Iflick-affaire houdt Westduitse politici in ban
Geruchten-keuken van Moskou
draait weer op volle toeren
VVD torpedeert
desnoods wet-
tweeverdieners
CcidócScHvumt
„ONTVOERING
PROVOCATIE"
Aartsbisschop van Managua eist
garanties voor verkiezingen
Aantal vluchtelingen
stijgt tot 9 miljoen
Barzel verdeelt CDU-top
Nederlands
Blazers Ensemble
voelt zich in
Jakarta genomen
UITENLAND
DINSDAG 23 OKTOBER 1984 PAGINA 11
oskou bekritiseert
litlatingen Reagan
DSKOU/WASHINGTON Het perebureau
n de Sovjet-Unie heeft gisteren kritiek geuit op
merkingen, die president Reagan zondagavond
eft gedaan in het televisiedebat met zijn demo-
itische rivaal Walter Mondale.
t Sovjet-persbureau TASS wijst er op dat
agan „absurde beweringen" en „diverse schrij
nde falsificaties" heeft gepleegd, toen hij ver-
larde dat de Verenigde Staten op het gebied
n de bewapening in enkele sectoren bij de Sov-
Unie ten achter liggen. Over het door de presi-
it gepropageerde programma van „star ware"
irijft TASS, dat hij de wereld wil laten geloven
it de weg naar het stoppen met de bewape-
igswedloop loopt via het overbengen daarvan
ar de ruimte".
WARSCHAU De vrijdag ontvoer
de Poolse priester Jerzy Popieluszko
is na zijn verdwijning gezien. De
woordvoerder van de Poolse rege
ring, Jetzy Urban, die dit gisteren
bekendmaakte, zei dat de ontvoering
was opgezet om de regering te pro
voceren. Maar Urban, die zijn com
mentaar als „niet-officieel" bestem
pelde, kon niet „zeggen wie daar
voor verantwoordelijk is. Ik weet al
leen wie het meest gebaat is bij deze
affaire, wie er de meeste politieke
winst uit haalt". Inmiddels hebben
de uitgebreide zoekacties naar de 37-
jarige Popieluszko nog niets opgele
verd. De geestelijke is vanwege zijn schau, wordt gebeden voor een
steun aan Solidariteit bij de autori- veilige terugkeer van de ontvoer-
teiten bijzonder impopulair. de priester, Popieluszko.
ROME/MANAGUA De
aartsbisschop van Managua,
Obando Y Bravo, heeft van
de Sandinistische machtheb
bers in zijn land garanties
geëist voor een open en eer
lijk verloop van de komende
verkiezingen, op zondag 4
november.
Tijdens een bijeenkomst in
Rome, waar hij op bezoek is,
verklaarde de aartsbisschop
onder meer dat de perecen-
suur onder de Sandinisten
nog veel scherper is dan on
der Somoza, de dictator die
in 1979 door de Sandinisten
ten val werd gebracht.
Intussen heeft opnieuw een
oppositiepartij in Nicaragua
bekendgemaakt niet te zul
len deelnemen aan de ver
kiezingen. De Onafhankelij
ke Liberale Partij (PLI) eist
persvrijheid en meer garan
ties voor vrije verkiezingen,
die bovendien moeten wor
den uitgesteld. Aan de stem
busstrijd doen nu nog zes
partijen mee, maar waarne
mers sluiten niet uit dat de
terugtrekking van de cen
trum-linkse partij kan leiden
tot het vertrek van de ande
re vijf deelnemende partijen,
wat zeker de overwinning
zou betekenen voor Daniel
Ortega, de coördinator van
de regerende junta en presi
dentskandidaat van de San
dinisten. Eerder hadden vier
conservatieve partijen zich
uit de verkiezingsstrijd te
ruggetrokken.
WASHINGTON Het aantal vluchte
lingen in de wereld is vanaf vorig jaar
met 1,3 miljoen gestegen tot 9,1 mil
joen. Dit staat in een rapport van de
door particulieren gefinancierde Ame
rikaanse Commissie voor Vluchtelin
gen. De groei is voor de helft het ge
volg van massale vluchten uit Afgha
nistan en Etiopië, aldus het rapport.
Niet meegeteld zijn de miljoenen men
sen die in tal van landen hun dorpen
hebben moeten verlaten, maar niet
over de landsgrenzen zijn getrokken.
Volgens de commissie bevinden zich ze
ven miljoen van deze „interne vluchte
lingen" in Afrika, het Midden-Oosten,
Azië en Latijns-Amerika.
|[Van onze correspondent
Gerard Kessels)
()NN Zijn de lijnen
i de Westduitse politiek
enlang niet vanuit
nn, maar vanuit Düs-
dorf getrokken? Die in-
uk dringt zich op nu er
eds meer bekend wordt
er de wijze, waarop het
Isseldorfer Flick-con-
•n met zijn miljoenen
irken invloed heeft uit-
"oefend op de Bonner
litiek. Het Flick-schan-
al is een veelkoppig
mster, dat na korte pe-
id es van relatieve rust
kens weer springlevend
jkt te zijn. Minister van
onomische zaken,
mbsdorff, was het eer
prominente slachtof
fer. Nu wankelt de stoel
van bondsdagpresident
Rainer Barzel. Is bonds
kanselier Helmut Kohl
het volgende slachtoffer?
De laatste tijd wordt hij niet zo
vaak meer gezien in het uit
gaanscentrum van München.
Friedrich Karl Flick heeft er
kennelijk minder behoefte aan
middels uitbundige feesten te
demonstreren, dat hij verre
weg de rijkste inwoner van de
bondsrepubliek is. Zijn naam
is synoniem geworden met
corruptie en met een te over
heersende invloed van het be
drijfsleven op de politiek. Het
industriële imperium van de
miljardair Flick reikt van de
pantserfabriek Kraus-Maffei,
producent van de befaamde
Leopard-tank, tot chemie- en
papierfabrieken.
In de jaren zeventig kan Flick
zich nog onbekommerd amu
seren. Terwijl hij zich meer op
de geneugten van het nachtle
ven van München en de Ri
viera concentreert, regeert in
het Düsseldorfer hoofdkantoor
zijn manager Eberhard von
Brauchitsch met welhaast ab
solute volmacht. De impone
rende, bijna twee meter lange
Brauchitsch ("Elk land wordt
door een elite geregeerd") is er
ten zeerste van doordrongen
hoe belangrijk goede relaties
met de politiek zijn voor een
concern als Flick.
Belastingvrijstelling
In het midden van de jaren ze
ventig heeft Brauchitsch een
grote zorg. Hij heeft zich ten
doel gesteld de grootste belas
tingvrijstelling in de wacht te
slepen, die ooit een Westduitse
onderneming heeft gekregen.
Flick heeft in 1975 een groot
deel van zijn aandelen Daim
ler Benz (Mercedes) van de
hand gedaan. Voor het pakket
heeft Flick het lieve sommetje
van twee miljard mark geïn
casseerd. Daarvan zou hij 700 a
800 miljoen belasting hebben
moeten betalen, maar daar
had Flick geen zin in.
Brauchitsch spint in Bonn een
fijnmazig net van contacten,
waarbij hij vooral probeert de
liberale ministers van econo
mische zaken Friderichs en la
ter Lambsdorff te paaien. Bei
den hebben namelijk als mi
nister uiteindelijk de belissing
te nemen over de vrijstelling,
die inderdaad in etappes ver
leend wordt. De wijze waarop
Flick de opbrengst van de
Daimler-Benz transactie weer
investeert wordt door de mi
nisters voorzien van het belas
ting sparende predikaat "van
bijzonder belang voor de Duit
se economie".
Von Brauchitsch heeft zijn
"buitengewoon breekbaar
kind", zoals hij de belasting
vrijstelling in zijn correspon
dentie omschrijft, op het dro
ge. Nu achteraf blijkt dat hij
op grond van deels onjuiste in
formatie en wellicht via het
betalen van grote sommen
geld aan politici de vrijstelling
in de wacht gesleept heeft,
moet Flick alsnog rekening
houden met een gigantische
belastingaanslag.
Brauchitsch koopt zijn invloed
met miljoenen marken. Soms
zijn het giften van honderd
duizenden aan de partijen,
maar meestal zijn het bedra
gen die onder couvert aan po
litici worden overhandigd.
Ook Kohl heeft in verhoren
bij de officier van justitie toe
gegeven "twee of drie keer be
dragen in de grootorde van
20.000 tot 30-35.000 ontvangen
te hebben. De gever was Von
Brauchitsch en de betaling
vond plaats in contanten", al
dus Kohl tegenover de justitie.
Net als de andere politici zegt
hij de giften onmiddellijk in
de partijkas gestort te hebben.
Jammer genoeg zijn ze in de
partij-boekhoudingen niet
meer te achterhalen.
Strafbaar
Strafbaar zijn echter alleen die
politici die als minister
(Lambsdorff, Friderichs) geld
aannamen op een moment dat
ze over de belastingvrijstelling
van Flick moesten beslissen.
Ook als ze het geld in de par
tij-kas gestort hebben, wat in
het geval Lambsdorff ook de
justitie niet bestrijdt.
Hoe ver de invloed van Flick
gereikt heeft, blijkt in het ge-
val-Barzel. Via een advocaten
kantoor in Frankfurt ontvangt
hij tussen 1973 en 1982 in to
taal 1,7 miljoen van Flick'. Zo
moest hij financieel schadeloos
gesteld worden voor het ver
lies van zijn functies in de
CDU. Functies, die overgeno
men worden door Helmut
Kohl. Nadat enkele prominen
te CDU-kopstukken, onder
wie Kurt Biedenkopf, de deur
bij Flick voor hem geopend
hadden, schrijft Barzel in mei
1973 aan Von Brauchitsch: "Ik
zou graag de situatie met be
trekking tot de toekomst met
u bespreken".
Ongelooflijk. De man die een
jaar eerder bijna bondskanse
lier Willy Brandt ten val
bracht en op een haar na het
kanselierschap miste, staat met
de hoed in de hand op de stoep
bij Flick in Düsseldorf.
Barzel blijft Von Brauchitsch
op de hoogte houden van zijn
politieke activiteiten. In 1976
is hij serieus kandidaat voor
het presidentschap, maar par
tij-voorzitter Kohl voelt meer
voor fractie-voorzitter Karl
Caretens. Brauchitsch noteert:
„In het weekeinde kreeg ik
een telefoontje van Rainer
Barzel. Hij maakte een enigs
zins terneergeslagen indruk.
Hij vertelde dat de beslissin
gen voor het presidentschap in
de richting van Caretens gin
gen. Zo moest Caretens het
fractie-voorzitterschap vrijma
ken voor Kohl. Rainer Barzel
gaf me een serie argumenten,
die het me mogelijk maakte in
een aansluitend langer tele
foongesprek met Kohl het on
derwerp te bespreken".
De super lobby'er Von Brau
chitsch ten voeten uit. De
Flick-manager, eigenlijk niet
meer dan een ambteloos bur
ger, praat op het hoogste ni
veau vrolijk mee over de be
noeming van de eerste repre
sentant van de staat: de presi
dent. Geen wonder dat een
grote krant de affaire- Barzel
omschreef als "een leerstuk
van de macht van het geld".
randaag publiceren wij
ïen eerste artikel van de
Westduitse journaliste
E'lfie Siegel, die reeds
'uim drie jaar als corres-
led gpondente in Moskou
verkt voor de Westber-
Ijnse radiozender RIAS,
ie Westdeutsche Allge-
its3 neine Zeitung; de
^^frankfurter Rundschau,
ie Hannoversche Allge-
neine Zeitung en de Zü-
icher Tagesanzeiger.
BmB^anaf heden zal Elfie
piegel vanuit Moskou
y>ok de lezers van deze
'crant op de hoogte hou-
ien van de ontwikkelin
gen in de Sovjet-Unie.
(Van .onze correspondente
Elfie Siegel)
MOSKOU Wanneer in de
Sovjet-Unie een belangrijke
politieke gebeurtenis op
komst is, zoals bij voorbeeld
een plenaire vergadering van
het Centrale Comité van de
Communistische Partij en het
Kremlin zich met betrekking
tot thema en tijdstip van dit
gebeuren in zwijgen hult,
gonst het in Moskou onder
westelijke diplomaten en cor
respondenten van de geruch
ten en desinformaties. Sovjet-
-burgere laten dit soort zaken
meer gelaten over zich heen
gaan en proberen, soms met
succes, ten aanzien van wat
hen te wachten staat ervarin
gen uit het verleden op de
toekomst te projecteren.
Gewoonlijk komt het Centra
le Comité, dat ruim vierhon
derd leden telt, tweemaal per
jaar bijeen. De plenaire ver
gadering wordt dan altijd di
rect gevolgd door een verga
dering van de Opperste Sov
jet, het Sovjet-parlement.
Omdat een dergelijké zitting
volgens de Grondwet onge
veer een maand tevoren offi
cieel moet worden aangekon
digd, weet men dus ook wan
neer het Centrale Comité bij
eenkomt. Welke thema's aan
de orde komen en welke
eventueel belangrijke beslis
singen over personele wijzi
gingen in de Sovjet-Russische
top genomen worden hoort
men echter pas wanneer de
plenaire zitting van he Cen
trale Comité voorbij is.
Kremlin potdicht
Ook dit jaar zal het weer zo
verlopen. Want ook na de
dood van de tijdens zijn le
ven met geheimzinnigheid
omgeven president en partij
leider Joeri Andropov, het
voormalige hoofd van de
KGB, zijn de muren van het
Kremlin, achter welke de
Sovjet-leiding, het Politburo,
wekelijks, doorgaans op don
derdag, vergadert, niet po
reuzer geworden. Beslissin
gen over een promotie of de
gradatie van Politburo-leden
of hoge militairen worden
achter volstrekt gesloten
deuren genomen. En hoe de
machtsverhoudingen daarbij
lagen komt men vaak pas ja
ren later te weten.
De val van Kroetsjev, op 14
oktober 1964, welke gevolgd
werd door een buitengewoon
plenaire vergadering van het
Centrale Comité, geldt als
een klassiek voorbeeld uit
het verleden; de kwestie van
de chef van de generale staf
Ogarkov, die begin semptem-
ber van dit jaar plotseling uit
zijn functie werd ontheven,
is een voorbeeld uit het he
den. Telkens weer worden
niet alleen de buitenwereld
en de Sovjet-bevolking, maar
ook partijfunctionarissen tot
op het niveau van het Cen
trale Comité volledig verrast.
Want de belangrijke beslis
singen op het gebied van de
politiek, de economie en in
de personele sfeer worden in
de Sovjet-Unie genomen door
het Politburo, de kleine
kring van leiders in het
Kremlin, welke momenteel
uit twaalf volwaardige leden
en zes kandidaat-leden zon
der stemrecht bestaat. Het
Centrale Comité mag de be
slissingen alleen bekrachti
gen.
Tsjernenko
De geruchten die momenteel
in Moskou de ronde doen
over een zogenaamde spoedi
ge vervanging van president
en partijleider Tsjernenko tij
dens een buitengewone ple
naire zitting van het Centrale
Comité die op korte termijn
zou plaatsvinden, zijn dan
ook niets minder dan desin
formaties. En dat wordt er
niet beter op wanneer hoge
Sovjet-functionarissen derge
lijke geruchten aan Westerse
correspondenten laten uitlek
ken en daarbij zelfs de Benja
min van het Politburo, de
53-jarige Michail Gorbatsjov,
nonchanlant „tweede secreta
ris-generaal" noemen. Een
kroonprins die in het Westen
vaak als zodanig wordt ge
noemd en daarbij ook gepre
zen wordt, ziet zijn kansen
om als opvolger van de hoog
ste man in het Kremlin in
aanmerking te komen juist
daardoor thuis alleen maar
verslechteren. In brede krin
gen van de Sovjet-Russische
maatschappij is men immers
gewend alles wat uit het
Westen komt en ieder die als
Rus door het Westen het hof
wordt gemaakt met wantrou
wen te bejegenen. En dat zal
bij de ploeg oude heren in
het Politburo niet andere lig
gen.
Doch wanneer een spectacu
lair aftreden al niet aan de
orde is, dan blijft toch nog
het actuele gerucht over een
buitengewone plenaire zit
ting van het Centrale Comi
té. De agenda voor zulk een
plenum ligt wat betreft de
zich goed informerende Wes
terse buitenlanders in Mos
kou al vast.
Landbouw
Sommigen zeggen dat over
de landbouw gesproken zal
worden en zij worden in hun
mening gesteund door zulke
prominente functionarissen
als de plaatsvervangend chef
van de voorlichtingsafdeling
van het Centrale Comité, Za-
gladin, en de hoofdredacteur
van het partijorgaan Pravda,
Afanasjev. Dat echter juist
deze beide heren zich kun
nen vergissen of bewust de
sinformaties zouden kunnen
verspreiden bewijst het voor
beeld van de doodzieke An-
dropow, die volgens de me
dedelingen van lieden als Za-
gladin en Afanasjev, eerst
slechts een kou had opgelo
pen en vervolgens weer aan
het werk was gegaan, terwijl
hij in feite al op sterven lag.
Daar komt nog bij, dat alleen
het feit van de slechte graan
oogst van dit jaar onge
veer 170 miljoen in plaats
van de geplande 237 miljoen
ton nog geen reden is
voor een buitengewone zit
ting van het Centrale Comi
té. De afgelopen jaren was er
al vaker een slechte oogst.
Voor een ingrijpende revisie
van de landbouwpolitiek en
het pas twee jaar geleden
door de partij aangenomen
levensmiddelenprogram voor
de lange termijn lijkt ook de
tijd nog niet rijp. Er zijn in
Moskou althans geen aanwij
zingen dat dit op dit ogenblik
een actueel thema is.
Anderen zijn er van over
tuigd dat op een eventueel
buitengewone bijeenkomst
van het Centrale Comité,
eind van deze maand, het
ontwerp voor een nieuw par
tijprogram besproken zal
worden. Doch juist op be
langrijke punten, zoals bij
voorbeeld de overgang van
het rijpe socialisme naar het
communisme, is men het nog
zozeer met elkaar oneens, dat
Sovjet-waarnemers het zelfs
niet waarschijnlijk achten,
dat het tijdens de regulaire
zitting van het Centrale Co
mité, tegen het eind van het
jaar, behandeld kan worden.
En zo blijft er maar één ding
over: verder afwachten.
Plons!
Op het einde van
de pret-è-porter
zomercollectie
voor 1985 van
het Franse mo
dehuis Dior
wordt een van de
modellen binnen
gedragen in een
„zeemeermin-
"bruidsjurk. De
jurk is geïnspi
reerd op de
Amerikaanse film
„Plons" van Ron I
Howard.
EG-ministers
eens over
toetreding
van Spanje
en Portugal
LUXEMBURG De minis
ters van buitenlandse zaken
van de Europese Gemeen
schap hebben gisteren een
doorbraak bereikt over de toe
treding van Spanje en Portu
gal tot de EG. Zij zijn het gis
teren in Luxemburg eens ge
worden over een „minipak-
ket", waarin de toetreding van
Spanje en Portugal wordt ge
regeld.
Dit pakket-maatregelen omvat
vier zaken: regeling voor olijf
olie; regeling van de kinderbij
slag voor Spaanse en Portuge
se gastarbeiders, suikerrege
ling voor Portugal en de af
braak van tarieven op indus-
trieprodukten. Volgens plan
treden Spanje en Portugal op 1
januari 1986 toe tot EG.
BONN De partijtop van de Westduitse Christen-de
mocratische Unie (CDU) hebben gisteren uitgebreid de
beschuldiging besproken, die in verband met de Flick-
affaire tegen de voorzitter van de bondsdag, Rainer
Barzel, zijn geuit. De CDU-leiders hebben echter geen
overeenstemming kunnen bereiken over de in te ne
men standpunten in deze zaak.
Sommige zijn het eens met de eis dat Barzel moet aftreden, an
deren blijven hem steunen. Barzel moet morgen voor de parle-
menatire enquête-commissie getuigen. De CDU-leiders willen
daarom eerst zijn verklaring afwachten, alvorens tot een defini
tief standpunt te komen.
ALS CDA ARBEIDSTOESLAG VERLAAGT
(Van onze parlementaire redactie)
HEERENVEEN De WD houdt keihard vast aan
een flinke arbeidstoeslag voor werknemers, zoals die is
voorgesteld in het wetsontwerp Tweeverdieners. Dit
heeft VVD-leider Nijpels gisteren gezegd. Zijn woor
den waren bedoeld als een waarschuwing aan het
CDA, dat met de PvdA de arbeidstoeslag voor één- en
tweeverdieners dreigt te verlagen.
Als dit gebeurt zal de VVD tegen het hele wetsontwerp Twee
verdieners stemmen, waardoor het waarschijnlijk zou worden
verworpen. Daarmee zou dan een streep worden gehaald door
een verschuiving van de belastingdruk ten gunste van de één-
verdieners, zoals wordt bepleit door het CDA.
De VVD zal dan vervolgens twee initiatiefwetsvoorstellen indie
nen om de beoogde belastingverlichting (485 miljoen gulden
voor iedereen in de inkomstenbelasting en 80 miljoen voor de
zelfstandigen) toch doorgang te laten vinden.
Nijpels deed een „dringend beroep" op het CDA om het niet zo
ver te laten komen. „Wat beide partijen niet moeten vergeten, is
dat dit voorstel een compromis is, dat pas na meer dan vier
maanden onderhandelen vooral door de fractiespecialisten van
CDA en VVD en de staatssecretaris (Koning) van financiën tot
stand is gekomen".
De VVD-voorman verklaarde dat zijn partij bereid is geweest
verder wensen opzij te zetten en zich te houden aan „gemaakte
afspraken" Hij deed een dringend beroep op het CDA hetzelfde
te doen.
AMSTERDAM Het Neder
lands Blazers Ensemble heeft
in een brief aan het ministerie
van Welzijn, Volksgezondheid
en Cultuur (WVC) bezwaar
gemaakt tegen de koppeling
van een concert van het en
semble in het Erasmushuis in
de Indonesische hoofdstad Ja
karta aan het bezoek van mi
nister Deetman van Onderwijs
aan zijn Indonesische ambtge
noot Nogroho.
Zonder overleg met het en
semble hield minister Deet
man vorige week dinsdag een
toespraak tot zijn Indonesische
college en andere hoogwaar
digheidsbekleders. Daarbij
suggereerde de Nederlandse
bewindsman dat het Neder
lands Blazers Ensemble spe
ciaal voor deze gelegenheid
optrad, aldus het ensemble.
Het ensemble voelt zich door
deze gebeurtenis als „politiek
glijmiddel" gebruikt en het wil
nu van het ministerie van
WVC opheldering hebben. Het
ensemble wijst verder op de
uitdrukkelijke voorwaarde dat
alleen op culturele en educa
tieve gronden van 1 tot en met
19 oktober een tournee naar
Indonesië zou worden ge
maakt. De toernee door Indo
nesië maakt het ensemble op
verzoek van WVC maar niet
met subsidie van het ministe
rie en niet in het kader van
het cultureel akkoord tussen
beide landen.
Het was voor de musici van
het ensemble een volkomen
verrassing dat minister Deet
man in het Erasmushuis plot
seling het podium beklom en
een toespraak hield. Zii dach
ten dat hij gewoon tot het pu
bliek behoorde, aldus een
woordvoerster vasn het en
semble.
