Kamer, gaat het in negen va
de tien gevallen om het CDA. Dat is best verklaarbaar, wai
verdeeldheid binnen het CDA is in veel gevallen bepalen
voor de vraag naar welke kant de meerderheid in de Kame
de balans doet doorslaan. Verontwaardiging in CDA-krin
over de grote publiciteit aan elk nieuw twistpunt binnen di
partij besteed, is dan ook niet terecht. In het huidige politie
ke krachtenveld is nu eenmaal het stemgedrag van iede jfe
CDA-kamerlid in veel gevallen erg belangrijk. Ma
Bij de andere twee grote fracties, zowel bij PvdA als bjlgl
VVD, is dat individuele stemgedrag veel minder doorslagge
vend. Dat bleek gistermiddag weer eens in de Tweede Kj
mer, toen er bij de PvdA sprake was van een fikse verdeelt i
heid. In de besloten fractievergadering waren er 's morgen'^S
ook behoorlijke ruzies aan voorafgegaan. Het meningsvei- K
schil ging over de uitkering, die prins Willem-Alexande^
vanaf zijn achttiende verjaardag zal krijgen.
VORIGE week donderdag had de woordvoerster van d
PvdA-fractie, Ien Dales, gezegd, dat de PvdA geen probl< E
men had met de hoogte van de uitkering, die volgend jaa 'jzen
ruim negen ton bedraagt. Ze beklaagde zich er wel over da ,nwe
de regering pas zo laat had uitgelegd waarvoor dat geld reet forma
nodig was. Vervolgens betoogde ze in afwijking van hennen]
standpunt dat de PvdA vier jaar tevoren bij de grondwet) er e
wijziging had ingenomen dat een kroonprins niet al vana
zijn achttiende jaar in staat zou moeten worden geacht ke or ei
ning te worden. Gisterochtend bleek in de PvdA-fractieveieid
gadering echter de overgrote meerderheid toch een motie t iten
willen steunen van het PPR-kamerlid Lankhorst, waari i rol
werd gevraagd de uitkering per jaar voor de prins te verkle dend
nen. zv°al
VJNDANKS het feit dat mevrouw Dales vorige week dot em
derdag namens haar fractie had betoogd, dat de PvdA geen kui
problemen had met de hoogte van de uitkering, stemde gi)
termiddag de hele PvdA-fractie, op mevrouw Dales en h<^ent
kamerlid Walraven na, vóór een verkleining van die uitk<|m Q.
ring. Een duidelijk voorbeeld van een opmerkelijke veiSyste
deeldheid, die het gevolg was van een stevige interne ruzi<
OMDAT CDA en VVD samen met de kleine rechtse partij
en evenwel een ruime kamermeerderheid vormen haalde d
motie-Lankhorst het niet. Daarom ook is de publiciteit roni
de jongste verdeeldheid in PvdA-kring aanmerkelijk min
der, dan bij een vergelijkbaar meningsverschil binnen <cr<
CDA-fractie het geval zou zijn geweest. Met dit incident i
opnieuw aangetoond, dat de CDA-fractie niet een bij uitstel t
verdeeld huis vormt, zoals dikwijls wordt gesuggereerd i»-|j
maar dat verdeeldheid in elke grote fractie in de Tweedif^-*
Kamer voorkomt en onvermijdelijk is.
Wisselvallig
Het weer in ons land wordt,
het komende etmaal bepaald
door een depressie, die van de
Oceaan over Ierland naar
Schotland trekt. Vannacht is
het zwaar bewolkt en nu en
dan valt er regen of motregen.
De minimumtemperatuur
ongeveer 11 graden. MorgejfL't'
op de dag komt af en toe
zon te voorschijn, maar lateiK
kan er ook een bui vallen. dtPe i
middagtemperatuur loopt opf r"a.
tot circa 13 graden. De wina* "'J
waait uit zuidwestelijke richr* 'ni
ting. In het binnenland is dez/1 be
vrij krachtig, aan de kust erarblJ
op ijsselmeer krachtig t<?ines'
hard. Ook na morgen blijvé00358'
oceaandepressies het weeiP. eer?
beeld bij ons bepalen. fcgrde
Slavink met
gestoofde prei en
aardappelen
appelkoekjes
Wie met zijn beiden is,
heeft nodig: 2 slavinken of
een paar plakjes ontbijt
spek met 150 g half om
half gehakt, zout, peper en
nootmuskaat, 30 g marga
rine, mespunt bloem, pa
prikapoeder;
750 g prei, 10 g margarine,
1 dl water, 1 bouillonblok
je, 1 lepel azijn, ketoembar,
selderij;
0,5 tot 1 kg aardappelen;
80 g zelfrijzend bakmeel
(of bloem met iets bakpoe
der), iets zout, 1 ei, 0,5 dl
melk, 2 zurige appels, 25 g
margarine, suiker, kaneel.
Meng voor het zelf maken
van de slavinken het gehakt
met zout. peper en nootmus
kaat. Vorm er rolletjes van
en draai daar in de lengte en
breedte een paar lapjes spek
om. Bak de sla vin ken in de
margarine bruin en gaar in
twintig minuten. Zorg ervoor
dat het vlees maar nèt bakt,
het wordt gauw te donker en
te hard.
Maak de jus af, als de slavin-
ken uit de pan zijn, door
eerst de bloem lichtbruin te
bakken, dan weinig water
toe te voegen en wat papri
kapoeder.
Snijd de prei in de lengte
door en vervolgens in stuk
ken van circa twee centime
ter. Gebruik het witte en
lichtgroene deel van de prei,
doe het donkergroene blad
weg. Was de groente, laat
haar uitlekken en zet haar
op met de margarine. Bak de
prei al omscheppende een
paar minuten, voeg vervol
gens. water, bouillonblokje,
azijn en iets ketoembar toe
en kook de groente in ten
hoogste tien minuten gaar.
Maak de prei af met de ge
bruikte toevoegsels en met
fijngeknipte selderij.
Meng bakmeel, zout, ei en
melk tot een glad en dik be
slag. Boor en schil de appels
en snijd ze in stevige plak
ken. Haal de appelschijven
door het beslag en bak ze in
warme margarine bruin en
gaar. Geef de appelkoekjes
warm met suiker of met een
mengseltje van suiker en ka
neel.
JEANNE
Sterfgevallen leveren meestal
geen grote kranteverhalen op.
De twee overlijdensberichten
die vorige maand in een
krant in San Francisco ver
schenen. vormden een uitzon
dering op de regel. Er ont
stond flinke onrust over de
dood van twee ziekenhuispa
tiënten, aan wie bloed was
toegediend van een donor die
naar achteraf bleek aan AIDS
leed. Ook in Australië ont
stond grote opwinding toen
bekend werd dat enige tien
tallen lijders aan hemofilie
(bloederziekte), onder wie een
aantal kinderen, bloedplasma
hadden gekregen dat afkom
stig was van een met AIDS
besmette donor. Tenminste
één volwassene zou als gevolg
hiervan zelf besmet zijn ge
raakt.
Het fabeltje dat alleen homo
fielen en spuitende drugsver
slaafden vatbaar zouden zijn
voor AIDS, is allang door de
feiten achterhaald. Iedere zie
kenhuispatiënt die bloed
krijgt kan de ziekte oplopen,
zonder het te weten. De angst
voor andermans bloed zit er
in Amerika in elk geval al
goed in. Er zijn zelfs gevallen
bekend van Amerikanen die
bloed van een onbekende do
nor geweigerd hebben, uit
angst de veroorzaker van de
fatale ziekte, het HTLV III-
virus, binnen te krijgen.
De vraag rijst: Hoeveel van
het HTLV Ill-virus zit er in
het Nederlandse bloed? Wat
zijn de risico's om in Neder
land door bloedtransfusie be
smet te raken met het virus,
dat soms na jaren de dodelijke
ziekte AIDS kan veroorza
ken?
AIDS staat voor: Acquired
Immune Deficiency Syndro
me, een complex ziektever
schijnselen door het niet meer
werken van het afweerme
chanisme van het lichaam.
Behalve mannelijke homo-
sexuelen met veel wisselende
contacten en drugsgebruikers
kunnen o.a. ook hemofiliepa-
tiënten (via plasmaprodukten)
de ziekte krijgen. Besmetting
met AIDS openbaart zich
soms pas na twee tot drie jaar.
Door de lange incubatietijd,
de tijd tussen besmetting en
de eerste ziekteverschijnselen,
is het moeilijk te bepalen of
een bloeddonor mogelijk kwa
lijke gevolgen ondervindt van
de aanwezigheid van het
HTLV III-virus.
Tot de eerste symptomen van
het dodelijke AIDS behoren
opgezette lymfeklieren. Het
virus gaat in de afweercellen
zitten, en als die eenmaal
zwakker worden, doet zich
een sneeuwbaleffect voor. Het
virus neemt steeds toe, de af
weercellen gaan dood. Vaak is
het dan een doodgewone in
fectie die de AIDS-lijder fa
taal wordt.
Vanavond besteedt TROS-
Aktua aandacht aan deze
ziekte.
DEN HAAG De kans dat
mensen in een Nederlands zie
kenhuisbed AIDS krijgen via
een bloedtransfusie is wel aan
wezig, maar beduidend kleiner
dan in de VS. Dat zegt
dr. Chris Dudok de Wit, secre
taris van de Centrale Medische
Bloedtransfusie Commissie
van het Nederlands Rode
Kruis in Amsterdam. De com
missie leidt de bloedtransfusie
in ons land in goede banen en
verzamelt statistische gege
vens op dit gebied. „De angst
die voor besmetting met het
AIDS-virus bestaat, is niet in
verhouding met de werkelijke
omvang van het dreigende ge
vaar", zegt Dudok de Wit. Ook
Jan van Wijngaarden, de lan
delijke AIDS-coördinator, is
die mening toegedaan.
Van Wijngaarden schat de
kans om in Nederland AIDS
op te lopen door andermans
bloed minder dan één op de
miljoen. „De kans bestaat dus
wel, maar is volgens mij bijna
theoretisch", schat Van Wijn
gaarden de situatie in. „Be
richten als zou zich nu plotse
ling een tijdbom bevinden on
der de bloedbanken, noem ik
sterk overdreven, paniekzaaie-
rij".
Nederland kende een paar
maanden geleden al 21 men
sen met AIDS, waarvan er in
middels 13 zijn overleden. „Nu
hebben we echter wel elk
halfjaar een verdubbeling van
het aantal patiënten en komen
we langzamerhand in de sub-'
stantiële cijfers terecht", zegt
van Wijngaarden.
Europa loopt wat de ontwik
keling van de ziekte betreft
gelukkig nog achter bij de
VS. waar de ziekte in 1979 de
kop op stak. „Een stad als Am
sterdam zal echter over drie
jaar even grote problemen
hebben als New York en heeft
nu al dezelfde problemen als
San Francisco", waarschuwt
Van Wijngaarden.
Gezegende situatie
Het lijKt erop dat iedereen die
bloed krijgt toegediend, gevaar
loopt door het virus te worden
besmet. De angst voor ander
mans bloed wordt in de VS ex
tra gevoed door berichten dat
daar al 82 gevallen van AIDS
bekend zijn na transfusie met
besmet bloed.
Dudok de Wit van het Rode
Kruis benadrukt dat Neder
land in vergelijking tot de VS
op dit moment nog min of
meer in een gezegende situatie
zit. Hij signaleert een aantal
grote verschillen tussen de
Amerikaanse en Nederlandse
situatie. Allereerst de schaal
waarop AIDS voorkomt. In de
VS zijn de eerste AIDS-geval-
len in 1979 vastgesteld. Op dit
moment zijn er al 6.000 patiën
ten geregistreerd, d.w.z. 27 per
miljoen inwoners. In Neder
land is de eerste AIDS-patiënt
pas in 1982 gesignaleerd. Nog
twintig anderen volgden. Om
gerekend komt dat neer op 1,5
patiënt per miljoen inwoners.
Een ander verschil met de VS
vormt de voorlichting, die
erop is gericht mensen uit de
risicogroepen te weerhouden
van het geven van bloed. De
voorlichting in Amerika is pas
vier jaar na het opduiken van
de eerste gevallen op gang ge
komen, In Nederland is de se
lectie van donoren al binnen
één jaar na het eerste geval
van AIDS ingevoerd. „Tiental
len mensen hebben gezegd dat
ze geen bloed meer willen ge
ven, omdat ze de gezondheid
van de ontvangers niet in ge
vaar willen brengen", aldus
Dudok de Wit.
Een derde groot verschil: in
ons land wordt bloed op ge
heel vrijwillige basis gegeven,
terwijl bloeddonoren in de VS
in veel gevallen betaald wor
den. Daar bedenken onbemid
delde donoren met een ver
hoogde kans op AIDS zich wel
twee maal voordat ze ervan
afzien bloed te geven. Geld
Dr.Chris Dudok de Wit van het Rode Kruis: Nederland zit in ver
gelijking met de VS nog in een gezegende situatie.
schakelt het gezond verstand
Oproep
,,Ik zie geen reden het huidige
beleid te wijzigen", zegt AIDS-
coördinator Van Wijngaarden.
Een paar maanden nadat ook
in Nederland een AIDS-pa
tiënt was opgedoken (in 1982),
besloten de bloedbanken de
donoren via een folder op te
roepen bij zich zelf na te gaan
of men tot een risicogroep be
hoorde. Aan die oproep waren
weken van strijd vooraf ge
gaan. Uit angst voor versprei
ding van het AIDS-virus heb
ben sommigen ervoor gepleit
homofielen te verbieden bloed
te geven. In Nederland vindt
men dit, in tegenstelling tot
België, om morele redenen on
aanvaardbaar. „De vraag is
namelijk: hoe ga je een derge
lijk verbod in praktijk bren
gen? Moet je iemand vragen of
hij homofiel is? Dan krijg je
problemen met de publieke
opinie, want zo'n vraag raakt
de persoonlijke levenssfeer
van mensen". Dudok de Wit
meent dat het in Nederland
niet tot een verbod zal komen.
„We gaan ervan uit dat de
mensen die bloed geven dit
doen om hun medemens te
helpen. Dan is het raadzaam
op die donor een beroep te
doen zijn medemens niet in
gevaar te brengen".
Bloedtransfusies brengen altijd
een zeker risico met zich mee.
AIDS kan één van de risico
factoren zijn, volgens Dudok
de Wit echter een heel kleine.
„Maar ook als het om een en
kel geval gaat is het ernstig.
AIDS blijkt namelijk honderd
procent dodelijk", zegt hij.
Waakzaamheid is daarom ge
boden, zonder in paniek te ra
ken. „In de VS willen sommi
ge patiënten alleen bloed van
kennissen hebben, omdat ze
AIDS-coördinator Drs.Jan van Wijngaarden: „Berichten als zou
zich nu plotseling een tijdbom bevinden onder de bloedbanken
noem ik sterk overdreven, paniekzaaierij."
AMSTERDAM Op
initiatief van het COC
en met financiële
steun van het ministe
rie van WVC en de ge
meente Amsterdam zal
er vanaf vrijdag a.s.
een brochure over de
ziekte AIDS in een op
lage van 10.000 exem
plaren verspreid wor
den door het hele
land. De brochure be
vat de tekst van het
programma „De AIDS
Factor" dat Stad Radio
Amsterdam op 5 sep
tember op radio en tv
heeft uitgezonden. Het
COC is van mening
dat dit programma de
meest complete infor
matie over AIDS bevat
die op dit moment be
schikbaar is. Op basis
van persoonlijke erva
ringen van twee AID-
S-patiënten vertellen
deskundigen en be
trokkenen over onder
meer het ontstaan van
de ziekte, het ziekte
beeld, de besmetting
en de mogelijkheden
en onmogelijkheden
van behandeling.
J Jij/van
iede a
Iktris
nv
Ia;
id
sn h
al in
othel
Go
Sgels
aat
poli
te h
renté
dan zeker denken te zijn van
gezond bloed. Dat gaf voor de
bloedbanken nogal wat moei
lijkheden en deze hebben over
het algemeen geweigerd aan
dergelijke wensen tegemoet te
komen".
Levensbelang
Het bloedplasma, waaruit stol
lingspreparaten worden ge
maakt, is van levensbelang
voor de hemofilie-patiënten.
In de VS bevinden zich juist
onder deze patiënten relatief
veel AIDS-gevallen, vrijwel
zeker veroorzaakt door besmet
plasma. Het plasma wordt in
grote fabrieken verzameld en
daar verwerkt in hoeveelhe
den van duizenden liters. Van
Wijngaarden weet van een ge
val waarbij zo'n hele partij
plasma is vernietigd nadat het
vermoeden was gerezen dat
een hemofilie-patiënt via dit
plasma met het AIDS-virus
was besmet.
Hoe komt het dan dat er niet
veel meer mensen AIDS heb
ben gekregen? „Van dit soort
virussen is bekend dat ze ja
renlang in het lichaam kun
nen blijven, ook als er antis
toffen zijn", zegt Dudok de
Wit. „Het virus veroorzaakt
slechts in een klein aantal ge
vallen de AIDS-ziekte. Dat is
net zo als bij kinderverlam
ming. Van de tien mensen die
geïnfecteerd worden met dat
virus, blijven er negen gezond
en krijgt slechts één verlam
mingen. Zo werkt het bij het
HTLV Ill-virus ook. Men
neemt thans aan dat minder
dan één op tien van de men
sen die besmet worden ook
werkelijk AIDS krijgen.
Test
De Nederlandse donoren wor
den wel onderzocht op bloe
darmoede, hepatitis (geelzucht)
en syfilis, maar niet op de aan
wezigheid van het AIDS-vi
rus. Het zal nog wel geruime
tijd duren voordat met zeker
heid kan worden vastgesteld
welke donor wel en welke do
nor geen AIDS-gevaar ople
vert. In de VS is sinds kort
een onderzoek gaande naar de
effectiviteit en de bruikbaar
heid van de in gebruik zijnde
AIDS-test. Als iemand positief
reageert op de test, betekent
dit dat zijn lichaam antistoffen
tegen AIDS heeft aangemaakt,
hetgeen betekent dat hij in
aanraking is geweest met het
beruchte virus. Dit houdt niet
noodzakelijk in dat hij er
AIDS aan overhoudt. Het
rus kan trouwens het lichaam^
inmiddels al weer verlate)
hebben. De betekenis van eei
positieve testuitslag is dan ookti
moeilijk aan te geven. TocF
accepteert Dudok de Wit de
methode als een „waarschijn
lijk belangrijk middel oi
AIDS-besmetting via de bloed
bank zoveel mogelijk te voor
komen".
Toen de donoren uit de risico
groepen het advies kregen
geen bloed meer te geven, wa
ren sommige bloedbanken
bang voor de gevolgen voorn
het donorbestand. Die bleken j
echter erg mee te vallen. Per
jaar trekt tien procent van de
donoren zich terug, om
voor reden dan ook. „Een
hoorlijk groot, maar wel nor-nj
maal verloop, waardoor we al
tijd voortdurend nieuwe dono
ren moeten blijven werven, g
met de voorlichtingsfolder
over AIDS in de hand", zegt
Dudok de Wit.
ARJEN VAN DER SAR
est<
:ide
de
cht v
jn
■hjeslak
kuss
/eer
rwi
bruik
at ir
„1
d zei.
ling
i'frspe
met
i'ang
iiwir,
jaai
\MI
