Charme van Sophia
en Marcello gaat
nooit verloren...
ÜiÜÉ
ROME Sophia en Marcello
bereikten dezer dagen een
mijlpaal in hun veelbewogen
leven: Sophia Loren en Mar
cello Mastroianni, de twee
grootste Italiaanse filmacteurs,
die de Italiaanse film wereld
beroemd hebben gemaakt. So
phia is op 20 september vijftig
jaar geworden en Marcello
Mastroianni werd op 28 sep
tember zestig jaar oud.
De jaren beginnen zich te tonen,
maar van beiden gaat nog steeds
diezelfde onweerstaanbare sex-ap-
peal uit, die hen in de jaren zestig
tot de grote verleiders van het Ita
liaanse witte doek hebben gemaakt.
Sophia Loren en Marcello Mastroi
anni vormen samen een van die
filmduo's die ze vroeger in Ameri
ka de „Hollywood's great love
teams" noemden: tegen- en samen-
spelers die voor elkaar en voor de
film gemaakt schijnen. De laatste
film die ze samen hebben gemaakt,
is de veel geprezen „Una Giornata
Particolare". Maar „Een huwelijk
op zijn Italiaans" in 1964 was mis
schien nog wel hun grootste succes
nummer.
Ondanks hun respectabele leeftijd
zijn ze geen van oeiden van plan
het rustiger aan te doen. Mastroian
ni heeft eerder dit jaar zijn oude to
neelcarrière weer hervat in het be
kende Parijse theater Montparnas-
se. Hij speelde daar in het blijspel
Cin Cin, in het Frans. Is dat niet
dubbel zo moeilijk?, werd hem ge
vraagd. „Zeker, dat is veel moeilij
ker. Frans spreken in het dagelijks
leven is heel wat anders dan Frans
spreken op het toneel. Want van de
toeschouwer kun je niet eisen dat
hij fouten en vergissingen op de
koop toe neemt. Maar juist omdat
het zo moeilijk is, heb ik die rol ge
accepteerd", aldus de Italiaanse ac
teur. „Mastroianni onweerstaan
baar", schreef de Franse kritiek
over zijn optreden als blijspelac
teur. Mastroianni speelt nu een
hoofdrol in de verfilming van Pi
randello's „Wijlen Mattia Pascal",
een film van Monicelli.
Mastroianni's „teamgenote" Sophia
Loren is wat minder actief, maar
ook zij blijft met vaste regelmaat
produceren of liever spelen. Haar
nieuwste film heet „Qualcosa di
Biondo" (Iets blonds) en is gecon
strueerd rond het moederschap dat
in het leven van de actrice een
steeds belangrijker plaats is gaan
innemen. In de relatie moeder -
BIJ DE FOTO's:
Rechts onder: Met haar
zoon Edoardo in „Qual
cosa di Biondo". „De
liefde van moeder tot,
kind is mijn meest ge-'
liefde filmthema", zegt
Sophia.
Midden: „Een huwelijk
op z'n Italiaans" (1964)
was wel het grootste
succesnummer voor So
phia en Marcello.
Links boven: Sophia Lo
ren en Marcello Mastroi
anni in de veel geprezen
film „Una Giornata Parti
colare".
Rechts boven: Sophia
Loren Haar schoon
heid heeft de vierde di
mensie bereikt
Links onder: Marcello
Mastroianni de grote
verleider.
zoon wordt de zoon gespeeld door
Sophia's bloedeigen zoon Edoardo.
„De liefde van moeder tot kind is
mijn meest geliefde filmthema",
zegt SopÉi
jaar in J
Frangaise
Sophia Loren heeft haar domicilie
en haar carrière allang verlegd
naar Parijs. In de jaren zestig heeft
ze de Italiaanse nationaliteit moe
ten opgeven en is Frangaise gewor
den. Dat was in de tijd dat kerk en
staat haar het leven moeilijk maak
ten, juist vanwege haar voor Ita
liaanse doen nog onconventionele
huwelijksopvattingen. Deze „deser
tie" heeft Italië maar moeilijk kun
nen verkroppen. Twee jaar geleden
heeft ze nog enkele weken in de
Italiaanse gevangenis doorgebracht,
een straf die haar eerst bij verstek
was opgelegd wegens belastingont
duiking en die ze uiteindelijk toch
nog moest komen uitzitten om
voortaan in Italië te kunnen wer
ken. „Wraak van Italië op So
phia?", zo vroegen enkele kranten
zich af.
Sophia Loren heeft in zo'n zestig
films gespeeld, van „Quo Vadis" tpt
„Milliardaria". Een Oscar kreeg ze
voor haar rol in „Ciociara". Sophia
Loren is een enorm aantrekkelijke
vrouw wier lichamelijke attributen
de laatste dertig jaar de droom van
menige jongen en man hebben ge
stimuleerd. In haar Amerikaanse
autobiografie („Sophia living and
loving") zegt ze over haar fysieke
kenmerken: „Toen ik mijn carrière
begon, wilden ze dat ik alles veran
derde: mijn neus was te lang, mijn
mond veel te groot en mijn heupen
te breed".
Ze heeft het dus allemaal gelaten
zoals het was. Nu na vijftig jaar is
er wellicht een rimpel, plooi of
ronding bijgekomen, maar ze blijft
het prototype van wat men ge
woonlijk aanduidt als „de mooie
vrouw". De schrijver Anthony
Burgess schreef ter gelegenheid
van Sophia's halve eeuwfeest dat
haar schoonheid de vierde dimen
sie heeft bereikt: „De lichamelijke
schoonheid heeft drie dimensies, de
totale schoonheid heeft er nog een
meer nodig". En dat Sophia's
schoonheid totaal en zelfs univer
seel is, staat vqor hem vast. Hij
noemt Sophia zelfs de „heldin van
onze tijd".
Miljardaire
Bij Sophia Loren is het echter niet
alleen maar uiterlijkheid wat de
klok slaat. Vele biografen roemen
ook haar karakter en intelligentie.
Sophia, afkomstig uit de armste
sloppen van Pozzuoli bij Napels is
na haar gelijknamige film al lang
en breed miljardaire (in lires).
Maar ze spreekt ook vloeiend vier
talen en heeft een mening over al
les wat er in de maatschappij voor
valt. Over de kerk zegt ze in haar
boek: „Ik kan niet knielen om te
bidden, ik kan geen kruisteken
maken, ik kan niet mijn vingers in
het wijwater steken. Mijn gods
dienst heb ik zelf ontdekt. Aan de
tussenkomst van priesters heb ik
geen enkele behoefte". Een merk
waardige mening naar Italiaanse
begrippen. Maar Sophia wordt dan
ook door de katholieke kerk nog
steeds als een zondares beschouwd,
voor wie de heilige sacramenten ta-
wege haar al te fysieke aanwezig
heid in de films af en toe scherp
heeft bekritiseerd, zei ze tenslotte
op de Italiaanse televisie: „Mijn
harde werken, mijn hele leven en
alles wat ik daarin bereikt heb, ge
ven me automatisch recht op het
lidmaatschap van de feministische
beweging". De vrouwen bevrijden
is, volgens Sophia, uitstekend, maar
die bevrijding mag niet zo zijn dat
daardoor de vrouw onaangenaam,
primitief zou worden.
Is Sophia met al haar onverwelkte
lichamelijkheid nog steeds het
voorbeeld van de Latijnse vrouw,
haar filmpartner Marcello Mastroi
anni is voor velen dé „Latin lover"
par excellence. Door de meeste van
zijn ruim honderd films glijdt Ma
stroianni van de ene verovering
naar de andere, met een vaardig
heid, met een verve die door niet-
Italianen haast niet is na te boot
sen. Mastroianni is de mooie min
naar, de impotente minnaar, de
verlegen minnaar, de krankzinnige
minnaar, de opude en lelijke min
naar en de homofiele minnaar in al
die verschillende films die hij heeft
gemaakt, van „Mooie Antonio" tot
„Una Giornata Particolare".
Solide huwelijk
Maar de grote minnaar is niet zo
erg op het minnen gesteld als het
lijkt. „Ik ben helemaal niet aan
seks verslaafd", zei hij laatst op de
televisie, en hij legde uit dat hij al
jarenlang tracht zijn imago van
grote verleider en vrouwenversierr
der te veranderen. Maar tever£.°
geefs. „Ik doe het zelfs helemaaren
niet goed bij de vrouwen", riep hir in
laatst (ook op de televisie) uit, toeir m
hij opnieuw gewezen werd op zijrrei?
reputatie van „Amatore di donne":
Mastroianni heeft in zijn vrije tij<r
overigens een solide huwelijk, waar
de sensatiepers aan voorbijtrekt, ^en
Marcello is nu zestig, en hoewel".et
ook hij enige concessies moet doen,^001
aan zijn leeftijd, blijft de verleiders^-
rol hem op het lijf geschreven zoalr°£r«
in zijn allereerste films. De charm» een
van een Mastroianni gaat kennelijf stai
nooit verloren. Samen met SophiP,
Loren heeft hij niet meer dan tier101
films gemaakt, bijna allemaal filmt wj
waarin hij de verleiding toedient of50
ondergaat. En het zijn juist diÉ-'J'
films die volgens velen de bestfn&(
zijn die hij en Sophia Loren in huif-
indrukwekkende loopbaan hebbejj
gemaakt. Dat hun samenwerking
de laatste tijd zo sporadisch i?
wordt alom betreurd.
CEES MAND£®Fb
hén
AMSTERDAM Sergio Leo
ne (66) wilde na de festivals in
Cannes en Venetië eigenlijk
nergens meer over zijn nieu
we film „Once upon a Time in
America" praten. Alleen in
Nederland, waar de drie uur
en veertig minuten durende
film in de oorspronkelijke
versie draait. In Amerika
werd er anderhalf uur uitge
haald om twee voorstellingen
per avond te kunnen geven.
In Once upon a Time in Ame
rica spelen Robert de Niro en
James Woods de twee joodse
gangsters van wie de loopbaan
over een periode van vijfen
veertig jaar wordt gevolgd:
Als Sergio Leone tijdens de pers
conferentie daags voor dit inter
view wordt gevraagd hoe hij er als
Italiaanse regisseur toe komt steeds
weer films over Amerika te ma
ken, protesteert hij. Hij is een Ro
meinse regisseur. „Rome is volgens
mij een stad met een eigen filosofie.
De Romein is sceptisch ten opzichte
van alles. Hij voelt zich minder ge
hecht aan Italië, hij kan grapjes
over zichzelf maken en hij neemt
de dingen minder serieus. Ze heb
ben mij wel eens gevraagd waarom
ik geen film „Once upon a Time in
Italia" heb gemaakt. Ik denk dat er
voor je aan zo'n film kunt beginnen
eerst een Italië moet zijn. Juist als
Romein zou ik overigens wel zo'n
film kunnen maken, maar Ameri
ka fascineert mij meer, omdat daar
alle volken van de hele wereld zijn
verenigd. En ik heb daar mijn ei
gen ideeën over zoals Romeinen
die altijd hebben, ze hebben een ei
gen manier om tegen de dingen
aan te kijken. Dat komt aan het
einde van Once upon a Time in
America tot uiting als Max aan
Noodles vraagt of dat de manier is
om zich te wreken. Noodles ant
woordt dan: „Nee, dat is mijn ma
nier om dingen te zien". Dat heeft
met de Romeinse mentaliteit te ma
ken. Die verschilt van de stereotie
pen die je in Italië vindt.
Zijn grote interesse voor Amerika
heeft Sergio Leone gekregen in zijn
jeugd toen Italië gebukt ging onder
het fascistische regime. „Toen ik
een jongetje was, verbood de rege
ring alles wat Amerikaans was. Je
mocht geen boeken lezen uit dat
land, ie mocht hun films niet zien
en ook hun beeldende kunst werd
voor ons verborgen gehouden. Dat
was voor mij uiteraard een reden
om juist in die verboden dingen ge
ïnteresseerd te raken. Ik verscnil
daarin overigens niet van andere
Europeanen van mijn leeftijd. Ik
ben later tot de ontdekking geko
men dat hët meest curieuze van
Amerika is, dat hoe beter je het
leert kennen en probeert te begrij
pen, des te meer besef je dat Ame
rika helemaal niet te begrijpen is.
Amerika is een samenraapsel van
verschillende rassen en dat is juist
wat het land zo verschrikkelijk in
teressant maakt. Daarbij krijg je
gaandeweg een liefde-haatverhou-
ding met het land. Ik zie dat ook bij
andere Europese regisseurs als
Wim Wenders, die eens heeft ge
zegd: Amerika heeft al onze dro
men van ons gestolen".
Probeert u die dromen weer te
scheppen door films te maken over
Amerika?
;,Het is heel duidelijk dat juist deze
film mij daartoe grote mogelijkhe
den heeft geboden. Het is een film
die zeker niet over gangsters gaat.
Het is een film over herinneringen
en ik voelde mij zo ontzettend aan
getrokken door het boekje The
Hoods, de memoires van een joods
gangstertje, Harry Gray, omdat het
mij toestaat mijn herinneringen toe
te voegen aan de zijne. Ik heb her
inneringen aan bepaalde Ameri
kaanse films en Amerikaanse boe
ken uit die tijd: Chandler, Dos Pas
sos en Hammett, in feite alle litera
tuur uit de jaren dertig".
Hebt u daarom met opzet geen boe
ken van die schrijvers verfilmd,
omdat daar minder aan toe te voe
gen is?
„Zeker. Je moet naar mijn mening
geen grote literaire werken aantas
ten door er een film van te maken,
maar juist kleine onbekende boe
ken nemen. Pas dan kun je je eigen
fantasie en je eigen herinneringen
laten werken en je eigen mening
erin laten doordringen. Once upon
a Time in America biedt in feite
twee films. Mijn ideeën, fabeltjes,
herinneringen en hetgeen in het
boek staat. Het'is een film vol situ
aties die onvrijwillig zijn voortge
komen, misschien wel omdat ze uit
mijn gevoel zijn voortgekomen en
dat draag ik al een leven lang met
mij mee'
Viel de realiteit van Amerika niet
tegen toen u daar was?
„De werkelijkheid verschilde nogal
van het denkbeeld dat ik uit de
boeken en de films had gekregen.
Dat kwam vooral omdat de Ameri
kanen anders waren dan ik had ge
dacht. Zij vroegen niet hoe het met
mij ging, maar hoeveel geld ik ver
diende. Dat heeft een diepe indruk
op mij gemaakt. Ik vond niet het
filosofische en romantische terug,
maar die andere kant. Amerika is
een land dat is opgebouwd uit
voor- en nadelen en ik weet niet
welke de overhand hebben. Het is
een fascinerend land. Als Amerika
niet zo was, zou ik een film maken
over Italië".
Gaat u nu een nieuwe film maken,
waarin de informatie die u in de
loop van de jaren hebt verzameld
wordt verwerkt?
„Dat is niet ondenkbaar. Amerika
is voor mij geen afgesloten onder
werp. Misschien krijgt de trilogie
(Once upon a Time in the West,
Once upon a Time in the Revolu
tion, hier uitgebracht als Duck, you
Sucker, en Once upon a Time in
America) nog een vervolg, komt er
nog een trilogie. Het is ook moge
lijk dat ik weer een western ga ma
ken. Maar eerst ga ik twee projec
ten proberen te realiseren. Het eer
ste is een project in China, het an
dere probeer ik in Rusland te ver
wezenlijken".
China
„In China probeer ik „La condition
humaine" van Malraux te maken.
In Rusland tracht ik het negenhon
derd dagen durende verzet van Le
ningrad van Salisbury te" verfil
men. Ennio Morricone, dc compo
nist van veel van de muziek bij
mijn films, zal daar weinig muziek
bij maken".
gen voor waarin een van de hoofd
personen verdwijnt. U hebt tijdens
de persconferentie verteld dat dit
refereert aan de verdwijning van
de machtige Amerikaanse vak
bondsleider Jimmy Hoffa. Komen
er meer van die terloopse details
voor in uw film?
„Ja, heel erg veel. Ik heb welis
waar een grote voorliefde voor de
i-realjstische films waarmee ik
ben opgegroeid, maar ik maak zelf
geheel andere films: ik breng
sprookjes voor volwassenen. Ik ge
loof dat je in het sprookje, in de le
gende, je ideeën kunt leggen op het
gebied van de politiek. Het opper
vlakteverhaal maakt dat het pu
bliek niet verplicht is de politieke
boodschap te vernemen. Wie door
films bedoel. Ik denk overigens
ook dat dat de grondslag is van het
succes dat sommige van mijn films
hebben gehad. Het zijn allemaal
films die op velerlei manieren zijn
uit te leggen. Er zijn allerlei details
in mijn films. Dat wil niet zeggen
dat ik een boodschap kwijt moet.
Het gaat mij meer om indruk te
maken op het publiek en als er in
de indrukken van het publiek mis
schien een boodschap opduikt dan
is dat meegenomen. Once upon a
Time in America is een film over
vriendschap. Er zitten verder alle
gevoelens in: sentiment, liefde,
wraak, verraad, seks, geweld, haat,
maar ook passie en politiek".
Melodrama
„Dat alles hoort bij film, want film
bestaat voor honderd procent uit
melodrama. Alles wat met film te
maken heeft, zit in mijn film. Hij is
een soort galop door de geschiede
nis van de film".
Hoe komt het dat uw films nog
steeds niet zo lang zijn als u zeil
zóu willen?
„Ik had de rechten laten regelèn bijl
een onafhankelijke Franse produ-i
cent en dat is misschien lichtzinnig)
geweest van mij. Ik bleek niets op
papier te hebben staan dat mij hetL
recht gaf de film in Amerika ook)
in de oorspronkelijke vorm uit te)
brengen. Volgens de Amerikaanse^
regels ben je als acteur en ook als
regisseur een werknemer. Je hebt r
geen enkel recht op je eigen filmsje
De film was al uit voor ik er ietsii
aan kon doen".
Popcorn
„In Amerika is mijn film overigenft i
niet alleen met anderhalf uur befe
kort, maar ze hebben er ook d«i fl
hele chronologie veranderd. Ik heb. n-
hem zo niet willen zien. Het is eerjes
absurde en onbeschaafde zaak. Vaiflt.
schilderijen snijd je de stukken didr t
je niet mooi vindt ook niet af". I b<
Maar dit was u toch al eerder ovérm
komen? Hield u er geen rekening,
mee?
Ach, dat is een hele teleurstelling
voor mij. Ik heb gemerkt dat ze in
Amerika eigenlijk niet meer geïnj
teresseerd zijn in film, maar uitsluil
tend in het verkopen van film eJ
vooral van popcorn. Er valt geel
eer aan te behalen. Over de filnl
ET kondén ze mij vertellen, dat d£
omzet van popcorn bij die film ner
gen miljoen dollar bedroeg. Dal
zegt wel iets over hun interesse el
daarom dulden zij geen lange films]
Het is des te erger, dat juist he
land dat mij geholpen hééft dez
film te maken door tien miljoe
dollar in de produktiekosten bij t
dragen, hem ook uit het verban
rukt. Ook dat is overigens het fas
cinerende van Amerika. Toch bli
ik films maken, al moet ik er tie
jaar over doen om het geld bij e
kaar te brengen. Ik ben ergens oo
wel blij dat ik er zolang over he
moeten doen, want als deze fill
tien jaar geleden uitgekomen wa
was het 'n film van Sergio Leon
Nu is dit dè film van Sergio Leoni
een film die je moet maken als je
rimpels begint te krijgen".
