jnalë aardesport is et hasj, je raakt iraan verslaafd" „We weten (nog) niet of sport wel zo gezond is" r Grootmoeder Frans Zandvliet runt snackbar en renstal - 'i Ék" x K*1'- C- -S ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1984 Nul doelpunten in 360 minuten Europa Cupvoetbal. Beter had de malheur van het vaderlandse voetbal niet kunnen worden geïl lustreerd. In Luxemburg, Rotter dam, Frankfurt aan de Oder en Kopenhagen ploeterden veel Ne derlandse en een aantal buiten landse voetballers dat het een lie ve lust was, maar het resultaat was nihil. Nul komma nul. Een historisch moment, dat wel, maar dan één van een uiterst be denkelijk kaliber. Dat het er met het Nederlandse voetbal niet best voorstond was zelfs mijn groot- moeder niet ontgaan. Maar wat er ditmaal werd gepresteerd overtrof zelfs haar meest pessi- j mistische verwachtingen. Een mij niet onbekende scribent zou zelfs gewag hebben gemaakt van de i kans dat de broek van zijn groot- moeder er wel eens van zou kun- J nen zijn afgezakt. Maar dat terzij- J de. Mijn grootmoeder, die al stoeide met een lederen knikker lang voordat de KNVB uit het oog punt van zieltjeswinnerij was be-~ *r keerd tot het propageren van vrouwenvoetbal, bezoekt al jaren geen stadions meer. Maar met in- stemming las zij onlangs in deze krant de conclusies van twee r3 werkgroepen. De eerste had be dacht, dat het creeren van een klankbord het vandalisme de kop' zou indrukken. De tweede kwam met de aanbeveling het comfort in de stadions te vergroten. Voor mijn grootmoeder was het al eer-*t der duidelijk: zonder vandalisme en met meer toiletten zouden de stadions weer volstromen. Er komt nog eens een tijd, dat mijn grootmoeder zich in de sup porterstreinen van Ajax en Feye- noord comfortabel en ongestoord laat vervoeren naar 's lands uit- hoeken, waar buitengewoon lu- m xueus uitgevoerde stadions uitno- digend klaar staan om haar lief derijk op te nemen. Waarbij een hele batterij suppoosten slechts in actie behoeft te komen om mijn grootmoeder naar haar watervas te, gemakkelijk verende en ver stelbare zitplaats te begeleiden. Want de suppporters kopen dan hun kaartje in een automaat en zonder dat er verder meer ie mand aan te pas komt belanden zij op hun zitplaats. Daar worden zij net als mijn grootmoeder onmiddellijk over stelpt met alle mogelijke atten ties, te beginnen met een kopje thee en een koekje al vóór het beginsignaal. Vervolgens wordt mijn oma op een bijzettafeltje een. J. glaasje pruimenlikeur geserveerd, dat bij de minste wenk tot de- rand toe opnieuw wordt volgego ten. Ondersteund door een drietal, meteen toeschietende suppoosten verlaat zij na tweemaal drie kwartier vergenoegd het stadion. 3 Om zich, vergezeld van vrolijk op allerlei muziekinstrumenten spe-'-^j, lende supporters, naar de ge reed LI staande trein te begeven. Waar de ooit zo driest om zich heen j slaande supporters, met achter ie dereen een onopvallend klank- bord, met een ingetogenheid die j' zelfs mijn grootmoeder dan nog verbaast zich aan een gezellige na-kout zetten. Op het thuisstation aangekomen wordt mijn grootmoeder, om- zwermd door voetbalfans, in de - bus naar het bejaardenoord gezet. Waarna de knapen, van wie me-'j* nigeen de sporen draagt van een recent bezoek aan de coiffeur en anderen een uitmonstering dra- gen die aan een respectabele con- fectiezaak doet denken, massaal afstevenen op het buurthuis. Daar wordt met nog steeds een aantal klankborden aanwe zig met animo een aanvang gemaakt met een spelletje kaart of een partijtje biljart. Onderwijl is mijn grootjnoeder aangeland in het oord voor oude- ren, waar ze meteen is afgeste vend op een tafel leeftijdgenoten allemaal stuk voor stuk vroe ger fanatieke supporters. In de klankbordloze tijd hadden ze zich, de één na de ander, afge wend van de voetbalstadions. Maar met een energie, die bijna een beter doel waardig is, zet mijn grootmoeder zich aan haar laatste levenstaak: de hervorming van de voetbalafvalligen. En met succes. Veertien dagen later stopt een bus voor het bejaardentehuis en neemt een dertigtal bewoners op. De bus spoedt zich vervolgens naar het station om de trein naar de uitwedstrijd te halen. De bus wordt begroet met luid gejuich en de bejaarden stappen arm in arm met de ooit zo door hen verguis- de, maar zich nu zo onberispelijk gedragende supporters in. Die dag is het helemaal ideaal, want er staat een bezoekje aan het i meest comfortabele stadion van het land op het programma. Met taxi-vervoer vanaf het station, J voor iedere bezoeker een loge -j met een zwaar gecapitonneerde fauteuil, een koelkastje binnen handbereik alsmede een gedien- stige ober voor andere behoeften Zo moeten alle stadions in ons land er uit gaan zien. Mooi. Jam mer alleen dat er tegen de tijd dat' er aan gewerkt gaat worden geen - publiek meer komt. Nul doelpun- ten in 360 minuten. Ze kunnen beter nog even wachten met het d vergroten van het comfort. Dat. klankbord moet natuurlijk wei blijven. BUYS** rika-|g jaar werden de klassiekers ridst li tweejarigen gewonnen door vestelieelheer" Nuy uit Wezep. Hoe- cultifluy met Boxberger Civano dit van jde Derby won bleef het succes door hem bij de tweejarigen uit. de welgestelde eigenaar it geen enkele tweejarige in de omdat de nodige kwaliteit ik. Afgelopen zondag won ition van Frans Zandvliet de klassieker van het seizoen, waaiEriterium. In de twee eerder laan J»en klassiekers, de Van Brie- lemoriaal en de Clingendael- was de hengst tweede. Cafeta- ana pjder Frans Zandvliet staat in lerlandse rensport nu in het beeldfelpunt van de belangstelling. ëntien uur Zandvliet: „Twee jaar geleden kte ik op Duindigt voor het kennis met de volbloeds. Door ^vriend kwam ik met trainer .Leenheer in contact. Ik ging lide sport houden en al snel tik een paardje. Op het ogen- jeb ik er vijf, maar een zesde "j. nooit komen. Dit is echt de Paarden in training hebben •uindigt kost een behoorlijk be- Als ze winnen is dat mooi, want dan betalen ze zichzelf. Maar ook als ze niet winnen moet je de trainings- en pensionkosten op ta fel weten te brengen. En ik heb geen drukkerij, waar ik het geld zelf kan drukken. Nee, mijn vrouw en ik moeten voor het onderhoud van die paarden keihard werken. Wij doen dat zes dagen per week, zeventien uur per dag. Dit seizoen gaat alles voor de wind. Met de vijf paarden verdienden wij meer dan veertigduizend gulden. Alleen Par turition zorgde al voor tweeëntwin tig mille aan inkomsten. En daar wij er altijd van uit zijn gegaan dat de paarden niets verdienen, kan ik met dat bedrag mijn hypotheek nu extra aflossen". Volksbuurt Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat is het echtpaar Zandvliet te vinden in hun kleine cafetaria in het hartje van de Schilderswijk, op de hoek van de Stortenbekerstraat en de Vaillantlaan. Daar, in de buurt waar sanering en renovatie hoogtij vieren, brengt Frans Zand vliet zijn snacks aan de man in een wijk, die voor een groot deel be staat uit gastarbeiders. Slechts een enkeling weet, dat Frans Zandvliet eigenaar is van een renstal. Andere eigenaren en bekenden van Zand vliet uit de paardesport zijn al eens voorzichtig langs zijn winkeltje ge lopen, halen dan hun schouders op en vragen zich af hoe het mogelijk is dat daar ook de kost wordt ver diend voor vijf volbloeds. „Nu moet je niet denken dat de snacks bij mij duurder zijn dan bij een ander, omdat ik die paarden moet onderhouden. Sterker, ik heb de goedkoopste patat van Den Haag. Ik reken maar een gulden voor een grote zak en waar haal je nog een kroket voor twee kwartjes. Nergens toch. Natuurlijk de loop zit er in deze zaak goed in. Toen we nog vier renpaarden hadden, had ik de mogelijkheid er één bij te ko pen of een personeelslid aan te ne men. We hebben voor het paard gekozen en zijn er toen nog harder tegenaan gegaan. Paardesport is net hasj je raakt er helemaal aan verslaafd". 't Ventje In zijn gezellig aangeklede woning langs de Vliet aan de Delftweg in Delft kan Frans Zandvliet op zijn vrije avond uren praten over zijn paarden, die hij eens in de week opzoekt op Duindigt. Afgelopen zondag zal hij nooit vergeten, om dat Parturition het Criterium won en daarmee dik verdiende. „Ik dacht dat ik gek werd. Hij ging met acht lengten voorsprong op de tweede aankomende over de finish. Je kunt je ogen dan niet geloven, 's Nachts in bed zag ik steeds die ren weer afdraaien. Het kwam al lemaal zo onverwacht. Wij wisten dat 't ventje, zo noemen wij de hengst op stal, hard kon lopen. Maar het Criterium winnen, dat hadden we natuurlijk nooit ge dacht. Voor trainster Sabine Kalis- vaart was het ook de eerste klassie- kerwinst. De hengst hoeft dit jaar voor mij niet meer te lopen. Hij heeft genoeg verdiend. Uiteindelijk is hij pas twee jaar en moet hij zich volgend jaar waarmaken. Het zou helemaal te gek zijn als 't ventje volgend jaar de Derby zou winnen. Eén ding heb ik wel afgesproken met de trainster en mijn vrouw: hij is voor geen prijs te koop. Voor Sydney Raaphorst, die ver achter 't ventje binnenkwam in het Criteri um heeft de in paardekringen niet onbekende Karei Woltman hon derdvijftienduizend gulden gebo den. Maar de fokker wilde het paard niet voor die prijs verkopen. Wat moet 't ventje dan wel niet waard zijn?" Vals honderdje In huize Zandvliet gaat de telefoon. In de cafetaria is een vals briefje van honderd aangenomen. Frans Zandvliet raakt er niet van in pa niek. „Voorspoed in de paarde sport, tegenslag in de winkel Daar moet je toch weer meer dan hon derd zakken patat voor verkopen. Maar misschien is het wel een mis druk. Die kan dan veel waard zijn en dan kan ik er misschien nog een renpaard bij kopen", laat Frans Zandvliet lachend weten. „Nee hoor, de rem zit er op. Paarden koop ik er niet meer bij". Frans Zandvliet was nauwelijks ze ventien jaar toen zijn vader, die een snackbar had in Scheveningen, de cafetaria voor hem kocht. „Twintig jaar werk ik met mijn vrouw nu al keihard. Bovendien kocht ik zo nu en dan een huisje om het weer gelijk door te kunnen verkopen. Met een kleine winst nam ik genoegen. Nee, ik was echt geen halve makelaar, maar pro beerde gewoon op een eerlijke ma nier wat extra te verdienen buiten de cafetaria om. Werken is altijd mijn hobby geweest. Twee jaar ge leden is de paardesport daarvoor in >.de plaats gekomen en is het wer ken pure noodzaak om de dure hobby te kunnen betalen. We ge nieten van de hobby met het gehe le gezin. Op vakantie gaan wij niet meer naar het buitenland. Wij ne men vakantie op als er belangrijke rennen zijn op Duindigt". Voetballend paard Frans Zandvliet geniet als hij over zijn paarden praat. Laat ook weten dat het uniek is dat zijn topper Par turition kan voetballen. Een bezoek later aan de training op Duindigt onderstreept aeze uitspraak. „Hij is helemaal gek met een bal. Voor zijn overwinning in het Criterium heeft 't ventje een nieuwe bal ge kregen. Je kunt met de hengst zo naar het circus. Maar ik denk dat hij daar niet voor ons kan verdie nen wat wij het volgend jaar van hem in de rensport verwachten". Wie weet komt er voor de Haagse cafetariahouder Frans Zandvliet nog eens een tijd dat de renpaar den, met 't ventje voorop, voor hem helemaal de kost gaan verdienen. In dat geval kan de frituur op een laag pitje. ARTHUR VAN RIJSWIJK Frans Zandvliet, vrouw en trainster voor de deur van de snackbar met één van de vijf renpaarden van de stal. Foto: Cees Verkerk ilang liep Amerika's jogging goeroe James Fixx (52) uit'te kramen dat bewegen zo goed is een mens, totdat hij onderweg aan een hartaanval stierf. Het overkwam hem deze zomer is een stukje hardlopen. Een schok voor trimmers en joggers. Voor verstokte lamlendigen oveelste bewijs dat sporten ongezond is. /gezond is sporten eigenlijk? Leef je er langer door? Met deze vragen togen we (per auto) inspanningsfysioloog dr. Jan Vos in Nijmegen. „We weten het nog niet precies", zegt hij k. Toch draaft hij dagelijks vijftien kilometer. IEGEN Inspanningsfysio- dr. Jan Vos zit al jaren met tandende vraag. Is sport ilber- i wel gezond om te doen? Daar jij dolgraag een wetenschappe- jitwoord op willen hebben. |kan bijvoorbeeld door twee jen topsporters van twintig jeleden met elkaar te vergelij ke neemt dan een groep van leg honderd man die nog al iped getraind is en een gelijk- fiige groep die na de top niet Ibwelijks meer aan sport heeft jjn. Ik heb al vaak geprobeerd |i bij elkaar te krijgen, maar jfukt me niet. Ja, die eerste j wel, maar de tweede groep juut niet. Dezelfde eerzucht die jpikke veertigers vroeger naar dreef, weerhoudt ze nu, ver- ifstel ik. Ze komen eenvoudig jrToch garandeer ik ze volledi- jonimiteit bij het onderzoek". it sportcentrum van de Nij- Universiteit, waar hij zich -Sjometrainer en roei-apparaat 0it om medische studenten de Ojng van spieren en skelet uit >jgen, gewaagt Jan Vos van zijn De angst, dat invalide ex- orters door veel mensen be- iwd (zullen) worden als een k voor de stelling dat (top- ongezond is. Men wijst gretig Abe Lenstra in zijn rolstoel, nlangs kwam er nieuw „be- bij toen James Fixx, schrijver The Complete Book of Run- A zitttop zijn dagelijkse oefenloopje 'els gf, een hartaanval bezweek. Klav Hopen maakt je gezonder en 5 die kkiger dan je je kunt voorstel- d redfwas één van Fixx' uitspraken. doofde ook dat hij met joggen d is rr zou leven. Best mogelijk l de \|gens, want Fixx was hartpa- lit je; al voordat hij begon. Voor hij litermfcvergaf aan de jogging-religie :ijn k hij een zware roker en een >artij jaap. Zijn vader was een hart- ïpakk it die op 43-jarige leeftijd n kliDe zoon leefde dus negen erst". langer. Dank zij joggen? We i and i het niet. ïtekei merika heeft de dood van Ja- et, m Fixx de tongen weer los ge- de mi tt over sporten en gezondheid. isen die lichamelijk actief zijn e aam langer", zegt onderzoeker itastri j Paffenberger na een onder- t boe onder 16.000 Harvard-studen- waar Daar stelt cardioloog George an behan, medisch redacteur van een wer's World Magazine, tegen- sijn d „Degenen die beweren dat pmelijke) oefening zou helpen (e dwn hart- en longziekten zijn leu- 'oortpars". Maar hoe komt het dan tje ^*rveneer Paffenberger meer ge- k)r 'to jongens en rpeisjes aantrof den Lr de sportieve Harvard-stu- 'elfen dan onder de niet sportie- >ee Möh, maar dat ligt voor de hand, lubletjW ctie. Inspanningsfysioloog Jan Vos: zegt meneer Sheehan: „Degenen die al gezond zijn, zijn meer ge neigd om te oefenen". Goed onderzoek Dat zou waar kunnen zijn, zegt Jan Vos te Nijmegen. „We weten er nog maar weinig van. Echt goed onder zoek naar de relatie tussen sport en gezondheid is er nooit gedaan, ze ker niet in Nederland". Zelf loopt Jan Vos elke werkdag vijftien kilometer hard. Hij fietst ook veel. „Ik loop al éénendertig jaar. Ik ben nu vijfenveertig. Ik voel me fit en ik kan veel. Nee, ik doe het niet om honderd jaar te worden. Ik heb zelf het idee dat ik het alleen maar doe omdat ik het leuk vind". Van veel leeftijdgeno ten zegt hij zich vaak „te pletter" te schrikken. „Ik krijg ze hier bij me tingen die ik op dit centrum doe. Hun lichamelijke conditie is over het algemeen heel slecht. Dat geldt trouwens ook voor de groep twaalf tot zeventienjarigen, die ik hier ook veel krijg. Hun fysieke prestatie vermogen is gemiddeld niet best. Maar als ik dan kijk naar de men sen die al wél twintig jaar aan sport doen, trimmen, joggen, noem maar op, dan zeg ik: ja, dat is gezond". Toch gek, want een sporter eet doorgaans heel wat meer dan een (slanke) niet-sporter. Al dat voedsel moet verwerkt worden. Met andere woorden: een sporter belast z'n or ganen toch veel meer9 Vos: „Dat is nog maar de vraag. Neem 't hart. Daar sta ik altijd weer verwonderd over. Mijn hart slag ligt op vijftig per minuut. Da's heel wat lager dan van een onge traind iemand. Dus voor het hart gaat dat verhaal niet op. 't Is een belasting, maar geen overbelas ting". Maar wie zegt dat de organen van een hardloper op den duur niet harder slijten? „Misschien, misschien, we weten het niet. Nogmaals, ik hoef geen honderd jaar te worden. Door dat lopen voel ik me prettig. Het is na tuurlijk iets anders als ik nu opeens ging meedoen aan het Triathlon- gebeuren wat je mensen steeds meer ziet doen. Dat kan een regel rechte aanslag betekenen op het fy sieke kunnen van iemand". Gezond sporten kan geen kwaad dunkt hem. Wèl het toenemend do pegebruik is verontrustend. „Kijk, in veel sporten is de grens van het menselijk fysiologisch ver mogen wel ongeveer bereikt. Maar men wil records blijven breken. Dus wat doet men? Men gebruikt dope. Bij lange-afstandskiën, hard lopen en wielrennen doen nogal wat sporters aan bloeddoping. Dat wil zeggen: men tapt bij zichzelf bloed af, houdt dat in reserve en voegt dat enkele dagen voor de wedstrijd weer aan de bloedstroom "4 HAAG Vroeger was de lerensport voorbehouden de upper ten. Mensen van waren doorgaans de eige- t van snelle sportpaarden, dat verschijnsel is in ons llang voorbij. Sterker, bijna nieuwe eigenaar is tegen- welkom. Al heeft het rgebleven kleine groepje kringen het daar zo nu toch wel wat moeilijk is sinds enkele domein voor de slager, de hande- alles wat los en vast zit en voor de 37-jarige Frans een cafetariahouder Haagse Schilderswijk. Hij renstal met vijf paar- hoort als „gewone jon- enkele paarden nog wel op Duindigt mompelen: doet hij het van". „Ik ben me kapot geschrokken van dopinggebruik onder bodybuilders" toe. Op die manier krijgt men meer bloedlichaampjes en kan men dus meer zuurstof opnemen. Bloeddo ping is met te controleren. Het ge beurt op vrij grote schaal, vermoed ik". Veel krachtsporters verleggen hun preptatiegrens met andere midde len. Om meer spiermassa te kwe ken gebruiken ze anabole steroid en en menselijke groeihormonen (STH). „Ja, wat dat STH betreft, nu wordt dat spul nog uit peperdure kada vers gewonnen, maar over een paar jaar wordt het kunstmatig ge maakt en op de markt gebracht. Dan verwacht ik een geweldige „boom" in het gebruik". Hoe gevaarlijk is het? „Weten we niet precies. Er is nog geen onderzoek gedaan naar de ef fecten op langere termijn. Maar er zijn wel aanwijzingen <^at het ge vaarlijk is. Dat het centrale zenuw stelsel er door ontregeld wordt, bij voorbeeld". Geschrokken Jan Vos zegt zich kapot te zijn ge schrokken van het dopinggebruik op sportscholen en fitnesscentra, waar hij veel lezingen houdt. „Meer dan de helft gebruikt die troep. Er wordt op 't ogenblik een onderzoek naar ingesteld, ik dacht in opdracht van de NSF, maar 't is verschrikkelijk. Leveraandoenin gen. depressies, impotentie, dat zijn allemaal verschijnselen, waarover ogenschijnlijk gezonde jongens kla gen" Is het oorzakelijk verband weten schappelijk vastgesteld? „Nee, dat niet, maar het verband is voor mij wel duidelijk. Het geeft mij zwaar te denken, jongens die tostesteron gebruiken, dat manne lijk groeihormoon, met een ver schrompeld scrotum. De oorzaak: door toedienen van buitenaf wordt de aanmaak van dat hormoon door hun eigen teelballen drastisch be perkt. En het is nog maar de vraag of het lichaam die taak weer volle dig overneemt als ze stoppen met doping. Wat moet ik nou?, vragen ze dan. Ja, ik kan ze geen advies geven. Ik kan ze aUeen maar goeie informatie geven, met voorbeelden erbij. Dus met klem waarschuwen er met hun vingers af te blijven. Ik praat veel voor groepen bodybuil ders, maar ik weet natuurlijk niet of ze m'n raad opvolgen". Vrijelijk spuiten De krachtsporters kunnen nog vrij elijk spuiten en slikken. Vooral de bodybuilders, want die zijn nog niet aan regels gebonden. Vos vertelt van 53 Zweedse gewichtheffers, Jan Vos wil de effecten van doping gaan on derzoeken. Links: Jan Vos is bezig met een bezoeker om bepaalde lichaams functies te meten. van wie 44 openlijk toegaven dope te gebruiken. Vier ontkenden het pertinent. Overigens presteerden die vier redelijk. De controle op do ping in veel takken van sport waar het wèl verboden is, stelt vaak wei nig voor, meent hij. Het is een dure zaak. „Het gaat om honderden gul dens per bepaling. Per wedstrijd om tienduizenden guldens. Dus men controleert eenvoudig niet, zo als laatst in Praag met die atletiek wedstrijden. En juist in het Oost blok, maar bijvoorbeeld ook in Scandinavië, is het dopinggebruik Wordt het niet tijd voor een onder zoek naar de effecten van doping? „Hoog tijd. Ik ben druk bezig om het van de grond te krijgen. Ik wil twee groepen met elkaar vergelij ken, gebruikers en niet-gebruikers. En dan over enkele jaren. De be reidheid om mee te doen is groot, zeker bij bodybuilders die in grote onzekerheid verkeren. Ik wacht nog op toestemming van de ethi sche commissie van onze universi teit. Bij mijn onderzoek wil ik na melijk dwarsdoorsneden van ar men en benen met elkaar vergelij ken en daar heb ik röntgenstraling bij nodig. De blootstelling aan rönt gen is een kwestie van de commis sie, vandaar. Ik hoop vurig dat ik die toestemming krijg, want we moeten aan de weet zien te komen of het weer goed komt met die jon gens". HOMME KROL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1984 | | pagina 21