Een werkgever is geen Dagobert Duc\
die alleen zijn centen telt"
m
PvdA bouwt cultureel feestje voor Ome
w m
KOMENDE VNO-VOORZITTERMR. C. VAN LEDE:
4-DAGEN LONDEN
WINDSOR extra excursion
«S'SIJTHOFE,
P.ri
BINNENLAND.EeicbeSoutont ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1984 PAG^IÜ
DEN HAAG Hij is 41
jaar, getrouwd, heeft drie
kinderen en maakte een
bliksemcarrière waar je u
tegen zegt. Sociaal- econo
misch Nederland is ver
jongd. Een nieuwe gene
ratie aan het roer? Zover
wil de aanstaande voorzit
ter van het Verbond van
Nederlandse Onderne
mingen (VNO), mr. C.J.A.
(Kees) van Lede niet
gaan. „Ik ben sinds de la
gere school altijd de jong
ste van de klas geweest.
Ik ben er aan gewend. En
de één zal zeggen: „Goeie
morgen, wat moeten we
nu? Die jongen komt net
kijken!", en de ander zal
verzuchten: „Gelukkig,
eindelijk weer eens een
jonge vent".
Is het verlegenheid of is hij
gewoon een doordachte man
die probeert zich tot 6 novem
ber, als mr. Chris van Veen
officieel de voorzittershamer
overdraagt, gedeisd te houden?
In elk geval weet hij vragen te
omzeilen, doet geen politieke
uitspraken, slaat af en toe de
ogen neer en denkt zichtbaar
na eer hij een antwoord geeft.
De gedrevenheid en felheid
van Van Veen zijn (nog) niet
in de opvolger terug te vinden.
Zijn verleden als bedrijfsadvi
seur bij het organisatiebureau
McKinsey klinkt door als hij
het heeft over de werkloos
heid, de toekomst van de Ne
derlandse economie en wat
wel en wat niet moet gebeu
ren. Maar tevens spreekt de
ras-optimist die niet gelooft in
1 miljoen werklozen in 1990,
de man die weer een gezonde
economische groei en volledi
ge werkgelegenheid voorspelt.
„We zijn pas sinds 1982 bezig.
We hebben gewild dat de
winsten beter zouden worden
en inderdaad gaat het nu ook
iets beter. Je moet daar als na
tie trots op zijn en hopen dat
dat verder gaat. We zijn er nog
lang niet, maar met goede wil
en een beetje wind van de
conjunctuur in de rug gaat dat
best".
Verrukkelijk
Van Lede lijkt ook de man
van „survival of the fittest" te
zijn. „Concurrentie van bedrij
ven is gezond, niet alleen wat
produkten of diensten betreft,
maar ook als het gaat om ar
beidsomstandigheden van
werknemers". Over het feit
dat steeds meer vrouwen de
arbeidsmarkt bevolken zegt
hij: „Ik vind dat verrukkelijk.
Ik heb nooit begrepen waarom
er in ons land zo weinig vrou
wen werken, gelukkig komt
daar nu verandering in".
Arbeidsduurverkorting is vol
gens de VNO-voorzitter-in-spe
niet alleen bedoeld om de
werkloosheid aan te pakken.
Voor ondernemers is het ook
een middel om winst te ma
ken. „En winst is gelukkig in
neri
edei
6t8'
Kees van Lede: „Ik ben sinds de lagere school altijd de jongste van de klas geweest. Ik ben er aan gewend.
dit land geen vies woord meer.
De tijd waarin ik begin heeft
een hele vrolijke en een pessi
mistische noot. In de eerste
plaats vrolijk omdat het on
dernemersschap weer meer
wordt gewaardeerd. De indivi
duele ondernemer wordt niet
meer gezien als een soort Dag
obert Duck die iedere avond
zijn centen zit te tellen. De
pessimistische kant wordt ver
oorzaakt door dat afschuwelij
ke probleem van de werkloos
heid".
Sprekend over de aanpak van
de werkloosheid verschijnen
spoedig VNO-toverw;oorden
als „decentraal", „differentia
tie" en „flexibel" ten tonele.
„Als oud-bedrijfsadviseur zeg
ik dat bedrijven de werktijden
zodanig moeten indelen dat de
werknemers er bij gebaat zijn
en dat er eventueel een stuk
herbezetting binnen wordt ge
haald. En bovendien: er zal
ook aan moeten worden ver-
Het essentiële van het stich
tingsakkoord van werkgevers
en werknemers uit 1982 is vol
gens Van Lede de koppeling
tussen rendementsherstel en
herverdeling van werk. „Die
gaan hand in hand. Daar be
hoort geen conflict tussen te
zijn. In de bedrijven is aan het
akkoord op verschillende ma
nieren invulling gegeven".
„Hoe gaan we nu verder? We
hebben altijd de neiging om de
resultaten van zo'n akkoord
macro-economisch te meten.
We praten dan over een her
bezetting vanzoveel procent
over de hele bevolking heen.
Maar zo ligt dat natuurlijk
niet. Je kan niet iemand in
een baan zetten die niet be
staat. Een bedrijf kan niet zeg
gen: „Ik heb een stel ijscoman
nen in huis en nou deel ik dat
met die herbezetting zó in, dat
ik in de winter óók al mijn ijs-
karretjes de straat op stuur".
Zo kan dat natuurlijk niet. Het
werk moet worden herver
deeld afhankelijk van de
vraag naar het produkt of de
dienst".
„Laat het maar over aan de
onderneming of de bedrijfs
tak", zegt Van Lede. „Daar
waar ruimte is om op de inge
slagen weg verder te gaan en
waar ook de organisatorische
mogelijkheden aanwezig zijn,
moet men verder gaan. Zijn
aan die voorwaarden niet vol
daan dan is het oppassen ge
blazen. Er zijn bedrijfsleidin
gen en ondernemingsraden die
op hun tenen moeten staan om
de nieuwe werkroosters be
hoorlijk in te delen, rekening
houdend met de wensen van
het bedrijf en de verlangens
van de werknemers. Er zullen
situaties zijn waarbij beide
partijen zeggen: „Laat het nou
eens even met rust voor we
verder gaan". Dat moet kun
nen. Overigens zullen anderen
nu zeggen dat ik weer op de
rem trap".
„Op het stichtingsakkoord valt
niets af te dingen, er is ook
geen termijn aan gebonden,
het gaat gewoon door. Of er
een aanvulling moet komen of
een verduidelijking zal uit de
praktijk moeten blijken. Er
komen natuurlijk verschillen
tussen ondernemingen maar
als je een gedifferentieerd be
leid nastreeft, mag je van die
verschillen niet schrikken. We
zijn door ervaring wijs gewor
den dat niet voor iedereen het
zelfde kan worden afgespro
ken. Bepaalde bedrijfstakken
gaat het gewoon beter dan an
dere. Geef je ondernemingen
waarin het slecht gaat de ar
beidsvoorwaarden van bedrij
ven waarin het beter gaat, dan
gaat dat bedrijf onderuit en
daar is niemand bij gebaat".
Van Lede gelooft niet, dat het
eventueel stellen van loonei
sen door de vakbeweging in de
bedrijven, waar het goed gaat,
over zal slaan naar minder
renderende bedrijven. „Ik ben
niet bang voor een olievlek
werking. En óls het een keer
overslaat, zal dat zeer beperkt
zijn omdat het proces van het
invullen van arbeidsduurver
korting heel duidelijk te zien
heeft gegeven dat variatie per
bedrijfstak gewenst is. Dat
geldt voor beide partijen. De
mensen moeten een beetje ge
duld hebben, want zo'n proces
behoeft enige tijd. Je kan niet
van de ene dag op de andere
tegen een bedrijf zeggen: „Jon
gens we doen het nu anders en
we verwachten dat je morgen
al honderd procent succes
boekt". We moeten ook niet
schrikken als het een keertje
anders zal lopen dan we ge
dacht hadden. Maar een olie
vlek zal het echt niet worden.
Daar zit ik hier niet voor".
Ziekengeld
De aanstaande werkgevers
voorzitter erkent dat de ziek
tewetplannen van het kabinet
een belemmering kunnen vor
men voor het komende cao-
overleg. „Even nog daargela
ten dat de plannen werkelijk
doorgaan, want het is duidelijk
dat daar alle kanonnen van de
kritiek op gericht zijn, zowel
van werkgevers- als van
werknemerszijde. Als de
werkgever gevraagd wordt het
ziekengeld aan te vullen dan is
dat geld weg en komen, als er
dan andere verlangens zijn, de
prijskaartjes gewoon te ver
hangen".
Onder werkgevers wordt vol
gens Van Lede verschillend
gedacht over het ziekengeld.
Er zijn er die denken dat het
terugbrengen van uitkeringen
naar een lager percentage het
ziekteverzuim doet verminde
ren. Anderen redeneren: zie
ken horen bij een onderne
ming en als werknemers een
paar dagen ziek zijn moeten ze
doorbetaald krijgen. Ik denk
dat voor beide dingen iets te
zeggen is, maar iedere onder
nemer moet zelf bepalen wel
ke kant hij kiest".
Van Lede legt uit dat de mees
te bedrijven het ziekengeld
aanvullen tot honderd procent,
maar dat er nogal wat ver
schillende schema's in omloop
zijn. Bijvoorbeeld bedrijven
die aanvullen, mits er zoveel
dividend kan worden uitge
keerd. „Hoe men nu reageert
op een niet gevraagde verla
ging van ziekengeld, zal van
bedrijf tot bedrijf verschillend
zijn".
De komende VNO-voorzitter
lijkt te zeggen dat de bedrijven
maar zoveel mogelijk zelf
moeten uitzoeken. Als er fi
nanciële ruimte is voor loonei
sen, soit. Voor arbeidstijdver
korting geldt hetzelfde argu
ment: het moet organisatorisch
en financieel mogelijk zijn.
Wil een bedrijf pas op de
plaats maken met korter wer
ken, ook goed. Eveneens kan
de hoogte van het ziekengeld
verschillen. De opmerking on
zerzijds, dat op die manier al
leen werknemers in goed ren
derende bedrijven 100 procent
doorbetaling bij ziekte krijgen,
èn korter gaan werken èn
misschien op de koop toe nog
loonsverhogingen vangen, gaat
hem echter te ver.
„Dat is te bont. De werkgever
die dat zou doen zit niet bij het
VNO. Je krijgt verschillen,
maar dat willen we ook. Daar
hoeven we niet bang voor te
zijn. In de Verenigde Staten
kent men zogenaamde „medi-
cal-plans" (medische aanvul
lingen op het standaardpak
ket). Daar concurreren bedrij
ven in tijden van hoogconjunc
tuur mee. In een laagconjunc
tuur zie je dat dit verandert.
Dan ontstaan er reuzenver-
schillen tussen bedrijven. Dat
moet kunnen".
„De angst dat bedrijven met
betere arbeidsvoorwaarden
werknemers bij slecht rende
rende bedrijven wegkapen
deel ik niet. Dat is overigens
een vorm van concurrentie die
een ondernemer niet
schroomt. En als er goede
mensen worden weggekocht
dan moet hij er wat aan doen
om te zorgen dat die mensen
weer terugkomen".
Op centraal niveau willen de
werkgevers vooralsnog niets
meer regelen. „Vroeger von
den de werkgevers die regule
ring wel makkelijk, want wat
in Den Haag wérd gezegd kon
eenvoudig door de bedrijven
worden ingevuld. Maar als je
nu iets centraal zou regelen,
zou je het verschijnsel krijgen
dat zwakke bedrijven versneld
de vernieling in gaan. Wan
neer je gaat decentraliseren,
komen bedrijven met proble
men bij het VNO met de
vraag: „Hoe moeten we dat
aanpakken?" Dan beginnen
we met het maken van een
analyse. Hoe zitten jullie in el
kaar, kunnen jullie het beta-
Lord g
Eabilite
fte v
j zei n;
iad ge
verwa
overs<
}r nat
word
len, wie zijn je concur^
en hoeveel ruimte zit er
prijs van je produkt? W^l
jullie arbeidsduurverkoi
aanvulling van het ziel
en betekent dit dat er
anders gesnoeid moet
den?".
r S<
jg'ifOLL
Rekenmeester
Van Lede is ervan ove(
dat het probleem
werkloosheid zeker woif
gelost. „Je hoeft geen grjj
kenmeester zijn om
kunnen tonen dat het c
ces is van wat langere
Voor volgend jaar word:
zelfde werkloosheidsit
verwacht. Twee jaar g(
was er nog een stijginf"
meer dan 100.000 per jaa
zijn nu waarschijnlijk 1
bodem terechtgekomen/J'
dat de lijn met dezelfde^®*1
heid weer naar boveniport
dan zitten we over tweji als
op 700.000 werklozen". Eds n
„Er is een pakket maatri j
van de overheid, maar a
conjuctuur is zeer belarFen
Trekt die aan, dan za»de 2
sneller gaan dan we <|pigei
ogenblik denken. We nie de
ook met z'n alleen weei,n 0f
ven te zeggen dat we
dat de markt groeit. Erft
derwets beeld rnisschien,rsmf
we moeten het van groei"*! i
ben, daar moeten we onjnstei
gen economie op instellei dus\
loonniveau mag niet opr
uit de hand lopen. Als v
zijn minst in de pas bp a
met het buitenland, b^hfrA
we onze goede exportposil*
dan kunnen we er van! -i
profiteren. De matiging, ltl-I
zet vanaf 1982, heeft dire
resulteerd in een groter*
port. Dat is een heel belai"^s
ke les die men weer snel
geet als het goed gaat, vat. __1
dat het VNO daar op has"661
Van Lede benadrukt het DRI]
maals: hij is een optimisLkiscl.
wij ons instellen op hetr^
groeien van de economic® Hil
kan dat veel sneller dan
veronderstellen. We rtjen a.
gewoon een aantal versLnor
gen weghalen en hopen feken
conjunctuur ons een K,nip
helpt. Als ik zo'n verhaal?*
dat we in 1990 een mJLwltt
werklozen zullen hebbe/jTL
zeg ik: „Ja, bij ongewijzitfp
leid misschien". Maar dat j.
lftrtf ilf niat in"
frdt
gen voor wat hij van Den Uyl
heeft geleerd: „Joop, nogmaals
bedankt en... dat tweede kabi
net-Den Uyl, dat komt er tóch,
tenminste als Jahweh en Allah
het willen". Wiegel conclu
deert aan het eind van zijn
stuk dat Joop nog maar een
poos moet doorgaan in de
landspolitiek. „Voor ons parle
ment", aldus Wiegel, „is het
een goede zaak dat er ook en
kele oude rotten in zitten.
Voor de PvdA (maar wie ben
ik om daarover te oordelen?) is
er geen aanwijsbaar alternatief
leiderschap voorhanden. En
voor Joops Liesbeth lijkt het
mij ook niet prettig, Joop rpet
zijn allesomvattende bemoei
zucht de hele dag door thuis te
hebben".
Bedremmeld neemt Den Uyl
het boek in ontvangst en be
gint, aarzelend en van de hak
op de tak springend, met het
uitspreken van een dank
woord. „Dag mensen, erg aar
dig dat u hier allemaal bent",
vangt hij aan. Dan volgt de
reeds vermelde bekentenis
omtrent zijn ijdelheid en ver
volgens legt hij de zaal plat
met de opmerking: „Als het
nou nó vanmiddag maar afge
lopen is met dat gedonder over
mijn vijfenzestigste jaar. Ik wil
er niets meer over horen". Zo
gaat hij in een mengeling van
ernst en luim voort, daarbij
zelfs zijn toehoorders als een
blijmoedig maatschappelijk
werker voorhoudend: „Wij so
cialisten zijn te veel geneigd
altijd maar met verbeteiMl; bl
zichten rond te lopen, of®?gai
de wereld liefst morgei Pyr
hervormd moet zijn. Maains
is goed om af en toe ge^den
feest te vieren en te gen?fTimi
van allerlei culturele uitiïte 1
Dat mag ook best". £en f
Tot besluit brengt Joop>aa"Sl
eresaluut aan zijn gezin. jau"€
mijn kinderen heb ik te|rkee
ken dat ik hier niet sta alA-
oude rechtse zak. En wat;
vrouw betreft: slechts wr
gen beseffen dat datgene'u c
ik denk en wat ik doe in 'DA
slaggevende mate voor r
ning van Liesbeth komt"Verj
op dat moment kan hijL^v
emoties maar met moeitrN.
baas. imerl
DICK VAN RtETSCHO'k en
DA e
(ADVERTENTIE)
In de herfstvakantie met uw krant: ijden:
Vertrek MAANDAG 15 OKTOBER aL'rtr
Londen de bruisende wereldstad heeft een overvloed aan bezienswaardigheden. Oude tradities handhaven zich naast
derne attracties en maken deze wereldstad tot een aantrekkelijk reisdoel. Oëtte
Aangezien er in Engeland heel veel te zien is hebben we aan onze bekende 3-daagse mlnitrip dit keer een extra e
dag toegevoegd.
MAANDAG 15 oktober a.e. vertrekken we per luxe touringcar uit Den Haag/Rotterdam naar Londen. Aldaar wordt fl
geerd in het bekende Queens Hotel. Dinsdagmorgen rijden we naar Londens city en kunt u gezellig winkelen of de tl|
naar eigen inzicht anders besteden, "s Middags staat de touringcar klaar voor een slghtseelngtpur door Londen e
de Westminster Abbey, de St. Pauls Cathedral en de Tower worden bezocht. Dinsdagavond wordt In het Prince Edws^ar.
375,-
Castle. ve~rblljf van de Engelse koninklijke familie onder leiding va
dien is in Windsor de schitterende Royalty Railways exhibition
zoek door Koningin Victoria in 1897 aan Windsor.
Donderdagmorgen wordt de terugreis aanvaard via en met een bezoek aan CANTERBURY met z'n Imposante kathedri
Deze 4-daagse trip vormt een aantrekkelijke kennismaklngsmogelljkheld
met de rijke Engelse historie en kost slechts
op basis van een 2-persoonskamer en halfpenslon. Toeslag 1-persoonskamer 75,-, reisverzekering 10.- per pers
5.-poliskosten. Annuleringsverzekering 3 1/2% van de relssom 6.-kosten. In de prijs zijn begrepen:
de touringcarreis heen en terug
overtocht Zeebrugge-Dover/Dover-Calais
kamer met douche en toilet op basis van halfpenslon (=3 x logies Engels ontbijt en 3 x diner)
stadsglds sightseeingtour Londen en Windsor Castle
entree Prince Edward Theater
Niet inbegrepen de overige entrees en andere uitgaven.
Inlichtingen en boekingen telefo
nisch onder nummer 070-190882
of persoonlijk in onze vestiging
aan de Spuistraat 71 /hoek Spui te
Den Haag.
(maandag t/m vrijdag van 9-16 uur),
POSTBUS 16050
2500 AA DEN HAAG
TEL 070-190882
AMSTERDAM „Veel
mensen denken natuur
lijk: „Dit kan hem alle
maal niet zoveel schelen.
Hij doet maar alsóf hij het
leuk vindt". Maar er zul
len er ook zijn die den
ken: „Hij is ijdel genoeg
om dit écht leuk te vin
den". En gelijk hebben
ze!". Ietwat onbeholpen
heen en weer schuivend
achter een katheder op
het podium van theater
Carré, omringd door een
schare fotografen, werpt
Joop den Uyl een brede
lach de zaal in. De aanwe
zigen reageren uitgelaten.
Er moet immers wel heel
wat gebeuren eer Den Uyl
wil erkennen dat hij ijdel
is.
De PvdA had gisteren, zonder
dat ome Joop het wist, een
feestmiddag voor haar leids
man georganiseerd ter gele
genheid van het feit dat hij in
augustus 65 jaar is geworden.
Het was niet alleen een laat
maar ook een verre van alle-
Joop den Uyl en zijn vrouw
Liesbeth bij hun aankomst in
Carré, waar de 65-jarige stevig
in de bloemetjes werd gezet.
daags verjaardagsfeest. Tot zijn
niet geringe verrassing kreeg
Den Uyl in het Amsterdamse
Carré een gevarieerd cultureel
programma aangeboden met
mu«iek (onder meer van het
orkest „De Volharding" en de
slagwerkgroep 'Den Haag),
zang (Gerry van der Kley en
de sopraan Marianne Kweksil-
ber), dans (Danstheater „Vals
Bloed") en gedichten (Remco
Campert). Het geheel werd
voorafgegaan door een film,
waarin aan de hand van Den
Uyls foto-album en een aantal
fragmenten uit Nederlandse
speelfilms en oude journaalop
namen een beeld werd ge
schetst van de maatschappelij
ke ontwikkelingen van de af
gelopen 65 jaar.
Boek
Feestredenaar was partijsecre
taris Wim van Velzen, die een
flink aantal handen op elkaar
kreeg bij de opmerking dat
Den Uyl nog jóren mee zou
kunnen, maar zich onmiddel
lijk daarna liet ontvallen: „Het
'lijkt me niet verstandig, dit
hier in stemming te brengen".
Hoewel het programma op
zichzelf al als een cadeau be
schouwd moest worden, had
de partij nog een extraatje be
dacht. Uit handen van Van
Velzen kreeg de partijleider
een boek dat speciaal voor
hem geschreven was. „Tekens
in de tijd" heet het en het staat
vol met verhalen, politieke
theorieën en bespiegelingen
van bekenden uit de PvdA en
daarbuiten. Wat die laatste ca
tegorie betreft zijn er opmer
kelijke bijdragen van politieke
tegenstanders als Van Agt,
Lubbers en Wiegel.
Van Agt schrijft een uitermate
vriendelijk stuk over zijn oude
rivaal, waarin hij onder meer
herinnert aan een lange nach
telijke vergadering van het
kabinet-Den Uyl, die bij het
ochtendkrieken leidde tot een
balorig partijtje voetbal tussen
de ministers in de tuin van het
Catshuis. „Jammer van het ro
zenperk, maar het luchtte wel
op", aldus Van Agt.
Lubbers heeft zijn bijdrage
aan het boek geschreven in
een vliegtuig boven het Mid
den-Oosten. Geïnspireerd door
het jodendom en de islam ver
beneden hem schrijft hij aan
het slot, na veel dankbetuigin-
